Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVII, Number 5, 4 February 1898 — Page 2

Page PDF (1.39 MB)

This text was transcribed by:  Jean Howard
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Hoolaha Mana Hooko

 

                                                                        ------------

 

NA KA PERESIDENA O KA REPUBLIKA O HAWAII

 

                                                                        --------------

 

HE OLELO KUAHAU

 

                                                                        -------------

 

            Oiai, ha kauoha ke Kumukanawai e malamaia ke Kau mau mua loa o ka Ahaolelo o ka Repubalika o Hawaii, ma ka Poakolu ekolu o Feberuari, 1896, a ma kela ame keia elua makahiki ma ia hope aku, ma Honolulu.

 

            A nolaila, owau o Henry E. Cooper, ke Kuhina o ko na Aina E. Peresidena e Lawelawe Hana ana no ka Repubalika o Hawaii, ma keia ke hoolaha aku nei, e akoakoa ana ke Kau mau helu elua o ka Ahaolelo ma ka Hale Oihana Hooko, ma Honolulu, ma ka Poakolu, la 16 o Feberuari ae nei, ma ka hora 12 o ke awakea.

 

            Kakauia ma ka Hale Oihana Hooko ma Honolulu, ma keia la 24 o Ianuari, A.D. 1898.

 

(Kakauinoaia)  HENRY E. COOPER, Na ka Peresidena e Lawelawe Hana ana.

 

(Kakauinoia)   J.A. KING,    2688-3t                     Kuhina Kalaiaina.

 

                                                            -----------------

 

OLELO HOOLAHA.

 

                                                            ---------------

 

            Ma ka la 12 o Ianuari, 1898, mawaena o ka hora 12 awakea ame hora 3 P.M. he umikumamalua mau omole i hookuuia e lana hele mawaho ae nei o ke Awa o Honolulu.

 

            Ewalu o keia poe omole, ua hookuuia mawaena o Kalihi ame ka nuku o ke Awa o Honolulu, ma kahi he 2 a 4 mau anana ka hohonu o ke kai.

 

            Eha o keia mau omole, ua hookuuia mawaena o ka Pale-kai, ma ka Hikina ae o ka nuku o ke Awa o Honolulu nei, a ma kahi e huli pono ana i ka Pa Mea Kapepee (Mr. Ward) ma Koula, ma kahi he 2 anana ka hohonu o ke kai.

 

He poe omole keokeo keia, a he inoa ko kela ame keia omole.

 

O ka mea e loaa ai o kekahi o keia poe omo’e, e oluolu e hoike mai i ka lohe i ke Keena Kalaiaina, me ka hoike ana mai, elike me ka hiki, i kahi maoli i loaa ai.

 

                                                                        J.A. KING,

                                                              Kuhina Kalaiaina.

                                                Keena Kalaiaina, Ianuari 13, 1898.   2856-3ts.

 

                                                ---------------------------

 

Ma ka la 14 o Feberuari, 1898, ma ka hora 12 awakea, e kualia aku ai ma ke kudala akea, ma ke Keena Oihana o W.O. Aiken, Paia, Maui:

 

He apana aina ma Nahiku, Maui, maloko o lai’a he 7 Eka.

 

Uku oi aku maluna o $50.00.

 

No na mea i koe, e ninau ma ke k Keena o W.O. Aiken, Paia, Maui, a i ole, ma ke Keena Aina Aupuni, Honolulu.

 

                                                                        J.F. BROWN,

                                                Agena o na Aina Aupuni, 2686 – td.

 

                                                            --------

 

HOOLAHA AINA AUPUNI.

 

                                                              --------------------

 

            Ma ka Poaono, Feberuari 5, hora 9 a.m. ma ke Keena o E.D. Baldwin, Hilo Hawaii, e weheia aku ai no ke nolia ana mai, malalo o na olelo o ke Kanawai Aina no ke kuleana kuai ma ka Hoolimalima ame na Aina Kuleana Kuai Kuike, a i ole, malalo paha o na  kumu kuikawa no ka hookaa ana, ame ka hana ana i na hana hou ame ke kukulu ana i hale noho.

 

            Aneane 800 eka ma Maulua, a e kokoke ana i laila, Hilo Akau, Hawaii.  Ua maheleheleia keia aina iloko o na Apana mai ka 5 a ke 75 eka o ka Apana hookahi, a ua kupono maoli no ke kanu ko ana.

 

            He eono nohoi mau Apana ma Kaimu, Puna, mai ka 75 a ka 100 Eka o ka Apana hookahi, kupono no ke kanu kope.

