Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVI, Number 49, 3 December 1897 — Page 3

Page PDF (1.60 MB)

This text was transcribed by:  Daniel K. Seto
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

NU HOU HAWAII

            O keia ka la e holo aku ai ke Kinau no kona mau awa mau ma Maui ame Hawaii.  Ma keia Poalua ae, Dek. 7, e ku hou mai ai kak mokuahi Australia no Honolulu nei mai Kapalakiko mai.  He wahi haunaele olalau bia kai puoho ae ma ka hora 11 o ka la Sabati aku nei makai ae nei o Kakaako, aka, ua emi iho no nae.  Ua loheia mai, au pau loa ke ana ana o ka puali ana aina Amerika i na kipoopoo , na olaelae ame na kalana aina o lalo ae nei o ke awa o Puuloa.  Ua hala aku ka loio Enoch Johnson no ke Kau Kiure o Maui.  Maluna aku o ka mokuahi Mauna loa i holo aku ai oia.  Pele nohoi me ka loio J. M. Kaneakua.  O ka la 12 o keia mahina, oia ka la e hookoia ai ka hoopai o ka make maluna o Noa (k), kela mea nana i pepehi kekahi Pake, nona ka inoa o Asana, ma Molokai.  Ma keia Poakahi ae, ma ka wa e weheia ai ke Kau Kiure Kuikawa, no ka malama o Dekemaba nei, e kauia ai ka hoopai e Lunakanawai Perry maluna o Kapea ame Kaio.  E loaa no na mikini kakaulima maikai loa ma ka halekauai o Kakela ame Kuke, no ke kumukuai haahaa loa, oia hoi, he $35.00 wale no ke kumukuai.  Ma ka Poalua nei, ua hoopaiia o John Sousa imua o ka Aha Apana o Honolulu nei he $100 no ke kuai ana i ka waiona me ka laikini ole.  Ua hoohalahala loa ia nae ka hihia i ka Aha Kaapuni.  Ua loheia mai eia o Wm. Cuelho ke hooikaika nei e hoala hou ia ka Bana Puhi Ohe Hawaii, no ke kaahele ana i ke ao nei.  O ka pahu hopu nae i manao nui ia, oia no ka Hoikeike Nui o ke ao nei ma Parisa.  Aia ke keena Oihana o ka Hui Mahiai o Oahu nei ma kela rumi ma ka aoao Waikiki o ka halekuai Ka La hiki.  O Keia ka hale oihana o na luna nui o ka Hui Hoohoihoi Mahiai e manoia nei e ku aku ana mauka ae nei o Kalihi.  O ka la 1 aku la o keia mahina, he la "Kiulaia" is no ka lahui Pukiki, oia ka la hoomanao no ka ikeia ana o ko lakou kuokoa, mai a Sepania mai.  Ma ka hora 9 oia kakahiaka, ua malamaia he "pule mesa" nui maloko o ka luakini Katolika o Malie-o-ka-Malu.  Ke lonolonoia mai nei ke hoomakaukau mai nei na hui kinipopo Star, Sana Lui ame Regimana, no ke komo hou ana ma ke "kikina" kinipopo o keia makahiki ae.  Ua manaoia e komo mai ana he elua mau hui hou, oia ko Punahou ame ko Kamehameha.  Eia he elua mau kaa baisikala ma ko makou nei keena nupepa, no ke kuai aku i ke poe makemake ia ano kaa.  Aohe hewa ke hele mai ma ko makou nei keena e nana ai a e makaikai ai ia mau kaa malia o komo iho nohoi ka hoihoi a ninau iho i ke kumukuai i ka poe o kauhale.  Mamuli o ke noi a na haumana e hele nei i ke kula Olelo Hawaii ma ka Y.M.C.A. o Honolulu nei, i ka lakou kumuao, oia hoi ka lunahooponopono o keia pepa e lilo ka hora 10 o ka la Sabati i wa heluhelu Kauoha Hou Hawaii nolaila, e hoomaka ana ia papa ia hana ma ka la Sabati ae nei.  He mea pono i kela ame keia ohana ke loaa ona laau lapaau mama no na maʻi o ka opu.  I laau lapaau puhili ole no ka "Moku ino loa o ka lepo" (Diarhea) nahu, Umii, Kolera ame na maʻi apau o ka opu, aole he laau lapaau oi aku o ka maikai elike me ka PERRY DAVIS LAAU PENIKILA (Pain Killer).  Ua lawelaweia keia laau no na makahiki he kanalima, a ke hana mau ia nei i kela ame keia la. ma na aina apau o ka honua nei.  O ka Hui Kuai Laau Lapaau o Hollister.  ka Agena.  Ua paa loa i keia wa, ka pale pohaku palaina puna, o ke alanui hou o Nuuanu e hele ana a hoea i kahi punawai kaulana o "Kiloama," maluna ae.  O ka uwapo hao koe a hookui ma keia aoao o ka pali.  O ka hoonoho iliili pohaku ma ke ano kipapa me ka @ hao, oia ka mea i koe o ke alanui n@ ka huli e pili ana i Kailua.  I keia wa, ua hoea aku la ke alanui kaa hao o Oahu nei ma ka lae o Kaena a huli e a hoea a@  Kawaikapai.  Aole nae i moe ke alahao aka, o ke alanui kai makaukau i keia wa no ia hana.  He mau la paha koe a kamoe loa aku ua alanui la i ka "Moena Pawehe o Mokuleia."  Mahope iho o ka lohe ana o Curtis Fleck o Anaheim, Kaleponi, i kona mau hoaloha e mahalo mau ana i ka Laau Ola a Kamalena no ke Nahu Kolera ame ka HI, ua kuai iho la ia he omole laau nona ponoi iho, a i keia wa, aole i kana mai kona haanou no ke kamahao o na hana a ua laau la.  E kuaiia ana e na poe kuai laau lapaau apau.  O Benson, Smith & Co. na Agena ma Ko Hawaii Pae Aina.

