Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVII, Number 11, 18 March 1898 — Page 1

Page PDF (1.30 MB)

This text was transcribed by:  Dorinna Manuel-cortez
This work is dedicated to:  Always for my children - Caleb and Gianina

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

BUKE XXXVII.        HELU 11.                   HONOLULU, POALIMA, MARAKI 18, 1898.      NA HELU APAU 2694

 

Hoolaha Loio.

 

W. R. KAKELA.

Loio a he Kokua ma ke Kanawai

 

HE LUNA HOOIAIO PALAAPLA.

2370

 

LYLE A. DICKEY.

 

Loio a he Kokua ma ke Kanawai.

Alanui Kaahumanu, Helu 14. Tel. 682.

 

            Iloko o ke Keena o ka Loio Kuhina mamua, a he Lolo Hoopii ma ka Aha Apana o Honolulu.

 

            E hookoia na hana pili kanawai apau mai na Mokupuni mai.

 

            O A. F. Tavares, Kakuolelo, Maheleolelo a Notere no ka Lehulehu. 1yr.

 

Hoolaha Kumau.

 

Papa! Papa!

Aia ma kahi o

LEWERS & COOKE

(Lui Ma.)

 

Ma ke Kahua Hema o na Alanui Papu me Moi.

 

E LOAA NO NA

Papa Nouaiki

O kela a me keia ano.

 

            Na Pani Puka

            Na Puka Aniani

            Na Olepelepe

            Na Pou

                                                Na O'a

                                                Na Papa Hele

                                                Na Papa Ku

                                                Na Papa Moe

 

Na Pili Hale

O Na Ano apau.

            A me na

Wai Hoohinuhinu Nani

O Na Ano Apau.

 

Na Palaki o na Ano he Nui Wale.

 

            Ke haiia aku nei oukou e na makamaka a pau, ua makaukau keia mau makamaka o oukou e hoolawa aku ma na mea a pau e pili ana ma ka laua Oihana no ka

Uku Haahaa loa

 

E like me ka mea e holo ana mawaina o Laua a me ka Mea Kuai

 

E Hele Mai o Waa me Oukou Ike

 

KUU KA LUHI.

 

            Ma ka Poalua nei, Maraki 15, i hookuu mai ai o Mrs. Schmidt, i keia ola ana, a nee aku ia ma kela aoao o ka muliwai eleele o ka make.  Oia ka wahine a Senatoa Schmidt.  He @ ka nui o kona mau makahiki a hele aku la.  Ua haalele iho oia mahope nei, he kane ame ehiku keiki e kanikani a ula aku ana nona ma keia aoao aku o ke ola ana.

            Ma ka hora 3 o ka auina la o ka Poakolu nei, ua maneleia aku kona "kinowailua" no ka home mau o ke kanaka.

 

KA MEA HUNA POHIHIHI

 

Unuhia e Hoouhemahiehie no "Ke Kilohana Pookela o ka Lahui Hawaii"

 

MOKUNA XXXV.

 

            "He maka no a he maka, he alo no a he alo"   Ke aloha ole    Ka puu wai pupaa a naueue ole          Hoike o Adelo i ka mea huna pohihihi imua o ka Haku Tereveliana   Kipakuia o Alamira.

 

            O ka manao mua loa i ulu ae iloko o Alamira ma ka wa i hoea mai ai ka Haku Tereveliana, oia kona holo ana aku a puliki aku oia iaia, me ke noi ana aku iaia e kokua mai oia iaia.  Aka, mamuli o ka nui o na manao kaumaha pioo iloko on a, ua hiki ole iaia ke ku ae iluna, nolaila, ua noho pu iho la no ia ilalo.

            O adelo hoi, o ka mea mua loa i komo mai iloko o kona noonoo, oia kona holo ana mai ia wahi aku, aka, ua hoholo hou iho ia oia i kona noonoo, e aho no ia e halawai me ka Haku Tereveliana, he alo no a he alo, he maka nohoi a he maka.