 

            Ma ka hora 12 o ke awakea, oia la hookah no, Feb. 5, e kuai kudalaia aku ai, malalo o na kumu kuikawa no ka hookaa ana ame ka hana ana i na hana hou, na Apana 369 ame 370, ma Olaa, he 100 eka maloko oia mau Apana.  Kukukuai, maluna o $6.00.

 

            Apana Helu 10, Kahuku, 19.85 Eka.  Kumukuai maluna o $198.50.

 

            E kualia aku ana nohoi ma ia wa laila, he 39.0 Eka.  Kumukuai maluna o $39.00.

 

            E loaa no na hoakaka piha no keia mau apana ao la, ma ke Keena Aina hookahi no, no ke Da@a Kuike, ka Apana 27, mahele C, ma Olaa.  Maloko o Aupuni, Honolulu, a i ole, i ka Hope Agena ma Hilo, Hawaii.

 

                                                                                    J.F. BROWN,

                                                                        Agena o na Aina Aupuni.

                                                            Keena Aina Aupuni, Honolulu, Ianuari 4, 1898   2685-td

 

                                                                        -----------------------------

 

            Ua hookauluaia ka moolelo o Lubiana i keia pule, aia a keia pule ae, alaila, puka aku.

 

                                                                        --------------------------

 

            He mea pono i keia ame keia ohana ke loaa ona laau iapaau mama no na ma’i o ka opu.  I laau lapaau puhili ole no ka “Moku ino loa o ka lepo” (Diarhea) Nahu, Umii Koler ame na ma’i apau o ka opu, aole he laau lapaau oi aku o ka maikai elike me ka  PERRY DAVIS LAAU PENIKILA (Pain Killer).  Ua lawelaweia keia laau no na makahiki he kanalima, a ke hana mau ia nei i kela ame keia la, ma na aina apau o ka honua nei.  O ka Hui Kuai Laau Lapaau o Hoolister, ka Agena.

 

 

KA

Nupepa Kuokou

                                                                        ---------

 

No ka Makahiki                                                                      $2.00

No Eono Mahina                                                                     1.00

Kuike ka Rula

 

                                    1          2          3          4          5          6

PUKA ANA               Pule     Pule     Pule     Pule     Pule     Pule

 

@iniha                         $1.50   $2.00   $2.50   $3.00   $3.50   $4.00

2Iniha                          2.00    2.75    3.50    4.00    4.50    5.00

3Iniha                          2.50    3.50    4.50    5.00    5.50    6.00

4Iniha                          3.00    4.00    5.00    6.00    6.75    7.50

5Iniha                          3.50    4.75    6.00    7.00    8.00    9.00

Iniha                            4.00    5.00    7.00    8.00    9.00    10.00

 

            O na Olelo Hoolaha a pau e houna ia mai ana no ka Hoolaha maloko o keia Nupepa, e hoouna pu mai me ka auhau, a ina aole, aohe hookomo la.

@OOPUKAIA  E KA

 

HAWAIIAN GAZETTE CO.

C.G. BALLENTYNE, Luna Nui,

JOSEPH M. POEPOE, Lunahooponopono.

Honolulu, Oahu

                                                                        ------------

 

POALIMA......FEBERUARI 4, 1898

 

                                                                        -------------

 

            Aole loa i komo iki mai na manao hopohopo a kuihe i na hoaloha o ke kuikahi Hawaii Aupuni (ma Hawaii nei, aka, ke manaolana loa nei lakou aole no i mamao loa aku ka la e hookoia ai ia kumuhana hoopomaikai ia Hawaii nei.

 

                                                                        ---------------

 

            Ua loaa mai na lono, eia ke ku makaukau nei o Iapana no ke kaua.  E hoike ana ka nupepa Iapana Gazette, e haalele aku ana he eiwa mau mokukaua Iapana no na kai o Kina.  O kahi a lakou e hoea aku ai, ua manaoia, ma Wei-hai-wei no ia.  Ua keha ae ua nupepa la, ua hiki loa i na mokukaua o Iapana ke ho-uhalu aku i na mokukaua huiia apau o Geremania ame Rusia ma ka hikina o ke alwai oki o Sueza, Hoko o ka wa pokole, ina no e noho malie wale mai ana o Enelani.  Kekahi pulupulu ho-a ahi ikaika loa keia no ka hooholoia ana o ke kuikahi hoohui Aupuni o Hawaii.

