Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVII, Number 2, 14 January 1898 — Hanao Hoakaka Akea A KA Mea Hanohano L. A. Kakina Maluna o ka Ninau Hoohui Aupuni [ARTICLE+ILLUSTRATION]

Hanao Hoakaka Akea A KA Mea Hanohano L. A. Kakina Maluna o ka Ninau Hoohui Aupuni

Ma keia «~ahī o ko makon pepa r ke hoolaha aku nei makou i ka * Ka Manao Hoakaka Akea a ka Mea Hanohano Lorrin A. Kakina maluna o ka Niaau Hoohui Aupuni." mawaena o Hawaii nei ame Amerika Huiia. He wahi "Buke Lawe IJma" <Manuale) keia o S3 aoao. i paiia e ka Hui Paipalapaia o A. B. Morse o Sana losepa, Mikigana. Amerika Huiia. He umi ka nui o na "Poo Manao Alakai." i ku ai na hoakaka ame na hoike a kukuiu manao ana a ka mea kakau tL. A. Kakina). A eia iho ua mau mahele manao alakai la:

1. E hoohuiia mai anei o Hawaii? 2. Na O'.elo Hoakaka e kakoo ana i ka Pono o ka Hoohui ana mai. 3. He Hoakaka Pokole no Hawaii, kona Lahuikanaka, ke Aupuni, na Kanawai, ka Oihana Kalepa, ke Kulana Waiwai (Finances), ka Oihana Hoonaauao ame na Kumu Hooulu Waiwai. 4. He Iwakalua Kumu Kue i ka Hoohui Aupuni ame ko lakou mau Pane. 5. Na Manao Pili Aupuni (Official Opinions) o na Peresidena, na Kuhina Nui (Secretaries of State), na Kuhina ame na 'Liikoa Aina a Mokukaua o Amerika, no ka mea e pili ana i ka Hoohuiia ana mai. a Hooma'uia ana paha o Hawaii. 6. Ka Palapala a Peresidena Hansona i ka Aha Senate e kakoo ana i ka Hoohui Aupuni. 7. Ka Palapala a Peresidena MeKinley i ka Aha Senate e kakoo ana i ka Hoohui Aupuni. 8. Ka Hoike a Kuhina Sherman imua o Peresidena McKinley e kakoo ana i ka Hoohui Aupuni. 9. He Hoilii'.i o na Kanawai (Acts) o na Ahaolelo Nui o Amerika Huiia ame ko Hawaii e pili ana i ka Mana Hoomalu (Control), a i ole ia, o ka Hoohui maoli ana mai ia Hawaii. 10. Na Kino (Text) o na Kuikahi Hoohui Aupuni o 1854, 1893. ame 1597; ame ke Kuikahi Panailike ame na Kuikahi (pili i ke) Awa o Puuloa. ma na makahiki 1875 ame 1887. Ma keia hoomaka ana o keia manao, ke hoolaha mua aku nei makou i ka Mahele Hoakaka 4, i hoikeia ae nei, oial ua manao makou. oia ka Mahele Hoakaka maikal loa no ka poe apau i haawi nui i ko lakou mau noōnoo ana no keia ninau. KUMU KUE MUA. He ku ole i ke Kumukanawai, nokamea, ua kaupaleia ke Aupuni Lauiaha (general government) ma kona mau mana a i na mokuaina wale no i haawiia aku ai iloko ona, ma o ke Kumukanawai la. Aole haawi maopopo maoli mai ke Kumukanawai i ka mana hoohui aina (to annex territory). a nolaila, aole loaa ia mana, OLELO PANE. Ua kukuluia keia kumu kue maluna o ka manao 1 ikeia, "Ke Kahua Hoakaka Uahoa." Ua manaoioia keia hoakaka e Jefferson. i kona wa i hoohui mai ai ia Lusiana ma ka makahiki 1S03: a tia manaoio oia. o ka hoololi ana i ke Kumukanawai, he hana kupono ia i mea e kn ai ke kuikahi hoohui Aupuni i ke kanawai. Ua hooiala maoii nohoi oia i hoo!oli Kumukanawai no keia hana. aka. aole nae i oili aku ua hoololi la mawaho aku o kona Aha Kuhlna. Ua ahewa nae na manao lauia e ae oia wa i keia hoakaka ana o ke Kumukanawai, ma ka mea e pili ana i ke kumuhana hoohui Aupuni, a mai ia wa mai. ua hoakaka pinepine i& ka manao o ke Kumukanawai e ka

