Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVII, Number 19, 13 May 1898 — Upaipai na Eheu o ka Aeto Amerika ma Manila. PAU NA MOKUKAUA SEPANIA I KA LUKUIA. Ke Koa a me ka Wiwo ole o ka Adimarala Sepania. EHUEHU NA HANA A KA ILIPUAKEA O MALEKA. Ka Hoonee Kaua ma ka Moana Atelanika. KE KAUA MAWAENA O AMERIKA AME SEPANIA. [ARTICLE+ILLUSTRATION]

Upaipai na Eheu o ka Aeto Amerika ma Manila.

PAU NA MOKUKAUA SEPANIA I KA LUKUIA.

Ke Koa a me ka Wiwo ole o ka Adimarala Sepania.

EHUEHU NA HANA A KA ILIPUAKEA O MALEKA.

Ka Hoonee Kaua ma ka Moana Atelanika.

KE KAUA MAWAENA O AMERIKA AME SEPANIA.

O keia mau nuhou a makou e panee aku nei malalo iho nei, rio ke kaua mawaena o Amerika Huiia ame Sepania, oia na mea hou i loaa mai ia makou maluna mai o ka moku kalepa "Transit" ame ka mokuahi "Rio de Janeiro" ma ka Poalima ame ka Poaono (Mei 6 ame 7) o kela pule«aku nei. HOOPUKA 0 PERESIDENA MAKINILE I KA OLELO KUAHAUA PANIKU I NA AWA KUMOKU O CUBA. Wasinetona, Aperila 22. —1, keia la i hoopukaia aku ai ka olelo kuahaua a Peresidena MaKinile no ke paniku ana i na awa-kumoku o Cuba. A penei ke ano nui o ua olelo kuahaua 'la: Oiai, Ma o kekahi olelo hooholo hui la i hooholoia e ka Ahaolelo Nui a i aponoia ma ka la 20 o Aperila, 1898, a i waihoia aku hoi i ke Aupuni o Sepania, ua kauohaia aku ua Aupuni la (o Sepania) e hookuu koke i kona noho mana ana ame kona noho hooponopono aupuni ana ma ka Mokupuni 0 Cuba, a e unuhi aku i kona mau aumokukaua mai Cuba aku, a mai na kai aku hoi o Cuba, a ua kauohaia hoi ka Peresidena o ka Mokuaina Huiia e hoohana aku i ka oihana kaua holookoa o Na Mokuaina Huiia, ma ka aina a ma ka moana, a e kahea aku hoi no ka hoohana maoli ia ana iloko o ka oihana kaua o Na Mokuaina Huiia, na pualikoa o na mokuaina lehulehu, 1 like ka nui me ka mea e lawa ai ka hooko ana'ku i ua olelo hooholo la; a

Oiai, Ma ka hooko ana'ku i ua olelo hooholo la, ua manao ka Peresidena o Amerika Huiia, he mea pono ke hoonee aku a e hookahua aku hoi i ke paniku ana i ka aoao akau o Cuba, oia hoi na awakumoku apau ma ua kapakai la, mawaena o Cardenas ame Bahia Honda, ame ke awakumoku o Cienfuegos, ma ke kapakai hema o Cuba;

A nolaila, owau, o William MaKinile (McKinley), Peresidena o Na Mokuaina Huiia, i mea e hooko aku ai i ua olelo hooholo la, ke kukala nei, ma keis, a ke hoike aku nei, ua panikuia e Na Mokuaina Huiia, o Amerika ke kapakai akau o Cuba, e komo pu ana na awa ma ua kapakai la, mawaena o Cardenas ame Bahia Honda, ame ke awa o Cienfuerto ma ke }tapakai hema o Cuba, i oleloia, elike me na Kanawai o Na, Mokuaina Huiia, ame na Kanawai o na lahui, i pili ma keia kulana hana. E hoonohoi.a aku ana he ikaika kaua lawa pono, e hiki ai ke akeakea aku i ke komo ana mai ame ka puka ana aku o na moku mailoko aku o na awa i oleloia ae la. O kela ame keia moku o kahi aina kuikawa e hookokoke mai ana i ua mau awa la, a e hoao ana paha e haālele iho

ia mau wahi, me ka hoike mua ole ana mai i ka lohe, a hoomaopopo ana paha no ka hookumuia ana o keia panikuia ana. e hoikeia aku no e ke aliikoa kiekie o ka oihana kaua e hoōko ana i keia paniku ana, a nana hoi e hoopaa iho ma ke kakau kua ana i na olelo ame ka la oia hoike ana mai, maluna o ka palapala hoike a ua moku la, a pela hoi me kahi i kakau kua ia ai ua palapala 'la, a ina e hoao hou ua moku la e komo aku iloko o kekahi awa i panikuia, e hopu pio ia no ia a e hoounaia aku ma ke awa mua loa s ikeia ana he kupono no ka lawelaweia ana o na keehina hana e kue ana i ua moku la ame kona mau ukana, ma ke ano he waiwai pio ia, elilie hoi me ka mea e ikeia ana he pono. i!