 

                                                                                                --------------

 

                O kela hoololi a Senatoa Bacon i waiho aku ai imua o ka Aha Senate, e h oololi ana i ka Bila Kanawai a Mogana, e olelo ana, aia ka mana oia kanawai, a hiki i ka malamaia ana o ke koho balota akea (Plebiscite) ma Hawaii nei, na poe Hawaii maoli, i hiki na makahiki i ka 21, a pela hoi me na haole o na aina e i hookupaia malalo o na rula hooponopono e kauia ana e ka Persidena o Ameriak Hulia, oia ka hoolilo i Hale Kau Kanawai no Hawaii nei.  Ua like loa ia, me ko Hawaii olelo ana aku ia Amerika, ina e makemake ana o Amerika e hoohui mai iaia iho, aole e mana ke kanawai a ka Ahaolelo e hana ai, aia a koho balota mua na poe koho balota o Amerika, malalo o na rule hooponopono koho balota e kauia ana e ko Hawaii nei Peresidena.  Maika nohoi ke aeia keia hoololi, hikiwawe loa ko kakou hoohuiia.

 

                                                                                                --------------

 

PERESIDENA O HAWAIIMA AMERIKA

 

                                                                                                ----------------

 

Hoohanohano Nui ia Oia e na Kanaka o Kikako

                                                                                                ----------------

 

                Ua loaa mai nei ia makou ka lono e pili ana i ke Poo Aupuni Kiekie loa o ka Repubalika o Hawaii, e hele la ma Amerika i keia wa, ka home o kona mau kupuna ame kona luaui.

 

                Kikako, Ianuari 23. – He 5 minute i hala ae o ka hora 8 o keia kakahiaka, aia hoi, ua hoea mai la o Peresidena Dole o Hawaii ame Mrs. Dandford B. Dole.  Ua halawai pu aku me ka Peresidena o kahi Repubalika Mokupuni he puulu o na kanaka koikoi a kaulana uo ke kulanakauhale nei.  Ma ka aoao o ke Aupuni, no ka hookipa ana mai i ka Peresidena, oia o Lunakanawai Grosscup, Kenerala John C. Black, Ioio kuhina apana: Thomas E. CcMillan, kakauolelo o ka aha apana, ame Thos. W. Cridler o ka Oihana Kuhina,mai Wasinetona mai.  Ma ka aoao hoi o Kikako nei, ola o Meia Harrison, a o ka oihana koa oia o Mekia Heistand, ame Lutanela Com. Phelps, iloko o ko laua mau aahu piha.  Mawaho ae o keia poe keonimana, ua hookipaia mai ka Peresidena e Kenerala Booth ame kona mau ukali, oia o Kapena Richarads ame na Lutanela Dean ame McKenna; F.M. Hatch, Kuhina Noho o Hawaii ma Amerika Huiia nei; William Penn Nixon, Dr. Henry C. Lymn, ame ka Kanikela Hawaii ma Kikako nei Dr. F. W. Job.

 

                Ua holo aku ka huakai a ka Peresidena i ka hotele Auditorium, kahi i hoomakaukauia ai na rumi o ke keena helu 1102 oia hotele i wahi e noho ai ka Peresidena.

 

                I ka hoea ana aku i ka hotele, ua kono mai la o Kenerala Brooke i ka Peresidena ame Mrs. Dole e hele makaikai aku i Papu Sheridan, ma ke kakahiaka Poakahi, a malaila e malamaia ai he paikau hookahakaha o n@ koa; no ko laua hanohano.

 

                Kikako, Ianuari 24—O ka papa hoonohonoho no na hana hookipa ia Mr. Dole i keia la, oia ka huakai hele i Papu Sheridan, ka paikau hookahakaha o na koa Amerika, he paina ulumahiehie i haawiia ae e Kauka Lyman, a ma ia papa ahaaina i poloai ia aku ai he poe i hanauia ma Hawaii a e noho nei he poe kamaaina ma Kikako nei.

 

                Ma ka hora 3, ua haawiia he anaina ike ma ka Hui Uniona, a hoea i ka hora 4.

 

                Ua haawi ae o Mrs. P.S. Grosscup he papaaina no ka hanohano o Mr. a me Mrs. Dole a ua hiki ae ma ia papaaina o Meia Carter Harrison ame kana wahine, Kenerala John R. Brooke ame kana wahine, Kenerala John C. Black ame kana wahine, Kanikela Hawaii Job ame kana wahinek Lunakanawai John Showalter, ame kekahi poe e ae he nui.

 

                Kikako, Ianuari 25—Hma ka hora 2:05 o keia auina la i hoomau aku ai na malihini kipa i ka lakou huakai hele no ke kapitala, a e hoea ana lakou ilaila i ka hora 1:15 o ke kakahiaka o ka la apopo.  Aia lakou maloko o kekahi o na kaa ponoi maoli iho o kekahi o na luna nui o ke ala kaa ahi o Balitimore ame Ohio. Ua ukaliia aku ka huakai e Kuhina Chiddler ame Mekai Heistand, ka aliikoa ukali o Peresidena Makinile.

