Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVII, Number 16, 22 April 1898 — Page 2
| This text was transcribed by: | Barbara Tampon |
| This work is dedicated to: | Bernardino & Juanita Tampon |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
Hoolaha Mana Hooko
HOOLAHA AINA AUPUNI.
Ma ka Poaono, Mei 14, ma ka hora 12 awakea, ma ke alo iho o ka Hale Hookolokolo, e kaai kudaiaia aku ai ma ke akea:
Ka hoʻolimalima o na Aina Aupuni o Kamiloioa o ame Makakupaia, Molokai, nona na Eka he 4956. oi aku a emi mai paha. Manawa hoolomalima he 21 makahiki.
Uku hoʻolimalima oi aku maluna o $200 no ka makahiki, e hookaa mua ia ana i kela ame kēia eono mahina.
E paa ana maloko o ka hoʻolimalima na olelo hoopaa no ka malama ana i ka ululaau, ame ke oki a hoopau ana i ka lanatana, ame ka malama ana i na aina no na home hookuonoono.
No na hoakaka piha, na kii a pela aku, e nīnau aku I ke keena Aina Aupuni, ma Honolulu.
J.F. Brown
269813ts Agena Aina Aupuni
----------------------------------
HOOLAHA HUI
Ma ka Hana o ka Hoopau ana I ka Hui “Hawaiian Construction Company.”
Oiai, ua waiho mai ka Hawaiian Consaruction Company, he Hui I kukuluia a e ku ana malalo a ma o ka mana la o na Kanawai o ko Hawaii Pae Aina, elike me ke kānāwai ma ia hana a i hoakakaia hoi, ma ke Keena o ke Kuhina Kalaiaina, he noi no ka hoopau ana i ua Hui la, me ka Palapala Hooia i hoopili pu ia, elike me ke kauoha a ke Kanawai.
Nolaila, ke hoolahaia aku nei ma kēia imua o ka poe āpau i kuleana, ma kela ame kēia ano,
Iloko o ua Hui la e pono no e waiho mai i na kumu kue no ka aeia ana o ua noi la, ma ke Keena o ke Kuhina Kalaiaina, ma ka Poalima, Mei 6, 1898, a mamua ae paha, a o kela ame kēia mea e makemake ana e loheia kana hoʻohalahala, e hele kino ae ma ke keena o ka mea nona ka inoa malalo iho.nei, ma ka Hale Oihana Hooko, Honolulu, ma ka hora 10 a. m. o ua la ‘la, a e hoike mai i kumu e ae ole ia ai ua noi la.
J.A. King,
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Maraki 1, 1898.
2692-9t
__________________________________________
KA
Nupepa Kuekoa
_____________________
No Ka Makahiki ---------------------$2.00
No Eono Mahina---------------------$1.00
Kuike ka Rula.
Puka 1 2 3 4 5 6
Ana, Pule Pule Pule Pule Pule Pule
1 Iniha $1.50 $2.00 $2.50 $3.00 $3.50 $4.00
2 Iniha 2.00 2.75 3.50 4.00 4.50 5.00
3 Iniha 2.50 3.50 4.50 5.00 5.50 6.00
4 Iniha 3.00 4.00 5.00 6.00 6.75 7.50
5 Iniha 3.50 4.75 6.00 7.00 8.00 9.00
6 Iniha 4.00 5.50 7.00 8.00 9.00 10.00
O na Olelo Hoolaha a pau e hoounaia mai ana no ka Hoolaha maloko o kēia Nupepa, e hoouna pu mai me ka auhau, a ina aole, aole, aohe hoʻokomo la.
HOOPUKAIA E KA
HAWAIIAN GAZETTE CO.
C.G. BALLENTYNE, Luna Nui.
JOSEPH M. POEPOE, Lunahooponopono.
Honolulu, Oahu
___________________________
POALIMA………………..Aperila 22, 1898
Ke Kulana Mawaena o Amerika@Huiia ame Spania.
________________________________
Mamuli o ke komo ana o ka palapala a ka Peresidena iloko o na hale elua o ka Ahaolelo o Amerika, ua kaa iloko o ka Mana Kaukanawai ka noonoo ana no ka hana e hana ai ma ka mea e pili ana i ka nīnau o Cuba, ke kumuhana hoi nana i onou poo ia Amerika ame Sepania e komo Hoko o na palo hahana ana me ka mokuāhana nui.