O na moku o na ainn kuikawa e lm ana maloko o kekahi o ua mau awa

la, ma ka manawa i hookumuia ai ke panikuia ana, e hoikeia aku no i ke iho ia wahi iloko o na la he kanakolu. I hoike no keia, ke kakau nei* au i ko'u inoa a kauoha e hoopiliia ke Sila o na Mokuaina Huiia. Hanaia ma kē Kulanakauhale o Wasinetona, i keia la 22 o Aperila, M. H. 1898, a o ke Kuokoa ana o Na Mokuaina Huiia hookahi haneri ame iwakalua. WILLIAM M'KINLEY. Na ka Peresidena: * JOHN SHERMAN, Kuhina Nui.

HOIKE MAOPOPO 0 SEPANIA UA HEMO KA NOHO HOALOHA MAWAENA 0 NA'AUPUNI ELUA. Maderida, Aperila 21.—Eia iho ke ano nui o fta palapala a ke Kuhina o ko na Aina E o Sepania i haawiia aku ai i ke Kuhina Amerika Wood£ord: "Aloha oe; Ma ka hooko ana'ku i kekahi hana hoehaeha naau, ua loaa ia'u ka hanohano e hoike aku ia oe, ua aponoia e ka Peresidena o ka Repuhalika, he oleio hoohoio, na na Hale elua o ka Ahaolelo Nui o Na Mokuaina Huiia, e hoole ana i ko Sepania mana Aupuni oiaio, me ka hooweliweli ana mai hoi e komo akeakea me na mea kaua ma Cuba, a ua iike nohoi ia me ke kukaia kaua maoli ana. "Ua kauoha aku nei ke Aupuni o ka Moiwahine i kona Kuhina e huli hoi mai, me ka hakalia ole, mai Amerika Akau mai, me na hoa apau o ka oihana Kuhina.

"Ma o keia hana ana 'la, ua hookiia ka launa pili Aupuni ana ikea ai mamua aku nei mawaena o na Aupuni elua, a pela pu hoi me na hana apau mawaena o ko laua mau luna Aupuni. "Ua konoia au, pela iho la e hoike aku ai ia oe, i hiki ai ia oe ke hoomakaukau nou iho elike me kau i ike ai he pono. Ke nonoi aku nei hoi au i kou hanohano i kou hooiā ana niai i ka loaa ana'ku o keia palaphla, ma ka manawa au i ike # ai he pono, me ko'u i>u ana ae hoi i keia wa maikai, no ka hooia ana aku imua ou i ko'u mau manao mahalo kiekie ia oe. "P. GULLOU." KE AUMOKUKAUA AMERIKA MA NA KAI 0 CUBA. • Havana, Aperila 22. —Ua hoike ae ka mea kakau o ka nupepa Herald o Nu Ipka, m*;* Havana mai, ke kauhale poo o Cuba, penei: Mai na pae puu aku o Guanajay, i ike aku ai au i na mokukaua o Amerika. i keia auina la. Ke holo mai nei lakou no

Havana nei mai ke kukulu komohana mai. Ua hoea aku ka lohe i ke Kakela o Morro. Ke hoomakaukau la ia wahi. He nui ka hopohopo o na Sepania na lakou e kiai nei ke kulanakauhale. O kahi nawaliwali loa o ke kulanakauhale o Havana nei, aia ia imua ponoi o na aumokukaua Amerika. Aia hoi o Kenerala Blanco, iloko o kona aahu koa piha, iloko o ka papu o Santa Clara, ke pookela o ka ikaika o na papu pale o Havana nei. Aia pu me ia kona mau alii ukali apau, ame na 'liikoa alakai o na mahele kēa kumau a pualu. Ke puahi nei ka holo

