Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVI, Number 48, 26 November 1897 — Ka Paredaiso o Hawaii. [ARTICLE]

Ka Paredaiso o Hawaii.

I ka huii ana o ko makou poe heluhelu a nana ae ma ka aoao ekahi o ko makou pepa o keia la, e ike ana lakou i ka i>alapala-aina o kekahi hapa o ke ao nei. ma ka huli e pili ana ia Hawaii nei. He oiaio> aia ka hapanūi o na inoa o na wahi i hoikeia ma ua palapalaaina nei ma ka olelo Beritania; aka, aole nae ia he mau mea e hoopilikiaia ai ka hoomaopopo ana o ka hapanui o ko makou poe heiuhelu, ma ka hoopiii ana mai i na manao alakai i hoikeia ma keia manao. Aia o Hawail nei ke kau moakaka mai )a, ma ka aneane i ke kikowaena o ka moana Paklpika nei, e maopopo loa ana nae kona neenee piiikokoke loa ana i ka aina punl ole o Amerlka Akau me He«oa, a e ku ana hoi ma ke k\ilana hoo-ku-mamao a eeke mai ka aina-puni ole mai, ma kona komohana ae. Ma ke ano nui, eia o Hawaii ke ku nel ma ke kuiana iho waena no na kukuna alahele moana I kamoeia e ka oihana kalepa, e o ana ma kona mau aoao apau. G pii ana I ka akau: e kamoe ana \ ka hikina a hikina-akan a hema paha; e nee ana I ka hema, a hema-hikina me komohana; a e hoomohala ana hoi ma na aoao lehulehu 0 kona kukulu komohana. A i ka nana aua. ua Uke ka Pae Alna o Hawaii nei me kekahl iho kowaena o kekahi hulla-kaa, nona na kukuna hoopaa hulla e koo ana ma o & roa o. He nanl me ka hiehle keia kulana I 1 loaa ia Hawaii. A ke ku nel ia. me ia hiehie ame ia nani, ma ke ano he ha-

k'so *ai o ka hoiiiili a hoaluuiu poKiaikai. mai aa kaiauUi EaEio mai. . ma na kukal» ap-aa e hoopuni ana Ula. Ke su nei uolioi oia. ao!e ma ia kulana wa2** no, a&a, ua iīio no ! haloko e hoouaa ass i koua eiaa pomaikai kuioko i waho. ma ea wahi ho» apan i kihek- ako ai ko»a mau kuko.2a otbasa kal«?pa. A »o ia kasna, ' ; na Hlo o HawaU 1 xeci lawe pomalkai , mai waho raai, a i ts:ea feoo?anxii jm>- 5 . maikai nohoi i £o waho. O na ivaca hooulu pomaik» knloko j ; ma Hawaii, oia hoi na hana imi loaa ; ; nunui a koikoi. ua hoouluia '.akoa e | ī kekahi h'iina dala maluiahua loa. A ( ke iaweia mai ka Papa Heike o keia [ ] inau kumu hooulu ioaa kuioko, no ka | . makahiki ISS3, e ikeia ana, he huioa ia o $-»:•.. .. Maloko o~a oihana m&j hiko. i ikeia ma kela hoike, he kuma- • i waiwai o 527.964.250. 0 keia nae. he t [ niau hui mahiko i hoohulia me ke Au- ) puni. O na hui hoi i hoohui ole ia me j ke Aupuni, he kumu waiwai ko lakou o .000.0»»; a o na hui mawaho aku o ' na hui mahiko, he huina kumuwaiwai ; ko lakou o J5.577.J00. i Penei hoi na mahelehele ana o keia mau kumu hooulu-waiwal kuloko: Araerika, ma na mahiko hoohuiia . $15,594,695 Amerika i Lanau ma Hawaii nei 2.960.280 Beritania . 4.303,218 Beritania i hanau ma Hawaii nei . 196.200 Geremania . .......... 1,233,935 Geremania i hanau ma Hawaii nei 39,165 Kanaka Hawaii maoli 38,991 Hapa Hawaii............... 255,056 Pake ..... 259.700 Pukiki . ................... 49,500 Na lahui e ae............... 3,500 Huina . .$27,964,290 Eia hoi na hoike e pili ana no k€ia kumuwaiwai i hookomoia maloko o na hui mahiko i hoohui ole ia me ke Aupuni: Amerika . $ 415,000 Amerika hanau ma Hawaii nei . 500,000 Beritania . 1,195,000 Beritania hanau ma Hawaii nei Aole. Geremania . 515,000 Geremania hanau ma Hawaii nei Aole. Kanaka Hawaii maoli Aole^ Hapa Hawaii................. Aole. Pake Aole. Pukiki ......... 75,000 Na laliui e ae 300,000 Huina . $ 3,000,000 Eia iho na kumuwaiwai hooulu pomaikai iloko o na hui imi waiwai mawaho aku o na mahiko: Amerika 2,690,994 Amerika hanau ma Hawaii nei . 948,197 Beritania . 1,195,000 Beritajiia hanau ma Hawaii . 233,006 Geremania . ............... 299,523 Geremania hanau ma Hawaii nei 28,523 Kanaka Hawaii ma01i...... 51,620 Hapa Hawaii 277,076 I Pake . 44,640 j Pukiki . ................... 420 Lahui e ae................. 13,565 | Huina ................ $ 5,877,400 0 ka pii mahuahua ana ae o keia mau auwaha hooulu waiwai iloko nei o ka aina, oia ke ola o ka aina ma ke kulana hoopomakai aina; a o ka emi ana o keia mau kumuwaiwai, oia ka hoike ana mai, aia ka aina ke iho-la ma ka pali paukiki o ka nohona hune. O keia mau dala a na poe mea dala i lu ai iloko nei o ka aina. elike ae la me kela a makou i hoike ae la, oia ke- j kahi kumu i hoomahuahuaia ai na kumu kupono e kohu ai ka heaia ana [ o keia mau Pae Moku, o ka Paredaiso, 0 ka Pakipika. 1 1 ko kakou nana ana mawaena o keia •mau kumuwaiwai, he $26,109,166 he poe i kanaka Amenka ka poe no lakou ia I pomaikai. Ma ka hookaulike ana i i keia huina daia nui hewahewa, ma ka aoao o na kanaka Amerika, me ke koena aku o na dala o loko o kela huina kumuwaiwai i hoikeia ae nei, ua j maopopo loa, he pomaikai Amerika ka ! pomaikai koikoi loa e hooulu nei i ka \ waiwai o ka Paredaiso o ka Pakipika. j O ka huina kumuwaiwai o ka lahui . oiwi o ka aina iho nei, i komo iloko o keia moanakai dala, no ka hooulu ana | 1 ko Hawaii waiwai, he huina lahilahi j wale no ia o $652,743 (ko na Hawaii \ maoli ame na hapa Hawaii). Ma ka mea hoi e pili ana i na Wai-; wai Paa, ua ikeia ma ka Hoike o ISSS, aia iloko o na lima o na kanaka Amerika, Beritania ame CJeremania, he waiwai paa i hiki ka huina waiwai io i ka $12,955J06; ma ka aoao hoi o na kanaka Hawaii, he $6.950,097: na Pake, | $1,146,301; lapana, $56.900: a no na laj hui e ae, he $1,064,939. j Ua lawa paha keia hoike ana no keI kabi mahele ano nui e pili ana i ko I na kanaka Amerika kuleana iloko o na | hana hoouiu waiwai o loko nel o ka I aina, a pela hoi me ko na na kanaka 1 oiwi maoli o ka aina.