Ma ke Kumukanawai o Amerika Huila, aia ka mana kukaia kaua mawaena o ke Aupuni o Amerika ame kekahi Aupuni okoa aku iloko o ka Mana Kaukanawai, oia hoi, ka Ahaolelo. O kēia mana kūkala kaua a hoonee aku i ke kaua imua, i waihoia o ke Kumukanawai iloko o ka Ahaolelo, oia ka Presesidena Makinile e @oi aku nei i ka Ahaolelo e haawila mui iaia, ma ke ano oia ke Poo Nui o ka Mana Hooko o ke Aupuni, a oia nohoi ka Alihikaua Nui o ke Aupuni Nolaila, o ka pane a ka Ahaolelo, a i ole ia, o ka hana a ka Ahaolelo ka mea i koe. Ua pau ka ka Peresidena hana, a ke kali nei oia i ka manao o ka Mana Kaukanawai.
He mea oiaio hoi, ma ka nana aku i ke kulana mawaena o na Aupuni elua i kēia wa, ua puahilohilo loa kahi kaula hoopaa o ka nohona hoaloha a makamaka mawaena o lāua. Ua haalele aku ke Kanikeia Amerika ia Cuba a pe@a hoi me kekahi mau kanaka Amerika lehulehu loa, a ua huli hoi mai lākou i Amerika. Aka, aole nae keia he hoailona ikaika no ka hoomaka ana o ke kaua mawaena o na Aupuni elua. O ka noho mau ana o ke Ku@ina Amerika ma ke aloalii o Sepania, ola kahi pine nana e hoopaa nei i kēia maawe kauia o ka paa iki ana o na Aupuni elua i ka nohona makamaka. Me he mea la, o ka hemo ana ola kanaka mai kela wahi mai ola ka hoailona mua loa e ike ai ko ke ao nei, ua kukaiaia ke kaua mawaena o na Aupuni elua, a ua mokula ke kaula o ka noho makamaka ana mawaena o ka Hapa. Poepoe Komohana ame ka Hapa Poepoe Hikina, a na nininila ka hue o ke kaua weliweli Atelanika maluna o ka moana Atelanika a hoea i ka moana Pikipiki nei.
Ma ka hoʻomaopopo ana, aia kēia kaulua ame kēia @ele akahele loa ana o ko Amerika puhi koke ole ana i ka pu o ke kukala kaua, mamuli o ke ka@hi ana a na poe kuonoono o ka aina, ame na kanaka noonoo akahele āpau.
Aia ponoi nohoi iloko o Sepania, he poe i makemake ole loa e hoea mai he kaua mawaena ona ame ke Aupuni o Amerika. O ka Moiwahine Kahu Aupuni o Sepania, ke hoʻoikaika nei oia ma na ano āpau e kapaeia ke komo ana aku o kona aina hānau iloko o kekahi kaua e hoea aku ai o Sepania iloko o ka hopena e ku hou ole ai oia, he Aupuni mana a ikaika nohoi, elike me ia e ku nei i kēia wa. Aia p@noi iloko ona i kēia wa, he mahele o na kanaka i hookauliiliiia ko lākou mau noonoo pili Aupuni. Aia ka poe Karolika, oia ka poe e uhai ana mamuli o ka lalani alii o Carlo. Aia nohoi iloko o Sepania i kēia la, ka poe makemake loa e hoʻokahuli i ke Aupuni a lilo i Aupuni Repubalika, elike me Farani, Ke kali nei kēia poe o ka loaa o ka wa maikai loa e hiki ai ia lākou ke hooko i kēia mau manao hoʻokahuli Aupuni Monakia, a i ole ia, e hoʻohuli ae paha malalo o kekahi Moi okoa aku. He mau pilikia keloko kēia no Sepania, a he mau kumu nui hoi ia e alakaiia ai na noonoo a kālai Aupuni ana a kona mau hookele, e hoea aku ke Aupuni iluna o ke kulana o ke komo ole ana iloko o ke kaua me Amerika, me ka loaa pu ana hoi i ke Aupuni o Sepania @e inoa maikai a maemae ma na mea mea e pili ana ia Cuba, kahi i lilo ai i kumu e ulu ai he pāonioni mawaena ona ame Amerika Huii.a.