 

NA LETA.

Eia iho ka papainoa o ka poe no lakou na leta e waiho nei maloko o ka Hale Leta t hiki i ka la 31 o Okatoba, 1897:

APUA.  Lizzie Lopailani S. L. Kuihelani, Kawaipao.  HONUAKAHA.  Mas. Waihilani, Mr. Kauwika, Mr. Kaulu.  KULAOKAHUA.  Henele Kahoinea, Mrs. Haili Namai-Ane Peterson.  lou, Kamakau.  KUNAWAI.  Mrs. Susan Poonika, L.E. Paikuli, Piikuahiwi, Mr. Kaaloehukai, Wm.  Paikuli, J. Melekana Keanu, Mrs. Ruth Lui, J. Kaaua, Mas. S. Heeia, Dimo Kawehi, Miss Mary Kekaula.  MAKIKI.  Mrs. Mary Apio ko Kaliko Iona, meki, Miss H. Kahale. PELEULA. Nahuina.  WAIKAHALULU.  J. Mose Kalama, David Kali, Mrs. Moehau, D. Kalaihi, Mrs. Kaluli, Kauikimokeo.  KAKAAKO.  Kaua, Julia Malina, Mele Malanui, Jno. Hamau, Miss Hattie Peter, Mary Kimoula, Lehua Liilii.  KAUMAKAPILI.  John L. Rees, Miss Nakumu, Mrs. Mailelaulii, Simeon Awaiku, Pikake, S. K. Niaa, Mrs. Heleloa, Puhilama.  KIKIHALE.  Miss Annie Amoe, G.W. Kamahalo, Mas. Kahauanu, Kulia SSolomona, Mrs. Una, J. Maikau, Hanola Puaanui, Mrs. Kolikoli, Kulia Solomona, Mrs. Kupihea, Kahele Nopua, Mrs. Keahouli, Mr. O. Paikaka opio.  KAWA.  Mr. Ben Kaluna, Mr. Akoni Molokai Eddie Kealoha, Maui, Mrs. emalia H. KaMalihini. moa, MANOA.  Wiliama, Moses Kapakaula.  Mr. Kapoo,  KULOLOIA.  Ane Kahuakai, Mrs. Hana Wahine, Makahukilani (w), Mas. Lonoaea, Mr. Hookano.  WAIKIKI. Miss Rosy Senna, Mrs. A Kanui Kapewa, Miss Mary Keohokapu, Mrs. P. S. Helen, Mrs. Kalawaianui.  AALA.  George K. Kane.  KAWAIAHAO.  Mrs. A. Logan, Mrs. Kauhana, Mele Haumea, J. nalua, William B. Luhia, Kaakamoku, Keala, John Puiwa, Mr. J. Kalaeone, Mrs. Kaiewe, S. P. Kanoa, Kimokeo Palapala, Kahuakai, Pahukila (k.).  KAMANUWAI.  S. B. Kamahele, G. H. Kaneohiohi.  H. J. W. Kauhi, Leahi Kamanahila, Kapea Kaiakawaha, Mrs Keliikokalani, Ben Campbell, Hattie Haumea, Mrs. A.K Ahana, Mrs. Kaailaiki, Sema Spencer.  KAPUUKOLO.  Mr. Hohio, Makia Kawaauhau, L.P.K. opio Kaiwela, A.K. Koalei opio, Ili Kankini, B. K. Hanuna, I. Kaauamoku, Mrs. Kalei Allen, Capt. Kilia, (2).  KALIHI.Kalili (k.),Miss Kaui, Kanewaiopua, Kalaaukapu, Henry Bernard, Hikiula (k), Kealiponui (k).  MAUNAKIEKIE.  Miss Esther Regec, Mrs L. J. Eddie Keohohoi (2), Miss Maiola, Mrs. Han, Mis Kauakahi, John Lono.  MAEMAE.  Aki Pake, Mrs. Kahele Paahao, Lokalia Paalua, Lokalia (2), Kama Ni.  IWILEI.  Mrs. Kaluakini Johnson, Paiao.  