Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVI, Number 49, 3 December 1897 — Page 1

Page PDF (1.30 MB)

This text was transcribed by:  Waiemi Delacruz
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Hoolaha Loio.

 

William A. Henshall.

Loio Kokua ma ke Kanawai-a he Nolere no ka Lehulehu.

113 Alanui Kaahumanu, Honolulu, Ko Hawaii Pae Aina. Tf.

 

W. R. KAKELA.

Loio a he Kokua ma ke Kanawai

HE LONA HOOIAIO PALAAPLA.

2370

 

LYLE A. DICKEY.

Loio a he Kokua ma ke Kanawai.

Alanui Kaahumana. Heiu ‘4. Tel 682.

Iloko o ke Keena o ka Loio Kuhina mamau, a he LoioHoopii maka Aha Apana o Honolulu.

Ehookoia na hana pili kanawai apau mai na Mokupuni mai.

O A. F. Tavares, Kakauolelo, Maheleolelo a Notere no ka Lehulehu. Lyr.

 

Hoolaqa Hou.

 

OLELO HOOLAHA HUI.

 

Ke haawiia aku nei ka hoolaha ma keia, ua hoohuiia ae nei o A. E. Murphy ame J. Q. Wood, Luna Puuku (Trustee) no ka lawelawe ana i ka Oihana Kalepa Kamaa Buti me Kamaa Haahaa ma Honolulu, Ma Alanui Hotele, malalo o ka inoa o A. E Murphy Ma (A. E. Murphy & Company).

Hanaia Honolulu, Dec. 1, 1897.

2679-2t*

 

Hoolaha Humau

 

Papa! Papa!

 

Aia ma kahi o

 

LEWERS & COOKE

(Lui Ma)

 

Ma ke Kahua Hema o na Alanui Papu me Moi.

 

E LOAA NO NA

Papa Nouaiki

O kela a me keia ano.

Na Pani Puka

Na Puka Aniani

Na Olepelepe

Na Pou

Na O’a

Na Papa Hele

Na Papa Ku

Na Papa Moe

 

Na Pili Hale

O na Ano apau.

 

A me na

Wai Hoohinuhinu Nani

O Na Ano Apau.

 

Na Palakiona Ano he Nei Wale.

 

Ke haiia aku nei oukou e na makamaka a pau, na mākaukau keia mau makamaka o oukou o hoolawa aku ma na mau a pau o pili ana ma ka laua Oihana no ka

Uku Haahaa Loa

@ @ko me ka mau o holo ana mawana o L@ a ma ka Mea Kuni.

 

E Hele Kai o Wae no Oukou Ike.

 

HE MOOLELO NANI

NO

Lubiana Kasimila

KA NAITA O KA

Liona Gula o Bohemia.

A I OLE

Ka Hui Naita Eleele o ka Lima Ulaula.

 

MOKUNA XII.

Ke Kakela o Valesebuga.

Ma ka wa i haalele iho ai o Ariadane i kahi pupupu hale, ua hele aku la ia a ma kekahi kuono kipapali, e kokoke ana i ke ana e hoopaaia ai na lio kau o Mamiona ma. Ma keia wahi noho iho la ia no kekahi mau minute pōkole. Iaia e noho ana. Ike aku la ia i ka pu-pua mai a kekahi laau hihi, e like me ke kowali, ma kekahi wahi, aole no i mamao loa mai kahi ana e noho ana, nolaila, kua e la ia iluna a hele aku la no kahi o keia mau pua ana I ike aku ai e pua mai ana.

Aka nae, I kona hoea pono ana aku malaila, ike iho la ia, aole I maikai loa ke ano o ua mau pua nei. Ua pau kekahi mau pua i ka mokumoku, a ano maemae nohoi kekahi. A oiai. aia ka makemake ame ka hoʻohihi iloko ona no nei mea he pua, ua huli ae la ia a nana aku la ma kekahi wahi okoa aku. ma kahi e hiki ai iaia ke ike aku I kekahi laau hihi e pua mai ana I na pua. a ’ano pua e ae paha. Aia hoi, ike aku la ia I kekahi laau hihi, me kona mau pua, ma kahi mamao iki mai kahi ana e ku ana, nolaila, ua kamoe pololei aku la kona mau kapuai no ia wahi.

