Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVII, Number 16, 22 April 1898 — Page 1

Page PDF (1.19 MB)

This text was transcribed by:  Lloyd Reinhardt
This work is dedicated to:  Na kupuna o Momoa

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

BUKE XXXVII.                    HELU 16.       HONOLULU, POALIMA, APERILA 22, 1898.    

 

Hoolaha Loio.

W. R. KAKELA.

Loio a he kokua ma ke Kanawai

HE LUNA HOOIAIO PALAAPLA.

@@@@

 

LYLE A, DICKEY.

Loio a he Kokua ma ke Kanawai.

Alanui Kaahumanu.  Helu 14.  Tel.682.

Iloko o ke Keena o ka Loio Kuhina mamua, a he Loio Hoopii ma ka Aha Apana o Honolulu.

 

E hookola na hana pili kanawai apau mai na Mokupuni mai.

O A. F. Tavares, Kakauolelo, Maheleolelo a Notere no ka Lehulehu.  1yr.

 

Hoolaha Kumau.

 

Papa!  Papa!

Aia ma kahi o

LEWERS & COOKE

(Lui Ma.)

Ma ke Kahua Hema o na Alanui Papu me Moi.

 

E LOAA NO NA

Papa Nouaiki

O kela a me keia ano.

-----

Na Pani Puka . . . . .                                          -----

Na Puka Aniani . . .                                           -----

Na Olepeleple  . . .                                           -----

Na Pou  . . . . . . . . .                                          -----

            -----                  Na O’a . . . . . . .

            -----                  Na Papa Hele . .

            -----                  Na Papa Ku . . .

            -----                  Na Papa Moe. .

 

* Na Pili Hale.

* O na Ano ‘apau.

A me na  @  @

Wai Hoohinuhinu Nani

            O Na Ano Apau.

 

Na Palakiona Ano he nei Wale.

            Ke haiia aku nei oukou e na makamaka a pau, na makaukau keia mau makamaka o oukou e hoolawa aku ma na @@@ a pau e pili ana ma ka laua Oihana no ka

@k@ Haahaa Loa

@ @@@@ me ka m@@ e holo ana mawa@@@ @ L@@@ a me ka Mea Kuai.

 

E Hele Mai o Wa@ no Oukou Iho.

            He ewolu a oi aku na malama i loohia ai o mrs. A. Inveen, e noho ana ma Alanui Haneri Helu 720, Alton, Ilinoi, i ka ma’i ruma@ka sciatica.  Ua noke ia oia i ka lapaauia e na kauka @oko o keia mau malama ewalu, me ka inu ana a hamo ana nohoi i ina laau he nui i hoikeia aku e kona poe hoaloha, aole nae loaa o ke ola.  Alaila, hamo iho la ia i hookahi omole Laau Hamo a Kamaleua, a o kona ola @oa no ia.  Ua hooiahaia keia mamuli o kana kauoha, oiai ua makemake loa ia e ike ka poe e ae i loaa ia ano ma’i hookahi i kona laau i ola ai.  Ekualia ana e ka poe kawili a kuai laau lapaau apau.  O ka Hui o Benson, Smith, Kaupalenaia, na Agena no ko Hawaii Pae Aina.

           

KA MEA HUNA POHIHIHI

Unuhiia e Hooulumahiehie ao “Ke Kilohana Pookela o ka Lahui Hawaii.”

            I keia wa i komo mai ai o Alamira, a ike mai la ia i ka pilikia mawaena o Mrs. Pume@ona ame ka wahine nona ka hale.

            Aka, me ka eleu nui, ame ka nana ole ana ae hoi, ua hoomaopopo aku la ia i keia ano e mawaena o ua mau wahine nei, ninau aku la ia ia Pegi:  “Ea, ua ike anei oe i kahi i noho ai o Geoki Negewina, kekahi o na kauwa kahiko loa o Tereveliana Pa?”

            Ua pane mai la hoi ua wahine la, ma ka hoole ana mai, aole ‘oia i ike.  aole oia i lohe i kekahi mea e pili ana @ala mai ka la ana i haalele ai ia Tereveliana Pa, aneane umikumamawalu makahiki i kaa hope ae.  Ua lohe nae ia, ua hala aku ia no Auseteralia, ame he mea @a, ua make paha oia malaila.