KAMAKELA.  Miss Lucy Pipale, Kalili, Keliiimiola, Mrs. Jemmie Kehuku.  KEPOHONI.  Mrs. Kapika Nawahie, Mr. Petelo.  MOANALUA.  Mr. Lui Maluhia.  ULAKOHEO.  Kekewe.  HAUHAUKOI.  Elia Nawaimaka.  KEHEHUNA.  Mrs. Waihoikaea Alapai, Lepeka Kaili.  KAULUWELA.  David Kealoha, Loke Kahula, Mrs. Poomanu, J. Kealoalii, Namaka.  NIOLOPA.  L. H. Piilani.  LELEO.  Mrs. Julia Ah Ke, Mr. Alana, Akoi (ch).  AUWAIOLIMU.  Miss Pua Palapala, P.K. Kamanawa, Waioli, Mrs. R. Kamahua, Hana Naniole, Mrs. Malia Lanakila, Mrs. Kekela.  NA ALANUI.  Mr. Bill Ihu, Miss Hake, Dabola Kuauela, Miss Levina Silloway, Mr. K. Luahiwa.  KALIA ME PAWAA.  Kaaihue Ikeole, Miss Annie Kama, Kahinawe, Kalai Nui, Geo. Iakopa, Almyra Kahananui, Malie Alohikea, Daniel Kawaa, Mas. Kapi, Mele Walia, Mrs. Kauhane Makanani, Mrs. Hoopii Kaaipuaa, Mose manu, Kahau, Mrs. Mary Ann Keahemakani.  KAPALAMA.  Kale Amala, Reteia Tilipati, Mrs. Annie Kahele, Mano Kapika, M.K. Kawaihau, Mr. Kamekona, Kealii Kahoomanawanui, John Luka, Moonohu, W. N. Kamakahukilani, Lepeka Pahana, Mas. John Ladana, Kuheana, Hale Kamikana, Waolele Robinson.  HONOLULU.  Mr. Melekana Keanu, Mis Henrietta, Miss Annie Akamu, Miss Keala Kahalewai, Kamano, J. Lono, Mrs. Kamaka Hakuole, Miss Kulia Kuakini, Kaumu Handchett, S. M. Kamau, John Akina, J. K. Keauiluna, H. M. Kahau, A. Kuakua, Ema Kalamakini, Moiha, Keulama Kahele, Mr. Joe, Mele Kaoliko, Miss Kalanikiekie, Mrs. Kane Kalawaiamoku, Emale Kekulanui, Koakoa, Kapouhiwaokalani Keola, Mrs. Jacob Fisher.  Na Leta i hoihoiia mai mai na Mokupuni mai:  HAWAII.  Sam Kahau, Geo. Ilihia, Keakakaupe, S. Kaaialau, E. Kahaku, Hattie Ezela.  MAUI.  Miss Lilia Pupuhi, Kuaea, Lahela, Kaaeamoku, P. Keaupuni, Siidini, Mr. Kaaihana, Emma Kaihue, Naholoaa, Mrs. Ane Kahoowaha, Ane Pakaia, J. H. Hailama, J. H. Kaili, Mas. Kapuahelani, Miss Ana, Miss Leleopu, Hale Kauhale, Jno. Kalua, Kalani Kaluna, Hanale Hanika, Palea, Kaeheano, Kalei, Ioane, Ema, Sam K. Kaaea, Mrs. M. Kanoholai, A. B. Naone, S. Pilipo, Mrs. Kauila, Mr. H. Kaua, Kanakaokawai, Mrs. Pa, Ana Kamai, A. Moli, Maula, Jno. Mia, J. A. Kunia, Maka, Keliihula, P. M. Kaluna, Joe Mioi.  OAHU.  Joe Kainoa.  KAUAI.  Lauhulu, S. W. Kaenaku, J. Prosser, Emily Homelani, H. Mika, R. W. Kahila, Kamakahuila, Kahaamaikai, Kukana Akana.  J. M. OAT, Luna Let Nui.  Honolulu, Nov. 30, 1897.