ana a na 'lii hooko kauoha iloko nei 0 ke kulanakauhale, e kahea ana e lalau i na mea kaua, me ka a-hai ana i na kauoha i na batari pu-kaa, me na kauoha ia lakou e hoike koke aku imua o ke Kapena-Kenerala. Ua nui ka uluku o loko nei o ke kulanakauhale, ame ka pioloke. Ka puhee nei kekahi poe maloko o na pakaua, a o kekahi poe hoi ke haalele nei 1 ke kulanakauhale. He nui hewahewa na kanaka i holo aku no na pakaua no ke kaua ana. 0 kahi hoi a na mokukaua Amerika e kia mai nei, he wahi maikai lqa ia no ka hoolele ana mai i na koa Amerika no uka nei o ka aina, a ua hoomaopopo hoi o Kenerala-Blanco i keia mea, a nolaila, ke hoouna awiwi iiei oia i na pualikoa i ka papu o Santa Clara. Ua hoouna awiwi aku nei nohoi oia i kekahi mau mahele koa, ma ke kaa-ahi, no Vedado ame Karamelo. He mau pakaua nawaliwali keia. E hiki loa ana i na pualikaua Amerika ke hoopae ia mai ma keia wahi, me ka loaa ana no nae he wahi hooili

kaua uuku ana mawaena o na aoao | elua e pilikia nui ole ai na Amerika. Ke hopohopo loa nei hoi o Kenerala Blanco o lilo ke alahele ma ka muliwai Almendarez, i alahele mua no na koa Amerika e hele mai ai ma ko lakou wa e pae mai ai i uka nei o ka aina, a ma ia hana ana e loaa ana ia lakou he kulana ma ke komohana, he mau mile wale no ka mamao mai ke kulanakauhale aku nei. O ka papu ano nui wale no ma ia wahi oia ka Hale Kakela o AlareB. Ua lehulehu loa hoi na regimena i hoounaia aku i Playa de Mariano, he awa pae maikai loa hoi ia. He alahao hoi ke moe ana mai keia wahi mai a hoea i Havana iiei. Eia pu hoi o Arolas, ke kiaaina oihana koa o Havana nei, ke lawelawe pu nei me Kenerala Blanco, a o laua kai hele aku nei e nana i ke kulana pale ma ke alahele o Mariano. Ua hele mua aku nae laua i ka papu o Reina, mahope iho o ko laua haalele ana iho ia Santa Clara. Ua pau loa na pukuniahi i ka lawa pono i na kan&ka, a ua haawiia aku hoi na kauoha*ia lakou e ku me ka makaukau i keiia po, no ka manao wale ia ana, aia kā hoomaka ana o ke kaua ma ka wanaao. WAWALO KA LEO O KA PU MUA LOA 0 KE KUKALA KAUA MAI KA MOKUKAUA NASHVILLE AKU 0 KE AUMOKUKAUA 0 AMERIKA. Ki Komohana, Felorida, Aperila 22. —Na Patrick Mullen i ki i ka pu mua loa o ke kukala kaua mawaena o Amerika Huiia ame Sepania, 0 keia pu i ki ia ai, mailuna aku ia o ka mokukaua Nashville, malalo o Kapena Maynard, oiai ia e nee pu ,ana me ke aumokukaua malalo o Adimarala Kamekona (Sampson) no Havana. A penei ka hoike a Kapena Maynard no ke ano i paa pio ai ka moku Sepania Ventura, oia hoi ka moku i kipu ia aku ai e Patrick Mullen. "Mamuli o ke kauoha a ka moku lawe hae, ua holo aku la makou a he iwakalua mile paha mai Ki Komohana mai, a ma ka hora 7 a oi iki ua hoike mai la ko makou luau (look-out), ua ike aku; oia i kekahi moku malihini. Ua ike aku la nohoi makou, he moku Sepania ua moku la, eia nae aohe hae e kau ana maluna ona. Ua haawi aku la makou i hoailona, eia nae aole i pane mai ua moku la, alea, o ka makou mea o ka ike ana aku e holo ana ua moku la mai a makou aku. I keia wa i haawi mai ai ka Adimarala ia makou i ke kauoha e uhai makou i ua moku la, ma k,e ano he waiwai pio ia' no ke kaua. Ua kauohaia aku.la hoi o Patrick Mullen, kekahi kanaka ki-pu o luna o ka moku. e ki aku oia i ke- j kahi pu mamua aku o Ra ihu o ka moku e holo ana. U a ki ia aku keia pu, a ua hoea aku i kahi makemake *ia, aole no nae i ka'ulua iho ua moku la. Nolaila, ua ki hou ia ka pu, a ua lele aku ka poka a he kanalima wale no kapuai i koe a loaa aku o hope o ka moku Paniolo, a na keia pu i hoQhuli mai i ua moku la. Ua hopu pio ia ua , moku la e makou. Ua kue mai hoi ke kapena no keia hana, eia nae ua hoike aku makou, ua kukalaia ke kaua." KA HOIKE MA KO NA AMERIKA AOAO NO KE KIPOKAIA ANA 0 MANZAS, MA CUBA. Ki Komohana, Aperila 27.—Ma ka auinala o keia la iho la i kipoka aku