J Mana Hooko. ka Ahaolelo Xui ame ka | Aha K:ek!e. ao ka. feik: T e haeala ia | nna he boohui Aupani. IXA HOAKAKA ANA AKA MANA 1 HOOKO NO KE KrMTKANA\VAI 1 MA KA AOAO KOKI A l KA j MAN'A HlKl E ? At* Pl*N!. | He urrst-k\;nsaniakasij sa aui o oa < mea hoike i hoakaka ai ka Mana Hooko maluna o ke Kuaiuka.aa«ai ras ka ; aoao kakoo ī ka hoohui Aupnni. oia ' hoi: Ma ka iawelawela ana o na kuii kahi no ka hoohui ana msi ia Lusiana | iioko o 1S03: Feiorida iioko 1S19; Kale- | poni. Mekiko Hou tNew Meaieo) i ame Amona iioko o 1549: ke kualia I ana o ka hapa hema o Mekiko Hou ' ame Arizona iloko o 1553. i kapaia ke r kuai ana a Gadsden (Gadsden PurI ehase>, ame Aiaska iioko o 1557. a i ] aponoia ia mau mea apau e ke Senate. I Ua hanaia nohoi na kuikahi e ka ? Mana Hooko no ka hoohui ana mai i ia Texas iioko o 1537 ame 1543; Hawaii I iioko o 1554: Sana Dominigo lioko o 1 1S70: Hawaii iioko o 1593; a o Hawaii i hou no iloko o 1597. a oia ke kuikahi

| e waiho nei i Keia wa imua o ke Sej nate. NA HOAKAKA A KA AHAOLELO NUI (CONGRESS) NO KE KUMUKANAWAI MA KA AOAO KOKUA I KA MANA HIKI E HOOHUI AUPUNI.