 

                Wasinetona, Ianuari 24 – Ua ikea maopopo loa ia, mnao nei o Peresidena Makinile, e lilo ana keia hiki kino ana mai nei o Peresidena Dole i “huli” ikaika loa nana e hahau ai ma kana puu pepa, ma ka mea e pili ana i ka ninau hoohui Aupuni.  Ke hoolalaia nei kekahi hookipa maohaoha ana mai iaia ma Wasinetona.

 

                Wasinetona, Ianuri, 25—Mamuli o ke noi ikaika ana a ka malihini hanohano e kipa ana ia nei, oia o Peresidena Dole o ka Repubalika o Hawaii, e hookipaia mai ai oia i Wasinetona nei, me ke kupinai nakolokolo ole ana o na pukuniahi, aole hoi na hihimanu ulumahiehie o ka oihana koa e hoea mai ai ua malihini hanohano la no ke kapitala nei, ma ke awakea o ka la apopo.  Ua upu wlae ia e lehulehu loa ana na kanaka e hoea aku ana ma kahi hoolulu kaa-ahi no ka ike ana iaia, aka, mawaena pia poe, aole he poe luna Aupuni.  Na Kuhina Porter, ma ka aoao o ka Peresidena Makinile, e hookipa mai ana i ka Peresidena o Hawaii ma kahi hoolulu kaa-ahi.  Ua manaoia, e ike pili Aupuni ana na Peresidena elua ma ia la.  E haawi ana hoi o Peresidena ame Mrs. Makinile, he anaina hookipa ame ona papa ahaaina ma ka Hale Keokeo ma ke ahiahi Poalua no ka hanohano o ka Peresidena o Hawaii ame kana wahine.

 

                Eia na luna Aupuni i loaa hoi na luakaha ana ma Hawaii ke hooliuliu nei i mau ahaaina ame na hookipa ana no Peresidena Dole.

 

                                                                                ---------------------------

 

HE HOALOHALOHA

 

                                                                                                ----------

 

E ke Kilohana e:

                Me ka walohia nui: ----O makou o na Luna ame na Hoahanau o ka Ekalesia Hoole Pope o Kalaupapa nei, ma o ko makou mau Komite la; a Ia Mrs. Hattie Kamakahiki, Lahaina Maui:

 

                Paumako wale: -- Oiai, ua lalau aloha ole mai na lima leo ole o ka make i ka hanu ola o Rev. S.K. Kamakahiki i aloha nui ia, ma ka hora 9 p.m. o ka Poalua nei, Ianuari 25, ma ka home noho o na kahunapule Hawaii i loaa i ka ma’i lepera, a ka Papa Hawaii i hoomakaukau ai ma Kalaupapa nei.

 

                Oiai, oia e ola ana he makua oluolu, a waipahe oia, iloko o na hana pili uhane a pau o keia Edkalesia, a he  Lala Mau hoi no ko makou Aha Ekalesia, a i kulike ai me ka oloelo hooholo i aponoia e ka Aha Lunakahiko ma ka hora 5 p.m. o ke ahiahi ne maloko o ka luakini o Kanaana Hou, oia hoi:

 

                E hooholoia:  Ke komo pu aku nei makou a pau me oe, ka wahine i hooneleia i ke kane ame na keiki hoi i hoopilikia nui loa ia e ka nele ame ka hune i ka makua, e auamo pu me oukou ame ka ohana a pau, i na luuluu ame na kaumaha no ka hoomanao walohia ana no ka mea i hala.

 

                E hooholo hou ia:  Ke pule lnui nei makou i ko na Lani lokomaikai, e hoomama mai i ko kakou mau luuluu iloko o kona mana lua ole, no ka mea, aole o kakou kauhale paa maanei.

 

                E hooholo hou la:  E hoounaia i hookahi kope o keia olelo hoalohaloha i ka wahine ame ka ohana apua, a i hookahi kope i ka nupepa Kuokoa, Ka Makaainana ame Ke Aloha Aina.

 

                O makou iho no me ka haahaa.

 

                Ka oukou maukauwa hoolohe iloko o Kristo.

                                                                                                                John A. Kamanu,

                                                                                                                J.H. Imihi

                                                                                                                J.K. Kainuwai

                                                                                                                                Komite.

                                                                Kalaupapa, Molokai, Ianuari 28, 1898

 

                                                                                                ______

 

AHAHUI KULA SABATI

                                                                                                -------

 

                E noho ana ka Ahahui Kula Sabati o ka Mokupuni o Hawaii ma ka luakini o Kohanaiki, Ekalesia o Kekaha, ke hiki aku i ka manawa e noho ai ka Ahahui Euanelio.