No kēia kumu, ua loaa mai la i o kākou nei ka lohe, ua kauoha mai la ka Moiwahine Kahu Aupuni o Sepania ia Kenerala Blanco, ma Cuba, e hookiia ke kaua. A ke manao nei kekahi poe kālai Aupuni, mamuli o kēia hana ponoi ana a Sepania ma o kona hooki ana i ke kaua ma Cuba, ua hookoia ka Amerika koi maluna o Sepania, a i kēia wa ua loaa aole ia Amerika he kuleana e komo aku ai e maua’e hou maluna o Sepania, no ke ano o kana mau hana e lawelawe ai ma Cuba i mea nohoi e mau ai kona noho mana ana ma is mokupuni. Ua hanaia kēia hana e Sepania mamuli o ke alakai ana a ka Pope ame kekahi mau mana e ae o Europa.
Nolaila, o kēia hana ma ko Sepania aoao, oia hoi kona hooki honua ana’i ke kaua ma Cuba, he kumu anei ia e kaupaleia mai ai o Amerika mai ke komo kino ana aku e lawelawe ai i na hana e loaa mai ai ka maluhia ma Cuba; a i ole ia@ he mea anei ia e a’uaia ai o ‘Amerika, mai kona manao ana e kaupale loa aku i ko Sepania noho mana ana ma Cuba?
O kekahi kulana hou kēia i hoea mai ma ko Sepania aoao i kēia mau la kokoke mai nei, no na hana ma Cuba, a ua lilo ia i mea ano nui e kiai hou ia aku nei e na kilo Aupuni o ke ao nei, no ka Amerika keehina hana e lawelawe hou aku ai.
Ka Poi Palaoa.
Iloko o kēia mau la e nee nei, ua pāhola loa ae ia maloko o na home Hawaii lehulehu o loko nei o ke kūlanakauhale ka poi i kapaia he “Poi Palaoa.” Oia hoi, he poi kalo i awili pu ia me ka palaoa i hoomoaia a hana ia a lilo i poi.
Ma ka hoʻomaopopo ana, ua lilo kēia ano ai i mea makemake loa ia e kekahi poe, a me he mea la e lilo loa aku ana kela ano ai iai kamaaina loa mawaena o kekahi mau home Hawaii.
Ua hoea mai kēia kulana hoʻokahuli a kāwili poi ana, mamuli o ka uuku loa o kahi poi kalo e loaa ana mai ka poe maauaua poi mai o loko nei o ke kūlanakauhale. Mamuli o ka pa’ipa’i pu ana i kahi poi kalo ame ka poi palaoa, ua loaa he ana māhuahua o ka ai, e loaa ai hoi he mau la liuliu iki aku o ka ai ana aku.
O ke kumu nui no o kēia pilikia, oia no ka emi ana mai o ka oihana kanu kalo maloko nei o Honolulu ame na kua aku nei, a ua pii ke kumukuai o na poi kalo, a no ia mea, ua hoopii ae la na poe hana poi kalo i ke kumukuai o na pahu poi, me ka hoemiia iho hoi o kahi poi a uuku.
Aole mākou i ike, panea la ka loihi e mau aku ai kēia kulana pilikia o ka aina no ka emi mai o ka ai maoli o ka aina. He nīnau kēia na ke au o ka manawa e hoike mai.
NUHOU O NA AINAE
Pau Paha Auanei ke Kaua.
KOMO KE KUMUHANA PILI IA
AMERIKA AME SEPANIA ILOKO
O KA AHAOLELO.
Kela ame Keia Lono.
KA HELUHELUIA ANA O KA
PALAPALA A KA PERESIDENA.
Wasinetona, Aperiia 11. – I kēia la i komo mai ai ka palapala a ka Peresidena imua o ka Ahaolelo Nui, e pili ana i ka nīnau no ka hoopau ana i ke kaua ame na hana hoʻomāinoino ma Cuba. Ua hiki kino mai maloko o ka Hale o na Senate o Sir Julian Pauncefort, ka Amabasedoa o Beritania Nui ma Wasinetona nei; o Barona Hengelmuller, ke Kuhina o Auseturia; o Constantine Brun, Kuhina o Denemaka; Charles F. Adam, Kakauolelo mua o ke Keena Kuhina o Beritania; Dr. Yola, Kakauolelo o ke Keena Kuhina o Guatemala; J.B. Pioda, Kuhina o Helevitia; ame ekolu elele o ke Keena Kuhina o Kina.