            “Aole – aole oia i make,” wahi a Alamira i pane aku ai.  “Aole ae ke Akua e lawe aku iaia, oiai oia wale no @ke kanaka e hiki ai ke hoopau ae i kekaai pilikia nui, a ua malama ke Akua iaia no ia hana.  Oia wale no ka mea

 

 

 

 

 

 

 

 


                 Kanikela Li o Amerika ma Cuba, i kauohaia aku nei e Amerika e hoi

             mai, oiai ka ninau kaua mawaena o Amerika ame Sepania e noonooia ana.

 

nana e lawe mai i ka Haku Adelo imua o ka Aha Hookolokolo.”

         Nana mai ia o Pegi maluna o ka lede opio me na onohi maka pahaohao, a ia wa i ninau hou aku ai o Alamira: 

        “Ua ike anei oe,m a i ole, ua hoomaopopo paha oe ia’u ame ko’u ano?” 

        “Ae:  ua hai mai nei o Mrs. Pumetona ia’u i na mea apau.”

        “Ae – Ua hai aku nei oia ia oe, owau ke kaikamahine a Geofere Tereveliana, e ola nei i keia wa.  A ina eia o Geofere Negewina ke ola nei i keia wa., alaila, ua hiki iaia ke hoopau ae i ka pilikia o kuu luaui makuakane.  Aia iaia ka, olelo hoike oiaio loa e pili ana i kela hana karaima eleele i hookauhihiia ai maluna o kuu makuakane.”

        “Pela no kuu manao,” wahi a Pegi i pane ae ai.

        “Oia ka mea i kokua pu ia Adelo ma keia hana hewa ana.  A @@a au e ike ana iaia, e noni no au iaia e hoike mai oia i ka mea oiaio.  Pehea ia, e Pegi, ke mau nei no anei kou aloha nona?”

        Aole hoi i hoole mai ua wahine la @ keia ninau a Alamira, aka, hoike mai la ia, ua mau no kona aloha nona, ma ka olelo ana mai:

        “Ke mau nei no ko’u aloha nona.  Oia hookahi wale no ka’u mea i aloha ai.  Aole a’u mea e ae i haawi aku ai i ko’u aloha.  Ua ike nohoi au, ua aloha no ola ia’u, a ina eia no oia ke ola nei i keia wa, alaila, aole i pau kona aloha no’u nei.”

        “O kou aloha auanei iaia, oia kona mea e hoi hou mai ai a noho pu me oe.  Ke manaoio loa nei au, e hiki mai ana ka la e ike hou ai oe iaia, he maka no a he maka, he alo nohoi a he alo.  A ke hoea mai ua la ‘@@ ke nonoi nei au ia oe e hoomanao mai oe ia’u.  A o kou aloha auanei ia Geoki Negawina, e noni hou aku au ia oe, e koi aku oe iaia e ae mai, e hoopau ae i ka pilikia o kuu makuakane.”

        “Ae, ke haawi aku nei au ia oe ia kuu olelo paa, e Miss Geofere, e hana no au elike me kau e noni mai nei,” wahi a Pegi i pane mai ai.

        Alaila, noho mumule iho la ua lede opio nei me ka pane leo ole, a liuliu ninau aku la oia ia Pegi.

        “Pehea la, aole paha e hiki ana ia maua ke noho ia nei?  A ina pela, e hele loa aku maua a hoea i kekahi wahi kauhale mai keia wahi aku, a malaila au e noho ai a hiki i ka loaa ana mai o ka pane a kuu makuahine.  Pehea la, aole anei he hale e ae o keia wahi?’

        “Aole.  Hookahi nae hale, aka, aohe kanaka ola wahi.  He aneane elua mile mai keia wahi aku a loaa ia hale.  Ua oleloia, ua pepehiia kekahi kanaka malaila, a e ike mau ia ana hoi kona kinowailua maloko oia hale i na po apau.”

        “Aohe no he pilikia oia.  Makemake no au e noho malaila, ina ae e loaa ana ko’u kokoolua elike me Mrs. Pumetona nei.”

        Aka, ua pane mai la hoi o Pumetona, aole hiki iaia ke noho, a o ka hana pono wale no a laua e hana ai, oia ko laua haalele ana ia wahi a hele aku no kahi kauhale i loaa ai he hale hoolimalima.