 

                E akoakoa ae na lala oia Aha i ka manawa i halia.                DAVID ALAWA, Kakauolelo

                                                                                Kailua, Hawaii, Ian. 27, 1898

                                                                                                -------

 

                No ka nui loa o na palapala o ka Hale Leta i keia pule, ua hookauluaia ka Manao o Kakina.

 

 

AOLE I KOHOIA KA NINAU HOOHUI AINA

 

-----


Hawaii ame Cuba ma ke Kounu Hookahi

 

------

Koho Balota Plebiscite no ka Hoohui Aina

 

------

 

                Wasinetona, Ianuari 21. --- Ua hoalaia mai nei he kahua hana hou no ka hoohui hikiwawe loa ana ia Hawaii, ke hooholo ole ia ke kuikahi hoohui Aupuni e ka Senate.  Ua manaoia, e hookomoia ka Bila Kanawai hoohui Aupuni a Senatoa Mogana i lawe mai ai iloko o ka Bila Haawina o na Luna Aupuni i ko na aina e.  A maloko o ka Hale o na Makaainana i hoalaia ai keia hana.  Ma keia ano e hiki ole ai ia Lunahoomalu Reed o loko oia Hale ke akeake aku i ka noonooia ana o ka bila haawina.  E komo pou ana hoi ma ia wahi ka mea e pili ana ia Cuba.

 

                Ke mau nei no nae ka manaolo ana ana o Senatoa Davis, Sentaoa Morgan ame ka poe kokua kuikahi apau, e hooholoia anano ka hoohui Aupuni ma o ke kuikahi la, a he mea makehewa wale no ka hana ana ma ke ano bila kanawai maoli.

 

                O ka loaa wale aku no o ka huina o ka elua hapakolu o na Senatoa ma ka aoao kokua i ke kuikahi, ka mea wale no e makemakeia nei, no ka hooholo loa ana aku i ke kuikahi; a i keia w he kanalima-kumamaono (56) poe Senatoa ma ia aoao, a ua ae o Senatoa White ame kekahi mau alakai e ae o ka aoao kue kuikahi i keia huina.  Aole paha e oi aku ana mamua o elima ka huina i koe e lawa ai ka heluna e holo loa ai ke kuikahi.  O ka nui nae o ka poe kokua i na mea e pili ana ia Cuba, he lehulehu loa no lakou.

 

                Aka , e loaa ana no na hakoko ikaika ana i keia kulana hou o ka hana pili i ka hoolhui Aupuni Hawaii.  Ua manao wale ia, e kue ana o Senatoa White me ka ikaika loa i ka ike ana aku o Amerika Huiia i na poe kipi o Cuba, ma ke ano he poe kaua maoli lakou (belligerents) aole hoi he poie kipi (rebels).  O keia kulana hou nae i manaoia no ka hoohui Aupuni Hawaii, he mea ia e hamama ai ka ipuka o ke  kalai olelo akea ma na aoao elua, a e loaa ai he pomaikai ma ka aoao kakoo kuikahi.  Ke olelo nei ka poe Demokarata kue i keia kumuhana, ua makemake loa lakou e loaa ka loihi o ka manawa e kamailio ai, ma ka aoao kue, elike me ka loihi o ka manawa i loaa i ka aoao kakoo kuikahi.  Nolaila, aole i hoea aku keia kumuhana i kona pahu hopu.

 

                O keia kulana maloko o ka Aha Senate, he mea ia e hoomama aku ana i ka ipuka i ka hana ana mai a na hoaloha o ke kumuhana hoohui Aupuni, maloko o ka Hale o na Makaainana, i na mea a lakou i manao ai he mea ia e pono a e ko ai ka hana hoohui Aupuni.  Nolaila, ina e hoihoi hou ia aku ana keia Bila Haawina i ka Hale o na Makaainana, me na hoololi e pili ana ia Hawaii me Cuba, mai ka Aha Senate aku, aole hiki ia Lunahoomalu Reed o ka Hale o na Makaainana ke rule, ua kue keia hana ana i na rule o ka Hale, o ka hana wale no ma ia manawa, oia ke koho ana o na hoa o ka Hale o na Makaainana maluna o ka Bila Haawina no no Luna Aupuni i ko na Aina E, me na hoololi o pili ana ia Hawaii ame Cuba.  He nui na Lunamakaainana Demokarata i kakoo ikaika no ka mea e pili ana ia Cuba, a ua manaoio no hoi lakou e lehulehu loa ana no na Repubalika e kokua ana ia lakou ma ia kumuhana, ke hoea hou mai ka noonooia ana oia ninau (Cuba).  He oiaio no nae, aole i lokahi loa na noonoo ame na manao o keia poe no ka mea e pili ana ia Hawaii, aka, ua manaolo no nae hoi ka poe Repubalika e nui ana no na Demokarata e kakoo ana i ka olelo hooholo a bila kanawai paha e hoike ana i ka hoohuila ana o Hawaii me Amerika Huiia nei.  Ua manaoia, e loaa ana i ka aoao kokua hoohui Aupuni Hawaii, he heluna o kanakolu ka oi ma ka wa e koho ai, me ka nana ole ia o ka Lunahoomalu Reed mau hooikaika ana ma ka aoao kue hoohui Aupuni.  O ka mea nui ma keia kulana o ka Bila Haawina, oia ka hoea ana aku imua o ka Peresidena.  Oiai, ina e hoea aku ana keia Bila Haawina imua ona, e apono ana i ka ike ana aku i na Cuba he poe kaua maoli lakou, aole hoi he poek= kipi, ke kumuhana hoi ana i ae ole ai, e loaa ana paha he kuia ma kona aoao, oiaihoi, aia maloko oia Bila Haawina hookahi ka mea e pili ana ia Hawaii, ke kumuhana i kokuaia e ia.

