Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVII, Number 17, 29 April 1898 — Page 4
| This text was transcribed by: | Iasona Ellinwood |
| This work is dedicated to: | Nā hanauna e hiki mai ana |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
me ka hoopaahao ma ka hana oolea i na makahiki aole e oi aku i ka elima."
PAUKU 2. E lilo keia i Kanawai mai a mahope aku o kona la e hoolahaia ai.
Aponoia i keia la 25 o Aperila, M. H. 1898.
SANFORD B. DOLE,
Peresidena o ka Repubalika o Hawaii.
KANAWAI 21.
HE KANAWAI E HOOKAAWALE ANA I NA HAAWINA NO KA UKU ANA I NA KOI, NA BILA I HOOKAA OLE IA A ME NA UKU MAKAHIKI I UKU OLE IA MAMUA IHO O DEKEMABA 31, 1897.
E Hooholoia e ka Ahaolelo o ka Repubalika o Hawaii:
PAUKU 1. O na huina mahope iho nei i hiki aku i ka $87,452.19, ma keia ke hookaawaleia nei e ukuia mailoko ae o na dala a pau iloko o ka Waihona i loaa mailoko mai o na loaa o na ano a pau o ka Repubalika o Hawaii, mawaho ae o na huina i hookaawaleia mamua aku nei, no na hana mahope iho nei, oia hoi:
Koi o ka Laina Mokumahu Canada a me Australia . . . $9,439 12
Ukupanee no hookahi makahiki mai Mei 20, 1897 a i Mei 20, 1898 ma ka eono pa-keneta . . . 566 35
$10,0005 47
Koi a Charles Dunwell . . . 3,250 00
Koi a kekahi poe e pili ana i ka Mokumahu Kinai Maru . . . 6,018 00
Na lilo Aha Senate Kuikawa, 1897 . . . 500 00
$19,773 47
OIHANA HOOKOLOKOLO.
Na lilo Aha Kiekie a me na Aha Kaapuni . . . $5,046 00
Uku o na mahele olelo i hookaawale ole ia ka uku . . 115 75
Lako palapala me kela me keia lilo . . . 50 98
Kuai Buke Kanawai . . . 54 75
$5,267 48
OIHANA O KO NA AINA E.
Ka Bana . . . $91 65
Oihana Koa . . . 14 00
Na lilo Oihana Kanikela . . . 5,020 00
Na lilo Elele Kuikawa i Ladana . . . 3,424 06
Kokua Kakauolelo, Keena Kanikela Kapalakiko . . 90 00
Koi a Thomas Nott . . . 16 00
$8,655 71
OIHANA WAIWAI.
Kela lilo keia lilo Keena Waiwai . . . $90 50
Uku kaulele Kakauolelo Keena Waiwai . . . 300 00
Kela lilo keia lilo Keena Auhau . . . 2,258 51
Na hana kuikawa, Oihana Dute . . . 1,284 92
Kela lilo keia lilo Oihana Dute . . . 994 25
Na lilo Waapa Oihana Dute me Pailata . . . 74 31
Pai ana i na Kikoo Hoahu . . . 4,474 95
Pai ana 80,000 Leta Hale Leta . . . 713 50
Hoihoi Auhau Papalua ia Grace Kahoalii . . . 129 30
Na uku i uku ole ia Dekemaba 31, 1897:
Uku Kakauolelo Apana Hookolokolo Elua . . . $ 125 00
Uku Lunakanawai Apana Lahaina . . . 140 00
Uku Lunakanawai Apana Wailuku . . . 92 00
Uku Lunakanawai Apana Makawao . . . 92 00
Uku Lunakanawai Apana Hana . . . 70 00
Uku Lunakanawai Apana Kipahulu . . . 25 00
Uku Lunakanawai Apana Honuaula . . . 25 00
Uku Lunakanawai Apana Molokai . . . 42 00
Uku Lunakanawai Apana Lanai . . . 25 00
Uku Lunakanawai Apana Kona Akau . . 50 00
Uku Lunakanawai Apana Hamakua . . . 91 00
Uku Lunakanawai Apana Puna . . . 33 00
Uku Lunakanawai Apana Lihue . . . 140 00
Uku Lunakanawai Apana Waimea . . . 70 00
Uku Lunakanawai Apana Hanalei . . . 41 00
Uku Lunakanawai Apana Koloa . . . 100 00
Uku Lunakanawai Apana Kawaihau . . . 83 00
Uku o na Hope Luna Helu a Auhau . . . 14,031 00
Uku Luna Dute Mahukona me Honoipu 60 00
Kokua i na Kula Beritania, Hawaii a me na Kula Pualu (57 Kikoo Dala) . . . 2,137 00
Uku o na Luna Kula, (15 Kikoo Dala) . . 149 75
$17,621 75
$27,941 99
OIHANA LOIO KUHINA.
