Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVI, Number 53, 31 December 1897 — Page 2

Page PDF (1.62 MB)

This text was transcribed by:  Kapena Aveiro
This work is dedicated to:  I dedicate this to my english teacher Ms. Lamberg

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

 

Hoolaha mana hooko

NA KA KULAIA

 

POAONA. Dekemaba 25. 1997 (LA KARIKIMAKA). Ame ka POAONO, Ianuari 1, 18@@ (LA MAKAHIKI HOU). E malamala no he mau LA KULAIA AUPUNI. a e @ na Hale Aupuni apau ma ia mau la. J.A KING.

Kuhina Kalaiana.

Keeua Kalalaina. Dekemaba 21, 1897.

2683-lt

 

HOOLAHA HOOLOLI PA AUPUNI

I kūlike ai me ka pauku l oka Mokana XXXV. O na Kanawai o 1888, I keia la ua hoololi au I kahi e ku ai ka Pa Aupuni mai Waiakula aku a I Kealahou Helu 3, mauka koke iho o ka Halepule Katolika, ma ka Apana o Kula, Maui; a I keia la ua ho ʻ onoho aku au ia N.K. SIFFEN. ESQ.. I Luna Pa no ua Pa Aupuni la.

J.A KING,

Kuhina Kalaiana.

Keena Kalaiaina, Dekemaba 28. 1897.

 

NA AINA AUPUNI

Ma ka Poakahi, Ianuari 10, 1898, ma ka hora 12 awakea, ma ke alo iho o ka Hale Hookolokolo (Aha Kiekie), Honolulu, e kuai kudala ia aku ai he wahii apana aina Aupuni uuku, ma ke Awawa o Waianae, Oahu, nona ka nui he 99-100 Eka.Kumukuai maluna aku o $100 Kuike ke Dala, ma ke Dala Gula o Amerika Huila. No na mea aku i koe, e ninau ma ke Keena Aina, Honolulu.

J.F BROWN.

Agena o na Aina Aupuni.

Hanaia Dekemaba 18, 1898.

2682-td

 

HOOLAHA WAI.

I kūlike ai me ka Pauku 1 o ka Mokuna XXVI o na Kanawai o 1886: Ke haawiia aku nei ka lohe i na poe apau he pono wai ko lakou, a e uku ana hoy i ka uku wai: e hookaaia ana na uku-wai, no ka manawa e pau ana ma Iune 30, 1898. O na pono wai apau e hookaa ole ia nana ma ka la 15 o Februari, 1898 (30 la mahope iho o ke kaa ole ana). E hiki no e okiia me ka hoolaha hou ia aku. E hookaaia na uku wai ma keKeena Oihana Wai o Honolulu ma Kapuaiwa Hale.

ANDREW BROWN,

Luna o ka Oihana Wai o Honolulu.

Honolulu. Dek. 17, 1897. 2682-3t

 

KA OLELO HOOLAHA A NA LUNA AUHAU.

 I na kanaka ame na poe apau i ku i ka hookaa auhau maloko o Ko Hawaii Pae Aina: Ke hoolaha aku nei keia na Luna Auhau o Ko Hawaii Pae Aina. E hamama no ko lakou mau keena Oihana mai ka LA EKAHI AKU A KA LA KANAKOLU-KUMAMAKAHI O IANUARI. Pau pu ia mau la. Mai ka hora 9 a.m. (kakahiaka) a ka hora 4 p.m. ( ahiahi). Koe nae na La Sabati ame na la kiulaia. A ma na Poaono hoi. I ka hora 12 o ke awakea. A o na poe apau i ku i ka auhania ma Ko Hawaii Pae Aina i oleloia. Ma o ko lakou kuleana ponoi iho. A ano Kahu Hanai. Lunahooponopono Waiwai. Luna Hooko kauoha, Kahu Waiwai, a ano e ae paha, ua kauohaia lakou ma ke Kanawai e lawe mai i na Luna Helu Auhau. Hoko o ka manawa i joikeia ae nei. I mau papa hoike auhau oiaio o ko lakou mau Auhau Kino ame na Auhau Waiwai-Waiwai paa a waiwai lewa. Ua konoia aku kou noonoo e hoomaopopo iho i na Rula o ka Papa Hookaulike Auhau ame ka Ohi ana i na Ahau no Ko Hawaii Pae Aina: Helu 1-E auhau kaokoaia ka waiwai lo o ka aina mai ka waiwai io mai o na hale ame na hana hou. Helu 2- Ma ka hana ana i ka paiapala hoike papa helu waiwai (auhau) e hoakakai i ke alanui ame ka heluna o na apana pa-hale maloko o ke kūlanakauhale (town). E hoakakala hoy na apana aina ma na kuaaina, ma ka hoike ana i ka inoa o ka ili ame ka Ahupuaa i waiho ai ua mau apana la, me ka helu o ke Kuleana Hoona, ame ka Palapala Sila Nui i paaia ai ua poe aina la. Peia nohoi, e hoike mai ina na kuai ilio ia wai la i waiwai iloko ola makahiki, ia wai la i lilo aku ai. A heaha la ke kumukuai. Helu 3- O na Hoike o na Waiwai Lewa oia no na mea i paa maloko o kau mau buke hoomanao waiwai o ke la i o Ianuari, 1898. Helu 4- Malalo hoy o ka Mahele no na Kuleana Hoolimalima, e pono e haawiia mai na Hoolimalima apau, ka loihi o ko lakou mau manawa, ka uku @ ka manawa hoolimalima i koe. Helu 5- O na mahinaai apau e ulu ana, o kela ame keia ano, i @ ole la maluna ae nei. Ua ku i ka @ O ka Raiki e ulu ana, e auhauia ma ka la i o Mei.