 

Hoolaha Mana @ook@okoo@o.

            Iloko o ka Aha Kaapuni Apana Hookolokolo Ekahi o ko Hawaii Pae Aina.  ELIZABETH LOPEZ kue ia DELPHINO LOPEZ.  Ka Repubalika o Hawaii.  I ka Ilamuku o ke Aupuni, a i ole, i kona Hope:  Me ka mahalo.

            Ke kauohaia aku nei oe e kii ia Delphino Lopez, mea hoopiiia, in a e waiho mai ana oia i kana pane i kakauia iloko o na la he iwakalua mahope ho o ka hoohoia ana o keia, e hele mai imua o ka Aha Kaapuni i hoikeia ae nei, ma ke Kau o Novemaba o ua Aha ia, e malamaia ana ma Honolulu, Mokupuni o Oahu, ma ka POAKAHI, la 1 o NOVEMABA ae nei, ma ka hora 10 o ke kakahiaka, e hoike mai hoi i ke kumu e ae ole ia ai ke koi a Elizabeth Lopez ka mea hoopii e like me ka mea i hoakakaia iloko o kana palapala hoopii i pakuiia me keia. 

            A e hoihoi mai i ke palapala kii me ka hoike piha o kau mau hana no ia mea.  Ikea ka Mea Hanohano Alfred W. Carter, Lunakanawai Ekahi o ka Aha Kaapuni Apana Hookolokolo Ekahi, Honolulu, Oahu i keia la 14 o Sepatemaba, 1897.  P. DANSSON KE@@ETT, Jr. Kakauolelo.

 

            Ke hoike aku nei au o ka mea maluna ae he kope oiaio ia o ka Palapala Kii ma keia hihia, a ua kauohaia ua Aha la e hoolahaia ia mea a e hoopaneeia ka hihia a ke Kau o Feberuari, 1898, e hiki ma ana o keia Aha.  GEORGE LUCAS, Kakauolelo.  Honolulu, Novemaba 26th, 1897.  2679-6t

 

Iloko o ka Aha Hookolokolo Kaapuni, Apana Kaapuni Ekahi o ko Hawaii Pae Aina.  Ma ka hana o ka waiwai o Hope Kuuku (w) o Waialua, Oahu i make.  Oiai ua waihoia mai ka Palapala Kauoha a Hooilina Hope loa a ka mea i make i oleloia ae nei i ka Aha Hookolokolo i oleloia me ka palapala nonoi hoi no ka hookoia ana o ua Palapala Kauoha la a Hooilina hoi, a no ka hoopuka ana i na Palapala Hooko Hooilina ia Kuuku (k); ma keia ke hoolahaia aku nei o ka Poalima, Dekemaba 24, 1897, ma ke hora 10 o ke kakahiaka, ma Aliiolani Hale, ma Honolulu, oia ka manawa i kohoia ai ame kahi e hooiaioia ai ua Palapala Kauoha la, a e hooloheia ai ua noi la, a ma ia wa a ma ia wahi no e hele ae ai kela ame keia mea e hoike mai i kumu ina he kumu ka lakou e ae ole ia ai ke noi o ua palapala noi la.  Honolulu, Novemaba 24, 1897.  Na ka Aha: George Lucas.  kakauolelo.