Na lilo o na hoike ma na hihia Karaima . . . $1,854 20
Na lilo o na Aha Koronero . . . 213 25
Kela lilo keia lilo Kairama me Kivila . . . 40 35
Ola o na Paahao, Hawaii . . . 218 00
$2,325 80
OIHANA HOONAAUAO.
Na lako palapala a me kela a me keia lilo . . . $1,832 93
Hoomaemae hou ana i na hale kula . . . 1,100 75
Kula Hoopololei . . . 601 16
A'o hana lima . . . 3 15
Waihona Buke . . . 383 93
$3,921 92
KOMISINA O NA AINA AUPUNI.
No ke ana ana a me na hana ma ke kahua . . . $1,575 50
No na Alanui hou . . . 2,026 00
Kela lilo keia lilo . . . 901 48
$3,502 98
OIHANA KALAIAINA.
Buro Oihana Mahiai . . . $148 53
Uku o na Malama Hale Kukui . . . 25 00
Na Kahua o ka Lehulehu . . . 6 00
Hoomalamalama ana i na Alanui mawaho aku o Honolulu . . . 23 25
Buro o na hana hou . . . 671 92
Moku Kolo Moku . . . 1,109 97
Hoomaemae me na lako Hale Aupuni . . . 67 53
Kukui Uwila . . . 15 75
$2,067 95
PAPA OLA.
Hookaawale ana, malama ana a me ka Lapaau ana i na Ma'i Lepera . . . $7,471 57
Malama ana i na Halema'i . . . 678 33
Malama ana i na Keiki ma'i ole, a na ma'i Lepera . . 65 55
Halema'i Pupule . . . 171 59
Na lilo Hoomalu Ma'i . . . 2,439 06
Kela lilo keia lilo . . . 1,404 41
Na Laau Lapaau . . . 764 47
Na koi i ulu ae mailoko o na mea i hanaia iloko o ke Kau Ma'i Kolera o 1895:
Koi a Lee Ming & Co. . . . $750 00
Koi a V. O. Teixeira . . . 250 00
&1,090 00
$13,994 89
HOAKAKA HUI.
Koi Laina Mokumaku Canada a me Australia . . . $10,005 47
Koi a Charles Dunwell . . . 3,250 00
Koi a kekahi poe e pili ana i ka Moku mahu Kinai Maru . . . 6,018 00
Na lilo Aha Senate Kuikawa 1897 . . . 500 00
Oihana Hookolokolo . . . 5,267 48
Oihana o ko na Aina E . . . 8,655 71
Oihana Waiwai . . . 27,941 99
Oihana Loio Kuhina . . . 2,325 80
Oihana Hoonaauao . . . 3,921 92
Komisina Aina Aupuni . . . 3,502 98
Oihana Kalaiaina . . . 2,067 95
Papa Ola . . . 13,994 89
$87,452 19
PAUKU 2. E mana keia Kanawai mai a mahope aku o kona la e hoolahaia ai.
