Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVII, Number 14, 8 April 1898 — Makemake ke Kuhina Damon e Hoopauia ka Auhau Kino. [ARTICLE]

Makemake ke Kuhina Damon e Hoopauia ka Auhau Kino.

Ma ka wa i hapaiia mai ai ka B.la i Kanawai Helu 36 o ka H:x!e o na Lunamakaainana. e pili ana i ka hoopau ana i ka aubau kino, i lawoia niai e Lunamakaainana Aehi o na Kohala, Kona ame'Kau, ma ka Poakoiu o kela pule aku nei, imua o fea Hale o na Lunamakaainana, ua kokua ikaika loa ke Kuhina Waiwai Damon i keia manao, a oia ana, ua kulike no ia me kana i Tioike ai' imua o keia Kau Ahaoleio e noho nei, he mea pono ke hoopauia ka auhau kino o Hookahi Dala mai na kanaka aku. A penei kekahi mau manao hoakaka ana: "0 ka moolelo pili i ka> auhan-kmo (Pioil tax) ua hoomaka no ia ma ka M. H. 1377 ma Enelani. A -ua hoopauia hoi ia ma ka M. H. 1698. V& hoike ae kekah imea kakau kaulana malaUa. no ka mea e pili ana i ka auhau kino, he auhau ia i hoowahawaha nui ia e na kanaka. Aneane no e hiki ole ke ohna mai ia auhau. Ma Amerika Huiia hoi, he umikumamaha ka nui o na mokuaina e paa nei i ka auhau kino. He eha o keia mau mokuaina no ka Akau, a he umi iioi ma na mokuaina hema. Ma kekahi mau mokuaina hoi e paa nei i keia kwlaina auhau, ua hoomau lakou i ka paa ana ia ano auhau no na hana kaiaiaina. "Ma Hawaii nei ihoi, ua hookumu mua ia keia auhau nia ka makahiki 1546. Ma ia manawa e uku ana na ikane i oi aku na makahiki i ka iwakalua i Hookahi Dala; na wahine. He Knnallma Keneta; o na keikikane hoi i Kanalima Keneta; a o na kaikamahine, ihe Iwakalua-kumamalima Keneta. Ma ka makahiki IBb9 mai, ua hooukuia na kane, mai ka umikumamahiku a ke kanaono makahiki he Hookalii Dala." Ua olelo ae nohoi ia, "Ina paha e ninauia mai ana au, ma ka hoopauia anao $74,000 i loaa mai i kela. ame keia maka!hiki, mai ka auhau kino mai; pehea la e piha ai i hakahaka? Ma ka aiihau hou ana anei i na kanaka? Ei ka'u pane: Malalo o na lawelawe aina ame na .hoohanaia ana o ke Ka* nawai Aina, ua lawa loa ka hoopihaia ana o keia makalua, a ua oi waie aku nohoi."