Aia kēia wahi ma kekahi aoao mai o ka ohuku pali e komo ana iloko o ka ululaau, a ua mamao lo@ nohoi ia wahi mai kahi pupupu hale mai.

Nolaia, I kona hoea ana aku ma kēia wahi, ike iho la I ka maikai o na pua. a ua hoopihaia kona naau e ka hauoli, oiai, ua ike iho la ia i ka “opiopio” maikai o ua mau pua la. Nolaia, ako iho la ia I ua ma pua la, a I ka hele ana hoi a lawa na mea ana I makemake ai. ua huli ae la ia I hope no ka hoi ana aku I kahi pupupu hale.

I kēia wa I hoopuiwaia ae ai oia, I kona lohe ana aku I kekahi nakeke. a I kona huli ana ae a nana aku hoi ma kahi ana I lohe ai I ka nakeke, ike ku la ia he elua mau kanaka e hele mai ana ma kahi ana e ku ana.

Ma kona wa I ike aku ai I ua mau kanaka la, ua hoomopopo koke iho la ia I ko lāua ano, nokamea, ua ike mau oia I na kanaka oia ano ma ka Hale Kakela o Mauna Eleele. Ua ike nohoi oia, he poe kanaka lākou e hele pu ana me Frankenstein ma kana mau huakai uhai holoholona āpau. He mau aahu ili ko lāua e komo ana, a o ko lāua mau onohi maka, ua like loa I mau mea, me na onohi maka o ka popoki ahui.

A mamua o ka hiki ana iala ke haawi ne i leo hoopuoho, aia hoy, ua paa mai la oia i kekahi kanaka, a paniia ae la kona waha, a he sekona wale no mahope iho, upa hoouhiia iho la kona poo me kekahi uhi mānoanoa. Hapaiia ae la ia a laweia aku la.

He mea oiaio, ua hoao aw la oia me kona ikaika apau e hemo ae mai ka mea nana oia e paa ana, aka, hemakehewa wale no nae ia hoao ana. I kela wa nohoi, noonoo ae la oia no kana ipo aloha, no Lubiana, pela pu hoy me ka Naia Mamiona, ame ka elemakule Manafereda. A me he mea la, i kela wa e uhi paa ia ana kona poo e kela uhi i hoopulouia iho ai maluna ona, me na pukapuka makalii ma kona mau aoao, ua ike aku la ola i kekahi Naita Eleele e maalo ana iloko o kekahi ululaau hihi-pea, me ka hiehie nui, a e kamoe ana hoy kona alahele ma kekahi aina i ke mua ole ia e ia, a me he mea ia e maau hele ana ola ma ia kukuhi o ka honua no ka hooko ana i kekahi hana ano nui ioa. A o ka hopena o keia hihio kuloko i loaa iaia, oia kona ike ana i kekahi leda opio i like koa kona helehelena ma kona, e ku ana ma ka aoao o Lubiana. iloko o na kahiko alii apau o Bohemia; a i kei awa i hikilele ae ai ia. a hoomaopopo iho la, aia ola ke auamoia la e na lima o ke aloha ole.

A hala ae ia paha hookahi hora okoa o ka lakou hele ana. aia hoi.  ike iho ia kona mau papalina i ka pa kolonahe ana mai a ke kaiaulu makani noho waolaau, a hoomaopopo iho la ia, ua puka lakou mawaho o ka ululaau. Maanei, ike ino la ia i ke ku ana o ka mea nana oia e ka’ika’i ana, a ma ia manawa hookahi nohoi lohe ae la ia i kekahi mau leo hou e kamailio ana. hookuuia iho la oia ilalo, a o kona nana ana ae ma o a maanei, ike ae la ia ua uhi mai na eheu o ka po. E ku ana ia ma ia wa malalo o kekahi umalu pali, a e hoopuni ana hoy iaia he heluna lehulehu loa o na kanaka, a e ku ana he poe lio.

