Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVI, Number 50, 10 December 1897 — KA MEA HUNA POHIHIHI [ARTICLE+ILLUSTRATION]

KA MEA HUNA POHIHIHI

l'nuhiiat līi»nitn-mahifhie no "AV Ktb,hava Pw kela o k<i Lahni Hauaii He oiaio, aia na kikoni ana a ka hoohihi iloko o ka Haku opio, a ke hakukoi la hoi ka upu makemake iloko ona e hoopa wale ae paha oia i ka leo o ke aloha i ka Ui opio o Tereveliana Hale, aka, kaomi iho la nae na' lima oluolu o ka hilahila iloko o kona naau, a manao iho la ia F e lilo paha auanei ia hana ana e hana aku ai imua o ka lede opio i mea nona e hoomanao loa aku ai i ke ko ana o kona makemake, nolaila, hamau iho la la. Aka, oiai ua mau opua la i ka onohi 0 ka mahina e hawanawana poeleele ana i ko laua mau manao mahiehie, no kahi ame kahi, aia hoi, ua hoohikileleia ae la o Alamira i kona ike ana, 1 ka malu ana iho o ke aka o kekahi pale kahakai, a oia nohoi ka 3ae ka-

hakai i ku ai ka hale kakela o ka Ma-ka-o-ka-Aeto. Ia wa huli ae la ia a nana aku la ; i ua pali kahakai la, a ike aku la ia i i kekahi alahele e kamoe ana mai j lalo aku o ke awa a hoea iluna o ka ohuku pali, ma ke ano kamoe kikee | i ho-iliwaiia. Ua hookele aku la hoi j ka Haku Opio Rosevena i ka waapa j a komo aku la ma kona awa, ma ke 1 kumu o ua lae kahakai la. Malaila, I hoopaa iho la ua haku opio la i ke kaula o ka waapa i kekahi rina hao poepoe. Me ka kulana o ke keonimana oiaio, i hoouluwehiwehiia e ka ulumahiehie maikai o na manao, haawi mai la ua Haku opio nei i kona lima akau ia Alamira, a kokua mai la ia i ua lede opio nei no ka pil ana aku. ma ke alapii a kau aku i kula. I ko laua hoea ana aku iluna ua haawi mai la o Alamira i kana mau hoomaikai ana i ka Haku opio. Alaila, oleio mai la oia: U E Rosevena, e ae mai oe, e hoomaha iki kaua ma kela pohaku, oiai ua maluhiluhi loa ia au, a huipu hoi me na uluku pihoihoi o na haawina popillkia i loaa ia'u i keia la holookoa» aole i kana mai o ko'u kaumaha. Makemake loa au e hoomaha iki a loaa ia'u kahi oluolu, alaila. be!e aku au me oe. e ka mea a'ii l aie nui ai, ma ke alahele hookahi'e ko aku ai kou man kapuai." i Nolaila, hele aku la laua, & noho j iho la maiuna o kekahi pohaku, me he mea la he materia no ia I hoomakaukania no ia hana. A hala he wa liuliu wale o ko laua

hookaulua ana malaila, :a wa i olelo mai ai o A!amira i ka Haku opio, ua loaa iaia ka maha. a o ko laua wa ia i pii aku ai ma ke alahele pali no ka home o ka Haku opio. Aole nohoi i liuliu ka laua pii ana'ku, aia hoi, hoea pono loa aku la laua i kahi e ku ana ka hale kakela. Alaila, alakai aku la o Rosevena i kana malihini makamae a hoea iloko o kekahi rumi hookipa, i hoonaniia me ka maiau loa, a he puka aniani opuu hoi kekahi ma ka huli kahakai o ua rumi la. Aia mawaho aku o ua keena nei. he lanai nui e mohala ana me ka laula maikai, a ma ua lanai la e leWblewa ana kekahi ipukukui hooluu ulaula o kona aniani, a hoomaopopo iho la o Alamira, o keia ka ipukukui nona ka malamalama ana i ike mai ai mai ka hale mai ona i hoopaa ia ai. Ma keia keena hookipa, huli mai la ka Haku opio a kamailio mai la ia Alamira: "E Alamira, o ko'u keena mau keia e hooluolu ai. M oiai hoi ia i hoonee