Ua laweia mai ka palapala a ka Peresidena e Mekia Pruden, a ma ka wa hoi e kamaʻilio ana o Senatoa Quay o Penesilevenia, no ka mea e pili ana ia Cuba. Mahope iho o ka pau ana o ka Quay kamaʻilio ana, ua waiho mai la ka Peresidena o ka Aha Senate i ua palapala la i ke kakauolelo no ka heluheluia ana. He kanahā-kumamalua minute ka manawa i heluheluia ai ua palapala la. Ma ke noi a Senatoa Davis, Lunahoomalu o ke Komite o ko na Aina E, o loko o ka Aha Senate, ua haawiia ua palapala la i ke Komite o ko na Aina E.
He eha mau kumu nui a ka Peresidena i hoakaka ai maloko o kana palapala no ke kūpono ia Amerika e ākeakea aku i na hana ma Cuba, oia hoi kēia:
Ka Mua –No ka pono o ke aloha hoakanaka, a i mea e hoopauia ai na hana hoʻomāinoino, ka hookahe koko ame ka make i ka wi ame na pōpilikia weliweli e ikeia nei malaila i kēia wa, a he mau mea hoi ia a na aoao hākōkō elua oia wahi i makemake ole ai, a i hiki ole ai nohoi ke hoopau, a ke kinai iho. Aole hoi he pane kūpono, ka olelo ana ae, aia kēia mau mea āpau ma kekahi wahi aina okoa aku, i pili hoi i kekahi lahuikanaka okoa aku, a nolaila, aohe o kākou kuleana ma ia mau mea. He hana maoli kēia na kākou, oiai eia ponoi kēia mau mea ma ko kākou ipuka.
Ka Lua – Ua ili ke koikoi maluna o kākou, no ka pono o ko kākou mau makaainana ma Cuba, e pāhola aku i ka hoomalu ana ame ke pani poho ana no ke ola mae ka waiwai i ua poe la ka mea hoi i hiki ole i kahi hoʻoponopono Aupuni malaila ke haawi mai ia lākou a no ia hopena e hoopau aku ai i na hana e hooneleia ai lākou i na pono hoomalu kānāwai.
Ka Ekolu-E aponoia ana no ke kuleana ākeakea a uwao aku, mamuli o ka hoopoino nui loa ia ana o ka oihana kālepa, ka oihana hoʻohoihoi a mikiala hana hoi a ko kakou poe kanaka, a mamuli o ka ulupa hoʻomāunauna wale ia ana o ka waiwai ame ka hooneoneola ana o ka aina (mokupuni).
Ka Eha – A, o ka mea oi loa aku hoi o ke kulana o na hana ma Cuba, he mau mea hoʻopilikia mau mai la maluna o keia Aupuni he lilo nui hewahewa. Me ia ano hākōkō i paio i paio ia ai no na makahiki lehulehu, ma kekahi mokupuni i kokoke loa ia kākou nei , a me ia mokupuni hoi i loaa ai i ko kakou poe kanaka na launa pili kālepa ana, a ma ka wa hoi i ku mau ai na ola ame na pono kuokoa o ko kākou poe makaainana i ka pilikia, a pau ko lākou mau waiwai i ka lukuia a poino pu nohoi lākou iho, a i ku ai hoi ko kākou mau moku kālepa ma kahi o ka hopu pio ia ana mai, a i hopu pio ia nohoi ma ko kākou aio ponoi ae nei no e na mokukaua o kekahi lāhui e, na huakai malu a na poe lawe a hoouna lako kaua i aneane hiki ole ia kakou ke ākeakea aku, ame na nīnau ame na hoʻohihia hooluku i @oea mai –o kēia mau mea āpau ame na mea e ae, i makehewa ai au ke hoike aku, me ke kulana pili Aupuni i hoo-mokuhiaia, he mau mea kēia e hoʻoweliweli mai ana i ko kākou nohona maluhia, a hookikinaia kakou e hoopuipui ae i ko kākou kulana makaukuu kaua, me kela lāhui e noho maluhia nei kākou.
Mamuli o kēia mau mea maopopo, ame kēia mau kumu nohoi ke nonoi aku nei au i ka Ahaolelo Nui e haawi mai i ka mana i ka Peresidena no ka lawelawe ana i ua keehina hana e loaa ai ka hooki piha ia ana o na hākōkō ana mawawna o ke Aupuni o Sepania ame na kanaka o Cuba , a e loaa hoi ke kukuluia ana, ma ua mokupuni la , @e Aupuni mau a e hoohana aku hoi i na mana kaua aina ame moana o Amerika Huiia nei elike me ka mea e ikeia ana he pono, no kēia mau kumu.