Ma ia wa, ike aku la ia i ka hele ana mai o kekahi kanaka i paleia kona umauma me ka paleumauma nani, a he aahu koa nohoi kona e aahu ana. i kona kokoke ana mai iaia, ua haawi mai la oia i kona aloha. Ike aku la hoi ia, o ua kanaka la oia no ke kapena o na koa o ke Kauna Valesebuga, a o kona inoa, oia o Walesetona.

Pane mai la oia imua o ka leda opio: “Eka leda maikai, e ae mai oe ia’u e pahola aku au imua ou no kou hoea palekana ana mai la ia nei. O ka huakai au i hele mai la, aole o’u kanalua iki, he huakai ia i piha me na haawina i hoehaehaia ai kou puuwai; aka, ke hooia aku nei au imua ou, i kei awa, eia oe mawaena o na kanaka i liko i poe hoaloha nou, a e kiai ana hoy no kou palekana. Nolaila, e ka leda, mai hopohopo i ka haawi ana mai ia oe iho iloko o ko’u lima, a mai hoaliila hoi kou naau e ka hopohopo ame ka maka’u”

Ua ike nohoi o Ariadane o keia kanaka e kamailoi mai nei imua ona, he kanaka lawelawe oia malao o ke Kauna Valesbuga, a he kauwā hoy ola nana, a he mae maopopo e hoolohe ana oia i na kauoha mai kona haku aku; ak, ma ke ano na o kana mau olelo ame kona kulana imua ona, ua hoike mai ia i lona ano keonimana, a noonoo holoholona ole hoy.

(Aole i pau.)

 

Mai konoia okou e kuai i na laau hamo i loaa ole ke kaulana no ke ola, oiai, aole i oi aku ke kumukuai e lilo ana no ka Aaau Hamo a Kamalena, a ua ike hoy ka oiaio o kana mau hoola ana, ma na hoaola ana iloko o na makahiki lehulehu i kaahope ae nei. O na leia elike me keia i loaa mai ai mai a L. G. Bagley mai, o Hueneme. Cal., e loaa mau mai ana no ia makou: “O ka laau pookela loa no ka ehu (hui) a’o i lawelawe ai, ola ka Laau Hamo a Kamalena, a ke olelo nei au pela, mahope iho o ko’u hoohana ana mawaena o ko’u ohana no na makahiki lehulehu. E ola ana iaia ka rumaka, ke kikala haneenee, na ma-ui ame na pehu. E kualia ana e na poe kuai laau lapaau apau. O Benson, Smith & Co., na Agena ma Ko Hawaii Pae Aina.

 

UN HOU ONAAINAE

 

PAUAHI NUI MA LADANA.

 

He 25.000,000 Dala ka Poino

 

NINAU HOOOHUI AUPUNI

 

K@ e Keia Lono Ano Nui.

 

 Nu Ioka, Novemaba 11. E hoike ana ka mea kakau o ka nūpepa Herald mai Wasinetona mai, penei: Ua maopopo loa ke apono loa ia ana o ke Kuikahi Hoohui Aupuni o Hawaii e ka Aha Senate o Amerika Huiia. Ua kikeke aku nei ka Aha Kuhina i na Senatoa, a ua maopopo ia Peresidena Makinile, e oi ana mamua o ka elua hapakolu o na Senatoa e koho ana no ke apono ana i ke kuikahi.

Aia ke kuikahi ma ke kulana maikai loa no ka lawelawe koke ia ana aku. Ua noonoo piha ia hoy ia e ke Komite Aha Senate no ko na Aina E, ua hoike ia aku hoy ia i ke Senate, a ua hookomoia ma ka Papa Hana, me ke apono lōkahi maoli ia ana no e ke Komite.

