Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVI, Number 53, 31 December 1897 — KA MEA HUNA POHIHIHI [ARTICLE]

KA MEA HUNA POHIHIHI

l nuhiia e llwnhemahuhie no "K> h'iī< haia o k'i Lah»i Hauati '' Ike aku la ka Haku Tereveliaria i ka haule ana iho o na kuluwaimaka 0 ka Haku Tereveliana maluna o na owili lauoho o Alamira, a hiolo iho la nohoi kona mau waimaka. Me ka leo haalulu, olelo iho la ka Haku Tereveliana ia Alamira: "E Alamira, e hele kaua a ma kela wahi, a malaila oe e hoike mai ai ia'u 1 ke ano o keia kaawale ana ou mai kou home aku." Ia wa hele akn la laua a noho iho la maluna o kekahi punee pulu. A ia wa 1 pane hou mai ai ka Haku Terevellana: "E kuu keikl, heaha la ke kumu i kaawale ai oe mai kou home mai? A pehea la oe i lioea mai ai i keia wahi?" "E kuu Haku," wahi a ka Haku Opio Rosevena i piine aku ai, "e ae mai oe ia'u e hoakaka aku au ia oe 1 ka moolelo holookoa e pili ana i ko Miss Arevalo hoea malihini ana i keia wahi, oiai ua lohe au i na mea apau.e pili ana i keia huakai poino a pilikia i onouia aku ai ka lede opio nei. elike me kana i hoike mai ai ia'u. E kalaia oia, e kuu Haku, no keia wa; oiai hoi, ua luhi ia a ua maopa nohoi, a o kona noonoo i keia wa, aia no ia iloko o ke kulana mohala maikai ole." Ua haawi mai la ka Haku Tereveliana i kona ae ma ke kunou ana mai o kona poo. i kela wa i huli mai ai o Alamira a nana mai la i ka Haku Opio me na onohi maka ano hopohopo, malia paha e puka aku i ka Haku Rosevena Icekahi mau mea e pill ana i ka Haku Adelo. aka, ua halawai aku la nae kona mau onohi maka me na hoike ana maopopo mai ko ka Haku Opio mau nanaina aku, aole loa oia e hoopuka i kekahi mea e hoehaehaia. ai kona naau, aka, o ka moolelo pololei a oiaio ka mea pono e haiia aku imua o ka Haku Tereveliana. Alaila, hoomaka aku la ua Haku Opio Rosevena nei e kamailio imua 0 ka Haku Tereveliana; aka, ma ia manawa hookahi no nae, aia ka noonoo iloko ona. o keia ka wa kupono loa nana e kipapa ai i ke alahele no ka hookolo ana i ka meheu eleele o na hana lokoino a Adelo, a e hoao hoi oia me kona ikaika apau e hookomo i na manao maikai ole iloko o ka Haku Tereveliana no ua keiki nei ana, a i ole ia, e loaa paha kekahi kumu e ka-kanalua ai oia no ke kulana oiaio a hoopono o ua Adelo nei. "Ua hoomanao oe, e kuu Haku, Yna ka-la inehinei, ua haalele aku o Miss Arevalo nei ia Tereveliana Pa, a hele mai la i ka holo-lio; a ma ia huakai ana i hele mai ai, ua halawai iho la oia me kekahi poino, ka mea hoi nana 1 hookuia nui loa mai i ka hauoli o kana huakai. No ua poino la, e kuu Haku, e kamailio hou ana no kaua. Nolaila, ua hooki koke o Miss Arevalo nei i ka hoomau ana i kana huakai, a ua huli lioi aku la ia no Tereveliana Pa. I kona hoea ana i ka hale, lohe mai la ia, ua hoea ae ilaila ka Haku Adelo, nolaila, ua manao iho la ia e hoi pololei a3cu no ka hale. me ka ike ole ia mai e kekahi mea. laia i hoi aku ai a komo aku ma ka aoao malalo o ka hale e pili ana i ka malapua, ua kaalo ae la la ma kahi hale hooluolu. Malaila, lohe aku la ia i