            Ma ha manawa i hoea mai ai ka Haku Tereveliana a ku mai la imua o Alamira ame ka Haku Adelo, a nana mai la maluna o laua me na onohi maka pahaohao, aia hoi, pane mai la ia imua o ka Haku Adelo:

            "A-ah!  Eia ka oe ia nei?  Heaha keai a'u e ike aku nei?  Aole ka i loaa aku kuu palapala ia oe, oia hoi ka palapala a'u i hoouna aku ai ma o Wigby la, ma ia palapala e papa aku ana au ia oe, aole loa oe e hele hou mai i Tereveliana Pa nei, oiai au e ola ana.  E keia kanaka lapuwale, pehea la oe i aa ai e hoike hou i kou mau maka imua o keia kaikamahine hala ole, mahope iho hoi o kou lima eleele ana iaia?  Ua oi loa ka pono ia'u e kau aku i hoopai maluna ou no ka hana puuwai eleele au i hana ai me ka hilahila ole."

            Ia wa i hapai ae ai ua elemakule la i kona kookoo, me ka hoopololei pu ana ae o kona kino, me kona helehelena hoi i hele a piha pu i ka inaina.

            Aka, me ka makau ole ame ka wiwo ole hoi pane aku la o Adelo:     "He oiaio no, ua loaa mai kau palapala ia'u, a ke hoomanao nei no au i kau kauoha i hoike ae ai maloko oia palapala, oia hoi, aole au e hele mai ia nei, aka e hoomanao oe, e kuu haku, o ke kumu nui o ko'u hiki ana mai nei ia nei, oia ko'u makemake ana e halwai me Miss Alevaro nei."

            "Ae; a o keia wa nae au i makemake ai e halawai pu me ia, oia kona wa e noho mehameha ana, aohe kokoolua?  A ma ko'u hoomaopopo nae i ke ano o kau hana, me he hea la e makemake ana oe e lawe malu hou aku iaia, a oia hoi ke kumu o kona uwe ana ae nei, a in a hoi aole au i hiki mai nei, in a o kou hana aku nei no ia elike me kau i hana ai i kahi wa i hala ae nei, aole no i mamao loa mai keia wa aku nei."

            Maanei hoomaha iho la ua elemakule nei no kekahi mau sekona a liuliu pane hou mai la oia:

            "O kou lawe malu ana i kuu moopuna nei mai keia wahi aku me kuu ike ole, ua manao au o kou hele hou ole ana mai ia nei, ua lawa ia nou.  Aka, o ka hoopai a'u i manao ai e kau aku maluna ou no keia hana hewa au i hana hou mai nei, ke manao nei au e kau koke aku no ia hoopai maluna ou, a lilo ia i mea hoomanao poina ole nou i na la apau o kou ola ana.  Nolaila, e koho oe i ka hoopai au e lawe aku ai mai a'u aku, o kuu hoopii paha ia oe imua o ka kanawai a i ole ia, o ko'u hahau aku paha i keia kookoo maluna ou?"

            Me ka ula hoi e puai ana ma na papalina o Adelo, pane aku ia ia imua o ka Haku Tereveliana me ka hopohopo ole nohoi:

            "Ea, e malama loa oe no kau mau olelo i hoopuka mai la imua o'u, oiai, mamua o kou manao ana ua hewa au i keia hele ana mai ia o'u ia nei, he mea pono loa ia oe ke ike pono, aole au i hiki mai nei maanei, aka, mamuli no ia o ke kanoha ana ae nei a Miss Arevalo nei"

            Ia wa huli ae ia oia a ninau aku la ia Alamira i ka i ana:

            "Aole hiki ia oe ke hoole, aole au nau i kauoha ae nei e hele mai a halawai pu me oe ma keia wahi.  Aole loa e hiki ia oe ke hoole mai ia mea."