Helu 6- O na Papa Hoike apau e pili ana me kei aho@kaka, he mau mahele lakou no keia, a e pono no e hoopihaia lakou apau, penei:

Papa Hoike A-I “Na Ko Ulu.” Eia na hoakaka i makemakeia: Heluna o na Eka, ke ano. Waiwai io no ka Eka, ame ka huina i kohola o na @ona kopaa e loaa ana mai ke oo ko mai.

Papa Hoike B- I hoa@lonaia “Na Aina Hoolimalima.” E hana elike me na hoakaka a ka Rula Helu 4.

Papa Hoike C- I hoailonaia “Na Aina Alodio,” e hoa kaka elike me na olelo o ka Rula Helu 2. E hoike mai nohoi ina paha he Aina Ululaau. Ko a Hanai Holoholona paha.

Papa Hoike D-I hoailonaia “Papa Helu o na Pipi.” Ola ka heluna nui ame ka waiwai io o na pipi hana ame na pipi ma ka pu-a, na pipi waiu ame na pipi bulu- Hawaii nei a mai na aina e mai paha.

Papa Hoike E-I hoailonaia “Olelo hoakaka i kauohaia no ke Kahua Waiwai io o na Oihana Imi Loaa i kauohaia ma ka Pauku 68 o na Kanawai o 1896,” ihoike no ke ano o ka Oihana ma ka makahiki i hala. Huina nui o na loaa. Huina nui o na puke maoli. Huina na tona- no ke oo ko, kope a raiki paha. Kuai ana i na Mahele Kuleana hui. Ka inoa o ka mea kuai aku, ka inoa o ka mea kuai mai, heluna o na mahele, kumukuai i hookaiaia heluna o na tona, ka

KUOKOA-Galley 12.huina o ke oo (ko, kope a raiki paha.Ed.)  i kohoia no ia makahiki aku. Huina waiwai io I koho ia no ka oihana imi loaa.

Helu 7- O na Waiwai Hoolili apau mai kela ame keia wahi mai, i bonaia a bona ole ia, e auhauia no maanei.

Helu 8-O na Auhau Kino, e hookaaia no e kela ame keia kane o Ko Hawaii Pae Aina, mawaena o na makahiki he iwakaiua ame kanaono ke ole e hookuuia ma ke Kanawai.

JONATHANSHAW, Luna Helu o Oahu. C.H DICKEY, Luna Helu o Maui, H.C AUSTIN, Luna Helu o Hawaii. J.K FARLEY, Luna Helu o Kauai. Aponoia e S.M 2683-2t DAMON, Kuhina Waiwai.

                        Ka Nupapa Kuokkoa

No ka Makahiki---$2.00

No Eono Mahina ---1.00

Kuike ka Rula-

 

O na Olelo Hoolaha a pau e hoouna ia maiana no ka Hoolaha maloko o keia Nupepa, e hoouna pu mai me ka auhau, a ina aole, aoho hookomo ia.

 

HAWAIIAN GAZETTE CO.

C.G BALLENTYNE, Luna Nui.

JOSEPH M. POEPOE, Lunahoo ponopono.

Honolulu Oahu.

 

1897-Makahiki-1898.

