Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVI, Number 42, 15 October 1897 — KA HAIOLELO A SENATOA MORGAN. [ARTICLE]

KA HAIOLELO A SENATOA MORGAN.

Mamuli o ke ano huikau o ka hapa hope o ka haiolelo a Senatoa £lorgan, i puka aku ai ma ka aoao 4 o ka makou pepa ō kela pule aku nei, nolaila, ua kono hou ia mai makou e hoopuka hou aku ia hapa o ua haiolelo la, ma ke kulana pololei, elike me ka unuhina Hawaii i loaa mai ia makou mai a Mr. Sheldon mai.

Ke īoli nei ke kulana o ko oukou aina. Ma ko'u hele ana ma na leiiaaina ua ike au ua nalo aku na kauhale raai ia mau wahi a ua nee ae iloko o na poai o ke kulanakauhale. Ua nee lako.u ilaila, no ka mea, aia ilaila na hoailona ame na hana o ke au holomua o ka naauao, kahi hoi o na kula e hoonaauaola ai na opio elike me ke au hou e nee nei imua, aole hoi e ku i kahi o ke kulana o kela au i hala me kona mau ano o ka nohona, aka, i kahi ame ke kulana o ke au hou, ke au oi ae o ke kiekie o ke kulana. Ua ike a ua hoomaopopo oukou i ke ano o kela mea he kanawai; a ua loaa hoi ia oukou ke kulana nohona Karistiano, aole nae pela ka Pake. Aole ona ia mau mea, a he paakiki loa ka okomo aku i ka ike iloko ona. Ua loaa ia oukou na haawina o keia ola ana elike no me ka mea i loaa ia'u i ko'u hoomaka mua ana, a he ilihune loa no hoi au i kinohi. Aia no ko oukou mau pomaikai mamuli no o oukou iho, mamuli o ka oukou hana ponoi a loaa na kulana kupono a maikai. E ae ana anei oukou i kekahl kane a wahine paha i lei mua ole i ke kalaunu e noho mai maluna o oukou ma ke ano poo no oukou ame ko oukou aina? Aole anei e hiki ia oukou ke wae ae i kekahi mea kapono o ko oukou lahui ponoi i alakai Anpuni mamuli o ka imi ana aku ma ko na aina e? Heaha ke kiimu hiki ole ia oukou ke wae ae i kanaka a oukou i manao ai ua poniia oia e ka mana hemolele e noho alii a noho poo iho maluna o oukou? Eia ke kumu: Aole loa e hiki la oukou ke manaoio iho ua hana mai ke Akua i ke kanaka e noho ma ia ano: aka, ua hanaia ke kanaka e noho nona iho me ka lanakiia ame ke kuokoa, me ka Uke o na mea apau. O ka tike ole o ke kulana Aupuni Repnhaiika mai ko na ano Aupuni okoa ae, oia keia: lfa na Aupuni i noho poo ia e na Moi a Emepera paha, ua mamaola aia mai na poo mai o ke Aupuni ka mana r ala waie no iloko o ko lakou mau poho lima kahi o ka mana a mai lalla mal e ioaa iho ai i na makaainana a iakou e vae ai. aka, o ke Aupuni Hepuhaiika, aoie loa pela, aia kona mana iioko o ka poho lima o na makaainana, a mai a iakou mai e kma ai i ka poe i hilinaila a i kohoia e lawelawe !a mana: eiike me ke komulaan mai la!o ae o kona man aa kokoio iloko o ka lepo e pil ae ai kona Ikaika a holo iloko o na laia.