ai ke aumokukaua Amerika. malalo 0 Adimarala Kamekona i na kahua kipu ame na papu o ka poe Sepania ma ke awa o Matanzas, a ua pau lakou i ka ulupaia. O na mokukaua i hoohanaia ma keia kipoka ana, oia na mokukaua Nu loka (ka moku o ka Adimarala), me ke Cineinnati ame ka Puritana. He mokukaua moni-ta keia moku hope. E kalewa ana keia mau mokukaua mawaho mai o keia awa no ka hakilo ana i na papu o uka o ka aina, ia wa 1 ki ia mai ai ka moku o ka Adimarala e na pu o na batari pu-kaa ma Lae Rubala Caya ame Lae Maya, oia na papu kiai ma ka nuku o ke awa. I kela wa i holo aku ai ka moku lawe hae, Nu loka, noloko o ke awa, me ka huai ana o na pu ma kona mau aoao elua. Ia wa nohoi i komo aku ai ka mokukaua moni-ta Puritana. a ki aku la kona mau pu i ka papu ma Lae Maya, oiai hoi ka moku o ka Adimarala i hookokoke aku ai i ka papu ma Lae Rubala Cava me ka hoolele ana i na poka-pahu. Ma ia wa hoi, ua haawi mai la ka mokukaua Cincinnati i ka hoailona i ka moku Adlmarala e aeia aku oia e kipoka i uka o ka aina, oiai ua kauoha ka Adimarala iaia e ku iwaho. Ua haawiia aku hoi ka ae iaia. Nolaila, ua kipoka ae a ia i ka papu ma ka aoao komohana e kupololei ana ma kana wahi e ku ana.

Ua ki mal nohoi na pakaua mai uka mai i na moku Amerika, aole nae i manuheu mai na moku i ka lakou mau poka. Iloko o umikumamawalu minute i hoomāu aku ai na mokukaua i ke kipu ana, ua hamau a meha loa ke kani ana mai onapu o uka oka aina. He 300 paha ka nui o na poka i hoolele ia aku e na moku Amerilca no uka o ka aina, a o ka mamao i ki ia aku ai na pu. no uka o ka aina, aia mawaena o 4000 ame 7000 iwilei, ua like hoi ia me 12, 000 a 21,000 kapuai ka mamao. Ua kali iki iho Ia na moku Amerika o ke ki hou mai o uka, a hala kekahi manawa, ua haalele iho la lakou i ke awa a puka aku la nowaho me ka loaa ole ana ia lakou o na palapu a 0 ria manuheu hoi mai na pu mai o na pakaua. KA HOIKE O KENERALA BLANCO I KE AUPUNI O SEPANIA NO KEIA KIPOKA ANA- A NA MOKUKAUA AMERIKA MA MATANZAS. (Laweia noloko mai o ka Nupepa San FranciBco Chronicle, Aprii 30.) Maderida, Aperila 29. —Eia iho ka hoike ano nui o ka hoike pili Aupuni a Kapena-Kenerala Blanco, no ke kipoka pahuia ana o na papu o Matānzas, ma k» Poakolu aku nei: "Ua kipoka mai na mokukaua Amerika i na batari pukaa ma ka Papu o Morila, ma Matanzas, me ka loaa ole ana he poino. He umikumamaha ka nui o na poka a makou i ki aku ai, a ua ki mai hoi na moku Amerika i na poka he lehulehu loa, mai na pu kani alapine mai, me ko makou poino ole ana. Ua ki ae nohoi na moku Amerika he umikumamaha mau poka 1 ka batari pukaa ma Ahaniia, a ua make hookahi miula malaila,, a he eha hoi ka nui o na poka i ki ia aku e na batari mai laila ae i na moku Amerika. Ua mamao loa na moku mai ka loaa ana aku i ke ana kupono o ka ikaika o ka makou mau pu. Ua kipoka mai nohoi na moku elima iloko o ke kulanakauhale, aole nae he mea poino.