 

ILOKO o ka aha Kaapuni apana Hookolokolo Ekahi o ko Hawaii Pae Aina.  Ermina Quitigua kue ia Vicente Quitigua.  Ka repubalika o Hawaii.  I ka Ilamuku o ke Aupuni, a i ole, i kona Hope:  Me ka mahalo.  Ke kauohaia aku nei oe e kii ia Vicente Quitigua, mea hoopiiia, in a e waiho mai ana oia i kana pane i kakauia iloko o na la he iwakalua mahope iho o ka hookoia ana o keia e hele mai imua o ka Aha Kaapuni i hoikeia ae nei ma ke Kau o Novemaba o ua Aha la, e malamaia ana ma Honolulu, Mokupuni o Oahu, ma ka Poakahi, la 1 o Novemaba ae nei, ma ka hora 10 kakahiaka, e hoike mai hoi i ke kumu e ae ole ia ai ke koi a Ermina Quitigua, ka mea hoopii e like me ka mea i hoakakaia iloko o kana palapala hoopii i pakuiia me keia.  A e hoihoi mai i ka palapala kii me ka hoike piha o kau  mau hana no ia mea.  Ikea ka Mea Hanohano A. W. Carter, Lunakanawai Ekahi o ka Aha Kaapuni Apana Hookolokolo Ekahi, Honolulu, Oahu, i keia la 1 o Okatoba, 1897.  George Lucas, Kakauoleleo.

 

Ke hoike aku nei au o ka mea maluna ae he kope oiaio ia o ka Palapala kii ma ia hihia, a ua kauohaia ua Aha ia e hoolahaia ia mea a e hoopaneeia ka hihia a ke Kau o Feberuari, 1898, e hiki mai ana o keia Aha.  P. D. KELLETT, JR. Kakauoleleo.  Honolulu Novemaba 2, 1897

 

Hoolaha Hooko Moraki.

Manao Hooko Moraki a Kuai aku o ka mea paa Moraki

            Ke hoolahaia aku nei ma keia, mamuli o ka mana kuai i paa maloko o kekahi moraki i hanaia e M. Kalama ame kana wahine mare, o Maria Kalama o Lihue, Mokupuni o Kauai ia C. H. Bishop, o Lihue i oleloia, ma ka mokupuni o Kauai i oleloia ae nei, i hanaia ma ka la 9 o Novemaba, 1895, a i kopeia maloko o ke Keena Kakau Kope Palapala, maloko o ka Buke 157, ma na aoao 306-7-8, ke makemake nei ka mea paa moraki e hooko aku i ua moraki nei, no ka uhaʻiia ana o ke kumu aelike i paa maloko o au moki la, oia: ka uku ole ia ana o ke kumupaa ame ka ukupanee.

            Ke hoolahaia aku nei nohoi ma keia, e kuai kudala ia aku ana no na aina, na mea apau i pili a maluna iho o ka aina, i hoakakaia maloko o ua moraki la, ma ka halekuai o ka mea paa moraki i oleloia ae nei, ma Lihue i oleloia, Kauai, ma ka la 28 o Dekemaba, 1897 ma ka hora 12 o ke awakea.

            O ka waiwai i paa ma ua moraki la, oia no kela mau apana aina e waiho la ma Haiku, Apana o Lihue, Kauai a i hoakakaia maloko o ka Palapala Sila Nui Helu 3667, maloko o laila he Ili o 1 Eka, 30 pereka, oi aku a emi mai paha, ame ka Palapala Sila Nui Helu 3699, maloko o laila he 1 Eka, 1 ruda, ame 14 pereka, ame ka Palapala Sila Nui Helu 3783 maloko o laila 1 Eka, 1 ruda ame 30 pereka, ame ke kuleana nohoi o Kamakahiki (k), i make, maloko o ka Hui Kuai o Wainiha, i hooliloia mai i ka mea paa moraki mai (mortgagor) ma ka palapala kuai a J. W. Lota, Lunahooponopono Waiwai a i kopeia ma ke Keena Kakau Kope ma ka Buke, aoao

            Na kumu:  Kuike ke Dala, O@na lilo palapala kuai i ka mea e lilo aku ai o ka aina.  C.H. Bishop, Mea Paa Moraki (Mortgagor).  No na mea aku i koe e ninau i ka mea paa moraki ma kona halekuai ma Lihue, Kauai.  Hanaia Lihue, Kauai Dec 1 1897. 2679-3t

 