 

                Ua paa loa ko Senatoa White manao, e hiki ana iaia ke hoopuhili i ka hooholoia ana o ke kuikahi hoohuiAuuni, a i keia la, ua nonoi aku oia la Senatoa Davis, ka me iaia ke alakai ana o ke kuikahi, e aelike laua i manawa e laweia ai ke koho maoli ana a na Senatoa Maluna o ke kuikahi. Aka, ua hoike mai o Davis, aole hiki iaia ke hana i ailike oia ano, oiai ua lehulehu loa ka poe i makemake e kamailio maluna o keia kumuhana, a no ia mea he pohihi ke koho ana i ka wa maopopoe lawa=eia ai ke koho ana a na Senatoa.  O keia ka wa mua loa i ikeia ai ko Senatoa White manaoio loa ana, ua lawa na balota ma kona aoao, e hiki ai ke hooholo ole ia ke kuikahi.

 

                E kamailio aku ana o Senatoa Teller a mahope aku ona o Senatoa White.  Ua hoolaha ae hoi o Senatoa Morrill, e kamailio ana oia no hookahi hora i keia pule ae.

 

                Ua paa loa ka manao o Davis, ua loaa iaia he kanaono balota a oi aku, ma ka aoao kokua i ke kuikahi.

 

HOOLOLI A SENATOA BACON NO KA BILA KANAWAI HOOHUI AUPUNI A MOGANA

 

                Wasinetona, Ianuari 20. – I keia la i waiho aku ai o Senatoa Bacon o Georgia he hoololi no ke kuikahi hoohui Aupuni, elike me kana i hoolaha mua aima ka la inehinei, a o ua  hoololi la, e pili ana la i ka haawi ana i ka mana koho balota i na kanaka Hawaii, ma ka mea e pili ana i keia kumuhana.  He hoololi hoi keia no ka Bila Kanawai Hoohui Aupuni a Senatoa Morgana, a penei ke ano o ua hoololi la;

“Aole no e mana a e paa keia kanawai maluna o Amerika Huila, a o ka Repubalike paha o Hawaii, aia a neia a aponoia la mea e ka hapanui o na poe koho balota (voters) e koho ana, ma kekahi koho balota, e malamaia ana ma Ko Hawaii Pae Aina, a ma ia koho balota ana e lilo na kane Hawaii maoli apau o ua mau mokupuni la, ame na kane apau o ko na aina e, i hookupala i poe kupono i ke koho balota.  E malamaia hoi ua koho balota la ma ka manawa ame ke ano a malalo hoi o na hooponopono ana i kauia e ka Peresidena o Amerika Hui ia.”

HOOKAULUA IKI IA KE KOHO ANA O KA AHA SENATE

 

                Wasinetona, Ianuari 25-----No ke koho koke ia ana o ke kuikai i keia wa, he maikai ole ia ma ka ikeaku.  I keia la iho la i koi hou aku ai ka poe kue kuikahi e hanaia ona aelike no ka wa e koho balota ai na Senatoa, aka aole ae o Lunahoomalu Davis o ke Komite o ko na Aina E ia mea.

 

                Ua olelo ae o Senatoa Davis, manaolana ia, e loaa ana ka wa ma ia muakokoke ihoe kohoia ai ka ninau, oiai e haalele koke ana oia ia Wasinetona no kekahi wa pokole i keia mahina ae,  no kekahi hana, a pela nohoi me kekahi poe Senatoa e ae, he mau hana nohoi ka lakou e hele aku ai, a he k umu ia e hala loa ai ka wa no ke koho ana a hoea i ke kau kupulau.  I keia wa e nee nei, aia ka hapanui o ka wa kamailio i ka oe o ka aoao kue kuikahi, a o kahi koena manawa i koe iho, he 15 minute wale no ia, a oia kahi wa e kamailio ai ka oe o ka aoao kue.