Ua kue loa na luna aupuni o na Aupuni e ae no keia ki poka ia o ke kulanakauhale, me ka hai mua ole ia ana mai o ka lohe. Ua waiho maoli aku nei na Kanikela Auseturia ame Farani he maū palapala kue no keia kipoka ana a na mokukaua Aiiierika. " PANE O AMERIKA HUIIA NO KE KUE A NA KANIKELA AUSETURIA ME FARANI. Wasinetona, Aperila 29. —I keia Ia i pane aku nei ke Keena Kuhina Nui i nn kue a na Kanikela Auseturia me Farani ma Matanzas, no ke kipokaia ana ame ka hoolele poka pahu ia ana o ke kulanakauahaie e na mokukaua Amerika. O ke kumu hoohalahala a ua mau kanikela 'la, oia hoi ka hai mua ole ia ana aku o ka lohe e kipokaia ana ke kulanakauhale. A penei ke ano nui o ka pane: Aole i kueia na kanawai o na lahui e keia kipoka ana. 0 na moku i kipoka aku ai, ua ki mua ia mai lakou e na batari pu o

uka o ka aina. Aole nohoi i hoolele poka pahu ia aku ke kulanakauhale. Ua kukulu hoi na Kanikela Auseturia me Farani i ka laua mau kue ana* maluna o ka rula kanawai lahui, e kauona ana i ke aliimoku kiekie o ke aumokukaua e ki poka ana, he mea pono iaia ke kauoha aku i ka pakaua e haawi pio mai. Ake ae ole ia keia kauoha, alaila, e haawiia ka hoolaha no ke kipoka ana iloko o na hora he eono. Ua hoike aku hoi ke Keena Auniōkukaua i ke Keena Kuhinu Nui, ua hoike mai o Adimarala Kamekona, ua kl mua ia mai oia i ka pu mai 1 uka mai 0 Ka aina, a ma ke ka-wa kokoke loa hoi. Nolaila, .o ka hana pono wale no iaia e hana ai i mea e hoohamauia aku ai ke kani ana mai o na pu o uka, oia no ke kipu ana aku i na batari pu o uka i mea e panikuia ai ko lakou ki ana mai, a oia wale no ka hana pono a hanohano loa e hana ai ia wa. KE KAENA A KE KUHINA KAUA 0 SEPANIA. • Maderida, Aperila keia. la. iho la, ma ka wa i ninauia aku ai ke Kuhina Kaua iloko o ka Hale o na Lunamakaainana, no -ka mea . e pili ana i ke kipolea ia ana o Matanzas, ua pane aku la oia, hookahi no miula 1 make. Aua lilo keia i mea e akaaka nui ai na poe Paniolo. Ua hoike aku la nohoi ua Kuhina Kaua la, ua hoopoinoia na moku Amerika e na pu Sepania, a ua hoauheeia hoi na poe kipi i hele mai ai e kokua i na mokukaua Amerika ma ia wa. He la haaheo loa keia no Sepania.

Ua nui na pahenehene o na nupepa no ke kipoka ana o na moku Amerika ma Matanzas.

Havana, Aperila 29. —He aumokukaua o ekolu mau mokukaua hao me ekolu mau mokukaua liilii iho, kai kipoka ae ia Matanzas ma ka auinala o ka la mamua aku o nehinei. He 72 ka nui o na poka a lakou i ki mai ai. Aole i hoopoinoia ke kulanakauhale, aole nohoi i hoeha ia kekahi kanaka. Ua haule kekahi* mau poka pahu iloko o ke kulanakauhale, aole nae lakou i pa£u ae. Mahope iho o ke kiia ana mai he mau poka kakaikahi mai na mokukaua mai, ua pihia koke ae la o loko o ke kulanakauhale i na bana puhi ohe e hele paikau ana maloko o na alanui, e hookani ana' i na male lahui ame na mele o Cuba. Ua huro ia lakou e na kanaka, a ua huki ae 'lakou i na hae me ka hooho ana, "E ola o Sepania! fci ae na poe hihiu o ka akau!" E kowelo ana hoi na wahine me ke ohohia nui i ko lakou mau hainaka, a pela hoi me ko lakou mau peahi, a ua holo ae na kanaka ame na kamalil e nana i ke kipoka ana a na; mokukaua Amerika, me ka hooho ana "I£i mai oukou i ka oukou mau poka! Aole e make kekahi mea ia oukou!"

