Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVI, Number 52, 24 December 1897 — LUSELEMA, [ARTICLE]

LUSELEMA,

l'a puoho ae- ua n«ēi me • ke pihoihoi nut o kona noon*xt. a we | he mea la eia i ke aa okea ao ia. kana » mea i ike ai a i iohe aīhQi.afca. hoo- | maopopo hio la ia. i kona ike ana ae i j ka malamalama 0 na kukuua opiopio i 0 ka la e hoopumehana ana i ka bo- ? nua. 1 ka owe nanahe o naMaa laau. ] ke kani hone a na anu noho waokele» | ame ka mapu aala o na lau Hpoiīpo | apau o k& waokele. he hīona no ka | aina moeubane kana i ike ai a i lohe j ai. l'a lilo na mea i hoikeia mai iaia j ma ];a moe i mau mea nana e hauoli ! loa ai. Hoomaopopo iho la i.a. he leo j hoolale ko ka po iaia e hoi aku me \ ka puuwai hauoli ame ka mama. A \ elike hoi me ke kuhikuhi a ka po iaia, \ ni ka lau laau hoomaona, nana aku la \ ia mawaena o na koena o na hua-ai i [ koe iho iaia, ike aku la ia he wahi j lau laau i like loa kona mau waihoo- j luu e popohe ana maluna ona me he < waihooluu la no fce anuenue. j Lalau aku ia ia i ua wahi lau laau la a paa mai la. a olelo iho la oia: > "Eia ka ai kamahao ame ka wai kupaianaha i haawiia mai ia'u'e ka lokomaikai palena ole o ke Akua aloha i na mamo hewa a Adama. Aka, aole anei keia o ka wa pono a'u e hoopiha iho ai i' ko'u houpo me ka ikaika a ka ai ame ka hoolana ana hoi a na ! ikulu wai huihui 0 keia lau kupaiana-■! ha? O ka mea kupaianaha nae, pehea , la au e haua ai i keia lau laan i loaa j ai ia'u ka maona a i pau ai hoi ko'u '

makewai?" I kela wa i ike ai oia i ka malu ana iho o kekahi mea maluna ona, a i kona huli ana ae a nana. ike ae la ia i ka iho ana iho o kekahi manu. Ua like loa ke kulana ame ke ano o keia manu ana e ike nei me ka manu ana i ike ai ma ka moeuhane, a. no ia mea ua hoopihoihoi hou la kona noonoo, me ka piha i ke kahaha. He manawa pokole wale no hoi, ua ili iho la ua manu nei maluna o ka ili o ka honua mamua pono mai hoi ona. A me he mea la i paiia ae kona maka, a i ka mohala hou ana ae o na lena ike, aia hoi, ike aku la kahi o ka manu i kuu iho ai, e noho mai ana imua ona he kaikamahine ui opiopio a ka iauna oie. Ua piha kona mau o'nolii maka i ka nohenohea ame ka ui, he lamalama maikai ke aiai o kona ili, a ma na ano apau, he ui, he nani a he maikai kona i oi aku'i na wahine ui apau o Peresia.