A hoea aku kākou apau i ke ki-ke hope loa ana o ka hamare o ka mea hoike manawa o keia au naauao e hele nei, a i ole, i ka wa e haule ai ka huna one hope loa o ka ipu one hoailona manawa o ka bora 12 o kei apo, aia hoy, ua hookuu ae la kākou i ka makahiki 1897 e nee aku no ke au kakaa mau loa, a huli hoy hou ole mai, a lalau aku la kākou i na sekona mua o na hora omaka hou o ka makahiki 1898, ka mea a kākou e puana ae ai, “Aloha Makahiki Hou.” Ae-e hookuu ana kākou i ka makahiki 1897 e nee aku kākou i ka makahiki 1897 e nee aku no ke ala hoy hou ole mai; aka, o na halialia manao paha, no na mea i hanaia a ikeia e kākou apau ma na papalina o ka makahiki 1897, aole ia mau mea e nalohia koke aku ana, mailoko aku o na papa hoomanao o kela ame keia noonoo maikai. He mea oiaio, ua laki a ua pomaikai na mea kino ola uhane apau loa i loaa ia lakou ka lanakila ana maluna o na wiliau hookuia i kaalo iho la i keia makahiki iloko o kona mau la, mai ka hoomaka ana mai o kona la ekahi a hoea i keia la hope. He mea ia no lakou e hauoli ai. A e loaa ai hoy he mau hoomaikai ana aku i na Lani Kiekie i luna no ia haawina makamae. O na poe hoi i loaa na pakele māhunehune ana mai na kula mai o keia makahiki, e pili ana i ke ola kino, ka nohona. Ohana a kulana hooikaika a imi wahi ola. E loa no ia iakou na hoomaha ana iloko o ke Akua lokomaikai.

O ka makahiki 1897 e hala ana aka o na hana i ku maluna o kona mau papalina he mau kia hoomanao ia no ka poe apau e loaa ana na pomaikai o ke halawai ana me keiamakahiki ae. He mea pono e ao a e hoonaauaoia kaou e na haawina i mau kumukula e loaaai ia kākou ka ike ame ka mākaukau no ka hakoko ana me na hana o keia makahiki ae.

E lilo ko kākou mau home i mau poai Aupuni no kākou iho. O ko kākou mau ohana na makaainana Oke kane ame ka wahine, e laua na Poo Aupuni kiekie i ka hoomanawanui ma na hana e komo mai ai iloko o kona home he ai, he ia he aahu no na makaainana o kona Aupuni home. E ike ho@ ka wahine i ka malama ana i ka maemae o ka nohona home. E ike i ka malama ana i na wahi “hapaumi” i loaa i kona kokoolua hoomanawanui. E pakiko ma ka ai ame na mea aahu. E hoohiwahiwa mau ia oia me na manao oluolu a aloha no kona ohana. Maluna ae o na mea apau, “E hoomanao oe i kou Mea Nana i hana, oiai kou mau la opiopio.” E hoao na Poo Aupuni o ka Nohona Home e pale aku i na hana apau e pono ai ka nohona home. E ai i kekahi a e malama i kekahi.

 Me keia mau mākaukau e ku ai ka kou ma ka hora 12 o keia amoe, a hooholo pono iloko o ko kākou mau noonoo ana me ka manao paa loa, me ia mau mea kākou e komo aku ai iloko o keia makahiki ae. E komo ke kane me ia mau manao paa, e komo ka wahine me ia mau manao paa. A ke kanalua ole nei makou ma ka puana ana ae, e lilo ana ka home oia mau mea a poe hoy i hana pela i Aupuni Ohana holomua.

E ke kane! O wai kou hoaaloha oiaio ke hoea mai ka la e haha mai ai ka nele ame ka huna ia oe? Aole anei o kau wahine? E ka wahine! Owai hoi kou puuhobua, ke hoea mai na luuluu ame ke kaumaha ia oe? Aole anei o ke kane hoopono a aloha ia oe ame kou ohana?

Ke hapai nei makou i keia mau uwalo ana no kākou iho Hawaii, oiai ua ike maopopo makou i ka ehaeha ame ka inea o na home i hookuu wale ia ke ano o kko lakou noho ana elike me na laau ulu wale o ka nahelehele.

Ae-ia kākou e noonoo ana i keia mau mea, aia hoi, ke huli ae kakou i hope a pahola aku i ka kākou mau nana ana ma na hana e pili ana i ko kākou Waa Aupuni nei, he mea pono ia kākou ke hoomanao iho, ua nana mai kākou ia mau hana mailoko mai o ko kākou Home Aupuni ponoi iho. O na hana i hanaia a i hookoia e ke Aupuni, no ka pono no ia ame ka palekana o na nohona Aupuni Home o kela ame keia kanaka e noho ana maluna o ka oneki o ko Hawaii nei Waa Aupuni.