Aponoia i keia la 25 o Aperila, M. H. 1898.
SANFORD B. DOLE,
Peresidena o ka Repubalika o Hawaii.
HAAWINA
KULA SABATI.
HAAWINA VII.—MEI 15.
Ke Kiai mau ana. Mataio 24:42-51.
42 Nolaila, e kiai oukou; no ka mea, aole oukou i ike i ka hora e hiki mai ai ko oukou Haku.
43 Ua ike oukou i keia, ina paha i ike ka mea hale i ka wati e hiki mai ai ka aihue, ina ua kiai ia, i wawahi ole ia'i kona hale.
44 Pela hoi oukou e noho ai me ka makaukau; no ka mea, i ka hora e manao ole ia'i e oukou, e hiki mai no ke Keiki a ke kanaka.
45 Owai la ke kauwa malama pono, naauao, i hoonohoia'e e kona haku i luna no kona mau ohua e haawi aku i ai na lakou i ka manawa pono?
46 E pomaikai ana ua kauwa la, ke ike mai kona haku ia ia e hana ana pela i kona hoi ana mai.
47 He oiaio ka'u e olelo aku nei ia oukou, e hoonoho kela ia ia maluna o kona waiwai a pau.
48 Aka, o ke kauwa ino la, i olelo iho iloko o kona naau, Ke hoohakalia nei kuu haku i kona hoi ana mai;
49 A ke hoomaka ia e pepehi i na hoa kauwa ona, a e ai pu a e inu pu me ka poe ona:
50 E hoi hou mai no ka haku o ua kauwa la, i ka la i kiai ole ai ia, a me ka hora i manao ole ai ia;
51 A e hookaawale aku kela ia ia, a e haawi aku i kona kuleana me ka poe hookamani; ilaila ka uwe ana a me ka uwi ana o na niho.
PAUKU GULA. Mataio 24:42. Nolaila, e kiai oukou: no ka mea, aole oukou i ike i ka hora e hiki mai ai ko oukou Haku.
MANAO NUI. E pono ke makaala mau ma ka imi ana i ka pono, ma ka pale ana'ku i ka hewa.
OLELO HOAKAKA. E pono ke heluhelu i ka Mokuna 22 holookoa i mea e maopopo loa ai ke ano eehia o keia oleloao o Iesu ma ka la hope loa o ko Iesu haiolelo ana ma ke akea, i kona wa i halawai pu ai me kona poe haumana he uuku wale no. O na kumu no keia haiao, ua hoomahuahua ae lakou no kela a me keia hanauna mamua o ka hopena o keia ao. Eia ko Iesu mau oleloao ano like ma Mareko 13:33-37; Luka 21:34-36; 12:35-46.