Ao'e o niAkon a he ktw- eaai ka maniio ua peaiia Kekahi kanaka * ke Akua e uoho haku ibo m-»* luoa o kooa n;au boakanstka elik? sie na Aupuni Mei, O ko maktvi a 0 ko niikou k-ihuA OIA 1 kt\a keia kanaka he kuUMra e komo a e. p-.s soa na hana * piii aoa i ka bookete a hcopcnopon'>;:v aaa o ko?la aina. Mahop-e iho o kA wawahi a puhiia ana oko oukoii 3ian ki: akua i ka wa kahiko o ko ouko;; aina. ua hiki mai he elua mau :nts> onan mai Amenka mai» a aole ioa au i iohe i kekahi mau oielo ua hana tno a hoopoino waie aku laua t kekahi mea. Ela ke paa nei ma ko'u lima he kope 0 ke kuikahi hoohui aina i kakauiuoa ia ma ka aoao o ko oukou Aupani no ka hoohoio a apono uiai o Amerika Huiia. Ke noi aku nei au ia oukou e kono aku i na nupepa o oukoo e pa'i a e hooiaha ae i keia kuikahi i hiki ai 1 keia ame keia kane. wahine a keiki ke heiuhelu iho a hoomaopopo pono. Ma ko'u manao. e ike iho ana oukou. o Keia kekahi o na kumuhana ano nui a kelakela loa i hanaia no ka loaa JinA 0 ka pono ame na pomaikai i ka lahuikanaka—aole no ke Aupuni—aka. no Ka īahuikanaka. 17a makaukau a ua hiki ia Amenka ke iawelawe a hooko i na apana hana apau ana e ae a e hoohoio kuikahi ai, a e hana aku ana no oia. He mau haawina pomaikai paa a mau keia no na kanaka o Hawaii nei. Ke.hoi aku au a hoike aku i ko'u man hoa o ka Aha Senate i ka'u mau mea apau i ikemaka iho nei a e ikemaka nei ma ko oukou aina. ko oukou naauao. ke kuiana ikaika ame ka maikai o na kanaka maoii. e piha ana no lakou i ke kahaha ame ke oholna elike no me ko'u hoopihaia 1 ke kahaha ame ke ohohia. l*a loaa ia oukou. ma ka'u raau hoomaopopo aku. he kulana a he kahua Aupuni i kulike kona maikai me ko na Aupuni maikai e ae o ka honua nei. 0 ka oielo ae na ka heiuna o 50.000 o na kanaka ma ko oukou aina nei o hooloii ae a e hooikaika paha i ke kulana o kela 50.000.000 kanaka ma Amerika ke hoohuiia aku oukou. he mau olelo ialau a ano ole loa ia. Ina e pau ana na kanaka apau loa o Hawaii nei 1 ka make i keia po, aole loa ia he kumu e hoano e a e hooloiiia ai paha ke kulana ikaika o Amerika Huipuia ma kekahi ano. 0 ko makou minamina ame na manao maikai no oukou aole ia mamuli o ka manao iho he kulana ikaika ko oukou, a aole loa hoi mamuli o ka manao he kumu waiwai ko oukou e pomaikai ai makou. aka. mamuli o ka ike aku i ko oukou hakoko me ka ikaika me na kuia ma ke ala o ka holomua, ko oukou hoomanawanui e pli ae a e kau iluna o ka papaheie kuiana oiaio o ka nohona naauao, nolaila makou e ake nei e haawi mai i ka lini3 o ke aloha e kokua a e hapai ae ia oukoi a e maiama ia oukou ma ke kaupale ana aku i na komo pakaha wale ana mai a na lahui kuwaho a hoolapuwale a hoilihune ia oukou. E hoopihaia ana au me ka hauoli nui ma ka hoike ana aku i ko'u mau hoa Senatoa maloko oia Aha i ka'u mau mea apau i ike ai maanei, i ka momona o ka lepo o keia mau Paemoku, ka naauao ame ka maloeloe o na kino o ka lahui ame na hooiJi x maopopo no ko lakou akenui e hoomaū aku i ko lakou nee mua ana ma ke alk o ka holomua, ka naauao ame ke kuohoono, a e hooi loa ia aku ana hoi ko'u hāuoli ke hoike aku imua o lakou no ka mahawa e hiki ai ia makou ke puliki mai i ko oukou mau lima ma ke ano he mau hoahanau o ka ohana lahui like no kela aina nui kamahao, ko makou aina oiwi hol; aka. he mea nae nana e haehae ae i ko'u puuwai, ina mahope iho o keia mau hooikaika ame na hoomanawanui ana a pau e loaa ka pomaikai kamahao, alaila, e ae oukou ia oukou iho a huli hope hou a e paialewa wale ia lloko o ka pouii ame ka nalohia o ka hopena o ka poino. E ae anei oukou ia haawina e kau mai maluna o oukou? Aloha oukou apau. » O ka poe apau i manao aoie e ola ka hi mau, e pono e heluhelu i ka Mr. P. E. Grisham, o Gaars Mills. La., i olelo ai no ia mea, oia hoJ: "He inai au na ka ma'i mau, mai ka wa kaua mai, a ua hoao nohoi au i na ano laau lapaau apau no ua ma'i la. A mahope nae, loaa iho la ia'u ka iaau lapaau e ola ai ia ma'i, a oia ka Laau Oia a Kamalena no ke Kahu, Kolera ame ka Hi." Ua hiki loa ke hiiinaiia keia iaau no ke ola o ke nahu. cholera. morbus t hi-koko ame ka hi maoli. He oluolu ka inu ana, a he puhili ole hol ma ka hoola ana. E kuaiia ana ena poe kual laau lapaau apau. 6enson. Smith & Co.. na Agena ma ko Hawaii nei Pae Aina. •