kekahi mau mea e kamailio ana maloko o ua hale la. Hoomaopopo iho la ia, o ka Haku Adelo ame kana kauwa lawelawe, na mea e kamailio ana malaila." I keia wa i ano e ae ai na helehelena o ka Haku a ninau mai la oia me ke ano pihoihoi: "A pehea aku?" i "I kela wa. ua ike mai la ka Haku Adelo ia Miss Arevalo nei. Puka mai, la ia mailoko mai o ka hale hooluolu a hopu mai la ia Miss Arevalo, a huki i aku la iaia Iloko o ka hale, me ka 1 olelo ana aku i kana kanwa lawelawe i e hele iwaho. Ma ia wa iho, o ko laua | nei wa ia i noho kokoolua iho ai iloko ] 0 uahale hooluolu nei. Ia wa, hai mai i la ka Haku Adelo la Miss Arevalo nei, ua aloha oia iaia nei, a nonoi mai la ! nohoi oia. e ae keia e> mare laua; aka, ua hoole aku o Miss Arev»lo i kana' noi. me ka hoowahawaha nui," ,j "Ae;" wahl a ka Haku Tereveliana i 1 pane mai ai, "ua hai mai no ka Haku i Adeio ia'u i kela mea; aka. heaha la; auanei hoi ka hewa oia nonoi ana mai * a ka Haku Adelo i kuu hanai nei. i; konoia al oia e haalele i kuu home?" "E hoomanawanui hou mal oe, e kuu» Haku. O ka Miss Arevalo hoole ana | aku imua o ka Haku Adelo, aole ia i \ apoia mai me ka naau maikal a kulana keoalmana maoli hol e ia; aka. me ka piha inaina. ua hoike mai la oia i kekahi manao awahua loa. ma ke ano e | hana no oia»i na hana apau e hoomananaloia ai kona inaina maluna o na : makua o Miaa Arevalo nei. mamuli hoi | o kona lawe ana mai i kekahi mau j hana e hoopllikiaia al laua.. Nolaila. i mamuli o keia mau olelo a ka Haku f Adelo. ua komohia ka maka'u iioko o i Miss Arevaio nei. a ua hooholo ola e j haal«le ia Terev«llana Pa, xne ka Ike ole ia. a e hele aku © hoike I ka ma- I nao a Adelo 1 hai mai a! iaia ! kona' mau makua,''

"Aloha ino no ka hoi kuu moopuna," w ahi a ua Haku Tēreve]i3na noi i pane ae ai. nie ka nana pono ana iho ma na hēlehelena o Alamira me na onohi maka piha i ke aloha, a pane iho Ia: "E kuu moopuna e! Nokeaha la oe i heie ole mai ai imua o'u e hoike mai ai i keia moolelo ehaeha a'u e lohe nei mai ka Haku Rosevena mai? He keu kela a ke keiki lapuwale- nui wale! Aole i liuliu loa aku nei ka wa i hala, i hoike aku ai au iaia, aole loa o'u makemake iki e kamailio pu oia me oe, me kuu ike ole, Ho! Ho! 0 kana hana ka ia i hana mai ai ia oe!" Alaila, hoomau aku la no ka Haku Rosevena i ke kamailio ana: "He mea oiaio no ia; aole io no o Miss Arevalo nei i hele aku e hui me oe, e kuu Haku. oiai ua manao iho la ia. aole ona makemake e hoouluia mai kekahi .pilikia koikoi loa Iloko o kou naau aloha nona, oiai hoi na la elemakule e popoi ana maluna ou. Aka, ua haalele malu akujla ia ia Tereveliana Pa. a hele wawae mai la mai laila mai no ka hoea ana i kahi hoolulu kaa. He oiaio, aole hiki ii\ia ke ku aku imua o kou alo, oiai he mea huna pohihihi kekahi ana e hiipoi ana iloko o kona houpo me ka nene-ili-kapu loa. Aka, mamua o kona haalele ana aku ia Tereveliana Pa, ua noho oia iloko o kona rumi, me ka piha i ka hopohopo ame ke pihoihoi nui. a hiki wale i ke ahiahi ana: a o kona wa ia i haalele aku ai ia Tereveliana Pa a hele mai la i kahi hoolulu kaa ahi." "Aka," wahi a ka Haku Tereveliana i pane mai ai, "aole nae keia i loaa ia'u ma. kahi hoolulu kaa ahi. O kona wahi a'u i halawai pu ai me ia, a i loaa ai hoi oia ia'u, eia ia nei. He wahi mea pohihihi loa keia ia'u.'