Ka Hoolaha Manao Hooko Moraki a Kuai aku aku a ka Mea Paa Moraki

            Ke hoolahaia aku nei ma keia, mamuli o ka mana kuai maloko o kela mau moraki elua i hanaia e Antone Rosa, i na Kahu Waiwai malalo o ka Palapala Kauoha a William C. Lunalilo i make ka mua o ua mau moraki la, ua hanaia ma Dekemaba 13, 1882, a i kopeia ma ke Keena Kakau Kope ma Honolulu, Oahu, maloko o ka Buke 79 aoao 208 me 209; a o ka lua, ua hanaia i Mei 17, 1884, a i kopeia ma ua Keena Kakau Kope la, ma ka Buke 88, aoao 186, 187 ame 188, ke makemake nei na poe paa moraki e hooko i ua mau moraki la, no ka uhakiia ana o na kumu aelike maloko o ua mau moraki la, oia hoi, ka uku ole ia ana o ke kumupaa ame ka ukupanee.  Ke hoolahaia aku nei ma keia, e kuai kudalaia aku ana na aina apau, na pono apau ame na kuleana i hoakakaia maloko o ua mau moraki ia, a i hoakaka pono ia hoi maloko o ua mau moraki la, ma ke keena kudala o James F. Morgan, ma Alanui Moiwahine ma Honolulu, i oleloia ma ka Poaono la 11 o Dekemaba A. D. 1897, ma ka hora 12 awakea. 

            Eia ho aina i hoakakaia maloko o ua mau moraki ia, oia no keia mau apana aina ekolu e waiho la ma Kalihi Apana o Kona, Mokupuni o Oahu, a i hoakakaia, penei:  1.  Kela apana aina apau i ikeia o Ouaua, ma ka aoao hema o ke awawa o Kalihi oia ka aina i hoikeia o ka Apana 8 maloko o ke Kuleana Hoona 6450 ia Kaunuohua no Moehonua, maloko o laila he area o 81 eka, oi aku a emi mai paha.  2.  O keia apana aina apau i ikeia o Kekuapaiau ma ka aoao akau o ke awawa o Kalihi oia ka Aina i hoikeia o ka Apana 9 o ke Kuleana Hoona 6450 ia Kaunuohua no Moehonua, maloko o laila he 1@5 eka, oi aku a emi mai paha.  3.  O keia apana aina apau i ikeia o Pohakuawaawa e kokoke ana i ke poo o ke awawa o Kalihi, oia ka aina i ohoikeia o ka Apana 10 maloko o ke Kuleana Hoono 6450 ia Kaunuohua no Moehonua, maoko o laila he area o 326 eka, oi aku a emi mai paha.

            O keia mau apana aina apaua oia no kai hoakakaia maloko o ka palapala kuai a D. K. Fyfe ke Komisina kuai i ka waiwai paa o W. L. Moehonua i ua o Antone Rosa, i hanaia Dekemaba 13, 1883, a i kopeia ma ke Keena Kakau Kope, ma ka Buke 79, aoao 206 207 ame 208.  O keia mau apana aina i hoikeia ae la, ua kokokeia i ke kulanakauhalae o Honolulu a ua kupono hoi no ke kanu kope ana ame na mea ulu e ae, o ko lakou kuaiia ana aku, he kuleana kuai maikai loa ia no keia wa, no ka loaa ana ona aina kokoke mai Honolulu aku nei.  Kuike ke dala.  O na lilo palapala i ka poe ia e lilo ana na aina.  William O. Smith, Mary S. Parker, Henry Waterhouse, Na kahu waiwai malalo o ka Palapala Kauoha o W. C. Lunalilo i make.  Honolulu, Nov. 16, 1897.  No na mea i koe e ninau ia William O. Smith, ma kona keena, ma Alanui Papu, Honolulu.  2677-3ts

 

Kela ame Keia.

Hoolaha Makemake Lawe Aina.

            I ka poe apau e nana mai ana i keia:  E ike auanei oukou, mamuli o ka mana ame na kuleana i loaa i ka Hui Alahao a Aina Oahu, ma o kona palapala hoohui la (charter)  me ke Aupuni, a mamuli hoi o ke Kanawai i aponoia ma ka la 11 o Sepatemaba, A.D. 1888, i kapaia "He Kanawai e Hoomana ana a e Hoohoihoi ana i ke Kukulu ana i na Kaa Mahu ma ka Mokupuni o Oahu" ame na mana e ae apau e kokua ana iaia ma keia hana, ke makemake nei e lawe mai a e hoohana aku no na hana o ke Alanui hao i kauohaia ai ia e hana aku, ame na hana e pili ana ia mea, i ka apana aina i onaia e ka Repubalika o Hawaii, a i hokakaia penei:  E hoomaka ana ma ke kihi hema hikina o ke Kuleana 11,225, Palapala Sila Nui, 18791/2; alaila, Hem. 71 degere, 39 minute, Kom. 471 kapuai, ma ua Kuleana Helu 11,225 la; alaila, Hem. 31 degere, 30 minute, Hik. 25 kapuai; alaila, Hem. 64 degere, Kom. 81 kapuai; alaila, Hem. 56 degere, Kom. 84 kapuai; alaila, Hem. 35 degere, Kom. 118 kapuai; alaila Hem. 11 degere, 50 minute, Hik. 25 kapuai; alaila, Ak. 36 degere, 15 minute hik. 175 kapuai; alaila, Ak. 70 degere, 17 minute, Hik. 588 kapuai; alaila, Ak. 18 degere, 21 minute, Kom. 54 kapuai i kahi i hoomaka ai, maloko o laila he area o 0.79 eka; e komo pu ana hoi me ka pono alahele mau o ka moku ma ke kai a ano moku a waa e ae paha o kela ame keia helu nui; maluna hoi o na aina a pau ame na wai i kuleana ai ka Repubalika o Hawaii, mawaena ame kona mau lihi apau ame ke kai hohonu ma ke Awa o Honolulu, ame kona mau lihi apau.  Oahu Railway & Land Co.  Ma o S. C. Allen, Peresidena, M. C. Robinson, Puuku. Honolulu, Novemaba 9, 1897.  2677-4ts