Eia ka nīnau i kēia wai loko o ka Ahaolelo Nui. He hana koikoi kēia. Ke kali nei au no ka oukou hana.
HE OLELO HOOHOLO KUKALA KAUA.
Wasinetona , Aperila 11. – Mahope iho o ka pau ana o ka heluheluia ana o ka palapala a ka Peresidena, ua ku ae o Senatoa Buttler o Karolina Akau a waiho aku la i kēia olelo hooholo:
Oiai, o ka poino ana o ka mokukaua Amerika Maine ame ka pepehi māinoino maeli ia ana o ko kākou mau luina moku ma ke awa o Havana e ke Aupuni o Sepania, he hana kaua no ia ma ka aoao o Sepania, e kue ana Amerika Huiia nei; nolaila, e
Hooholoia: Akahi- I mea e hoopai ia ai kēia karaima eleele a lua ole o kona manaonao, elike me koi ana a ko kākou hanohano lāhui, a i mea hoi e hookiia ai ka Sepania mau hoouka kaua lokoino, ku i ke ano pegana, a aloha hoakanaka ole elike me ia e hooukaia nei ma Cuba, a mamuli hoi o ke koi ana a ka pono kuokoa ame ke aloha hoakanaka, ma kēia ke ike aku nei o Ameika Huiia i ka Repubalika o Cuba, ma ke ano he lāhui kaokoa ia a kuokoa hoi.
Elua – Ma kēia, ke koi nei ke Aupuni o Amerika Huiia e unuhi koke aku o Sepania i kona mau pualikaua aina ame moana mai Cuba aku.
Ekolu- Ma kēia, ke hoomanaia aku nei ka Peresidena o Amerika Huiia, a ke kauohaia aku nei, e lawelawe aku i na pualikaua aina ame moana o Amerika Huiia nei, ma ka wa e ikeia ana he pono, i mea e hookoia ai kēia olelo hooholo.
Mahalo o na rula, ua waihoia ka olelo hooholo ma ka papa.
HOOPUPUIA KA NOONOO O KE KOMITE
O KO NA AINA E.
Nu Ioka, Aperila 11.-E hoike ana ka mea kākau o ka nūpepa World mai Wasinetona mai, penei: Ua loihi ka wa i noho kuka ai ke Komite o ko na Aina E ma kēia auina la. No ekolu hora i noonoo ai lākou i ka palapala a ka Peresidena ame kekahi olelo hooholo. A ma ka wa i hookuu ai, eia ke kulana o ke Komite: O na Senatoa Frye, Cullom, Lodge ame Clark, he poe Repubalika, ame Gray ame Morgan, he mau Demokarata, ma ka aoao apono i na manao o ka Peresidena. Ua kānalua hoi o Lunahoomalu Davis. Ua manaoia nae, e hui aku ana no ia me ka hapa nui. Ua oleloia, aia o Senatoa Foraker, ma ka aoao kue. Ua olelo ae ia, aole loa oia e ae kūkala ia o Cuba i Aupuni kuokoa. Ma ia aoao hookahi hoi na Senatoa Mills, Turpie ame Daniel.
Ma ka wa i pau ai ka hālāwai ana a ua Komite la, ua laulaha ae ia ka lono@ e waihoia mai ana imua o ka Hale he elua hoiki. Ka hoike a ka hapanui, ma ka aoao kōkua i ka Peresidena; a o ka hoike nohoi a ka hapa uuku. Ua manaoia, e waihoia aku ana ka hoike i ka la apopo, aka aole nae pela, oiai, e kaliia ana a hoea mai o Kenerala Li, a ua makemake ke Komite i kana mau hoakaka. Me he mea la o ka Poakolu ka wa a ke Komite e waiho aku ai i kana hoike.
Ua laulaha pua e hoi ka lono, e waiho aku ana ke Komite imua o ka Hale i kekahi olelo hooholo elike me kēia:
Ma kēia, ke haawiia aku nei ka mana i ka Peresidena, e lawelawe aku i ka hana e hooki koke ia ai na kuee ma Cuba a e kūkulu hoi i Aupuni mau no na kanaka, ma o na kanaka la hoi, oia makupuni, a ua hoomanaia aku i na mana kaua aina ame moana o Amerika Huiia nei, ke manaoia he pono, i mea e hookoia ai kēia hapena.