            "Aole loa au i kauoha aku ia oe e hele mai oe e halawai pu me a'u me keia wahi.  Aole.  He keu oe a ke kanaka hilahila ole.  Aole au i ike i kou hele ana mai nei, oiai au e noho ana maanei owau wale no.  I kou hiki ana mai nei, ua kamailio mai nei oe ia'u e ae aku au ia oe e mare au ia oe, a no ko'u hoole ana aku nei ia oe, oia kou wa i olelo mai nei ia'u, e lawe malu oe ia'u mai Tereveliana Pa aku nei, i kou wa i hele mai nei e hopu ia'u oia ko'u wa i uwe ae nei."

            No keia mau olelo a Alamira, ua nana aku la o Adelo maluna on a me na maka i hele a piha i ka huhu.

            I keia wa hoi i puea pono ae ai ke poo o ka Haku Tereveliana a oni pono me ka naue ole, hele mai la ia me kona kookoo i hoala pono ia ae a kau pono maluna o kona poo, me ka makaumau loa e hoomoe mai maluna o Adelo, aka, oia ka wa a ua Adelo nei i pane aku ai imua o ka haku Tereveliana:

            "Ua oki.  He mea ano nui kau e hoike aku ana ia oe.  E hoike aku ana au ia oe i kekahi mea huna pohihihi oa; a oia hoi ka mea nana e hoanoe ae i kou noonoo."

            He mea oiaio, ua kaohi iho la ka Haku Tereveliana i kona inaina a hoihoi iho la i kona kookoo ilalo.  A pane aku la o Adelo:

            "O keia mau mea apau au e ike nei, ame ke kumu i ano e ai oe nou nei, aia no ia maluna o ke poo o Alamira nei.  No na wa he nui i hala ae nei, ua hoao au me ka ikaika e hana i na hana apau e nalowale ai ka mea huna ana i hunakele loa ai mai a oe mai, mamuli hoi o ko'u lilo ana i hoaaloha oiaio loa nona, eia nae aole oia i ae mai ia mea.  Ae; he mea huna ka ia nei, a he mea pono hoi ia oe ke lohe ia mea huna.

            I kela wa i pane ae ai o Alamira me ke pihoihoi nui, ma ka olelo ana:

            "E kuu haku, a Adelo, e aloha mai oe ia'u."

            Alaila, huli ae la ua haku Adelo nei a olelo aku la ia Alamira:

            "Pehea la, e ae mai ana anei oe i ko'u manao, oia hoi, e mare mai oe ia'u, a owau ka'u kane?"

            "Aole! Aole au e ae aku i kou manao e Adelo.  Aole loa au e lilo i wahina nau.  Aole! Aole!."

            Ua hoopiha loa ia hoi ka noonoo o ka Haku Tereveliana me ke pahaohao nui no keia mea ana e ike aku nei imua ponoi o kona alo a no ia mea ninau aku la ia:

            "Heaha ke ano o kea mea a'u e ike aku nei?"

            "Eia ke ano e kuu haku"          alaila, huli ae la ua Adelp nei a ninau ae la ia Alamira            "Pehea la, ke hai nei au i na mea apau i ka Haku Tereveliana    ame kahi leo hawanawana pane mai la ia imua o Alamira: "Aole anei ou aloha i kou makuakane?  Aole anei hoi oe, e ae mai e lilo oe i wahine na'u, a pela hoi e pakele ai kou makuakane?"

            Ua ulu mai la hoi na noonoo ano e ana he nui iloko o Alamira ia wa.  Ala mai ia iloko on a ke aloha o kona luaui makuakane a pela hoi me kona makuahine ame kona mau kaikunane.  Ike iho la ia, o kona ae ana aku i ka manao o Adelo oia ka mea e pau ae ai ka pilikia o kona mau makua, aka, aia nae ka manao paa iloko on a kahi i punohu ai me ka ikaika nui, a ma ia wa hookahi nohoi, ala pu mai la kona mau manao aloha ana no ka haku opio Rosevana, a no ia mea, pane aku ia ia:

            "Aole hiki ia'u ke hoopakele i o'u mau makua.  Aole loa au e mare ia oe."