 

HOOLAHA HOOPONOPONO WAIWAI

            Ma ka waiwai o E. W. Holdsworth, i make, ke hoike iaʻku nei ka lono i na poe apau he koina ka lakou ma ke ano ua aie ka mea i make, e hoike mai lakou ia mau koina ia Mr. F. M. Swanzy, ma ke keena oihana o Messrs. Theo. H. Davies ma, ma Honolulu, Mokupuni o Oahu, iloko o na mahina eono mai keia la aku, o hoole loa ia.  A o ka poe i aie i ka mea i make e uku koke ae no lakou ia F. M. Swanzy, i oleloia.  Kakauia ma Honolulu, i oleloia, i keia la 12 o Novemaba, 1897.  Edith M. W. Holdsworth, Luna Hooko o ka Palapala Kauoha a E. W. Holdsworth, i make.

 

Kuai a me Kahu Malama Waiwai.

            Iloko o ka Aha Kaapuni, Apana Ekolu o ko Hawaii Pae Aina.  Ma ka Hooponopono Waiwai.  Ma ka hana e pili ana i ka hoonoho Kahu Malama Waiwai no na keiki oo ole a James Bright o Waimea.  S.  Kohala, Hawaii.  Ka hoolaha kuai a e Kahu Malama Waiwai.  O ka mea nona ka inoa malalo iho nei, he kahu Malama Waiwai, e kuai i ka waiwai paa o Ross (k) na keiki oo ole a James Bright ame Kahihi kana wahine mare, i make, no Waimea, Kohala Hema, Hawaii a mamuli o ka mana o kekahi kauoha i hanaia e Hon. E. G. Hitchcock, Lunakanawai o ka Aha Kaapuni, Apana Ekolu o ko Hawaii Pae Aina, ke hoolaha aku nei au e hooko ana oia no ke kuai ma ke alo iho o ka Hale Hookolokolo ma Kapaau, Kohala Akau, Hawaii i oleloia ma ka Poaono, Dekemaba 18, 1897, hora 12 awakea, i na pono a pomaikai ame na kuleana a pau o Ross (k), Maukaa (w), Liwai (w) ame John na keiki oo ole a James Bright ame Kahihi, kana wahine mare, i make, iloko a ma keia mau apana aina e waiho la ma Honokohau iki, Kona Akau, Hawaii i oleloia oia hoi na kuleana mahele oleia o ua mau keiki oo ole la i oleloia maloko o keia apana aina nona ka Palapala Kuleana i hoikeia ma ka inoa o ikeike.  Helu S21S, nona ka nui o au kuleana la he 1.15-100 eka, e manao ia la e kuai.  Pela pu me ke kuleana mahele oleia o ua poe keiki la maloko o keia apana aina i hoike ia ma ka Palapala Sila Nui Helu @022, i hookoia no Kalua, nona ke kuleana o ua mau keiki ia he 15.04-100 eka.  O keia kuai ana e paa no malalo o ke apono ana o ka Aha.  kuike ko dala ma ke gula o Amerika.  Na ka mea e kuai ana na lilo o ka hana ana i na palapala kuai.  Hanaia Nov. 1, 1897.  James Bright.  Kahu Malama Waiwai.  No na mea i koe e ninau ia H. L. Holstein (Linekona), loio no ke Kahu.  2677-3ts

 