He mea maopopo loa, ua nui na hana hou a ke Aupuni i lawelawe iho mei ma Oahu nei a ma na mokupuni e ae, a ua loaa mai na hooiaio ana no ka holopono oia mau hana mai na wahi mai he lehulehu loa o ka aina. Mawaena o keia mau hana hou, aia ke alapali hou o Nuuanu, e aneane nei e pau pono loa kona hanaia ana, ke ku mai la he mea hoike no ka pomaikai o ka lehulehu kalepa o na Koolau ae nei ame ko Honolulu nei nohoi. Aia ke alawai oki o Makaaho ae nei, ke ku mai nei he mea hoike poina ole no ka ke Aupuni hoonee ana I na hana hou kūloko no ka pono o ka lehulehu.

I keia makahiki i komo aku ai ka Waa Aupuni Hawaii iloko o na paio hanahana pili Aupuni ana me Iapana no ka ninau Hoopaelimahana Iapana. Ua hoonoho mai la ke Aupuni o Iapana i kekahi o kona mau mokukaua aiwaiwa o ke oolea ame ka ikaika e kiai i na oni ana a kahi Waa Hawaii iluna o ka moanakai kupikipikio o kona nee ana. Aka, oiai ke “oolea” o Iapana e ku ana me ka mākaukau e kakoo i ka Iapana mau koi ana apau, aole i hopohopo wale na Hookele o ka Waa Aupuni Hawaii, a ae wale aku i na koi oolea a me ka ikaika a kekahi o na Aupuni mana nui o ke ao nei. Oiai kekahi hapa o na ohua o ka Waa Hawaii. E oni pioo ana no ka pilikia o ka Waa Hawaii i ka Waa Iapana, ma o na hoohele ana o keia ninau Hoopaelimahana, oia hoi, me ka noeau o ka “maka—kila,” ka mea i oleloia. He oi ae kona mana i ko ka pahikaua, ua huli hoi aku la ka “Naniwa” me ka maikai ame ka oluolu, a ua maalili ka wela o ka wai i bailala iloko o ka ipuhao o ka paahanaia ana o keia ninau. A i kei awa, aole i piholo ka Waa Aupuni iloko o ka opu lipolipo o ka moana o kona lilo ana i mea ole; aka, eia no oia ke pae nei i ka nalu kua-kahi. Kua-lua, e hoi ana i ka muku, hoi i ka lala, no ka hui aku me Amerika Huiia.

Ua kupaa ka Aha Kuhina o Hawaii me ka opaha ole ma keia aumeume ana me na loea kalai Aupuni a kalaiaina o Iapana. Ua hahaia na kanawai o na Aupuni e na aoao elua, pela me na kuikahi Aupuni. A o ka hopena i keia, ua ae na Hookele o ka Waa Hawaii e paio i ka Iapana ninau imua o ke kahi. Aha Hookolokolo Uwao. Malalo o ke kumuhana i ulu ponoi mai ai ka lapana koi ana.

I ka nana ana i ka Mana Hookolokolo o ke Aupuni. Ua ike maopopoia ke ku ana oia Oihana ma ke kulana kuoka elike me ke alakai ana o na kanawai. O ka mea e pili ana o na o ka hihia o ka mokuahi Kina ka hoike maopopo no ia kulana kuokoa o ka pili a kakoo Aupuni o ka aoao hoopii a hoopiia ma ia hihia. Aole i nanaia ka Repubalika ana o ka aoao hoopii. Ame ka Repubalika ole ana hoi o ka aoao hoopiiia, aka, o ke alakai ana a ke kanawai oia ka ka Aha i nana ai a i hoopuka ai i kana olelo hooholo.

He oiaio, he makahiki keia i ulu mai ai na hana limakoko eleele mawaena o na Hawaii ame na Asia. He mea kaumaha no ka noonoo ke hoomaopopo ae i ko na Hawaii laupai ana ma keia hana. Aka, o ke Akua kai ike i na mea apau.

Oiai kākou e nana nei I kekahi mau mea ano nui e pili ana ia kākou iho nei, ma ko kākou nohoAupuni ana, aia no ma ia wa hookaji ke ku mai laimua o kākou āpau. A me he meala, o ka hoea anaku o keia nīnau I kona haina hope loa, oia ka laweia anaku o keia mea hookuia nui I ko kākou nohona ohana ana ma ke ano lāhui. O ua ninau la, oia no ka Hoohui Aupuni. Aka, he wa wale no koe, a hoea aku kākou apau i kona hopena.