42. Nolaila,—Mamuli o ka noonoo pono ana i na oleloao o Iesu i ka wa mamua iho nei e pili ana i ka hailuku ia ana o Ierusalema i ka wa koke, oia ke kulanakauhale o ke Alii Hanohano, Luka 21:26. Pela no e hoopauia auanei keia ao holookoa. No kela a me keia hanauna e pono ke haieuanelio i ka hiki ana mai o ka Mesia e ola'i. A pau ka haieuanelio ana'ku i ko keia ao holookoa, e hoi hou mai ana o Iesu ma kona mana maoli a me kona nani iulani, e lilo i moi maluna o kona aupuni i hooponopono hou ia. Aole hookahi hana wale no a Iesu i paipai ai; he kulana maikai e malama mau ai, keia kiai ana. Ua kue keia i ka palaleha a me ka manuea. Ano okoa paha ke kiai ana a loaa ole ka poino, a me ke kiai ana i mea e loaa ai ka pomaikai. Ka makaukau oia no ke ano noho i kauohaia. Hora,—ina kokoke paha, ina mamao aku paha. Aole kupono ko kakou ike loa ana i ko ka wa hiki mai ana, o maopopo ole kona ano maoli mamua o ka wa hana, o palaleha hoi kakou ma ka hookaulua ana a hiki i ka wa pili pono, o haule na hana e pono ai ke hana ma kela a me keia hanauna pakahi i mea e makaukau ai keia ao holookoa no ko Iesu hoi hou ana mai. Hiki,—ua pinepine keia hiki ana mai o Iesu mamua o kona hoi hou ana mai i ka wa hope loa. Ka la Penetikoka, ka la hope loa o Ierusalema no ka lahui Iudaio: na wa pinepine i kaawale ai ka pono a me ka hewa ma ka wa ola o kakaou pakahi. 43. Aihue,—e hana ana ma ka pouli, e eli ana malalo o ka paia hale, oia he lepo wale no e like me na ilio malalo o ka puka-pa. Wati,—he mau apana eha ma ka po, e like me ko ka lahui Hawaii, ahiahi, aumoe, wanaao, kakahiaka. Kiai,—no kela mea hale, keia mea hale keia hana ma na aina hikina, aole no na luna aupuni. 44. Manao,—ma ke ano hikiwawe ko ke Akua hele ana, ka wa make, ka la hookolokolo, ka wa hoopakele, ka wa hookolokolo, ka ulia poino, 1 Tes. 5:2; 2 Pet. 3:10. Kuhihewa maoli ka mea kiai e ae i ka hiamoe ana, hoolelehu, niolopua. E noonoo i mau kumu no ke kiai mau ana, ka nui o na pomaikai e loaa ai, ke ano hooweliweli o na poino uhane, ke ano kanalua o ko ke Akua kahea ana ia kakou e ala a hana. O ka make oia no ka uku hoopai no ke koa kiai ina paha e hiamoe ana oia. 45. Owai,—he ninau keia e noonoo pono ai i ke kulana o ke kauwa hoomakaulii, a kupono e lilo ai i luna, no ka malama pono mau ana kona mau haawina hana i na wa hana pakahi. Oia no ke kauwa kiai mau, malama mau i ka pono, i paulele loa ia. 46. Pomaikai,—nui kona uku hana ma ona iho, mai kona haku mai no hoi. Aole pili keia pomaikai i ka mea pihoihoi, makau wale, hihio wale, aka nae i ke kauwa hoolohe, hana mau, e imi mau ana e hooko i ka manao hooholo o ka haku hana, a me kona olelo kauoha. 47. Hoonoho,—maluna o kona mau waiwai a pau loa, aole nae maluna o na hoakauwa e hookiekie ai, Luka 19:17-26. O ka uku kupono no ke kauwa i pauleleia oia no na hana nui ae. O ka mea loaa ma ko Iesu aupuni, aole e hoemi oia i na kuleana o hai. 48. Naau,—aole ma ke akea keia: hilahila maoli oia no keia olelo kuhi wale: me he mea la e loaa ana iaia he wa e hoomaloka ai, kue i kona oihana kauwa. 49. Pepehi,—aole waiho wale oia i kona oihana ponoi: aka nae ua lawelawe oia i na hana e poino ai kona mau hoa. Ua hoino keia kauwa ino i na kauwa noho pono no ko lakou kulana maikai. Ua hoopaewaewa oia i na mea maikai e lilo ai lakou i mau mea e poino ai. O ka mea e hahai ana i kona makemake, oia no ka mea e hahau ana i na mea e ae. I ka wa a ka poe Katolika i hoolaha ai i na palapala hookuu i ka poe lawehala, ia wa no ua kukulu lakou i ka Hui Malu o ka Inekuisitio e hopu wale a hoopai wale i ka poe noho pono. 50. Hoi,—o ke kiai ole, o ka manao ole, aole ia he mea e pale aku ai i ko ka Haku hoi hou ana mai. Ua naaupo ka poe hewa, ma ko lakou manao, ina hoole lakou i na kanawai, aole he mau kanawai hoomalu ia lakou! 51. Hookaawale,—okioki i na kino, mamuli o ka hana maa mau o ka aina hikina, 1 Oihanalii 20:3; Hebera 11:37. Ma ke kulanakauhale o Kanetona ua hoikeia mai ia'u ke poo o kekahi wahine i okiokiia i kona wa ola i ka la mamua ae la no ka hookomo ana i ka laau make i kekahi mau hoa. Hookamani,—he hewa ano nui keia, ka aihue ana i ke kapa komo o na mea lani e hooko loa ai i ka hana a ka diabolo ino.