Oiai kona mau onohi maka e nana aku ana maluna t>na me ka piha pahaoliao loa, ia wa i pane mai ai ka wahine kamahao iaia: "E Dalia, ke kauwa wahine lioopono a ke aliiwahine i aloha nui ia o Peresia nei. Mamuli o ka lokomaikai o na lani, aia hoi, ua hoomahaia mai la kou mau ehaeha. O kena wahi lau laau au e paa la, ka mea nona na waihooluu e like me na waihooluu o ke anuenue, o kekahi kena o na makana hiwahiwa loa a ke Akua i haawi mal ai i kekahi o kona poe i waeia. Ke pololi, e hoopa. ae ia mea ma kou alelo, a o ka maona no ia; a ke makewai, e h'oopa ia mea ma kou puu, a o ke kena no ia o ka ono wai. 0 kuii kino manu kai kamailio pu me oe i ka po nei ma ka uhane, o kona aoao kanaka hoi keia e hui a e kamailio pu nei me oe. Hookahi a'u mea e hai aku ia oe, a oia keia: I hiki oe imua o ke aliiwahine e hai aku oe i»na mea apau au i ike ai; aka, i hui oe me ke alii kane naau haakei, e hai aku oe iaia, ua lilo ke keiki i ka enemi o ka lewa. oia hoi i kekahi o na manu weliweli loa ia e na holoholona o ke kula. E olelo nohoi oe i ke aliiwahine, aoie ia e manao e hele mai mahope o kana lei makamae. elike me kana \ hoike mai ai i kana kane naau haakei a aloha ole, aka, e noho oi me ka hauoii ame ka manaolana maikai. oiai e hiki mai ana no ka la e ike ai oia i ua keiki la ana, iloko o koan nani apau; i aahuia hoi me ka mana ame ka ikaika. Elike auanei me ka olapa ana o ka uwila ma ka hikina a ikea kona malamalama ma ke kuknlu komohana pela auanei kona ikeia ana ma ke kulanakauhale alii o Peresia, Elike hoi me ka malamalama e hoauhee ana i ka pouli, pela auanei oia e hpauhee aku ai i kekahi popilikia nui e kau mai ana maluna o ke kulanakauhale alii o Peresia. He manawa. ame ka hapa o ka manawa, ame ka manawa, a hoea. mai no ia popilikia me ka hookaulua o)e; aka. i ikea ai ka nani o na mea i hanaia ai e ke Akua, ma o na mea la i hoowahawahai e ka haakel ame ka hookano o na mamo a Adamu, e hoike mai no Ia i kona nani ihiihi o ka mana mau loa imua o ko Peresia nei apau. E hoomanao oe. o ka makani puahiohio kona elele, o ka ua koko-ula i ka iau o na laau kona alahele, o ka uwila kana laau ihe, o ka hekilf kana mea hoowellweli, a o ka halulu o na wa*kahe he nui ka hoike o kona leo, a o ka eheu o na manu kona nohōaliL anhe auanei he enemi e ku imua ona, nokamea, o ka la ia o ka inaina o ke AKua e hanini ai maluna o ka eneml 0 ka nohoalil o kana mea i poniia. Nolaila, e Dalia. e huli ae a nana i kou alahele. E hoomanao. e malama a e hooko i ka olelo. 0 ka hoolohe 1 ka leo o ke ola, he ola ia, a o ke pate ae i ka leo o ka naauao, he kahea ana ia I ka popilikia e kokoke mai. O ka hone, e hoon>anao T aia me oe na klai ana a Simorega. ke kino manu o Mobiana, ka hakuwahine o Mauna Keokeo. E Dalia. e nana aku i ke alahele i hoomakaukauia nou, o ka ekolu keia o na huli ana o ka ipu-one o ka manawa. nolaiia, ua awakea oe." X ka hoi a Da!ia i huli aku ai a nana iloko o ka ululaau, me ka manao ana e nana aku po la ia i ke alahele i haiia mai al iaia» a hnli hou mai ia e ike i

ka W2hine pahaohao, aia hoi, nie ke kahaha nni o koaa naau. ua ike aku la oia i ka waiho raai o kekahi alanui molaelae maikai niawaeoa o ka «iulaau. a i kona huii aea mai e hoehaiawai hou i koaa mau onohi maka me ke kokua hoopakele o koaa mau hora popilikla. ala hoi. aoie ae la ua wahine !a_ I kona huli anaa e hoi iluna i ka ponaha lani, ike aku la ia \ kekahi manu, Sie he ao opua la i ka lewa, e see ana ma ke kukulu e hoea afcu ai i Mauna Keokeo.

I keia wa i hooinakaukaii Iho ai oia uo kona huli hoi ana aku uo kona home, Mamua nae o kona hooko ana aku ia manao ona. ua hapai ae la ia i ka !au hoomaona a heopa ae ia i kona alelo. & ike iho la ia ua haalele mai ka ono a ka ai i kona houpo. alai\a, hoopa ae la ia i ua lau kupaianaha la i kona puu, aia hoi. ua kena ae la kona makewai. Ike pu iho la nohoi ia„ ua nalowale aku na maopa apau. ka luhi, ka maopa. ame ka maloeloe nwi kona kino holookoa aku. a e alii ana hoi ka ik&ika, ka oluolu ame ka mohala maikai mai o a o a puni kona kino. Aia ke lupalupa la iloko o kona houpo ka manao hauoli. A i kona hoomaopopo ana, he maikai a he malaelae ke alahele ana e hoi aku ai, aia hoi. na hooluolu nui loa ia kona noonoo.

Olelo iho la oia iloko ona: 'lloko au 0 ka ehaeha ame ka pilikia i hele mai ai; aka. eia au ke huli hoi aku nei me ka maikai 0 kuu ola kino ame ka hauoli hoi o ko'u manao. He pilikia ke ala i hele mai ai me ka hooiuanawanui aka, he oluolu me ka maalahi ke alahele a'u e hoi aku ai. He oiaio ka olelo hoano a ke Akna ihiihi i olelo mai ai: He popilikia ka mea e hoao mua ia ana e ka mea hoomanawanui, e kaana i ka hauoli o ka nohona pomaikai; aka, ke lanakila ka hoomanawanui, e papahi mai ana ka lei nani o ka hauoli maluna ona. Auo, i hoomaikai au i ke Akua, no keia mau haawina pomaikai apau."