 

SENATOA MOGANA

 

                Wasinetona, Ianuari 20 --- I keia la i pau ai ka haiolelo ana a Senatoa Mogana imua o ke Senate, ma ka mea e pili ana i ka ninau hoohui Aupuni.  He aneane eha hora ana i kamailio ai ma keia la, a ma ka wa i pau ai kana haiolelo ana, aole i oi aku mamua o eono Senatoa e noho ana iloko o ka Hale ia wa.  Mawaena o na mea ana i kamailio ai, no ka mea kekahi e pili ana i ke kulana Aupuni o Hawaii.  Ua olelo ae oia, o ka manao maoli o na ili-keokeo ma Hawaii, oia ka hana ana i na mea pono maoli no na kanaka maoli; a ma kona wa i ninauia aku ai, ua pane mai oia, aia hookahi kanaka Hawaii maoli iloko o ka Aha Kuhina o Dole.

 

                Ua heluhelu nui mai oia no loko mai o na palapala he mau lehulehu loa e pili ana ia Hawaii, e komo pu ana malaila ka moolelo e pili ana i na Kumukanawai he lehulehu loa o Hawaii.  Ua kaheaia na hoa o ka Aha i loaa ai ona koramu (quorum). Aka, ua olelo oia, na oi loa aku kona makemake i kahi uulu uuku o na Senatoa mamua o kona lohe ana i ke noi maua’e wale no ke kahea ana i ka koramu.

 

                Wasinetona, Ianuari 24---Ua kamailio hou no o Senatoa Mogana i keia la, maluna o ka ninau hoohui Aupuni.  Ua nonoi oia a aeia oia e kamailio ma ka aoao he pono pilikino ia i loaa iaia iloko o ka Aha Senate, no ka mea e kamailio ana no kona oleloia ana, ua hoike oia ma kekahi haiolelo ana ma ke Kau Hooko o ka Aha Senate, ua kokua no o Kalivalana i ke kumuhana hoohui Aupuni o Hawaii.

 

                Kamailio mua mai la ia, no ka mea e pili ana i kekahi manao i hoolahaia maloko o kekahi nupepa mai nu Ierese mai, e hoike ana, ua hoole ae o Kalivalana i ka oiaio o kana (Mogana) mau mea i olelo ai.

 

                Ua olelo ae o Mogana, he mea i ike maopop loa ia mawaena o kekahi mau hoaloha o Kalivalana, ua kokua no oia i ka hoohui ana mai ia Hawaii, aole hoi oia wale no, aka, iaCuba kekahi.  “Aole hiki la’u, ke olelo ae,” wahi a Mogana i olelo ae ai, “e ae ana au i ka Mr. Kalivalana hoakaka ua kue mau loa oia i ka hoohuiia ana mai o Hawaii.  Ua hiki loa ia’u ke hoike ae i ka inoa o kekahi hoaloha i hilinaiia o Kalivalana, nana e kakou mai ia’u no ka oiaio ole o keia @@@ manao o Kalivalana.”

 

                Alaila, hoakaka piha mai ia o Mogana i na hana a Kalivalana i @@@ ai ma ke mea e pili ana i ka ninau Hawaii, a kue loa oia i ka hookoh@@@ ana o Blount i Komisina imua o ke Aupuni o Hawaii, me kona olelo@@@ae, “he wahi hana puka-lua ia @@@ ole ia kona hoa elike ai.”

 

                Ua kamailio o Mogana mahope @ o ka pau ana o ka haiolelo ana a @ Turpie, ma ka mea e pili na i ka @ hooholo a Mr. Teller.

                KAUOHAIA NA SENATOA ALLISON AME GEAR

 

                Des Moines, Iowa, Ian 20 – Ua !! holo ka Hale o na Makaainana @ olelo hooholo hui, i laweia mai e Mr. Vanhouten, e kauoha ana i na Senatoa Allison ame Gear e koho ma ka aoao e kokua ana i ke kuikahi hoohui Aupuni o Hawaii.  Ua hahana na paio ana a na aoao elua.  Ma ke koho ana @ 54 ma ka aoao kokua i ka olelo @ holo a he 40 ma ka aoao kue, o ka hapanui o ka poe kue he poe Demokarata ame ka poe Hoohuihui  (Pu@@@@ists).

