Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVI, Number 46, 12 November 1897 — HEAHA NA KUMU PILIKIA KE HUI HAWAII ME AMERIKA? [ARTICLE]

HEAHA NA KUMU PILIKIA KE HUI HAWAII ME AMERIKA?

" He oialo ane.i i na e hui ana o Hawaii nei me AmeHka, e pliikia ana anei kakou?" " He nui na wa olelo ana iwaena o na Roialiti |iloko o keia au e nee nei, mamuli o Ke "Kumuliana Hoohui ia Hawaii nei me Amerika," walii a lakou, i na hui Hawaii nei me Amerika, pilikia. ilihune, nele» pololi, nui mal na powa. a kipaku ia hoi aa kanaka ma na kuahlwi e noho ai. e like me ke kipaku ia ana o na Ilikini o Amerika ma na kuahiwi, a nui wale aku ko lakou mau olelo ana, pe!a kou mea kakau i kukulu iho al i keia ninan. "He oiaio anei, ina e hui ana o Hawaii nei me Amerlka, e piiikia io ana anei kakou?" Ke pane nei kou mea kakan, aole kakou e pilikia, ilihune. nele. pololi ana, ina hui Hawaii nei me Amerika* a aoie nohoi kakou e kipaku ia ana ma na kuahiwi e Ukeme na ilikini. Aole loa. Pela io paha, he nui io na lono plUkia iwaena o ka hapanui o na kanaka e noho ana ma ka kapikaia o Honoluiu. a mamuli oia pilikla. nele, a pela akn. ke pau nel kekahi poe I ka nahoio ma na knaaina, no ka manao ana, maialia e ioaa a! kahi pono o ka noho ana a hala ae na la maka poaiimin a ka pololl. Eia ka ninau, "I pilikia. a poloH auanei oukou ia waiT" Ia AmeHka anei? I ka Hoohai aln& anei? Aole, a<rte !oa no, aka, ua piiikia no oukoa ia oukou iho no. mamuli o ko

oukou hoomamao ana mai ke ki'o wai aku. oiai ka wai e aleale ana, mai manao iho, o ka wai ke hele mai io oukou 'la, aole loa pela, aole o ka wai ke hele ana i kahi o ka bipi, aka, o ka bipi ke hele i kahi o ka wai; pela no, o ke ki'o wai ame kona wai e aleale ana 0 ka hoohiki inoa i kukulu ia i ka A. D. 1893, e ke Aupuni Kuikawa, a i wehe hamama ia hoi ua ki'o wai la no oukou,a no ko oukou hele aku aole no kona hele mai io oukou 'la, aka, mau no nae ko oukou hoomanao kuhihewa ana mai ua ki'o wai 'la o ka hoohiki inoa. A e like auanei me ko oukou hoomamao kuhihewa mau ana mai ua ki'o wai la mai, pela no auanei e mamao mau aku ai ua mau pono nui 'la 1 loaa i ka poho o ko oukou mau lima ti loko o na wa i hala aku, a liiki i ka hulihia ana o keia honua. A o ka oukou e olelo nei no ko kakou pilikia ke hui Hawaii nei me Amerika. ke hoole aku nei au ia oukou, aole.

Aole no kakou e kipaku ia ma na kuahiwi e like me na Ilikini ke hui Hawaii nei me Amerika, aole loa. Mamuli o keia kumu, o ka lahui kanaka o Hawaii nei, aole loa ia i like aku me ke kulana ahiu o na Ilikini, oiai, ke nana aku i ka moolelo e pili ana no ia lahui kanaka, ua olelo ia, he lahui kanaka ia i piha me na ano ino apau, ahiu, hakaka, hookahe koko, a puni kaua nohoi, a mamuli no o ko lakou ake kaua, ua aa aku no lakou e kaua ia Amerika, a o ka hopena oia hana ana a lakou, oia no ko lakou hoopuehu liilii ia ana, a naholo aku ma na kualiiwi no ka imi ana i wahi no lakou e pakele ai mai na maiuu ooi aku o ka Aeko, no'u iho, ke apono nei au i ko lakou hana ia ana pela, oiai, na lakou no i hoala mua mai ia mau hana ino, A

I hewa no i ka lele mua, T ka hooulu i ka la ino. Pela auei ka lahui kanaka Hawaii? He lahui kanaka ahiu anei kakou? He lahui kanaka hakaka anei kakou? He lahui kanaka hookahe koko anei kakou? A he lahui kanaka puni kaua anei kakou e like me na. Ilikini? Aole, aole loa no, a ina aole i like ko kakou kulana me ko na Ilikini ahiu, oia iho la anei ko kakou mea e kipaku ia ai ma na kuahiwi e like me na wa olelo ana o keia au e nee nei? Aole no.