Ma na e piliana I ka Pono Karistiano, aia no na Ekalasia Hawaii ke ho ʻ oikaika nei me ka pauaho ole. Oiai paha e hoopohala wale ana na noonoo ana o ka lehulehu o na keiki a kanaka no kela hana, mamuli paha o ka manao kanaka iho a ano e ae paha, aka, aia no na haipule oiaio o ko ke Akua mau halelana ke hea la no i Kona inoa. Ua ola kekahi mau Ekalesia, a ua make nohoi kekahi mau Ekalasia. Aka, elike me ka emi ana aku o na oiwi kahiko o ka aina, ma kekahi mau wahi o ka Pae Aina nei, pela no ka emi ana o na hoolaupai ia ana o kekahi mau luakini.

Mawaena o na lono ano nui loa e pili ana i ke ola o ka lahui, ma o na umii ana la a ka Mai Lepera, ua hoike ae ka Papa Ola Hawaii, ke lajilahi loa mai nei ua pahola ana a ia mai mawaena o ka lahui, a ma ka hoomaopopoana ku he manaolana ko ka Papa Ola aole e liuliu loa ka manawa mai kei awa aku a ano nalowale aku no keia mai, ma kona ano weliweli i ikeia i na wa i hala ae. Aole ma Hawaii wale nei no i ikeia ai keia mea aka, ma na aina e ae no he nui laha ai ia muai. O kekahi, ua manaoio loa ia i kei awa, aole keia mai he mai kuuna e hele ana mai ka makua a i ke keiki paha, a i ole, ma ke ano kai mai kekahi ohana a i kekahi ohana; aka; e loaa ana ia mamuli o ke komo maoli ana o ka anoano mai iloko o ke kino o ke kanaka.

I ko makou hookuu ana i na kānaenae ana no ka Makahiki 1897, a apo aku i ka Makahiki Hou o 1898, ke puana ae nei hoi makou, HAPENUIA OUKOU APAU.

Ko Senatoa Hoar Kulana ma ka Ninau Hoohui Aupuni.

Ma ke ku ana mai o ka mokuahi Pekina ma ke kakahiaka Poaono nei, mai Kapalakiko mai, i huli hoi mai ai o Konela Keoki R. Makapolena, mai Kaleponi mai. A nana i hoike mai i kekahi lono ano nui loa i kekahi mea kakau nūpepa o Honolulu nei, i ka mea e pili ana ia Senatoa Hoar. Penei kana i olelo mai ai

“Ua hopohopo kuhihewa wale na nūpepa kakoo hoohui Aupuni no ke kulana i laweia ae e Sanatoa Hoar o Makakuseta. Ua heluia oia ma ke ano he hoaloha oia no ka aoao hoohui Aupuni a hiki i kona wa i waiho aku ai i ka palapala hoopii a na kanaka maoli iloko o ka Aha Senate, a ma ia wa i lele pioo ae ai na kanaka ulukū wale o na noonoo ana a hooholo iho la, he kue loa i ka hoohui Aupuni. Aka, aole nae pela ka mea oiaio. Mamuli o na lono hope loa i loaa mai Wasinetona mai, mamua koke iho o ka haaleleana aku o ka mokuahi Pekina ia Kapalakiko, ua hoikeia mai la, aia no oia ma ka aoao kokua i ka hoohui Aupuni, aka, mamuli o kona manao maikai i na kanaka Hawaii, ua makemake oia e loaa ia lakou ka pono akea o ko lakou hooloheia ana imua o ka Aha Senate. No kona makemake loa e hoike i kona manao ohohia no ko lakou mau pono i lawe ae ai oia i ka waiho ana i ka lakou palapala hoopii, aole hoi ia ma ke ano he kue i ke kumuhana hoohui Aupuni.

“He olalo, ma kou wa i haalele aku ai ia Kapalakiko, ua laulaha loa ka manaoioia ana, he maikai ke kulana no ka hoohui aina. Ua mau ka pii māhuahua ana o ke kumukuai o na mahele kumuwaiwai o ke kopaa, mai ka la mua i weheia ai ka Ahaolelo, a he oi aku ia o ka mea hoike maikai no na hana iloko o ka Ahaolelo mamua o na hauwalaau nūpepa. He mea olalo aole paha e loaa ana ia kākou ka hoohui Aupuni, me ko kākou hakoko ole ana me ka ikaika oiai aia he mea paahana i oi aku ka ikaika mamua o ka palapala hoopii kue a na kanaka Hawaii. Malia paha he hakoko loihi ana keia o ka paioia ana, aka, he mea oiaio loa nae e hoea mai ana no ia mea he hoohui Aupuni. Aole hoi he ikaika e paniku aku ai ia mea”

Ahaolelo Nui o Amerika Huiia.