*' "Ae, e kuu Hakn: he oiaio aole oia. i loaa ia oe i kahi hoolulu kaa ahi, oiai mamua o ko Miss Arevalo nei hoea ana aku ilaila, ua loaa mai la oia i keka.hi kaa-lio me elua mau kanaka. O keia. mau kanaka, oia no ka Haku Adelo ame kana kauwa lawelawe, Holo mai la laua a ku iho la ke kaa ma kahi a ia nei i pee aku ai maloko o kekahi opu laau, a hele huli ae la laua ma o a ma o, ma kahi a Miss Arevalo. e pee ana. Aole i liuliu, ua loaa iho la keia. ia laua. a kaualako aku la laua iaia nēi no luna o ke kaa. Ua hoopaa iho la laua i ko ia nei waha me ka welu.' a nakiikii ae la i ko ia nei man lima 2. paa i ke kaula. Alaila. huli hoi hon aku la laua no Tereveliana Pa. a malaila lele iho la ka Haku Adelo." I ka lohe ana o ua Haku aoo ne: 1 keia hapa 0 ka moolelo a ka Haku Opio Rosevena i hoike aku ai. ua hooho ae la ia me ka leo piha. inaina: "He lapuwale loa keia hana! Aole i kāna mai ka lapuwale! Aneane hiki ole ia'u ke manaoio i keia mau olelo. , Me he mea la. he moolelo kaao maoli keia i laweio noloko mai o kekahi buke moolelo haku wale ia e ka noonoo 0 ke kanaka! Ma ko'u hoomaopopo iho, ; me he mea la e moeuhane ana paha au." ■} <J Aka. he moolelo oiaio loa no nae "j keia, e kuii Haku," wahi a Rosevena i ; pane aku ai. "Mahope iho 0 ka lele | ana iho o ka Haku Adela ilalo, ua 1 ] haawi mai la oia i ke kauoha i kana I kauwa law r elawe, e lawe mai oia ia i Miss Arevalo nei a hoea i kekahi hale e ku ana ma ka lae kahakai, he mau ' mile ke kaawale mai keia wahi aku. | Ua laweia mai la keia a hoea ilaila. a' haawiia aku la malalo o ka malama 1 ana a kekahi wahine. nona ka inoa { o Mrs. Biti. Me he mea la, ua haawi ī mua ia mai ka lohe iaia t a ua hooma- ; kaukau oia i wahi kupono no ia nei j j e hoopaaia ai." I | "Ka-hu-hu! Ea; o Mrs. Biti, oia no ! ke kahu hanai 0 Adelo. a he punahele »loa oia iaia." i pane ae ai ka Haku' : Tereveliana. Ma keia wahi. hoomau aku la ua ■ Haku Rosevena nei i ke koena o kana' ! moolelo, oia hoi. kona holoholo moana. ! ana ma ia ahiahi. kona ike ana mai i » kekahi mea e peahi aku ana iaia mai j I luna aku o ka hale o Mrs. Biti, ame ' kona hoopakele ana ia Alamira, a lawe ; ! mai hoi iaia i kona hale, alaila, olelo \ hou aku la ia: : i ,"Ua makema&e loa no o Miss Are-, \ valo e hoi aku i ka po nei i Tereveli-! | ana Pa. aka.no kona nawaliwali loa, ? [ ua manao au aole hiki iaia ke hoi aku ] ia wa. aka. he mea pono iaia, ke lioo- | manawanui a keia kakahiaka: nolaila, i hoouna aku ai au i kekahi elele e hai \ akn ia oe, no ko Miss ArevaJo paleI kana/' j Mai ka mua a hiki i ka hope o keia !' moolelo a ka Haku Rosevena i hai aku \ ai i ua Hakn Tereveliana nei. ua ano ■ e man ae la kona helehelena i kela ame 5 keia wa, elike me ke ano o ke ko a»a i o ke au o ka moolelo. E kaumaha ana l ka