aku ai i kekahi noho nui ho-oluolu a mamua pono o kekahi kapuahi hoopumehana, me kona lalau ana iho me | kona mau lima ponoi a wehe ae ia j i ka papale e kau ana ma ko Alamira | poo, alaila, kamailio hou iho la ia. i "O ka mea pono mua loa nou i keia wa, I e Alamiia, oia ka hoopaa ana aku i ka i umauma me ona wahi mea āi mama. | Ke ole au e kuhihewa, me he mea !a, | aole paha i komo wahi ai iki oe mai kakahiaka mai nei." M Pela no: aka, pehea hoi e hiki ai ke ai, ua hele mai la ka noonoo a kupilikii. a ua heie nohoi ka ai ia'u a liio i mea ole. Aole o'u ike i nei mea he pololi," wahi a Alamira, "Pela io no," i pane mai ai ua Haku opio nei, a ma ia wa hookahi no, huki iho la ia i ka heie. a huli hou mai ia ia. ma kahi a Alamira e noho ana, me na onohi maka e hoike mai ana i ka pioo nui o kona noonoo, aiaila, me ka leo i hooluli iki ia e ke pihoihoi, pane mai la ia: "Mahope iho o ka pau ana o kau paina mama ana, alaila, heaha aku la kau i manao ai e hauna?" "Manao au e hoi aku no au no k&hi 0 kuu mau makua. He mea pono loa J j ia'u ke hui mua me papa, a hoike- aku > iaia ika wahi a Alamlnu j j "Aka, aole loa oe i knpono e hele aku 1 keia po. E ae mai oe e hoike aku ia! j oe i ka'u papa hoonohonoho hana i I j manao ae la» a oia keia. Fa maopopo j Moa. ua aloha loa ka Haku Tereve-j I liana !a oe; a nolaila, I kela wa, na ■ I nui loa kona kaumaha no kou nalo-1 [ wale ana mai iaia mai. I keia wa.j . #

aoia i ike i ka mea huna pohihihi j e pili ana mawaena ou ame ia ma ka i aoao o ka Haku Geofere Tereveiiana, | kou makuakane. Aole nohoi o'u ma- j naoio. e hoike aku ana o Aelelo i keia ! wa ia mea a hiki i ka wa ana e ike ai, j me ka maopopo, aohe manaolana i koe ma kona aoao, no ka loaa ana o kou | lima ma ka berita o ka mare, j a o kekahi mea paha e ko ai kona j kuko pakaha wale i ka waiwai o ka i ohana Tereveliana, alaila. oia ka wa j ana e huli ae ai a ku maluna o ke j kahua hana. o ke kumakaia ana ia | oe imua o ka Haku Tereveliana. Ina | hoi he aloha ko ua kupunakane la ou | ia oe ma ia wa, elike me kona aloha | ia oe i keia'wa, alaila, e palekana ana j oe; aka, i nele ia haawina iloko ona, ! mamuli o kona inaina i ka Haku Geo- | fere, kou luaui makuakane, a keiki : hoi ana, alaila, e komohia pu ajia oe j iloko oia au awahia o kona inaina. • Nolaila, mai hoomaha iki oe i keia ha- j na au i hana mai nei. no kou aloha ' i kou makuakane. E Alamira, mai pau- j pauaho oe. 0 ka makua nona ka pu- ;

haka I hoea mai ai oe, i ke ao nei, elike nohoi me a'u nei, he hulu loaa ole ia ia kakou, na keiki ke imi aku; no ia mea, o ko kakou alana ana i ko kakou ola, ko kakou ikaika ame ko kakou manawa, no lakou, he hana ku ia i ka hanohano ame ka haaheo. Na'u oe e hoihoi aku i Tereveliana Pa, mahope iho o ka loaa ana o na hooluolu kupono ana ia oe." "Aka, e Rosevena—ae —e kuu Rosevena maikai/' i hooho ae ai o Alamira me ke pihoihoi nui, oiai hoi na waimaka e ha-ale ana ma kona mau maka, "Pehea Ia auanei o Papa! Kuu Papa aloha! Kuu Papa e uhaiia la e ka popiiikla! Aole loa e hiki ia'u ke hoomaha i hookahi sekona me kuu ike ole ana, na palekana oia." "Na'u ponoi no, e hele aku i ona la. O ke kaa mua loa e haalele ana ia anei i ke kakahiaka, o ko'u kaa ia e holo aku ai e hui me ia. Ua kamaaina ioa au I ka Lede Beaiirisia. No- > | laila, e Alamira. e ae mai oe, na'u ia | hana e hooko aku. Ke ike nei iui, aole | i loaa ka ikaika kupono e hele ako al ma keia huakai." No keia man olelo a ka Haku opio, 5 ua hoomamaia iho ia ko Alamira ma- j ! nM . { j Ia wa, manao iho !a la—Alamlra— J I e haawi aku i ka inoa o kahi i noho | ai kona luaui makuakane me kona ■ I 1 mau pokii kailnmane, eia nae, hemo l mai la fca puka o ka nimi hookipa _ i a lana e noho ana, ma ka aoao e plii ; . ana i ke kino o ka hale. ma ka huii * ■ maioko (o k& aina) a komo mai la ke-1 [ kahi wahine aoo a heleheiena oluolu. J | Aia maiuna o keia wahine, ke ku- {