        I keia wa hoi pane mai la a Pegi me ka leo aloha:

       “Makemake loa au e noho oe ia nei, aka, aole nae e hiki, oiai he wa wale no e hoea mai ai ka Haku Adelo no onei.”

       “Auwe!”  I hooho ae ai o Alamira, pehea e hele io mai ana o Adelo ia nei?”

       “Ae.  Eia au ke malama nei he wahi keiki hanai nana. He wahi keiki u’i a maikai keia.  E noke mau ana nohoi keia wahi keiki i ka uwe no kona mama.  E kahea mau ana E mama! E mama!  O!  dear mama!”

        I keia wa i ku ino ae ai o Alamira iluna me ka pihoihoi nui, a ninau aku la:

       “E Pegi!  Owai ka inoa o keia wahi keiki au i hai mai nei, he hanai oia na Adelo?”

       Mamua nae o ka hiki ana la Pegi ke pane mai, aia hoi hemo mai la ke pani puka o kahi rumi maloko aku, a ku mai ana ma ka paepae o ka puka he wahi keiki uuku.

       A ia wa i hooho ae ai o Alamira me ka holo ana aku a paa ua wahi keiki nei:

      “O!  my darling! my darling! O Jose!  My poor little brother!”  (O, e kuu aloha, e kuu aloha!  E Jose!  Kuu wahi pokii pilikia!)

 

Lubisana Kasimila

MOKUNA XIII.

Ka olelo hoolana – Ka uluku pihoihoi

Lilo hou i ke au a ka hewahewa.

            Mahope iho o ko’ Ariadane ala ana mai kona hiamoe mai, aia hoi, ua makaukau na mea ai ia Rahela, a nolaila, ua ai iho la ia me ika hialaai nui.  A i kona maona ana, ua noho iho la ia, kamailio pu me Rahela, ma na mea he nui e pili ana ia wahi ame ka haku nona ia hale kakela.

            I ka hala ana o kekahi manawa o ko laua kamailio ana, ua pane aku ia o Rahela imua o ka lede opio, he mea pono iaia ke haalele iaia, oiai e hele aku ana oia e hoomakaukau no na mea e pili ana i ka hoi ana mai o ke Kauna Valesebuga.

            Mahope iho o ka hala ana aku o ua wahine neim, ua noho hookahi iho la o Ariadane, me ke kupilikii o kona noonoo, oiai ma ia wa i ala mai ai na manao pioo @he nui iloko ona, no ka mea e hanaia mai ana maluna ona e ke Kauna Valesebuga, ka mea nona ka hale kakela e noho ana ia ma ke ano he pio.  Ua ulu pu mai la nohoi iloko ona ka noonoo pihoihoi ana no

 

 

 

 

 

 

 

 


                                   O Kapena Generala Ramon Blanco keia, i hookohuia ai e ke

                        Aupuni o Sepania i kiaaina no Cuba ma kahi o Weyler.  Ua kaulana oia

                        ma ka ole@ia ana, o “ke koa puuwai oluolu o Sepania.”

kana mea i aloha ai, oia hoi o Lubiana.

            Ua mau keia ano e ana o kona noonoo a po wale ia la, a ua ike nohoi o Rahela ia mea.  Aka, i kekahi ia ae, ma ka wa a ua lede opio nei e noho ana maloko o kona rumi me ka haikea pu o kona helehelena, ia wa i hoea hou, aku ai o Rahela imua ona, a ninau aku la iaia, ina paha e hiki ana iaia ke huna i kekahi mea huna ana i makemake ai e hoike ak iaia.

            Ua ae mai la o Ariadane, a no ia mea, ua koi aku la o Rahela iaia o hoohiki mai oia imua ona.  mahope iho o ka pau ana o keia hana, u a kamali8lo aku la o Rahela, penei:

            “E kuu keiki, mai maka’u a hopohopo iki oe no kou noho ana maanei.  aole loa e kau mai ana kekahi poino a pilikia maluna ou.  He mau hoaloha olalo no kou ma keia wahi.  Ua ike o Mamiona, Manafereda am Lubiana eia oe malalo o ka’u kiai a malam ane.  Nolaila, o ka’u wale no e olelo aku nei ia oe, e noho malie oe.  E hele mai ana ke Kauna Rpueeto e ike la oe, a pela hoi me ka haku nona keia kakela, aka, mai maka’u oe ia laua.  Oiai au e ola ana, aole hiki ia laua ke hoopilikia mai ia oe.  Aka, e kuu keiki, mai hana oe i kekahi hana e komohia ai ka manao hoohuoi iloko o laua, @a loaa aku kekahi manolana ia oe mai a’u aku nei, a i ole ia, mai kekahi mea ola aku paha maloko o na paia o keia hale.”