Hahana na Paio a na Aoao Elua no ka Hoohui Aupuni

Mau no ka Manaloa o na Hoaloha o ke Kuikahi.

KA AHA HALAWAI LIILII A NA DEMKARATA.

Wasinetona Dekemaba 14.- Aole loa i kamailio iki ia kekahi mea e pili ana ia Hawaii, ma ka aha halawailiilii a na hoa he 101 o ka aoao Demokarata i malama ai ma ka po nei. O keia nohoi ka hapa uuku o na hoa o ka Hale o na Makainana. Nolaila, ua ikea maopopoia ka nahaha ana oiaaoao. a he mea hoi ia e hoomahuahua loa mai ana i ka mauaolana o na hoaloha o ke kuikahi maloko o ka Hale o na Makaainana. O na keehina i laweia ae ai e na alakai o loko o ka Hale o na Senate. o kela ame kela aoao kalai Aupuni. ua hiki e hoomaopopoia aku e ikea maopopo loa ia ana na manao o na hoa Dempkarata o loko o ka Hale o na Makaainana i keia po. Aka, he elua nae kanaka na laua i hoopuhili i kela manao.

KU O LUNAKANAWAI BERRY MA KA AOAO KOUKUA I KA HOOHUIIA ANA O HAWAII ME AMERIKA HUIIA.

O kekahi o na hoa Ahaolelo i holo aku no ka Pae Aina o Hawaii i ke kau makalii aku nei, lia no o Lunamakaainana Berry o Kenetuke.  I kona  huli hoi ana mai nei, ua paa loa kona manao, he mea pono ia Pae Aina ke lilo i wahi e hooulu pono ia ai na hana holomua ame ka palekana o ka lahui.  Elokahi pu ana hoi me ia makeia manao a Amos Cummings o Nu Ioka, he kanaka ikaika ma ka paio olelo ana, he kakaolelo makaukau a he Amerika oialio.  Mawaena o kekahi mau alakai o loko o ua halawai la, ua hoike ae lakou he mea pono ia lakou ke hoike ae lakou he mea pono ia lakou ke hoike ae i ko lakou manao kue loa i ke kumuhana hoohui Aupuni a Peresidena Makinile.  Ua hele aku o Berry ame Cummings imua o Richarson, ka lunahoomalu o ka halawai, a pela no hoi imua o kekahi poe alakai e ae, a hoike aku la ia lakou, ina e lawe ae ana ia halawai i ke keehina kue i ka hoohui Aupuni.  alaila, e hoole ana laua i ko laua paa ana malalo oia olelo hooholo, a e hooikaika ana hoi laua e hana i na hana apau e akeakeaia ai ka hooholoia ana o ka olelo hooholo. 

Oiai, ua ikea ka lokahi maikai ana o na manao o na hoa ma ka mea e pili ana ia Cuba, ame ke kue ana hoi i ke kumuhana kalai waiwai a Kuhina Gage, nolaila, ua manao na alakai, aole he mea makai ke hookomoia na hoa oia aoao iloko o na paio hahana ana ma ka ninau e pili ana la Hawaii, he mea wale no ia e hoike ana i ka nahaha oia ano.

Ua lilo keia i mea e hauoli loa ai na hoaloha o ke kuikahi, a manaoio iho la lakou, he mea ia e loaa hou ai he mau hoa hou mai ia aoao mai no ke kakoo ana ae ia lakou.

Aka, he mea oiaio, eia no na poe kue hoohui Aupuni ke hana nei me ka ikaika ame ka eleu, e haawi ana lakkou i na nupepa.  na pepa, na buke, ame na palapala e ae i na hoa o ka Hale e kue ana i ka hoohui Aupuni, me he mea la mai Nu loka mai keia mau mea.  A ua olelo ae keia poe, mamuli o keia ulolohi loa o ka noonooia ana o ke kuikahi, he hoike ana mai ia i ka nawaliwali o ka aoao kakoo kuikahi, a o ko lakou aoao ia e nee nei imua.

HOOPANEEIA KA NOONOOIA ANA O KE KUIKAHI A KA LA 4 O IANUARI.