I. Ka oleloao o ka Haku, 42-44. Heaha ko Iesu olelo e pili ana i kona wa e hoi mai ai? Heaha kona kauoha i kona poe haumana? Heaha na kumu no ke kiai mau ana? Ua hoohalikeia kona hoi hou ana mai me wai, Hoikeana 16:15? Heaha ke ano makaukau? Pehea i pili ai ke kauoha e pule, Luka 21:36? Heaha na wa o ko Iesu hiki ana mai ia kakou? He poino anei ko Iesu hiki ana mai i kona poe kauwa? E pono anei i ka Ekalesia ke kiai mau i ka wa a Iesu e hoi hou mai ai? Hiki anei i kekahi ke hai lea aku i ua wa la? E pono anei ke huli mau i ka Baibala i mea e moakaka ai ua wa la; a i ole paha e loaa'i na oleloao i na kauwa hoolohe e pili ana i ko lakou ano hana?
II. Ke kauwa kiai mau, 45-47. Owai keia kauwa? Ua pili anei keia ninau i na kahunapule wale no, a i ole paha i na mea manaoio pakahi? Ua lawa anei ko ka makua hoolako ana i na mea ai, na aahu, a pela'ku; aka nae aole he mau mea pale i ka poino a me ka powa? Ua makau anei ke kamana akamai i ka hele ana mai o ka haku hana? Heaha ka uku maikai loa no ke kauwa hana pono, 2 Kor. 1:12? Oi aku anei ka hanohano o na hoa kanaka mamua o ka mahalo o ka Haku, Gal. 1:16? Pehea e loaa ai i kela a me keia kauwa pono na waiwai a pau loa?
III. Ke kauwa ino, 48-51. Heaha ka hewa o ke kauwa ino? Heaha ka makamua o kona hewa? Pehea i mahuahua ae ai? Ua pili paa anei ka poino i ka hewa? Heaha ka hewa nui o ka mea ona? E pono anei ke laikini i na halekuai rama? Heaha ka poino no keia lahui mamua ae o ka waiona? Hiki anei i ka mea ona ke komo iloko o ka pomaikai lani? Hiki anei ia oe ke ae aku i keia poino me ka manao aole pili keia ia'u a me ko'u ohana? Heaha ka poino nui o ke kauwa hoomaloka ma keia ao? E pono anei ke hooweliweli i na kanaka hewa me na oleloao e pili ana i ka lua ahi?
MANAO PILI. 1. E pono anei i ka mea manaoio ke hoopau i kona hana maoli i mea e kiai ai no ka hiki ana mai o Iesu? 2. Ua malama anei oe i kou olelo hoohiki e kiai i ka maluhia a me ka pomaikai o ka Ekalesia? 3. Ua ae wale anei oe i na manao lalau o keia mau la, a haalele i ka Ekalesia? 4. Ua makemake anei oe e alii maluna o kou mau hoahanau? 5. Ua makaukau anei oe e ku imua o ke alo o ka Haku Iesu Kristo?
Ua laulaha ae maloko nei o ke kulanakauhale ma ka pule i hala he mau dala pepa Aupuni i hana apuka ia, mamuli o na mea paahana pa'i kii. O ka Bila Dala Aupuni hou iho nei o ka huina $5 a $10 kai imi epa ia me ke akamai. Eia ka oihana maikai ke huli nei i kahi e loaa ai ke kolohe.