            Ua ae mai la houi o Ariadane e malama loa oia ia mea huna, a ua nalohia ae la hoi na nanaina kaumaha mai iaia ae.  A mahope iho o ka haalele ana mai o Rahela aiai, kukuli iho la ia a hoomaikai aku la i ke Akua.

            A i ke awakea o ua la ‘ia, lohe ae ia ia i kekahi halulu nui maloko o ka pa ka hale kakela, a i kona kiai ana’ku ma kona puka aniani, ike aku la ia i na kanaka holo-lio he lehulehu e holo-ke ana ma o a maanei.  Ike aku la nohoi ia i ke Duke Rupereto ame ke Kauna o Valesebuga.

            Ua lilo keia ike ana aku ona i keia @auakai, i mea e hoala hou ia mai ai ka noonoo pioloke iloko ona, aka, ua hoolana hou ia ae la no nae la, mamuli o kona hoomanao ana ae i na olelo a Rabela i hoike aku ai iaia.

            I ka hele ana a hoea i ke ahiahi o ua la @a, aia hoi, ma ka wa a Rahela i lawwe aku ai i na mea ai kuhinia imua o ua lede opio nei, ia wa i ninau aku ai o Rahel iaia:

            “ua ike nae paha oe i ka hoea ana mai nei o ke Duke Rupereto ame ke Kauna o Valesebuga ia nei?”

            “Ae,” wahi a Ariadane i pane mai ai.

            “E hai aku au ia oe, e hele mai ana ke Duke Rupereto e ike ia oe i keia ahiahi.  aka, mai hopohopo oe nona.  E kunou aloha aku no oe iaia me ka oluolu.  Nolaila, ke haalele nei au ia oe, me ka manaolana e hooko aku ana oe i kau mea i hoohiki mai nei imua o’u.”

            I ka hoea ana i ke ahiahi, ua hoea aku la maloko o ka rumi o Ariadane kekahi kanaka.  aole nae ia o ke Duke Rupereto, aka, o ke Kauna Gasepa no ia o Valesebuga.

            Me na maka maikai ole, a piha inaina, me ka hoowahawaha, i nana mai ai o Ariadane maluna o ua Kauna nei o Valesebuga.  me na helehelena hoowaiphae hoi ua Kauna nei i kuaku ai imua o Ariadane, aka, ua lilo nae ia mau mea apau ana i hana aku ai i mau mea e lihi hoihoi ole ia ai e Ariadane.

            No kela nanaina maikai ole i hoike ia mai e Ariadane, ua pii koke ae la ka ukiuki ame ka huhu iloko o ua Kauna nei, a pane aku la ia me ka leo piha inaina:

            “E malama loa oe, e keia wahi kaikamahine.  ma kou wa e lilo ai i wahine na’u, oia ko’u wa e hoohaahaa ai i kou uhane haakoi!”

            Me ka leo o ka hoowahawaha ame ka piha huhu nohoi, pane mai la o Ariadane!

            “E lilo e kuu kino iloko o ka opu o ka honua manua o ko’u lilo ana i wahine nau.”

            I ka lohe ana o Valesebuga i keia mau olelo mai a Ariadane mai, ua hoopahaohao loa ia kona noonoo, oiai, aole hiki iaia ke ike, ma ka ikaika hea la, i rosa ai ia Ariadane ka hopo ole ame ka wiwo ole, e pane mai ia ano olelo, iloko ponoi o kona hale kakela.

Alaila, me ka leo ano oluolu, pane hou aku ia ua Duke nei:

“E ka ui, mai pupuahula loa ko@ @@ohelolei ana i ka olelo.  O ka make aole ia he mea hauoli.  Ua oi aku ka hauoli o ke oia ana, e loaa ana ia oe, maloko nei o kuu hale kakela.  Ke nana mai nei kou luaui makuakane maluna o’u, ma ke ano he keiki ponoi au nana, elike me kou lilo ana he kaikamahine poni nana.”

            “Owai kau i olelo mai la he makuakane no’u?”