Alaila, me ka eleu anie ka hauoli. ku ae la ia iluna, la i ka piko uliuli o Mauna Keokeo. kahi ana i hoomaopopo ai, oia kahi i laweia aku ai o ke keiki, lele ae'la iloko ona ka hauii aloha no ua keiki la, aka, ua paa no nae kona manao, aia oia iloko o ka lima aloha o na lani, ua palekana hoi ia, ma na ano apau. Ia wa r huli ae la ia, a hehi aku la kona mau kapuai ma ke alanui malaelae i waihoia mai imua ona. Aia na manu o ka ululaau ke kani olehala la, ma o a ma o, a na puia pu o loko o ka ululaau me na melodia like ole o ko lakou mau leo. Ano, e ka mea puni heluhelu kaao. he mea pono paha i kou mea unuhi moolelo ke hoike aku ma keia wahi, ma ke ano nui a pokole hoi, no ka mea e pili ana i ka huakai huli hoi a Dalia. He mea oiaio, me ka maalahi, a loaa wahi poino ole, ua hoea aku Ia oia no ka halealii, a elike nohoi me na mea i kauohaia aku ai iaia e ka manu kupua Simorega ma ka moeuhane, a pela hoi me ke kino kanaka maoli o ua manu la. pela no oia i hooko aku ai i na mea apau i kauoha ia ai iaiā. Ua hoohauoli nui ia ko ke aliiwahine naau no keia mau mea me ka hialaai; a o ka Moikane hoi kekahi i hoohauoli nui ia i kona ike ana ua hookaawaleia aku ke keiki ana i ok-lo ai, he welo oia noloko mai o ke daimonio. 0 ka lau laau kupaianaha hoi. ua hoi aku no ia i ka mea nana ia i haawi mai, oiai ma ka wa a Dalia i hoea ai i ka nu'a waho loa o ka ululaau a ike aku la hoi ia i ka lai pohina o ke kulanakuhale alii o Peresia e oili mai ana, ua «.īola ae la no ia i ua wahi lau laau nei mahope ona, elike me ke kauoha i haawiia aku iaia. Nolaila, e huli ae kaua e ka makamaka puni kaao, a nana ae i ka luaui o ka mea nona keia moolelo a kaua e kamailio nei. Elike me ka mea i hoikeia ma ka helu mua o keia kaao, ua hanaiia ua keiki la i ka hau aiai o luna o ke kuahiwi kapu o Mauna Keokeo. a i ka hala ana o ka "manawa," elike me kekahi o na wa helu manawa. a kaua. e ka makamaka heluhelu, i ike ae nei, i ke kupua Simorega i hoike mai ai ia Dalia, ua hoea ae la ka luaui o ka mea nona keia moolelo i na makahiki o ke kanaka ui opio, a ua piha hoi oia me na haawina o ka ikaika kamahao ame ke kupaianaha. Ua lilo na holoholona ahiu o na ululaau i mau hoa paani nona, a no kona lanakila mau ana maluna o na holoholona ahiu apau o ka waonahele ame ka waoakua one. ua lilo oia i weli no kela ame keia holoholona omokoko apau. Aole loa na manu o ka lewa e aa e hookokoke ma ke alahele a ua koa opio nei e maalo ai i na hora apau o kela ame keia la. 0 keia iho la ke ano ame ke kulana o ke koa Liiselema i keia wa, 1 ka hoea hou ana o ke au o ka manawa i ka wa i heluia e ka manu kupua 3imorega ma ke ano he "hapa no ka manawa," ua komohia aku la ke Aupuni o Peresia iloko o na kaua weliweli me kekahi Aupuni kokoke loa i na kaiaulu o Inia. 0 ke aiii o keia Aupuni, he Nunui maka-kahi ia. nona ka inoa o Mo. E noho alii ana oia maluna o na Aupuni he hookahi haneri ame kanalima o Inia. A i keia wa, no kona makemake loa e hoopalahalaiiaia aku kona mana ma ke kukulu komohana mai Inia mai. nolaila i haiihali mai ai oia i ke kaua maluna o ke Aupuni o Peresia.

Ma keia wa i poha ae ai ke ahi lalapa o ke kaua ma Paresia. a mamua ae hoi i ka hoomaka ana o na hakoko ana, aia hoi. ua kahea ae la ka Moi Sana I kona poe kilokilo ame na magoi apau o kona Aupuni. Maiaio o keia kuahaua a ua Mol nel, ua hele mai ia na kanaka ike apau o Peresia. na kane ame na wahine. a hoea imua o ua aiii la. He man hanen ka nui 0 keia poe. E aahu ana hoi kela ame keia o lakou i na aahu ame na hoailona o kana oihana !ke iho. Ma ka la i akoakoa mai ai keia poe imua o ua Moi Sana nei. ua waiho akn la oia i ka olelo imna o lakou, ma ka olelo ana penei: "E na poe ike kilo ao. kilo opua, kuhikuhi puuone, ike i ka lau o ka iihilihi aine na ike kilokilo apau o kuu Aupuni nei. e hoolohe mai oukou 1 ka ieo o ko oukou Moi a o ko oukou alil hoi. , "Eia ke poipu nei maiuna o ka aina o Peresla nel he ao opua panopano eieele d ke kana, ka iuko, ka wi ame