            Aole i kaua mai ka piha ukiuki o ka Haku Adelo 'ia wa, a ma ka manawa hoi a ka Hake Tereveliana i ninau aku ai ia Adelo no ke ano o kana mea e kamailio hawanawana aku ana ia Alamira, ua pane mai la ua Adelo nei:

            "E hoike aku ana au imua ou i ka mea huna a'u i hai mua aku nei ia oe.  I keia hora a'u i hai mua aku nei ia oe.  I keia hora a'u ame oe e kamailio neim ke ola nei no kela keiki limakoko au, oia hoi o Geofere."

            I keia wa i uwe ae ai o Alamira, a o ka Haku Tereveliana hoi keia hina aku la ia i hope a kalele aku la i kekahi kumulaau e ku pono ana mahope on a, me ka haka pono ana mai o kona mau maka ia Alamira, a pane mai la:

            "Ke ola nei no o Geofere.  He mea oiaio anei ia?"

            "E Alamira," wahi a ua Adelo nei i huli ae ai a pane aku la imua o Alamira. "aole no i hala ka manawa pono nou e hoike mai ai i kou manao, i mea hoi e pakel ai kou mau makua.  Nolaila, e mare ana anei oe ia'u?"

            Me na waimaka hoi e hiolo ana ma na papalina o Alamira, ua hoike mai la oia i kana pane, mamuli o ka luliluli ana ae o kona poo.

            I nei wa i hoike mai ai o Adelo i na mea apau e pili ana ia Geofere a ua hoomaka mai la oia ia ka olelo ana penei:

            "Eia no o Geofere ke ola nei i keia wa maloko nei o Enelani.  O kela palapala i loaa mai ai ia kaua o kona make ana ma Berazila, aole he oiaio.  He hana akamai ia i hanaia e ia.  Ua hoi hou mai no oia no Ladana nei, oia hoi, no Enelani nei, a eia oia ke noho nei ma ke ano huna, malalo o kekahi inoa kapakapa, a ke kali nei oia o kou make ae, a oia no kona wa e komo mai ai iloko o ka waiwai, a lawe ae hoi maluna on a i ka inoa alii o ka ohana alii o Tereveliana."

            "Pehea? Eia oia ke ola nei ma Enelani nei i keia la?  Ke ola nei no oia ma kahi kokoke loa ia'u iloko o keia mau makahiki he nui me ko'u ike ole.  He mea kupanaha keia."

            "Ae: ke ola nei oia ma Enelani nei.  A ke noho nei oia elike me kekahi nanana e moe malie ana ma kona home punawelewele, e kali ana o ka loaa o ka wa e lele mai ai oia a popoi maluna o ka waiwai o ka ohana Tereveliana. Ae; ke kali nei oia o kou make ae a kona manawa ia e komo mai ai iloko o ka waiwai."

            Ua lilo keia mau olelo apau a Adelo i pane aku ai imua o ka Haku Tereveliana.  A me ka hulili enaena ana o ka inaina maloko o kona mau onohi maka, ninau mai la ia me ka leo piha i ka huhu:

            "Auhea la ia?  Eia anei oia ma keia wahi kokoke mai nei?"

            "Aole. Aia no ia i Ladana kahi i noho ai me ka hanohano nui.  I kona wahi aku nei au e ike ai iaia e noho ana me he alii nui la no ka aina nei.  He home nani kona, a ua lako nohoi i na mea maikai apau o kela ame keia ano.  Ua ike mai nohoi oia ia'u, a ua ike aku nohoi au iaia, oiai nae he aahu ano e kona ia wa, a he nanaina ano e nohoi.  O kana mau huna ana iaia iho me kona manao ana paha he mea ia nona e ike ole ia aku ai e a'u, ua lilo i mea ole loa i ko'u mau maka hiaa a hiki ole hoi ke hoopuhili ia e kana mau hana hoanoe.  Ma ko maua wa i kamailio ai, ua ninau mai oia ia'u no kou ola me ka ninau pu ana mai nohoi ia'u, no ko'u manao no ka loihi o kou mau la e ola ai."