Wasinetona, Dekemaba 13.-O ka loli hikiwawe ana o na noonoo o na hoa o ka Ahaolelo, i ulu mai ai ka nanao iloko o Senatoa Davis, ka Lunahoomalu o ke Komite o ko na Ai E.  e hoopanee i ka noonoo ana i ke kuikahi Hawaii a pau na la nui.

Ma ka hapa hope o ka pule aku la i hala.  ua manao loa ola e haalele i ke kuikahi a ma ka olelo hooholo a bila kanawai e lawelawe ai i ka hama, aka, i keia wa.  ua loaa iaia na kumu kupono e manaoio ai, ua malaelae ke alahele no ka holopono o ke kuikahi, ina e loaa ana na kalai olelo maikai ana a na aoao elua.  Nolaila, ua hooholo oia, aole e hapai i ka noonooia ana o ke kuikahi a pau ka wa hoomaha.  a e hoomaka ana ia mai ka la 18 aku o Dekemaba a hoea i ka la. 4 o Ianuari.

ONI UA KUPUEU NEI O KA OIHANA HOOMAEMAE  KOPAA O KALEPONI.

Wasinetona, Dekemaba 15.-I keia la i kila ae ai ka pukuniahi ikaika loa o ka aoao kue kuikahi, ma ka waihoia ana ae he palapala i loaa mai ia lakou a i na hoa nohoi o ka Aha Kuhina, mai ka Hui Hooulu mai a na Amerika ame kekahi poe luna e ae.  Ua kakauinoaia keia palapala e Peresidena Alllen.  kakauolelo Snow, e kue ana i ka hoohuila ana mai o ka Pae Aina o Hawaii me Amerika Huila ne.  O ka lakou kumu kue nui, oia keia, he mea pono ke hoopihala kahi e hoopihala nei e 250,00 tona o ke kopaa Hawaii e na kopaa uala ame ko maoli hohoi o Amerika.

O kekahi mea ano nui o loko o ua palapala nei, oia kahi e olelo ana e hoopaneeia ka noonooia ana o ke kuikahi a hiki i ka wa e lohela ai ka leo o na poe mahiai e kue ana ika hoohui Aupuni.  A ua hoike mai keia palapala ua lokahi loa keia poe ma ia manao.  E hoike mai ana keia i kekahi @ hana akamai a ka poe Kaleponi mea e loaa ai he manawa e hiki ai ke kakauinoaia kekahi palapala hoopii kue. 

Aia ke keena oihana o ka poe @ hoohui Aupuni ma ke Alanui @ Nu loka, a eia keia keena ke @ nei i na palapala he nui e kue ana i ka hoohui Aupuni.  Ua Waiho mai keia poe i na kumu kue apau.  me ka olelo ana mai Kaleponi mai ia mau mea me ka olelo pu mai hoi, he nui loa o na kanaka paahana.  na poe mahiai ame na kanaka kalepa maloko o na Moku aina lehulehu o Amerika i kue ikaika maoli i ka laweia ana mai o na Mokupuni.

Ua hoiki maopopo ae o Senatoa Hoar, aia oia ma ka aoao kue i ke kuikahi.  Ua olelo ae hoi o Senatoa White, eia kekahi poe ke huli mai nei iaia.  i kela ame keia la. aka, ua olelo ae na alakai o ka aoao kokua i ke kuikahi, elike la me Davis ame Frye.  aohe mea e hopohopo ai.

KOI E KOHO BALOT LAUI E LIKE ME TEXAS.

Wsinetona, Dekemaba 17-Eia o Senatoa Caffrey o Lusiana, kekahi mea kue ikaika loa i ke kuikahi hoohui Aupuni, ke hoomakaukau nei e lawe mai i kekahi kumuhana hou loa ke hooholoia ka olelo hooholo hoohui Aupuni, a bila kanawai paha.  ma kahi o ke kuikahi.

Ua olelo ae oia. ua ike oia ma ka Bila Kanawai e hoohui ana ia Texas.  ua hoikeia e loaa no ka pono koho balota i na kanaka kupa (citizens) o ua Panalaau la. ma ke koho balota laula ana.  e hoike ana i ke kulana Aupuni a lakou i makemake ai, a mamuli wale no o ka ae ana o ka hapanui o na poe koho balota e aeia ai ka hoohui ana mai.  Aina e hooholoia ana keia hana, ma ka mea e pili ana ia Hawaii.  aole ona kanalua iki e haule ana ke kumuhana hoohui Aupuni.