            Ua ano e ae ia ka helehelena o @a Kauna nei i kona lohe ana i keia ninau a Ariadane, nolaila, haka pono loa aku la kona mau maka maluna o ka lede opio no kekahi manawa, a ninau hou aku la:

            “Aole anei hoi o kou makuakane, oia no ke Duke o Frankelstein?”

            “E Gasepa o Valesebuga!  E hai aku au ia oe, aole loa o Sir Rupereto ko’u makuakane.  he kanaka maikai a hoopono ko’u makuakane:  aka, he kanaka ino a lapuw@@e loa, o Rupereto o Frankenstein.”

            Me ka mauloa, ame ka inaina hoi i uumiia, ninau aku ia ua Duke nei imu a Ariadane:

            “E oluolu anei oe e hai mai ia’u i ka inoa o kou makuakane?”

            “O ludovigo o Drosendorf, oia ka inoa o ko’u makuakane.  he barona kiekie ia no ka aina, a he naita o@ale hoi.”     (Aole i pau)

 

KA HANA LOKOMAIKAI A KA MEA I HOOPOMAIKAIIA.

(Mai ka News mai, Detroit.)

            O Mrs. John Tansey, o 130 Alanui Baker, Detroit, Mikigana, oia kekahi o na wahine i ike mau i ka mea o hana ai i ka wa pilikia.  Ua olelo hine ia no ka poe pilikia.  Ua olelo mai la ia imua o kekahi mea kakau nupepa:

            “Ua hana au he umi keiki a @@ hanai hoi au he ewalu o lakou.  He mau makahiki lehulehu i hala ae nei, ua loaa ia’u he wa pilikia me kuu kaikamahine, a ua hoomaka mai hoi ia pilikia iaia ma kona wa he 16 makahiki.  Aole i ikeia aku kekahi ma’i ano nui maluna ona, ela nae, ua emi pu mai la kona kino.  aole hoi i loaa iki kekahi o ko makou ohana i ka ma’i ai-ake, oiai ua puka mai makou noloko mai o kekahi ohana kino ikaika o ke koko Airiki ame Sekotia.  Ua olelo nae ke kauka i ke ano o ua ma’i la, he koko lahilahi.

            “He aneane hiki ole ke hoike ae i k nui o ka ehaeha i loaa i k’u kane ame a’u pu nohoi, i ka ike ana aku e emi pu mai ana ke kino o ka maua kaikamahine.  aka, mahope mai nae, loaa iho la ia maua he laau lapaau i ikea ai ka pii ana mai o kona ola, a mai kinohi mai o kona ai ana, i ua laau la, ua hoomaopopo maua i ka loli ana ae o kona ano no ka maikai, a i ka hala ana o ekolu mahina o kona ai ana i ka laau, ua maikai loa ae ia kona ola, a hiki ole ia oe ke hoomaopopo aku he kaikamahine ma’i ia. Ua piha mai la kona kino, a ua ola loa nohoi.  O ka laau ana i ai ai, ola no na Hua@@e Ulaula a Dr. Williams.  Ua malama mau loa au ia mau huaale mai @a wa mai, a ua hoike mau aku nohoi i na kanak he nui.  Ua hoike aku noho au i kekahi poe mea keiki e ae, a ua ikea ka loaa ana o ke aola kamahao.

            “He mea pono i keia ame kela makuahine mea keiki o loko nei o keia aina e malama mau i keia mau huaale makoko o ka hale, oiai, he laau maikai loa ia no na ma’i he lehulehu loa, o ka oi aku nae o na ma’i i @@@@ noloko mai o ke koko ino, ame ka nawaliwali o ke ao lolo.”

            E kuaiia ana e na poe kuai laau apau.

 

            Ua ike o Rev. W. H. Weaver, ke Kahu Ekalesia o ka Ekalesia Bapetito Huiia, Dielsburg, Pa., i ka waiwai o ka Laau Kunu a Kamalana, aole nohoi ona kanalua i ka hoike ana’ku ia mea imua o kona mau hoaloha.  “Ua inu a ua ike au he laau maikai loa ia no ke anu, ke kunu ame ka ha o ka leo.”  Pela na olelo o ka poe apau i ho@o i ua laau la.  E kuaiia ana e ka poe kawili a kuai laau lapaau apau.  @ ka Hui o Benson, Smith, na Agena ma ko Hawaii Pae Aina.