Hoolaha Kumau.
Ola Nawaliwali
MAMULI O KE
KOKO INO.
E heluhelu iho i ka mea i hanaia e ka Ayer Laau Sarasaparila no ka Rev. Z. P. Wilds, he misionari kamaaina loa maloko o ke kulanakauhale o Nu Ioka a hoahanau nohoi o Lunakanawai Wilds i make, he kanaka kaulana.
"No na makahiki lehulehu he lu@ au na ka ma'i pa-palahu ame na ma'i aai e ae, i puka noloko mai o ke koko ino. Ono ole mai la ka'u ai, a nawaliwali mai ko'u nui kino apau. Mamuli o ko'u ike ana i ke ola ana o kekahi poe e ae no ko lakou inu ana i ka Laau Sarasaparila a Ayer, ua hoomaka iho la au e inu i ua laau la. A ua
ONO AE LA KA'U AI
mai ko'u inu mua loa ana mai no i ua laau la; alaila, hoomaka mai la ka maikai o ko'u ola. He haneri pa-keneta ka oi o ko'u ikaika ae i keia wa, a ua loa mai keia mai ka LAAU SARASAPARILA MAI A AYER, ka laau hoi a'u e hoike aku nei me ka oiaio, oia ke pookela loa o na lau hoomaemae koko i ikeia."
No na ma'i apau i loaa noloko mai o ke koko ino e lawe i
Ka Ayer Laau Sarsapailla.
KA AYER HUAALE Ka Laau Hoola no ka Ma'i Awaawahia o ka Opu.
Ke pookela o na laau no ka malama ana, ka hooulu ana me ka hoonani ana i ka lauoho, oia ka
Ayer Laau Hooulu Lauoho.
Aole e kepia ke poo, ola na ma'i puupuu, aole hoi helelei ka lauoho. Ina maloohaha mai ka lauoho, hinawenawe a ano hina mai, alaila, na keia laau e ho'iho'i hou ae a kona ano mua, a hooulu lupalupa ae la i ka lauoho. Ma na wahi apau, o keia Laau Hooulu Lauoho a Ayer ke pookela, a ua lilo ia i punahele a i hoapili no na lede ame na keonimana.
Ayer's Hair Vigor
I homakaukauia e
DR. J. C. AYER, Lowell, Mass., U.S.A.
Na Medala Gula mai na Hoikeike Nui o ke Ao
Hollister Drug Co. Lt.
Na Agena ma ka Paeaina Hawaii.
Kakela ME Kuke.
Ka Halekuai Nui
O NA
Waiwai Like Ole
O na mea
HANA KAMANA A PAU.
Na Lako Pili Hao Kukulu Hale,
Na Kepa bele,
Na Lei Ilio,
Na Kaulahao Ilio,
Na Pahi,
Na Upa,
Na Kope Hulu,
Na Pulupulu,
Na Palau Lio
Na Mea Mahiai, Na Au Ho, Na Au Koi, Na kua bipi, Na lei bipi, Na kalahao bipi, Na uwea pa, Na kaa palala, Na mea piula, Na Ipuhao.
Makau ME Aho Lawaia
Na Iliwai . . . Na Pakeke . . .
Na Kula . . . Na Pakeke Hao . . .
Na Hulu Pena . . . Na Kapu Hao . . .
Na Pulumi . . . Na Pauda . . .
Na Pena me Aila . . Na Kukaepele . . .
Na Kopa . . . Na Uwiki, a me . . .
Na Aila Mahu . . . Na Ipukukui . . .
Mikini Humuhumu Kaulana a
Wilcox & Gibbs
Hookahi Lopi,
KA REMINGTON, Elua Lopi.
A me na ukana he nui wale o kela a me keia ano.
Kakela me Kuke.