Aole nae I holoholoia kēia olelo hooholo.
KE KULANA MAWAENA O AMERIKA HUIIA AME CUBA.
Wasinetona, Aperila 11.-Ua Malama nohoi ke komite o ko na Aina E o loko o ka Hale o na Lunamakaainana, he hālāwai no ka hoʻolālā ana i alahele maopopo no ka nīnau e pili ana ia Cuba, eia nae, aole i loaa ia lākou ka lōkahi ana ma ia mea. Ua hoomaopopoia, he lehulehu loa o lākou, ka poe hoi i hoike maopopo i ko lākou mau manao hoakaka i na ia i hala ae, iloko o ka Hale, he mea pono ke loaa ia Cuba ka noho kuokoa ana, i kuemi hope i kela wa.
KA OLELO KUKALA KAPAE KAUA A SEPANIA.
Havana, Aperila 11. – Ua hoʻopuka ae nei ka Nūpepa Aupuni he olelo kuahaua i kakaainoaia e Kapena-Kenerala Blanco, e hoike ana ua ae ke Aupuni o Sepania i na noi ikaika a ka Pope, a no ia mea ua kukaiaia ke kāpae ana i kaua ma Cuba, i mea e hiki ai ke hooponoponoia na mea e loaa ai ka maluhia ma Cuba. Aole he manawa i kaupale ia ai no ka hookoia ana o kēia hana.
KA MANAO O KA MOIWAHINE KAHU AUPUNI O SEPANIA.
Ladana, Aperila 12.- E hoike ana ka mea kākau o ka Nupepa Standard mai Berelina mai penei: “Ke pāhola nei ka manao, ua makemake loa ka Moiwahine Kahu Aupuni e haawi aku i ke kulana noho Aupuni kuokoa ana ia Cuba, ma ke ano elike me ka mea i hanaia mawaena o Auseturia ame Hunegaria, oia hoi, e ku no Cuba ma ke ano he Aupuni kuokoa malalo o ka hae hookahi me Sepania.”
NA HANA HOOHAAHAA A KA POE
SEPANIA IA KENERALA LI.
Key West, Felorida, Aperila 10.- “Ua hiki no ia oe ke hai aku ia Kenerala Blanco no’u nei, o ka mokukaua Fern, ka mokukaua hope loa o na aumokukaua Amerika e haalele ana i ke awa o Havana nei, oiai e mau ana no ka welo ana o ka hae Sepania maluna o Morro.”
O keia na huaolelo hope a Kenerala Li i hoouna aku ai imua o Kernerala Blanco, ia Kenerala Li i haalele iho ai i ke awa o Havana, ma ka po nei. Ua piha inaina loa ia o Li no ka nui launa ole o na hana hoohaahaa i hanaia mai maluna ona e na luna Aupuni o Sepania ame na poe “Paniolo” nohoi. Ma ka wa i haalele aku ai ka moku “Fern” (Palapalai) i ke awa o Havana, ua hooho mai la na kanaka o uka, “Fuera!” (Hele pela), a ua pane aku hoi ka Hope Kanikela Amerika Springer, “E hoi hou mai ana no makaou,” alaila, kāhea aku la oia ma ka olelo Sepania, “Espereu volvernos!” (E kali a hoi hou mai mākou).
Ma ka wa a Kenerala Li i hele aku ai i ka halealii, kahi i noho ai o Kenerala Blanco, a e ukali pu ana hoi iaia (Li) o Mr. Gullon, ke Kaneikela Pelekane, ua hoouna aku la ia ( Li) i kona aloha ia Kenerala Blanco, me kona nonoi ana’ku, ua makemake ia e ike iaia. Aka, ma kahi o ko Kenerala Blanco puka ama mai i waho e hālāwai pu me Li, ua puka mai la o Kauka Congosto, a pane mai la, aole makemake o Kapena Kenerala Blanco e hālāwai me ia. Ua lilo kēia i mea e ano e ai ko Li noonoo. Ua kūnou mai la o Congosto a huli hoi aku la, a haalele aku la o Li i ka halealii me ka piha inaina. Aole loa i loaa ia Kenerala Li he mau hoike aloha ana mai na koa Sepania mai, elike me ka mea mau i ka oihana Kanikela a Kuhina o ko na Aina E.