Ua haiia mai au, ua manao ka Lunahoomalu Davis o ke Komite, ma ka wa e noho ai ke kau nooko mua o keia Kau Ahaolelo ae, e nonoi ana ia i la e hookaawaleia no ka noonooia ana o ke kuikahi, a e hoomauia aku hoi kona noonooia ana a hiki i ka hoea ana aku i ka hopena oia hana, a ua manao oia, e aponoia ana ke kuikahi mamua o ka hoea ana aku i ka wa e hoopanee ai ka Hale no na la “Kiulaia.” Malia nae paha, e houlolohiia ana keia hana, mamuli o na rula oolu wale o ka Hale, oia hoi ka haawi ole ana oia mau rula i kaupale no ka loihi o ka wa e kamailio ai kela ame keia, a nolaila, aole paha e lawelawe koke ia ana ka noonooia ana no ke kuikahi. O ke aponoia ana o ke kuikahi ma no la omaka mua o keia makahiki, oia ka me i maopopo.

E hoike ana hoy ka Peresidena maloko o kana paiapale wehe Ahaolelo imua o ke Senate, he mau olelo hoakaka ikaika ma ka aoao e kakoo ana i ka hoohuiia ana mai o Hawaii. E noike aku ana ia, ua aponoia mai nei ke kuikahi e ka Aha Senate o Hawaii, a o ka hana wale no i koe, ola ka ka Aha Senate o Amerika Huila nei e lawelawe aku ai, a o ka lilo no ia o na Pae Aina o Hawaii i panalaau no kākou.

O ke kue ikaika loa no keia apono ana i ke kuikahi, aia no ia mai a Claus Spreckels mai ame ka hui hoomaemae kopaa. Aka, ua mahae lua nae na manao o na kanaka ma ke kapakai o ka Pakipika, oiai, o ka hapanui o na Senatoa mai ia mau wahi mai, aia ma ka aoao kokua i ke kuikahi, a ua manaoia hoy, o Senatoa White o Kaoleponi ke alakai mai ana i ka aoao kue imua o ke Senate.

Eia iho na Senatoa i maopono i ka Perseidena e koho ana ma ke kokua i ke kuihahi:

Aldrich, Allen, Allison, Baker, Burrows, Cannon, Carter, Chandler. Clark, Cullom, Daniel, Davis, Deboe, Elkins, Fairbanks, Foraker, Frye, Gallinger. Gear, Hale, Hanna, Hansbrough. Hawley, Heitfeld, Hoar, Jones o Nevada, Kyle Lodge, McBride, McLaurin, McMillan, Mantle, Mason, Morgan, Morrill, Murphy, Nelson, Penrose, Perkins, Pettus, Platt o Connecticut, Platt a Nu Ioka, Pritchard, Proctor, Quay, Rawlins, Roach, Sewell, Shoup, Smith, Spooner, Stewart, Teller, Thurston, Turner, Turpie, Warren, Wellington, Wetmore, Wilson, Wolcott. Huina, 62.

O na Senatoa hoi I hooholo ole I ko lākou manao I kēia wa, oia kēia:

Butler, Groman, Kenny, Harris, Mallory, Martin, Mitchell, Turley. Huina, 8.

O na Senatoa I manaoia, aia ma ka aoao kue I ke kuikahi, oia kēia:

Bacon, Bate, Berry, Caffery, Chilton, Clay, Cockrell, Faulkner, George, Gray, Jones o Arkansas, Lindsay, McEnery, Mills, Pasco, Pettigrew, Tillman, Vest, Walthall, White. Hunia, 20.

 

OLELO O SENATOA PERKINS E HOOHUIIA O HAWAII

Oakland, Nov. 12.-Ua noonoo akea ia ke kumuhana e pili aua i ka hoohui ia ana mai o Hawaii me Amerika Huiia ma ka halawai ana o ka Hui Starr King Fraternly maloko o ka luakini Unitarian Mua. O na poe i kamailio, ola o Senatoa Perkins, Sheldon, I. Kellogg, H. E. Highton, Horace Davis ame John P. Irish.