helehelena i kahi wa, e mohala ae \ ana me ka plha aloha i kekahi ma»av?a, e hoomakuekue ana hoi i kekahi j wa, e ptiai axta ka ula ma kona īaaa I papalinau a e haikea pu ana hoi kona 1 nanaina holookoa i kahi wahi. Aka, o ! kona nanaina holookoa apau la wa. j ua hoike mai la ia i ka inaina !»a ole [ "paila" ana iloko ona. ] Ma ka wa hoi a ka Haku OpU> Ro«e--l veāa i hooki iho ai i kana man kama- ! ilio ana v pane mai la ua Hakn TereveHana nel roe ka piha inaina ioa: "Mai kela tra aku, * paaiku mau loa. la aku no na puka o Tereveliana Ha!e imua o ka Haku A4elo! Mai keia wa aku nohoi, ke holoi nei an I ko'u maa llma mai ka paumaele ana i haawi m&i

ai ia'u i na hoehaeha ana he nui. O! Kela keiki lapuwale! 0 ka ohana Tereveiiana, he ohana \a i papahiia me ka hanohano ame ka maemae: aka. i keia mau keiki ino eiua nei, hookahi 0 iaua ua popo kona iwi a lehu hoi i keia wa. a pela hoi me keia Adelo. ua hooliloia ka inoa hanohano a maemae 0 keia ohana i mea paumaele loa. O ka mua ; he keiki ia i makemake e pakaha i ko'u ola ana, a 0 ka lua, he kanaka ia i like loa me ka holoholona 1 hoolaka maikai ole ia. e noonoo ole ana i ka maluliia o kekahi waliine opio hala ole." j Ma ka wa a ua elemakule nei i pu-' ana ae ai i keia mau olelo, ua hoike ; mai la ka hulili enaena 0 ka inalna ma i kona mau onohi maka, a ua lilo iho la ia i mea no Alamira e piha maka'u loa j ai, a puliki ae la ia i kona kupuna-1 kaue. Aka, me ka malie loa, ua hapai | ae la ua elemakule nei i na lima o I Alamira a hookuu aku la ilalo, ame ka : malie nohoi, ua ku ae la ia iluna. me i ka helghelena na-nanakea. huli mai la 1 ia a nana pono mai la ia j\lamira me na maka piha aloha, a me ka leo oluolu, pane mai la ia: "B kuu keiki—e kuu moopuna—ia'u i lawe mai ai ia oe, ua lawe mai la au ia oe. i malamalama noloko 0 kuu hale, a i hauoli hoi no kuu mau la elemakule. Ua ae aku au imua 0 kou luaui makuahine a imua nohoi ou, na'u no oe e kiai a e malama mailoko mai o na poino ame na popilikia mai apau e kau mai ana maluna 011, elike me ka hiki ia'u ke hana, me kuu ikaika apau i kokuaia hoi e ka nui o kuu waiwai. Ua hooko anei au i kuu olelo hoopaa? Ua ae aku au imua ou, na'u 110 oe e malama mai kela. kanaka puuwai eleele mai; aka, ua hooko anei au ia olelo hoopaa a'u? Ua ae aku au iaia e komo mai kona poo iloko o kuu hale, aka, ua hoomakapoia nae au i kana niau hana lpkoino apau e uhai-a-holo ana ia oe, ua ae wale aku la au, iloko 0 keia makapo ana o'u, e hoehaehaia keia mau la o kou ola ana ma Tereveliana Pa, ka punana a'u i manao nui loa ai o kou homē ia e noho ai me ka oluolu ame ka hauoli. Ua lalau mai la oia ia oe, me ka lima menemene ole, a me na ma.ka hilahila ole, luai mai la oia imua ou i ka maka-keleawe o kona naau haumia, a o ka hope loa„ ua hopu oia i kou kino a ua hoolilo ipaoli ia oe i pio a i paahao nana oiai ha loihi o ka manawa e ae ole ai oe i kona makemake eleele. Nolaila, ma # is.o'u manao maoii. ua hiki ole ia'u ke uua aku ia oe —aka —" maanei i hoomaha iho ai ua elemakule la i kana kamailio