Eia iho na mea hoike o na hana Ahaolelo e kakoo ana i ka manao hoolmi Aupuni: 1. Ka hoohuiia ana mai o Texas iloko o 1844, ma o ka olelo hooholo hui la i aponoia e ka hapanui o na hale e'.ua 0 ka Ahaolelo Nui. 2. Ua hooholoia he kanawai ma ka la 18 o Augate, 1556, e haawi ana i ka mana i kekahi kupa (citizen) Amerika e lawea e paa i kekahi mokupuni lepo manu, a ma ke apono ana hoi a ke Aupuni o Amerika Huiia, mamuli o ka lawelaweia ana o kekahi mau keehina hana mua, e hooliloia ua mokupuni la 1 kalana aina Amerika. 3. Ke aponoia ana o ka hoohuiia ana mai o Mokupuni Midway ma ka Pakipika Akau, i lawelaweia ai e ka Mana Hooko raa ka 1867, ma o ka hookaawaleia ana he haawina dala e hiki ai ke hooliloia ia wahi i kahua hoolulu moku. i 0 ke keehina hana Ahaolelo i hoike ia ae nei maluna, ma ka mea e pili | ana i ka hoohuiia ana mai o na mo- | kupuni lepo manu, ua pili pono loa ia j i keia wa, oiai e noonooia nei na mea e pili ana i ko Hawaii Pae Aina, no ke kumu penei: Mai o lilo loa mai o ka makahiki 1856, ua apono maoli no ka Ahaolelo Nui i nei mea he hoohui | •'aina mokupuni kuwaho;" oiai, malalo i oia hana ana a ka Ahaolelo, he kanahiku poe mokupuni ame na poe moku i hoohui maoli ia mai me Amerika Huiia nei; he kanalima-kumamahlku o lakou maloko o ka Moana Pakiplka a he umi-kumamakolu maloko o ke Kai Karebiana, O ka hoohul "aina" j mua loa i hanaia, malaio o keia kanawai, ma ka makahiki 1856 no ia, a o j ka hope iho nei ma ka makahiki 1884, \ E oleloia mai paha auanei, o ka I manao maoli mamuli o ka hoohuiia ana mai o keia mau mokupuni, no ka mea wale no ia e p!H ana i ka loaa ana mai o ka lepo manu maluna iho o lakou. Oia io maoii no k& manao, aka, aole nae o ka lepo manu ka mea e pono ai e kueia ai ke kumukanawai. ina he liana koe kumukanawai ka hana j hoohui "aina." 0 ka hooholoia ana o | ke kanawai, oia ke kukala maopopo i ana o ka Ahaolelo Nui, ua ku no l ke kanawai ka hana hoohui "aina" kuwaho ame ko Amerika Huiia ponoi iho nei, ame ka loaa ana mai hoi he wahi waiwai uuku ia Ameiika Hoila, he wahi puu lepo manu hoomomona pananaīki, he kumu lawa pono loa ia no ka hoohanaia ana o ka mana hoohoi Aupuni. 0 ke keehina hana a ka Mana Hooko ame ka Ahaolelo e pili ana ia Mokupnni Midway. he mea ano nai no ia, oiai, o Mokupuni Midway, aia ia ma ka welau komohana o ka pae moku hookahi l lilo ai o Hawaii ka mokupnni

| ma ka welau hikina !oa: a o ke knma | hot i lioohuila mxi ai keia wahi mo- | kuEKini me Amerika Haiia nei. i loaa | ona waiii hoo'ulu moka ma ka Pa- ; kiplka Aka«. oia k*kafct o na kuaau nui <? koiū\ eei i keia wa no ka pono 0 kx heohui an& mal ia HawaiL Neiaila. ua uht mai keia ninaa: Ina u3 pono ka hoohulia ana mai o ka w*>lau k<>nioh-inA o ka Pae Aina Hama ka makahiki ao*e *ne* 1 poao tsofco» i keīa wa ke hooliuilii mai ka welau hikiaa oī* Pae Aioa hookahi no'* Aia ka Mokupuai o Midway ma kahi he mt!e uia ke komohaua aku a Hoeolu'u. t*a hookaatrale ae la ka Ahaolek» Nuī bē Haawln» Uaia. a ua hooliloia aku !a hoi he hniua o $j*).0v0. 110 ka hoao ana e hoolilo ia wahi i wahi hoolulu moku; ua nahaha hookahi niokukaua Ameiika malaiia. me ka iiio ana o ekolu ola ka« naka ma ia hoao ana. a o ka hope ua haalele loa ia. O ke kumu waie no I li'.o ole ai o Midway "AHana" i waiht hooluiu moku "oolea maoli." no ka, ikeia ana. ua oi loa aku na Ulo mamua o ka mea i manaoia i kinohi. Aka nae. eia no oia ke ku nei be kalana aiaa no Amerika Huiia nej. a ua lilo hoi ia i kiahoomanao i kukulnia ae e ka Mana Hooko ame ka Ahaoleio Nui o Amenka Huiia nei e kakoo ana \ ke kue o!e i ke Kumukanawai ame ka ponc< tvohoi o nei mea he •'aina" mokupunl. <Aoie i pau.)

LORRIN A. THURSTON. Mf. Tharctoa is on« of Hawaii'a most .alente<l stAtesmen and h<id maeh to do Wlth drafting the Hawaiian a«nexation treaty. He waa borh iu Hawaii, bnt his parents were Amenean miasionarie9.