Ua kamaʻilio o Senatoa Perkins ma ke ano hoi oia ka mea I kamaillo mua, no ka waiwai o na mokupuni o ka Pakipika Hema, a no ma lahuikanaka nohoi, a hoakaka mai la, he waiwai loa lākou ke hoohuila mai me Amerika, a ua kūpono loa hoi ke haawiia, na noonoo kuio ana o ka lāhui Amerika no kēia nīnau.

 

OLELO HOI O SENATOA STEWART E HOOHUIIA ANA NA PAE AINA O HAWAII

Ua olelo ae ka nūpepa Chronicle o ka la 15 o Novemaba, penei: ua hoea mai o Senatoa William H. Stewart o Nevada mai Carson mai, ma ka la inehinei, a aia ola ma ka Hotele Halealii (Palace Hotel) no kekahi mau la.

Ua hoike ae o Senatoa Stewart, ala oia ma ka aoao kokua i ka hoohuila ana mai o na Pae Aina o Hawaii. Ua olelo ae oia ma ka la inehinei, e holo lea ana ka hoohuiia ana mai o na Pae Aina o Hawaii, me ka nui ole o na ākeakea. Ua hoike ae nohoi oia, ma na huaolelo maopopo loa, e hooholoia ana ke kuikahi hoohui Aupini i keia noho ana mai o ka Ahaolelo. Oia nohoi kekahi i kokua ikaika loa i kela kumuhana.

 

ELIELI KULANA IA GEREMANIA MA KINA

Nu Ikoa, Nov.17.-E hoike ana kekahi lono telegarama mai Shanghai mai a i ka nūpepa La (Sun), penei: Ma ka hiki ana ae o Adimarala Diedericho, o na aumoku-kaua Geremania, ma na kai o Asia, a kua e la ma ke kaikuono o Kiachon, ma ke kapakai o Shantung, ua hoonohonoho iho la oia i kona mau moku, e hookaulona popopei ana i ko lakou mau pu i na papu o uka o ka aina. Ua hoea ae paha oia ma ia wahi a ma ia manawa, mamuli o kekahi kauoha pili Aupuni, no ka pepehia ana a make o kehai mau misionari Geremania e na kamaaina oia wahi, aole na ia me i maopopo. Aia hoy makua o ka aina, he ekolu mao papu i piha i na ko Pake. Ma ka wa i mākaukau ai na moku o ka Adimarals, ua hoouna aku la ia i kekahi paiapala kauoha i ka Alihikaua Pake, e kanoha ana iaia e haalele iho i na papu iloko o ekolu hora, a mahope iho, ua hoouna aku la ia no uka o ka aina, he 600 poe kanaka me 6 pu-kuniahi, a maki pololei aku ia lakou no na papu.

Mana mai ia na Pake e noho ana iloko o na papu i ka nee aku o na Geremania, a i ko lakou hoomaopopo ana ua kulo loa ke ano o na hana, o ko lakou wa ia i puhee awiwi aku ai mailoko aku o na papu, a huki ae la i ka hae o ko lakou Aupuni Huna, a ia wa i ki aloha mai ai ua mokukaua. O ke Kenerala Pake o loko o ua mau papu nei ame kona ohana, o lakou ka poe i holo ole aku mai ua mau papu la, a ua kaa lakou malalo o ka hoomalu ana a ka mana Geremania.

Ua manao na luna Aupuni Pake maanei, o keia hoolele ana o na Germania i na ka ame ka lawepio ana i na papu, ua hanaia kekahi hana kaua maoli e ia Aupuni, aka, ua manao na lakou, aole paha pela ka manao o ke Aupuni makua ike Aupuni ma Pekina). Ua kauohaia ae ia hoy na mokukaua Berltania ame Amerika e holo koke aku no ke kaikuono o Kiachon e Kiai no ka hopena o na hana e hoea mai ana. Ua oleloia, o keia wahi iho la a ua Geremania i komo aku ia, ua piha loa i na lua minerala waiwai nui loa. O ke awa kumlku, oia kekahi o na awa kumoku maikai loa ma ia kapakai. Ua manaoia, e hookuene pono loa iho ana na Geremania ma ia wahi.