 

KA LA I MANAOIA NO KE KOHIA ANA O KE KUIKAHI

 

                Mamuli o na lono palapala i loaa mai i kekahi poe o Honolulu nei ma ka mokuahi Peru o ka Poakolu @mai Wasinetona mai, ua manaola @ ka la 16 o keia mahina, oia ka @ hooukaia ai ka hooili kaua hope @ e na aoao elua o loko o ka Aha Senate, ma ka mea e pili ana i ke kuikahi.  O keia ka la weha Ahaoleto @ Hawaii nei.

 

KA PANE A KEO KAAKA

 

                Nu Ioka, Ianuari 25---E hoike ana kekahi lono kuikawa mai Wasinetona mai a i ka nupepa World, penei: Ua hoea mai nei ia nei o Maj. (Mekia) J. O Carter, kekahi  o na Hawaii koiko e kue nei i ka hoohui Aupuni, a o kekahi kakoo ikaika loa hoi a o ka Moiwahine Liliuokalani.  He kanaka ilikeoeko ia, he mau makua Amerika na@kona, a ua hanauia oia ma hawaii Ma na kamailio ana ma na mea e pili ana i ka hoohui Aupuni, ua olelo ma! O Maj. Carter, i keia ahiahi, penei:

 

                “He kanaka Amerika oiaio loa au, e loaa ai ka makemake e ike ia Amerika Huiia e hoohui mai ana ia Hawai;  he kanaka Hawaii oiaio loa hoi au, e ake ai au e ike e hoohuiia mai ana kala aina me Amerika Huiia nei.  Ma ke ano pilikino maoli, he makemake au ia Mr. Dole, a o na hoa o kona Aha Kuhina, he poe hoaloh lakou no’u; aka ma ko Mr. Dole olelo ana, ua oluolu no na kanaka Hawaii me ke kulana o ke Aupuni e ku nei i keia wa, ua kuhihewa loa ia, ina @ kana olelo ana pela, ua p[ili ia i na kanaka Hawaii maoli.  O kekahi, ke malani loa mai nei ka makemake o na ili-keokeo no nei mea he hoohui Aupuni.”

 

                Ke aumeume la Senatoa White (Keokeo) ame Senatoa Pettigrew (Pekekolu, a i ole ia, o Panee Liilili) @mau alakai no ka aoao kue kuikahi Olelo ka mua, aia ma ko lakou aoao he 40 ka nui o ka poe kakoo, a e hoea ana i a heluna i ke 41; a olelo hoi ka lua, he 39 wale no ko lakou nui.  Olelo ho na hoa o ke Komite Ahaolelo o # na Aina E, e koho ana no na Senatoa Repubalika apau ma ka aoao kokua @ ke kuikahi, a koe wale no hookahi @ hoi o Senatoa  Morrill i hoopuka ae@ i kona manao, aole loa ia e koho ma ka aoao kue i ka Peresidena o @ Aupuni ame ke kumuhana kalai Aupuni a kona aoao i ku ai, oia ka Repubalika.  Nolaila, aia ka huina o@ i keia wa o ka poe Senatoa kokua kuikahi i ke 59.  He heluna paa maopopo keia.  Hookahi no i koe , lilo ka elua hapakolu o na Senatoa, a i ka @@ ana i ka helu 61, ua kau i ka helu @ panui loa.

 

                                                                                                -------------------

 

HE LAAU OLA MAU O KE KUN@ KA LAAU A KAMALENA

 

                                                                                                -------------------------

 

                Aohe poe laau Iapaau oi aku o @ maikai e kuaiia nei, elike me na Laau Lapaau a Kamalena.  Ua hoohana makou i ka Laau Kunu ma nan manawa i pahu’a ai na laau Iapaau e ae, a ma ia mau wa apau, ua ikeia kona pono ana.  Aneane i kela ame keia la e lohe mau mai ana makou @ leo mahalo no na laau lapaau a @ malena.  Aole keia he poimuu olo@  wale, i mea no makou e uku a@ kela ame keia laina olelo hoolaha @ me ka manao maikai makou e @ aku nei, me kan manaolana ana @ e hoao ana na [oe i loohia i na p@ a ka mai i keia mau laau lapaau  e loaa no auanei ka pomaikai ia lakou elike me ka mea e kakau nei.  Mai Nupepa Glenville (W.Va)  Pa@ E kualia ana e na poe kuai laau@ Benson Smith & Co., na Agena K@ Nui ma ko Hawaii Pae Aina.

 

                                                                                                -------------------------

 

                Ua nee aku nei ke Keena o ka P@ Hawaii maloko o ka halepai mua nei ‘o ke Kuokoa ma Alanui Kalepa. Aia maluna oia hale e loaa ai ia keene.