Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVI, Number 50, 10 December 1897 — He Ninau no ka Manawa. [ARTICLE]

He Ninau no ka Manawa.

Aolo kakou e haohao i ke ku ana iho a hoomaopopo i ko Hawaii nei kulana e ku nei. maloko o ka moana Pakipika nei. elike me ia a makou i hoike aku ai ma ke kii palapala-aina ma ka aoao ekahi o ko makou pepa o ka la 26 o Novemaba aku nei, oia hoi. ke ku nei o Hawaii Pae Aina, ma kekahi kulana iloko o ka moana, ma kahi i aneane e lilo i kikowaena no na hookuina welau o na alahele moana, mai na aina mai, i loaa na pono kalepa e oloio ana ma na ale o ka moana Pakipika nei. Ma na lono i loaa mai nei io kakou nei i keia wa. eiā hou ke hoea ae ae nei imua o ke kahua hakoko a paonioni, no ka pono ame ka pomaikai o ka oihana kalepa, he elua mau hui hoomoe uwea moo moana, maloko nei o ka Pakipika, oia ka hui Amerika ame ka hui Pelekane. He mea mnopopo nohol, he Hke ole na kamoe ana o na mana e loaa ana i kela ame keia hui. ke aeia e ke Aupuni Hawaii ka pae ana mai o ka uwea a ka hui e pomaikai ana ma Hawaii nei. Ina he hui Pelekane, alaiia, he mana Beritania ke noho mai ana ma ia uwea, a ina hoi he uwea Amerika, alaila, he niana Amerika ke kau mai ana maluna ona. 0 ka loaa ana o keia pomaikai hoopae uwea oieio i kekahi o keia mau mahele. mai Hawaii aku nei, he haawi ana aku ia i kekahi o keia mau Aupunl i ka mana hoouna olelo awiwi loa ma ka moana Pakipika nei. A ina ia Enelani e loaa ai keia kuieana, alaila, o Enolani auanei ka Emepera wahine o ke ao nei. maluna o ka mana hoouna olelo uwila. ma ka aina ame ke kai a punl ke ao holookoa nei. 0 keia kulana hoouna olelo hikiwawe e loaa ana ia Enelani, he kulana ia e hiki holo lea ai iaia ke hoonee awlwl i kona mau mokukaua holo-mama, o kela ame keia kulana ikaika, ma na "kiko" apau o ka honua nei, ana J makemake ai, ma ka wa kaua, A ma ia ano. ua man ka palekana o kona oihana kalepa moana a aina hoi, ma na wahi apau i laulaha aku ai kona oihana kalepa. 0 ke kowa kai o ka moana Pakipika nei. mai na kapakai komohana mai o Amerika Huiia a hoea aku i na kapakai hiklna o Asia, a hoea lioi i Australia aiue Nu Kilani, oia wale no ke fcqwa kai o ka poepoe honua nei i komo ole mai ai ka uwbea oielo Bedtania. a uwea oleio hoi o kekahi ano e ae. Kolaiia, ke ku nei keia moana, ma ke kulana nele i nei mea he pomaikai o na iauna oieio ana ma ka uwea olelo, a, aia wale no kon& mau launa ana 0 keia ano ma na hoouna oleio eke leta maluna o na moku. 0 Hawaii nei. ke oioina e ake loa ia nei. e kela ame keia mahele hoomo« uwee oieio. e lilo i wahi e hekau mai ai kekahi hapa o ua mea paahana kupaianaha la. 0 ko Beritania lia nui keia. Pela no o lapana, & pela nohoi kekahi poe Amerika, a pela no paha o Parani. I keia wa ke ku ne! o Hawaii me ka paa ana i

! kahi pomaSlsai xhjl iloko o Aona poholiaua, ma keia mahele 'aana, oiai ma | ka va mua loa ana e ae aku ai i ke- | kahi Aapuni kuwaho. e ioaa iaia poj maikai o ka hooinoe ana mai i uwea | a hoea ia nei. oia Iho la ka loaa ana \ o ka mana ianakiia a haaheo i ua \ Aupnni ia. e rula i na pono hoouna o\«Ao iualoko o k-?ia moaoa. a o ka wa | oi aku o ke kllakila 3 walwai nui o , k«?Sa pono i loaa aku i ua Aupuni !a, ; o;a ka wa e uln mai ai he kaua mawaena oia Aupuni ame kahi Aupuni p ae. l'a ike o Beritania i keia mea. -' la nohoi o Farani, a peia no me na Aupuni holomua apau o ke ao nei. i keia la e ku nei. eia no ia Hawaii ke kuleaha mana kaokoa no ka ae ana aku i keia pono e lilo ia waho, koe wale no kela kaupale i hoakakaia maioko o ke kuikahi panaiiike mawaena o Hawaii nei anje Amerika Huiia. Aka, ma ka wa mua loa a Amerika e hoole mai ai i ka ae ana e lilo 0 Hawaii nei i hapa nona, a i ole ia, hana p&ha oia i hana e hoemiia iho ai na pomaikai i loaa piha ia Hawaii nei. mamuli o ke kuikahi panaiiike alaila, ua hiki no ia Hawaii ke hoike aku ia Amerika Huiia, ua hiki no ia Hawaii ke nana nona iho me ka lilo hou ole ana i "makilo" ma na ipuka hale o Amerika i keia ia. Aia ponoi iloko o ko Hawaii mau lima i keia la, he mau kumuwaiwai e loaa ai no iaia he mau hoa kaiepa waiwai hou. Noiaiia, ke nana nei makou maluna o keia kulana paonioni o na hana hoomoe uwea maloko nei o ka Pakipika, elike me ia i lohea hou ia mai nei 1 o kakou nei, o ka hui a hui ole o Hawaii me Amerika a.me Enelani paha, he ninau wale no ia no ka manawa. Ma ka hoakaka iki ana i keia manao. ua ike maoli makou i ka naauao [ o ke alahele a ke Aupuni Hawaii i hana ai i kahi wa i hala ae nei, mamuli o kona hoole ana, aole e haawi i pono kaokoa i ka hui hoomoe uwea olelo a Spalding ma, no ke kowa o ke kai mawaena o Hawaii nei a hoea i Ausralia, a hoea hoi, mai Hawaii aku nei. i Kina a lapana paha. Ke hoohamama nei o Hawaii i keia mau kowa kai eha, mai ka hikina mai, mai ke komohana mai, mai ka hema mai a mai ka akau mai hoi; aka., aia nae ia Hawaii ka puu oioina hoomaha, mawaena o ka moana, mai kela a mai keia welau mai. Ua hiki no paha ia Enelani ke hoohele i kana uwea olelo mai Vanakouwa. mai a hoea i Australia me ke kipa ole mai i Hawaii nei, aka, he kulana "alu" nae ia o ka uwea, oiai, he mohala i ka loa, aohe wahi e hoomaha ai. Aka, ua ike o Enelani, aohe waiwai nui loa oia uwea, e moe ana ma keia moana, ke ole e loaa he hookuina i Hawaii nei, ke pookela o na Pae Aina ma keia moana Pakipika.