 

OKALA NA KUKUNA O KA LA O IAPANA IA RUSIA

Ladana, Nov. 15.-E olelo ana kekahi lono mai Shanghai mai, aia he kuee ikaikai mawaena o Iapana ame Rusia, mamuli o ko Rusia mau hana e lilo laia na Hooponopono ana i na loaa o ka Hale Dute ma Korea, a ke koi nei kekahi mau Kuhina iapana, he mea pono ke lawelawe o Iapana i na keohina ikaikai no ke kue ana aku i kela mau hana, ina no he kaua ka mea o hoea mai ana mawaena o na Aupuni elua.

Eia na, ua oleloia, Ua hoole o Makuisa Ito i keia manao, a ua manao ola, he mea pono i Beritania Nui, Amerika Huita ame Iapana nohoi, ke hui lōkahi a waiho aku i mau kumu kuakuka imua o Rusia, no na mea e pili ana i na hana ma Korea.

 

KOKOKE LOA KE AHÍ O KE KAUA

Ladana, Nov. 13-E hoike ana kekahi manao pepa o ka nūpepa. Newa Telegraph,malalo o ke poo. “Ke Kulana lalapa ahí o ka hoopaapaa mawena o Amerika Huiia ame Sepania.” Ua olelo ae ia ua manao pepa la, ma ke ano nui, ua kokoke loa ke kaua mawaena o na Aupuni elua, o ka pupuāhulu mua loa e hoe aae ana mawaena o na Aupuni elua, he mea ia e hoea mai ai he kaua e poino maoli ai o Sepania.

Ua manao ua pepa la, ua hiki iaia ke ike, ua paa loa ko Amerika Huiia manao e komo aku ana ia e kaohi i na hana a ke kaua ma Cuba, aka, ua manaoia nae, aole loa e ae ana ka lahui Amerika e komo lakou i ke kaua me kekahi Aupuni nāwaliwali.

 

GEREMANIA MA SAMOA

Ladana, Nov. 11-E olelo ana ka mea kakau o ka nūpepa Standard, penei: Ua ku ke Aupini o Geremania i ka hoakeaia ana’ku o ka mahele aiana o Apia ma ka Pae Aina o Samoa e ka Lunakanawai Kikekie Amerika, oiai o na loaa e kokua ana ia Oihana aia ka hapanui mailoko mai o na Hui Gerenamania. Ua paa loa ko Geremania manao e ku ikaikai loa i na hana kue hana hooponopono Aupuni ma ka Pae Aina o Samoa, a, aole loa nohoi ola e ae, e hoohuiia aku ia Pae Aina me Amerika Huiia.

 

AIA NA KIPI O CUBA MA KA IPUKA O HAVANA

Nu Ioka, Nov. 16.-E hoike ana ka mea kakau o ka nūpepa La (Sun) mai Havana mai, penei: Mai ka wa mai i hoea mai ai o Kenerala Bianco, aole loa he ia i nele i ka holapuia ae e elua a oi aku paha mau hooili kaua ana, ma kahi i hiki loa ke ikeia aku e ko kulanakaohale nei. Eia o Havana i kei awa, ma ke kulana kupilikii loam mamuli o na lele kaua ia ana mai o kona mau kaiaulu kūwaho e na kipi, a he oi aku keia i ka wa e noho ana o Kenarala Weyler, aole e komo wahi ai mai ana (loko nei) o ke kūlanakauhale, mai na kuaalo mai. O ko makou wahi ola, aia no ia i na mea ai e loaa mai ana mai Amerika mai. O ka makou walu e hoahana nei no ka ma