lana o ka makuahine naau oluolu a lokomaikai, i owiliia īioko o ka hcx>pono, a ua lele koke aku la ko A!amira hoohihi makemake ana maluna ona. Aka, ma ka wa nae i komo mai ai ua wahine nei a ike mai la ia Alanura. ua pahola koke ae \a ka helehelena pahaohao maluna ona, oiai, aole oia i ike i kahi i hoea mai ai o heia lede opio maka malihini. e noho kokoolua nei me ka Haku Opio Rosevena. "E Miss Arevalo," wahl a ka Haku Rosevena, "o Mi*s. Latena keia, ka lede malama hale o ko'u hale nei. N T a ia nei e nana i na mea apau au i makemake ai. E Mrs. Latena." i huli ae ai ua Haku opio nei a kamailio aku la i ka wahine aoo, "o keia lede opio, oia o Miss Arevalo, he kaikamahine ohana na ka Haku Tereveliana. Malalo o kekahi ulia i ike mua ole la e a'u, ua loaa aku oia ia'u iloko o kekahi kulana popilikia loa ma kekahi hale ma kela kaha aku nei o kakou. l, T a maluhiluhi loa ia. Nolaila, e hoomakaukau koke oe i wahi mea ai nana, a e haawi aku i ke kauoha e hoomakau-

kauia mai ke kaa a paa; a e hoihoi koke aku hoi laia i Tereveliana Pa. f> Aka, pane mai la nae ka lede malama hale, me na maka oluolu, ame ka leo imua o kona Haku opio? "E kuu Haku, aole o'u manao iki, he mea maikai ka hoouna ana aku i ka lede opio nei e ho'i aku oia i Tereve-, liana Pa i keia po. Manao au, ua ol loa aku ka pono e ho-oluolu oia ia nei i keia po, a kakahiaka, alaila, hiki no oia ke hoi aku me ka maikai ame ka oluolu." "Ina pela," wahi a ka Hakn opio i pane ae ai, "e hoouna aku i kekahl mea e holo aku i Tereveliana Pa, e hoike akn i ka Haku Tereveliana no ka palekana o Miss AreTalo nei, a e hai pu aku nohoi iaia, I ke kakahiaka o ka la apopo e hoi aku ai oia. E hoounaia aku kekahi kanaka i keia po " Kunou mai la ka wahine malama haie, a hele aku la oia me ka naau 1 hoopihaia me ke aloha no ka iede oplo [ maiihini. a haawi iho la nohoi ia i ka | mahalo no ka hana aioha a kona Haka | opio. [ Hele aku la ia a haawi aku la Ike ; kanoha ! kekahi o na kauwa kane e 1 holo koke aku i Tereveliana Pa, me i ka awiwi nui, eHke me ke kauoha a | ka Haku opio; alaila, hnli ae la ia | a hele aku ia e hoomakaukau i mea . a! na ka lede maiihinL I keia wa hoi, hele akn la ka Hakn Roaevena a hoopio iho la i ka ipuku- ! kul o waho o ka ianal; alaila, hoi mai la ia a noho iho ia xna kahl kokoke i ka lede opio, oiai hoi ua Ui nei o i TereTeliana Pa I aka hoohpno mal ai mainna ona.