Ma ka wa i haalele aku ai ka mokukaua Amerika “Fern” i ke awa o Havana, a i kona kaalo pono ana ae ma ka aoao o ka mokukaua Sepania “Alphonso XII,” ua hoohuliia mai la kekahi o kona mau pu a ku pono i ka moku Fern. A kakani pu mai la na hōkiokio ana o luna o ua moku la, me ke kāhea pu ana mai, “Fuera!” A pane aku la nohoi o Hope Kanikela Springer, :Espereu volvernos!”
KA MANAO NUI O KA OLELO KUKALA KAPAE KAUA MA CUBA.
Maderida, Aperila 10.-Ma ka hora 11 o ke ahiahi nei, ua hoʻopuka aku la o Senio Capdepon, Kuhina Kalaiaina, he palapala hoakaka akea imua o na luna Aupuni, e hoike ana, ua pau i ka hooponoponoia e Sepania, elike me ke noi a ka Pope ame na mana nui o Europa, na hana e mau ai ka hanohano ame ka inoa maikai o Sepania, a pela hoi me kona noho mana ana ma na mokupuni Anetile.
Ua olelo ae hoi ka Nupepa El Imparcial, ua hoike ae o Lutanela Kenerala Correa, ke Kuhina Kaua, ma ka la inehinei, ma kana kamaʻilio ana me na poe he nui, penei: “He kuihewa loa ka oleloia ana, ua haawi aku nei ke Aupuni he kulana kāpae kaua i na poe kipi o Cuba. Aole loa au e haawi aku ia mea a hiki i ko’u pau ana mai ka Aha Kuhina mai, nokamea, ua like loa no ia hana ana, me ka ae maoli ana aku i ke kuleana kaua o ua poe kipi la. Ua ae aku ke Aupuni i kēia manao, mamuli o ka makemake o na mana o Europa nei, e hoike io kākou i ke kaua ana i loaa ai ia Kenerala Blanco ka wa pono e hoʻomākaukau ai no na hana e loaa ai ka maluhia. Ua ae, aku au i kēia manao, e hookiia ke kaua, oiai hoi o ka hoole ana aku i @@ makemake o na mana o Europa nei, oia no ka hookaawale ana ia Sepania mai ko ke ao mai āpau. A ina hoi au i haalele i ka Aha Kuhina, oia ko’u haawi ana he mākālua hemahema i ka mea e pani mai ana ma ko’u wahi.
“Maiia ua hoʻopuka aku la o Kenerala Blanco he olelo kuahaua o ka maluhia, ame kekahi mau kumu manao maikai e ae, oiai e hoʻomaha ana ke kaua. A ina Hoko o kēia wa hoʻomaha e loaa ana he mau hoʻoponopono maikai ana, a unuhi aku hoi o Amerika Huiia i kona mau mokukana mai na wahi e kokoke ana ia Cuba ame na mokupuni Pilepine alaila, e loaa ana ka maluhia. A i oleia e hoomauia aku no ke kaua ma Cuba, a e konoia auanei na mana o Europa e koi aku ia Amerika Huiia e ku oia i ka wa a e kauoha hoi oia e’ hoopania kela komite hoouna a hooiako mea kaua ia Cuba mai Nu Ioka mai. O kēia hoʻomaha ana i ke kaua aole ia he mea e ākeakea mai ai i ke Aupuni o Sepania mai ka hoomau ana ku i kana hoʻomākaukau kaua ana ame ke kūkulu ana i ka anemoku ua mokupuni o Keneni ame Balearika ame Porto Rico ma ke kulana hiki ke pale ia lākou iho.
HAKAKA A NA MANUWA PELEKANE
ME AMERKA MA KAHI
AOAO AME NE RUKINI, FARANI
AME GEREMANIA MA KEKAHI AOAO.
Vanakoua, Aperila 11. – Ua loaa mai he lono mai Kina mai, maluna mai o ka mokuahi Emperesa o Iapana, e hoike ana , ua ulu ae la he hakaka kuikui lima a uhau laau me na mea eha a ae, mawaena o na luina o na mokukaua Pelekane me Amerika ma kekahi aoao, ame na luina o na mokukaua Rukini, Farani ame Geremania ma kekahi aoao, maloko o ke kulanakauhale o Hong Kong, mamua iho o ka haalele ana’ku o ka mokuahi Emeperesa o Iapana ia laila.