ana, a hala he wa. loihi ia \va i pane hou ae ai oia: "0 ka mea i maopopo loa ia'll i keia wa, oia keia. oiai ua uha'i au i ka'u olelo hoopaa i hana ai me oe ame kou makuahine. nolaila, ua apono loa ia no oe, ke maniio oe pela, e hoi aku i ka home o kou mau makua, a haalele mai oe ia'u e noho hookahi aku iloko o ka ehaeha ame ke kaumaha o ko'u mau la i koe ' o ke ola ana ma ka honua nei. Nolaila, e Alamira, mamua o kou haalele ana mai ia'u, e nonoi aku au ia oe, e kala inai oe ia'u." i Alaila. hooki iho la oia i kana olelo ana. a hiolo iho la na waimaka ma kona mau papalina, a hoike mai la oia 1 ka ehaeha ame ka minamina 0 kona naau 110 Alamira. | 1 keia wa hoi. pane aku la o Alamira me ka leo aloha, oiai nohoi oia e uwe ana, ma ka olelo anat "E kuu kupunakane, ka mea a'u i aioha loa ai, e kipaku mai ana ka paha oe ia'u aoie au e noho hou aku me oe?" j "Aole! aole! Aole loa au i makemaI ke iki e hookuu ia oe mai a'u aku; aka, inamuli o ka hemahema o ka'u malama ana ia oe, i weheia ai ko'u kuleana ' c au'a aku ia oe, a loaa ia oe ke kuleana pono e haalele mai ai ia'u. No'u jjei, aole loa o'u makemake Iki e kaa- ' wale aku oe mai a'u aku. Aka, e Alamira _ e hoi mai anei oe me a'u? E huikala mai anei oe ia'u?" 1 i U E kuu Haku," wahi a Alamina i rane ae ai, "aole au e haalele ia oe. i E hoi pu no kaua. E noho hou no au meoea hiki i kou wa e pane leo maoli ! uuai ai, e ku ae au a haalele i ka malu » 0 kou hale; alaila, 0 kuu wa ia e au- | wana ae ai no ka hoi ana'ku i ka home ' 0 ko'u mau makua. Aka, no keia wa la, e ae mai no oe ia'u. e hoi aku no au me oe." Alaila, me ka hauoli nui, lalau iho la ua elemakule nei ia Alamira, a honi iho la ma kona papaiina, oiai hoi o Alamira i ku ae ai iluna a paa, aku la t kona kupunakane. I 0 ka Haku Opio Rosevena keia, ke nana aku ia oia i keia hiohiona ku i ke aloha e mohala mai ana imua ona; me ka maikai loa. O ka hora ewalu kela. o ke kakahiaka, & me he mea la, he mau minute paha i hala ae oia wa. I keia wa i komo mai ai kekahi kauwa a hoike mai la imua o ka Haku Rosevena, ua makaukau kona kaa. Huli aku la ua Haku opio nei a kamailio aku la i ka Haku Tereve!iana: "E kuu Haku. e haalele iho ana au ia anei a holo aku no kahi hoolulu kaa.' I Mamuli o kekahi hana kolkoi loa i I loaa mai ia'u. nolaila. aole hiki ia'u ke kapae ae i ka hooko ana'ku ia hana. Ua kaumaha loa au no ko'u kaha-maha aaa'ku i kou hookaulua iki ana ibo ia neK oiai o ka wa mua lo& keia ou, e kuu Haku. I kipa mai ai ia nei. Aka. mamua o kou haalele ana lho ia anei» e oluoiu oe e haawi aiu i kanoha i pa-

ina k.ikahiaka nou. a na hiki no ia makaikai aku iloko o kuu ruau kwna o na mea kahiko ame na mea hoikeike, a i ole ia. iloko o kuu heluhelu buke." "E ka Haku opio maikai. aole maiia e hooloihi hou iho. Ke kaii mai ia ko maua aina kakahiaka. Aka. hookahi a'u mea e hoike aku ia oe, ke haawi aku nei au ia oe i ka'u mau hoomaikai ana no kau mau hana kokua aloha apau i haua ai no ka pono, ka oluolu ame ka palekana o Mi?s Arevalo nei. kuu hanai." * (Aole i pau.)