Nolaila, o na wa olelo ana no ko kakou pilikia, a kipaku ia paha, ke hui Hawaii nei me Amerika. ke hoike aku nei au me ka oiaio. Aole! Aole!! Aole loa no!!! Oiai. o ka manao nui wale no o ko AmeHka lalau mai ia kakou lahui Hawaii e hoohui aku me lakou, oia no ka manao aloha oiaio no keia lahui, oiai na omalu a ka polno e aneane nei e poipu iho maluna o kakou, a mamua o ka hiki ana mai oia mau poino, oia ka Amerika e lalau e mai nei ia kakou a hoopakele a'e mamua o ka hiki io aha mai oia mau haawina popiiikia. "e ike ia keia ma ka pane a Senatoa Mogaua i ka palapala hamama a Kaulia" I hoike ia ma ka Nupepa "Kuokoa" o ka la 22 o Oct. 1897, huke 36, helu 43, aoaol.

A ina oia tho 1& ke kumu o ko Amerika m&nao ana e hoohul aku ia k&kon malalo o kona malu, alaila. he hana anei ia e hoopilikia mai ai ia kakou? He hana hollihune anel ia ia kakoa? He hai\a hoopololl ane! ia ia kakou? A he hana anei ia e kip&kn ana !a kakoa ma na kuahiwi? O ka'u pane mu& no, aole. Eia kekahi kumu o ko kakou plllkia. o ka &i pakeia me ka uhauha nui ana. oiai, ma ke kuianakauhale o Honolulu, & ! waena nohoi o na Hawaii ponoi. ka oi Io& aku o k& p&kela ai, a pakela inu nohoi. o na dal& i noho hana hoom&naw&nu! I& ai no na la 6 i pono no ka noho ana o k& ohana, ka w&hine me n& keiki pu, e puehu ana i& me ka ike ole mai o kahl mama, & o ka tne& ioaa aku i ka m&ma. ola no ka n«e &n& i ka pilikia & k& pololi. eia ka ninau. »» Ameiika anei ia pilikia o kakou ? O ka'u no, aole. Ak&, n& kakou no. Pehea ananei o Amerika e hoopilikia waie m&l &i l& k&kou. olai. o Amerik& »k&

ka makuakane ame ka makuahine o keia lahui kanaka, nana i huki ae mailoko mai o ke konouli lipolipo o ka naaupo, a i ke ana iliwai like me na aupuni nui o ka honua nei. ma ka naauao. Ina hui Hawaii nei me Amerika, pomaikai nui kakou. noho ka lahui kanaka me ka maluhia, a komo nui mai na hana hou iloko nei o ko kakou aina, a i ke komo nui ana mai o na hana hou e ola'i ka aina, a me ka lahui kanaka pu, a ia oukou no auanei ka hiki mua o ka hawahawa o na lima no ka ohi ana i na pomaikai mai laila mai.

Nolaila, e ka iwi, ka i'o, ke koko, ame ke ew r e o kuu lahui Hawaii, ke nonoi nui aku nei au i ko oukou oluolu, e hoopau loa ia mau manao kuhihowa ana pela. a o ka.'u e kono nui aku nei ia oukou i lokahi kakou apau malalo o ka malumalu o keia hooponopono aupuni hou o kakou, ke aupuni hoi i oleloia he aupuni makaainana, a nokamea, hoi he nui, a he lehulehu wale o na hana liooholomua o ka aina a keia aupuni hou o kakou e hana nei no ka pono o na makoainana, ka mea aole i hanaia mai mua mai, i ka wa o ke aupuni Moi o kakou Nolaila, he pono nui keia o kakou, a e oi loa aku ana na pono e loaa mai ia kakou, i ka wa e hui' pono aku ai o Hawaii nei me Amerika. Me ka mahalo. G. W. S. Kona, Hawaii, Nov. 1. 1897. ]Ma ke noi a ka mea kakau, ua kapaeia ka inoa piha. He mau manao waiwai nui keia. Hoouna hou mai. L. H.]