Ua hai aku nei au ia i ke kakahiaka o k.i la apopo e hok> aku ai au no Eversret?n Home; no)»ila. mai pihoihoi oe i keia wa. Ina ae oe. e lilo an i hoa paahana pu mo oe ma keia hana nui a koikoi au <? auamo nei, alaīla. e hauoli auanei au no keia haawina pomaikai i !o;u\ mai ia"n! N\v laila. e haawi mai oe iau i ka inoa ame kahi noho o kou luaui makuakane. a e hilinai iho hoi no ka'u mau hookauwa ana malalo o kou makemake." MOKINA XXI. # Ka La e Alohi nei— Hai a'e i Kou nani—Eia la. he aloha. Oiai ua mau opio ne\ e noho kokoolua ana iloko o ke keena hookipa i hoikeia ae la ma ka mokuna i hala, aia o Alamira ke noho la me ka mohala maikai ana o kona noonoo. no na mea e pili ana i kona mau makua. ike iho la ia e holo aku ana ka Haku Opio Rosevena. ma ke kakahiaka ae, no ka hoike ana'ku ia laua , i ka poino e kau aku ana maluna o , laua. i Mahope iho o ka hoike ana mai o ua leilo opio nei i ka inoa o kona luaui īuakuakane, pela me ka helu o ka hale ame kona wahi i ku ai, aia hoi. komo : mai la ka wahine maiama hale me na ' helehelena mohala maikai. e holke okoa mai ana nohoi imua o Aiamira, ua oluolu loa ia kona hoea malihini ana aku iiaila. V:\ hoonohonoho iho la ua wahine malama hale nei i na mea ai maluna o-kekahi pakaukau {)oepoe i uhiia iho me kekahi pale lole lilina aiai i kuu welu.iho kona mau aoao apau iluna o ka papahele. īlooneeia mai la hoi ua pakaukau poepoe la a kokoke i ke alo o Alamira. a oia kona wa i eu ae ai e hoolawelawo aku nomi iho. elike me ka mea i maa mau ma ka papa-aina, pane koke aku la nae o Rosevena: "E Miss Arevalo, mai hoopilikia oe ™ ia oe iho. N T a'u e lawelawe aku nou," I kela wa ku ae Ia ua Haku opio nei a hele aku la. a lawe mai la i kekahi mau uluna a paepae mai la ma ke kua o Alnmira. a hiki i ka loaa ana iaia he kulana noho j)ololei. ia wa hookupono mai la-ia i kona kulana e noho ana ma ke pakaukau. I 0 kona wa hoi ia i hoomaka iho ai. | e okioki i kekahi mau apana manu | koala, e hapala maiau ana me ka waiu I bata mikomiko maikai, me ka lulu iki ; ana iho he mau wahi huna paakai me I kahi pe-pa (nioi). aiaiia. Hooili fho Ia I oia ia mau mea maluna o ka A!amlra pa. me ka poina ole ia hoi o na apana I uwala ono: alaila. huli ae la ia. a la- < lau ae la i na apana palaoa pulehu. i hamo iho la me ka waiu bata, panee j aku la imua o Alamira, me ke bola ) ti i kaomiia iho kona ikaika e kekahl i mau huna waiu aiai. 1 Ua hoao iho la hoi ua Unle opio nei. 1 e hooikaika i ka ai ana i na mea ai ono a ala i hoomakaukauia nana, elike | me ka noeau ame ka makaukau hana i mea al i loaa ia Mrs. Latena, eia nae, " aohe wahi mea a ono iki mai o kana j al, oiai ua o maeele mai la ka eha i kona kino, a ua hele nohoi oia a luhl. - Noiaila. hookanaaho wale ae la no ia : i ka inu aoa i mau wahi oolapu o ke bola ti aala i hoouaiia mai imua ona, ; alaila, hina aku la ia ihope iiuna o na ? uiuna i paep&eia mai ma kona kua. A liuliu. ala mal la la, me na onohl maka aioha. nana aku la ia i ka wahine malama hale. a pane aku la: "E Mama Lateaa, e kala mai oe ia'u. no ka hiki ole la'u ke haavi ako i na hialaa; maikai ana no na mea ai i hoomakaukauia e oe. m? h maikai loa. eiai. aole i ioaa ia'u ka ikaika kupono e hiki maikai ai ia'u ke hooko aku me ka holo iea 1 ka haawina ikaika o ke kaana maikai aoa 1 keia naau mea ai. Ua ma-o-pa loa !a ko'a kino a ua luhi maoli. Aohe ikaika I koe; aka, ke iana nel nae kuu maaao, e Ilto ana na wahi oolopu ti a'u i fnu ae nei ! mea e hooikaika ia a! au. Thank you. Mama Latezia." Aole hiki ! keia wahine ke paa Iho i kona maa waimaka. oa hoio iho la ia mao mea ma kona maa papailna. 0 Ro«eYena hoi. ua hali ae la ia 1 na halolloi waimaka i hoea ae i kona m&n waimaka. n» kona iohe ana i na hnaoieio aioha i paka mai ai mal a Alamlni maJL Alaila, me kahi leo nawaiiwali pane aku la ua aka opio nei la Mrs. Latena: iawe akn oe i keia mau mea. E oluola hoi oe e hoop<»opono akn !a loko o ka mmi bolu. O ko Misa Areralo nimi ia e ho-aamoe iho al f keia (Aoie i paiL)

Eia ke hanaia mai nei e ka Hui Hana Hao o Beteiohema. no ka pouo o ke awa o Nu loka, he pukuniahi i like me keia maluna ae nei. 0 kona kaumaha apau ke paa e hiki aku ana ia i ka 125 tona. He t> tona kona oi aku i ka pukuniahi i hanaia'i e Krupp o Geremania, i hoikeikeia ai ma Kikako, ahe 5 hoi kapuai ko ia nei loihi mamua o ia pu. A ua manaoia, aole loa he mokukaua o keia au e hiki ana ke pale mai i kona poka ma ka wa e luai ia aku ai e ia.

0 ke kii keia o ka mokukaua Alabama e kapiliia aku ana ma keia mua aku. He 372 kapuni kona loii, he 79 kona laula, a he 23 apuai hohonu iloko o ke kai. He 11,500 tona kona nui.