KA LEO UWALO NO KA HOLOMUA.

Ua loaa mai ia makou he palapala paihakahaka mai ke kakauolelo mai o ka "Hui Mahiai a Kalepa Oahu."  Olai he kokua loa makou i na hana hooholomua apau e ulu ae ana mawaena o kakou ponoi iho. nolaila, ke hoolaha aku ne makou i ua palapala  la.  no ka pomaikai o ka poe apau e makemake ana e laulima pu ae iloko o na hooulu ana I na mea e holomua ai keia Hui.

Keena Oihana O. A. & C. Co., Helu 405 Alanui Moi, "Honolulu. H.I., Dec. 151897

"Mr.______________________,

"Oiai ua hoalaia ae nei he Hui i kapala "Hui Mahiai a Kalepa Oahu," no na kanaka Hawaii, nolaila. ke nonoila aku nei kou hanohano ame kou ahonui e komo mai a e lilo i lala no keia Hui i oleloia.  O ka manao nui, ka makemake. ka hana ame ke alahele o keia Hui.  oia no ke kokua ana i no oiwi Hawaii o ka aina nei ma o ka hoohui ana ma na ano apau e hiki ai e hooholomua i ka "Oihana Mahiai,"oia ke kanu-ai (taro) a hana poi. hanai holoholona o kela ame keia ano ame na hana e ae e pili ana ia oihana mkiala: pela pu me ke kalepa ana i na waiwai makamae e ae, e hiki ai e hoolako pono aku i ka home o kela ame keia kanaka Hawaii.  na loko ai a peia aku. nona iho. kona ohana ame ka lehulehu iloko o ka nohona oiuolu.  Eia no hoi malalo o keia Hui he mau haneri eka aina i kupono i ka mahiai.  a pela aku.  He 1,000 mahele (shares) ma ka $10,00 o ka mahele hookahi:  uku komo, $1.00 o ka mahina.  pela a hiki i ka piha ana o na mahina he umi.  Elilo no ilala kela  ame keia mea ma ka wa e uku mua ia mai ai ka uku komo.  ame ko ka mahele kuleana, a e loaa aku no he likiki hookaa kala.  Nolaila, e keia mau olelo, ke waiho aku nei wau na kou noonoo maikai e kaupaona nou iho ame kou ohana.  e ahonui mai.  a e lilo i lala a mau lala mikiala hana no keia Hui. "E loaa no ka pane oluol uno na ninau ap0au ke kipa mai.  a i  ole.  leta mai i ke Keena Oihana o ka Hui.  "Owau no.  Me ka mahalo._____________Kakauolelo H. M. K.O."

Mamuli o na hoakaka a keia palapala poloai.  ua ikeia na ano hana e komo aku ai ka Hui.  oia "ke kanu-ai(taro).  a hana poi;  hanai holoholona.  okela ame keia ano, ame na hana e ae e pili ana ia oihana."  E komo aku ana nohoi keia Hui iloko o "ke kalepa ana i na waiwai makamae e ae, e hiki ai e hoolako pono aku i ka home o kela ame keia kanaka Hawaii," pela hoi "me na lakou ai," no ka mea hookahi, "ka ohana ame ka lehulehu."

Aia malalo o ka mana o keia Hui "he mau haneri mau eka aina I kupono i ka mahiai."  A ke ole makou e kuhihewa, e lilo ana keia "mau haneri eia aina" no ka hoohanaia ana o ka oihana mahiai a hani holoholona a ka Hui, a pila pu hoi me ka oihana hana poi e hoolawaia ai ka poi makemake "ai kumupaa" o ka aina.

O ka nui o na mahele o keia Hui he 1,000 ia, a he $10 no ka mahele hookahi; ua like ia me $10,000 ka huina kumuwaiwai.  He $1.00 ka uku komo. a lilo i laia.  O ke ano o ka hookaa ana o na dala he umi no ka mahele hookahi, ma ka hookahi dala ia o ka mahina, a iloko o umi mahina e hookaaia ai ma ia ano, e piha no ka umi dala.  ke kumuwaiwai o ka mahele hookahi.  a kuleana iho la ka mea nana na kala he umi, ia hookahi mahele waiwai iloko o ka Hui. 

No na mea i koe aku. aole hewa ke ninau ia Mr. David M. Kupihea ke Kakauolelo o ka Hui.

No na mea i koe aku, aole hewa ke ninau ia Mr. David M. Kupihea ke Kakauolelo o ka Hui.  Eloaa no oia ma ka Helu 405, ma Alanui Mol.