OLELO HOOLAHA

            Oiai; ua hookohu pono ia na mea nona na inoa malalo iho nei, e Hon. J. W. Kalua, Lunakanawai Kaapuni, Apana Hookolokolo Elua, o ka Repubalika o Hawaii, i keia la 13 o Novemaba, 1897 ma kahi o W. H. Halstead i make, i mau Lunahooponopono no ka Waiwai o Fredrick Scholtz, no Wailuku, Maui i make.  Ke kauoha ia aku nei na poe apau i aie i ka Waiwai o ka mea i make, e hokaa mai i na mea nona na inoa malalo iho, a pela hoi na poe a ka mea i make i aie aku ai, e hoouna mai i ka lakou mau koi me na hooiaio kupono iloko o na malama eono mai keia la aku.  Kakauinoaia, S. Kapu, Eunice Scholtz, Na Lunahooponopono o ka Waiwai o Fredrick Scholtz.  Wailuku, Maui, Nov. 13, 1897.

 

HOOLAHA HOOILINA WAIWAI.

            Ua makemakeia na hooilina o na ma'i lepera i make ma ke Kahua Ma'i Lepera, Molokai no lakou na inoa malalo nei, e waiho ae ma ke Keena o ka Papa Ola, me na hooiaio kupono, i ka lakou koi no ke koena dala o ka waiwai o na mea i make i loko o na mahina eono mai keia la aku ai ole e lilo loa no ia mau dala no ka pomaikai o ka Waihona o ke Aupuni.  Huaka (w), no Waiehu, Maui, nona na makahiki he 34, laweia i ke Kahua Ma'i Lepera, Molokai, Okatoba, M. H. 1888, make June 17, 1897.  John Honolulu (k), no Huelo, Maui, nona na makahiki he 30, laweia i ke Kahua Ma'i Lepera, Molokai Novemaba, M. H. 1887, make Okatoba 15, 1897.  Charles Wilcox.  Kakauolelo o ka Papa Ola.  Honolulu Nov. 17, 1897.  2677-4t

 

HOOLAHA I NA POE AIE.

            Ua hookohu pono ia mai ka mea nona ka inoa malalo iho nei i Luna Hooko Kauoha no ka Palapala Kauoha Hope a Kaleipua Kanoa, o Honolulu iho nei, Mokupuni o Oahu, i make.  Ke hoolahaia aku nei ma keia i na poe apau e waiho mai i ka lakou mau koi no ka Waiwai o ua Kaleipua Kanoa nei, i make, me ke aponoia, in a paha ma ka moraki a ano e ae paha, i ka mea, nona ka inoa malalo iho nei, ma kona keena ma Alanui Kalepa, ma Honolulu, Oahu, iloko o eono mahina mai keia la aku, a i ole ia, e hoole mau loa ia aku no lakou;  a o ka poe apau i aie i ua Waiwai la, ma keia ke kauohaia aku nei lakou e hookaa koke mai i ka mea nona ka inoa malalo iho nei.  Cecil Brown.  Honolulu, Nov. 10, 1897.  3676-4ts

 

HOOLAHA I KA POE AIE.

            Ua hookohu pono ia mai ka mea nona ka inoa malalo iho nei i Luna Hooko Kauoha no ka Palapala Kauoha Hope a Manuel A. Barete o Honolulu iho nei, Mokupuni o Oahu, i make.  Ke hoolahaia aku nei ma keia i na poe apau e waiho mai i ka lakou mau koi kue i ka Waiwai o ua Manuel A. Barete nei, i make, i hooiaio ponoa ia, ina paha ma ka moraki, a ano e ae paha, i ka mea nona ka inoa malalo iho nei, ma ke keena o Cecil Brown, ma Alanui Kalepa, Honolulu, Oahu, iloko o eono mahina mai keia la aku, a i ole, e hoole mau loa ia aku no lakou a o ka poe apau i aie i au Waiwai la, ke kauohaia aku nei e hookaa koke mai i ka mea nona ka inoa malalo nei.  Hanaia, Honolulu, Nov. 10, 1897.  Richard Antone.  2676-4ts

 

Theo. P. Severin

(Kapolema Ma)

He Mea Pa'i Kii Hooleleaka.

 

E hana ana oia i na kii nani loa ma Honolulu nei no ka uku haahaa loa.  E paiia ana na Kii Ahaaina, Mare, Hoolewa, na Hale Noho, a pela aku.  E hoonuiia ae ana na kii ma na kii liilii mai.  Alanui Nuuanu ma keia aoao aku o ke Alanui Pauahi.  Aia iluna.  2664-12ms