            Ua hapai ae la ka Haku Tereveliana i kona mau lima me ka piha pihoihoi nui a paa ae la i kona umauma, oiai hoi kona mau ano apau i hoike mai ai i ke ano e.

            Hoomau aku la nohoi ua Adelo nei i ke kamailio ana imua o ka Haku Tereveliana.

            "Ua mareia o Geofere i ka wahine, a ua nunui kana mau keiki.  Nolaila, in a oe e hoouna aku ana iaia e hoopaaia iloko o ka hale paahao, aole no ia he mea e hoonele ia ai kana mau keiki i ka waiwai o ka ohana alii o Tereveliana.  Aka, ua oi nae kona maalea ame ke akamai mamua o ko kaua, aole paha e hiki ana ia oe ke hookau aku i ko'u inaina maluna ou me kou hookui ole ia ana me kekahi pohaku e kuia ai kou mau kapuai, a ke ole au e kuhihewa ua hiki loa ia'u ke hai aku ia oe i ka hana maalea loa ana i hana ai."

            "Heaha la ia hana akamai ana i hana ai?" i ninau mai ai ka Haku Tereveliana.

            I keia wa i huli ae ai ua Adelo nei a nana ae la ia Alamira, me he mea la e koi aku ana iaia e ae mai oia e lilo ia i wahine nana, a no ko Alamira nana ole ana aku iaia, pane aku la ia:

            "He kaikamahine kana.  He wahi kaikamahine u'i a naauao nohoi.  A ua manao o Geofere mamuli o ke kokua ana a keia wahi kaikamahine e hoopuhiliia ai kou mau manao inaina apau nona."

                                                                                                                                                (Aole i pau.)

 

            Ua hooka'ulua iki ia ka makou moolelo Ahaolelo a puka aku ma ko makou pepa o keia pule ae.

 

Lubiana Kasimila

 

MOKUNA XIII

 

            Alaila, hele mai la ua mau wahi kukini nei no ka hooko ana i ka hana i haawiia mai ia laua, oiai hoi ua Duke Rupereto nei i huli ae ai a haawi aku la i na kauoha i kona mau aliikoa e hoomakaukau ia lakou iho, oiai e hele aku ana ia ma kekahi huakai hele loihi.  E lawe ana oia i na koa helu ekahi apau on a ma keia huakai.

            Mahope iho o kona haawi ana i keia kauoha, ua noho hou iho la ia me Valesebuga, a hala he hapalua hora o ko lau kamailio ana no ka laua kuakai hele, aia hoi, komo aku la o Harold, me na helehelena i hele a na-nanakea pu a ia wa i ninau mai ai ke Duke Rupereto iaia:

            "Pehea; ua loaa aku nei nae paha laua ia oe?"

            "E kuu Haku," wahi a kahi kauwa i pane aku ai, me ka leo i hele a haalulu i ka ua mea o ka maka'u, @ua loaa aku nei no o Itiela ame Dagobeta ia'u.  O ko laua wahi i loaa aku nei ia'u, ma ka nu'a ia o ka ululaau.  E kau ana laua iluna o ka lala laau, me ka lewalewa ana iho o ko laua mau puuwai i na pahi puhaka a ka Lima Ulaula.  E paa ana no ua mau pahi la ma ko laua wahi i houia aku ai."

            Ua puiwa ae la ke Duke Nui Rupereto no keia mau olelo a Harold i hoopuka aku ai, a ku ae la oia iluna, a lalau mai la i ke kipoohiwi o ke kanaka kiu, me ka ninau ana mai hoi:

            "E Harold, he oiaio anei keia?"

            "He oiaio loa keia mea a'u i hoike aku la ia oe, e kuu Haku.  O ke Akua wale nohoi ka Mea i ike i ko'u wa e owiliia aku ai iloko oia haawina.  O ka'u mea e hoomaopopo nei, o ka poe apau i hooko pono i kau mau kauoha apau, o lakou ia e lukuia mai nei."