O ka hoomaka ana o kela haunaele pili lāhui, maioko ia o kekahi mau wahi hale inu rama, a ma ke alanui nohoi, mawaena o kekahi mau luina o na aoao elua. Ua hoalaia kēia haunaele e na manuwā Rukini. Ua huipu ae la lākou me na manuwā Farani ame Geremania. Ua hiki ko lākou nui i ka 400, a ua paa pu okoa ke alanui Moiwahine ia lākou mai uka mai o ka halepule Pake a hoea i kahakai, he 100 i-a paha. O ke akea o ke alanui he 25 no kapuai. Ua hooho ae la lākou, aole i kahi “Keoni Bulu,” a kanaka Amerika, ke komo mai ma kahi a lākou e pani ana, me ka nāhoahoa ole o ke poo ia lākou.
I keia wa i nonoi ae ai na manuwā Pelekane i na manuwā Amerika e huipu lākou. Ma kēia akoakoa ana, ua hiki ko lākou nui i ka 150. He 50 o lākou, ua hoounaia aku la i hope e houluulu ai i kekahi mau ohe loloa, oiai hoi kekahi poe o lākou e noke ana i ka hooulu olelo hakaka me na Rukini, Farani ame Geremania. I ka loaa ana mai o na ohe, ua hoʻonohonoho koke ae la na Pelekane ame na Amerika, ia lākou iho ma kekahi bataliona. Me na leo huro o na Pelekane ame na Amerika, me na kui i aakiia a paa, ua nee aku la lākou imua o na kanaka olelo-e me ka ikaika nui, oiai nae he 50 poe Pelekane ame Amerika mahope mai o na Rukini kahi i uhau mai ai me na laau. Aole i emo ua puni ae la na Rukini, Farani ame Geremania i na Pelekane ame na Amerika, aua hoomakaia he hakaka puupuu ikaika mawaena o lākou. Emoole ua auhee aku la na Rukini, Farani ame na Geremania, a ua lanakila na Pelekane ame na Amerika.
UA HALA O PAANIANI KEKUAIWA.
Ma ka hora 4 o ke ahiahi Poalua o kela pule aku nei i haalele mai ai o Paaniani Kekuaiwa i kēia ola ana, ma kahi noho o kana kaikamahine, oia o Mrs. Apua, ma Alanui Kuakini, i ke 68 paha o kona mau makahiki. Ua hanauia oia ma na aekai o “Kona kai opua i ka lai,” ma ka wa o Boki i holo ai i Kahiki. He mau kaikamahine elua kana e ola nei i kēia wa, ame na moopuna lehulehu.
Ua hala aku oia ma kela aoao o kēia ola ana me ke aloha nui ia e kona ohana ame kona poe hoa@oha. Iloko o ka malu ame ka maikai i waiho mai ai oia i kēia honua, a nee aku la he home hou, ma kela kapa o ka muliwai eleele o ka make, ‘Aloha no!
Elua makahiki i haia ae nei, ua kuai mai la o R.J. Warren, he kanaka kāwili laau lapaau ma Pleasant Brook, Nu Ioka, he wahi lākou uuku o ka Laau Kunu a Kamalena. A penai kana hoike ana: “Ma ia wa aole i ikeia kēia laau ma kēia wahi; i kēia ia ua lilo ka Laau Kunu a Kamalena i laau ohana no kela ame kēia hale.” O ke ano no keia maloko o na anaina apu he nui, Ma kahi i maopopo ai ke ano maoli o ka Laau Kunu a Kamalena, ua lilo ia i mea ohohia nui ia e na kanaka. E kuaiia ana kēia laau e ka poe kāwili a kuai laau lapaau āpau. O ka Hui o Benson, Smith, i Kaupalenaia, na Agena na no ko Hawaii Pae Aina.
Theo. P. Severin
(KAPOLEMA MA).
He Mea Pa’i Kii Hoolelekaka.
E hana ana oia i na kii nani loa ma Honolulu nei no ka uku haahaa loa. E paila ana na Kii Ahaaina, Mare, Hoolewa, na Hale Noho, a pela aku.
E hoonuiia ae ana na kii mai na kii liilii mai.
Alanui Nuuanu, ma kēia aoao aku @ ke Alanui Pauahi. Aia iluna.
2664-12ma