            "Aole   e kuu kauwa maikai, aole oe e make ma ka lima o keia poe limakoko.  E hele pu ana oe ame Saulo me a'u ma keia huakai hele a'u e hele aku nei.  E hele oe a hai aku i kou kokoolua, ia Saulo, e hoomakaukau olua ia olua iho."

            Huli ae la kahi kanaka kiu a hele mai la e huipu me kona kokoolua, oiai hoi o Rupereto i huli ae ai a ninau aku la ia Valesbuga:

            "Heaha la ka'u hana pono, e hana ai?"

            E haalele koke iho oe i keia wahi i hoopuniia e na mookiko, a e hele kaua no ka'u hale kakela.  Malaila, e loaa ai ia oe ka maha ame ka oluolu.  Aohe nalo kiko luuwai eleele e hoea ilaila.  Aole loa i aa iki keia poe puuwai eleele e hoea ae ko lakou poo mawaena o ko'u poe kanaka.  Aole loa hookahi kanaka mawaena o lakou i komo iloko o keia ahahui limakoko."

            Ia wa noho iho la o Frankenstein maluna o kona noho, a kulou iho la kona poo ilalo, me ke kakoo ana ae o kona mau lima, oiai hoi ka nananakea e pahola ana ma kona mau papalina.

            A liuliu kona kulou ana, aea ae la ia iluna, a pane mai la:

            "Hookahi a'u mea e hana ai mamua o ko'u haalele ana iho i kuu halekakela nei, oia hoi, e kinai e au i ke oia o kekahi o keia poe mookiko, oia hoi, e make ana o Drosendorf, kela elemakule lapuwale nui wale e paa nei iloko nei o kuu hale kakela."

            "He manao maikai loa keia ou i hoopuka mai la e kuu hoaloha." wahi a ke Kauna Valesbuga i pane mai ai me ka hoomau ana mai, "O ko'u manao kahiko loa no keia, aka, ua uumi wale iho no nae au ia manao iloko o'u, aole au i hoopuka aku ia oe."

            "E hooko koke aku ana au i keia hana.  Aole loa au e hookuu hou aku ana i wa hou nona e oia ai."

            I kela wa i hookani ae ai ua Duke nei i kekahi pa keleawe i ano like loa me ke pa hookanikani a na Pake, a ia wa i komo mai ai kekahi keiki lawelawe.

            "E hele koke aku oe a kauoha aku ia Isamaela am Gutaga e hele mai imua o'u.  Makemake au e ike ia laua."

            Ua hele aku la ua wahi keiki lawelawe nei, aole noi i liuliu hoea mai la o Isamaela imua o ke Duke.

            He kanaka Aigupita keia.  He kino nui puipui kona a he mau lala nui hoi kona i hoopihaia me ka oolea.  Aole hiki iaia ke kamailio, a he kuli nohoi kona mau pepeiao.

            Iaia i hoea mai ai imua o ke Duke, ua kulou iho la ia, me ka paa ana ae o kona mau lima i kona umauma.  Aka, ua ani peahi mai la nae ke Duke i kona lima, e hoailona mai ana iaia, e kali iki.

            Aole hoi i liuliu, hoea mai la o Gatuga, ka lua o na kanaka a ua Duke nei i makemake ai.  He kanaka ano bipi bulu keia o kona ano, he nui no'uno'u kona ai, a he helehelena kona i like loa me ko ka hiena.

            I keia wa i kamailio mai ai ke Duke Frankenstein iaia:

            E aGtuga, aia iloko o kekahi o na keena pouli o loko nei o ka halekakela, he elemakule, a oia ka'u i makemake ai e hooko aku oe i ka hoopai maa mau ma kau oihana.  He kanaka keia i ahewa kahiko loa ia e ka Moi e make, aka, mamuli hoi o kekahi kumu, ua hoolaia oia e a'u.  Aka, i keia la he mea pono ke laweia kona ola.  Maloko no o kona keena i hoopaaia ai e hookoia ai keia mea.  Na Isamaela nei ehoike aku ia oe i kona keena i hoopaaia ai, a nana nohoi e kuhikuhi aku ia oe i ua kanaka la.  Mai haawi oe i wa nona e hoopuka mai ai i kekahi huaolelo, aole hoi oe e haalele i kona keena a hiki i kou ike ana ua make oia."

            Mahope iho o ka haalele ana mai o ua mau kanaka nei i ke Duke Frankenstein ame kona kokoolua, ia wa i huli ae ai ia a kamailio aku la i ke Kauna o Valesbuga:

            "Ke make key kanaka, oia ka pau@ loa ana o na kanaka pili alii apau ma ka aoao o Godfrey!"

            "Pela paha, aole paha," wahi a Kauna Valesbuga i pane mai ai.  "Aole hiki ia'u ke hooia aku ia mea ia oe, aka, o ka me nae i maopopo ia'u, wahi a ko'u lohe, eia no ka ke ola nei i keia wa o Aledenaheima."

            "Pehea?  Aole anei i make kela kanaka?" i ninau ae ai ke Duke Nui me ka pioo nui.

            "Pela ko'u lohe."

            "Ina pela, he oiaio kena loe ou.  Ke hoomanao nei au i keia wa, ua ike au i kekahi helehelena i like loa me kona.  Ae; ke hoomanao nei au i ko'u ike ana i kekahi kanaka elemakule i kela mau la aku nei, i like loa me ko Aledenaheima; a ke hoomanao nei nohoi au i ko'u ike ana i kekahi kanaka opio me ia.  Eia, he mea kamahao maoli keia.  Pehea la hoi au i makapo loa ai."

            "E Sir Rupereto!"

            Mamua ae o ka hiki ana ia laua ke hoomau hou aku i ka laua kamailio ana, aia hoi, ua hemo mai la ke pani puka me ka pukalaki nui, a holokiki mai la o Gatuga, oiai no ia e paa ana i ka pahi ma kona lima; a mahope mai hoi on a o Isamaela.

            "Pehea keia, e Gatuga?  Emoole maoli ka pau o kau hana," wahi a ke Duke Rupereto i ninau mai ai, a olelo mai ai ia Gatuga.

            "E kuu haku," wahi a ua kanaka la i pane aku ai imua o Rupereto, "aohe a'u mea e hiki ai ke hana aku.  Aohe kanaka o loko o ke keena a Isamaela i alakai aku nei ia'u."

            No keia mau olelo a Gatuga, ua ku iho la ke Duke Rupereto me ke ano e o kona helehelena, a liuliu pane mae mai ia ia:

            "Aohe kanaka oloko o keia keena pouli?  Ua hemo anei ke pio mailoko aku o kona wahi paa?"

            "Aole loa i loaa ia'u kekahi mea kino ola ma ke keena pouli o'u i lawela aku nei."

                                                                                                                                                (Aole i pau)

 

 

LAAU KUNU A KAMALENA

 

                        Ua hana maoli ia keia laau no ke kunu, enu, kunu kalea, kunu ho, ame ke anu.  Kaulana loa ia no ke ola o keia poe ma'i ma ka hapanui o ke ao nei i nohoia e ka naauao.  Ua loaa mai na palapala hoomaikai lehulehu no ka holopono o kana mau hana; ke ola ana o ke kunu oolea loa; pela me  ke anu ikaika i hoopaula mamuli o kona ikaika hoola, a me ke ola ana o ke kunu kalea, a e pakele mau ana nohoi ke ola o ke keiki liilii.  O ka inu laulaha ia ana o keia laau, he mea hoike ia no ka hoopahu'aia ana o ke kunu ho, ame kona mau hopena awahia.  E kuaiia ana e na poe kuai laau lapaau apau.  Benson, Smith & Co., na Agena ma ko Hawaii Pae Aina.