E KIPOKA PAHU HOU IA AKU ANA NO 0 MATANZAS. Nu Ioka, Aperila 29—E hoike ana kekahi lono kuikawa mai Wasinetona mai a i ka nupepa fīerald, penei: E kipoka hou ia aku ana no o Matanzas ina e hoao hou ana o Kenerala Blanco e kukulu hou i na papu i pau ai i ka lukuia e na mokukaua Amerika, malalo o Adimarala Sampson.

t T a loaa pai na hoike pili oihana mai a Adimarala Sampson mai i ke Keena Oihana Kaua Moana, e hoike ano nui mai ana no ke kipokaia ana o Matanzas. O kana wahi hoakaka wale /10 i hoike mai ai, no ke kumu i kipoka ai oia i uka o ka aina, oia kona ike ana aku i ka poe Sepania e kukulu mai ana i na pu nunui a lakou, a manao iho la ia o ka hana maikai wale ana e hana ai oia ke kipokl ana aku i pau ai ia mau mea i ka ulupa ia. Ua hoike pu mai nohoi ia, e hoouna hou ia aku ana no ka mokukaua Purita'na i Matanzas, me na kauoha e hoohiolo hou i na hatari pukaa hou e leukuluia ae ana .

ONI NA MOKUKAUA SEPANIA NO KA* MOANA ATELANIKA.

Bavonne, Farani, Aperila 27. —E hoike ana kekahi palapala i loaa mai ia nei mai Maderida mai. i kakauia ma ka Poalua, ua holo aku kekahi aumokukaua Sepania, oia hoi he eha mokukaua hao ame ekolu mau moku luku topido, nO Amerika Huiia, ma ka la •i nehinei. Ua lauaheaia ae e holo aku ana ua aumokukaua la ma ka moana'Atelanika no na kapakai o Amerika, a malaila lakou e kipoka ai i na awa fna ka akau. Aole i maopopo ke'awa i haalele iho ai keia aumokukaua. Ua olelo pu ia ae nohoi, aia ke hoakoakoaia la, he aumokukaua elua ma Cadiz. He eono ka nui o keia mau moku. Aole i maopopo kahi a lakou e holo aku ai.

Ladana, Aperila 27—Ua loaa mai ka lono mai Maderida mai. o ka pahu hopu i holo aku ai na mokukaua Sepania, i kahi mau la i hala ae nei/ aohe mea i ike. koe wale no ka ke Kuhina Kaua, oia o Adimarala Bermejo. Aua olelo pu ia ae nohoi, aole e liuliu a lohe ia mai no ka lono i ke kapitala o Sepania, no ke kipoka pahu ia ana o na kulanakauhale ma na kapakai Atelanika o Amerika.

Nu loka, Apenla 29.—E hoike ana kekahi lono kuikawa mai Wasinetona mai i ka nupepa Herald, penei: Ua holo aku la ke aumoleukaua Sepania mai na Mokupuni Lae Verede aku, iloko o elua mahele. Hookahi mahele ua holo aku i ka akau, ma ke alahele e hoea aku ai i na Mokupuni Canary; a o kekahi maliele, ua hoīo aku ma ke alahele o Porto Rico.

Ua loaa ae kekahi palapala i kakauinoa ole'ia i ke Keena Kuhina Nui, ma keia auinala, e hoike ana ua huli hoi hou aku la ka mahele mua o ua mokukaua la, i manaoia ai e holo no na Mokupuni Canary, i Sana Vinikeneka, mamuii o kekahi ulia poino i loaa i kekahi mau moku no ka hookui ana. Aka, ua kanalua nae ka Oihana Kuhina no keia lono. Ua manaoia na ka poe Sepania keia lono i hoouna ae i laila.

O ka mahele elua, oia na mokukaua hao eha—ka Almirante Oquendo, ka Vizcaya, ka Infante Maria Teresa ame Cristobal Colon, ame na moku luku topido ekolu, oia hoi. o Kaukawfli (Terror), Furor ame Osado. 0 keia na moku i holo aku ma ke kukulu komohana e hoea aku ai i Porto Rico.

0 ka mahele elua i holo aku no ka akau, oia na moku luku topido Ariete, Azor ame Rayo, ka mokukaua kokua Ciu'dad de Cadiz ame ka moku lawe lanahu. 0 keia ka mahele i loaa mai ai ka lono no ka poino ana, a huli hoi hou ai no ke awa. Ua hooia ia mai keia lono o ka haalele ana aku o na mokukaua Sepania, e na palapala i loaa mai ia nei. 1 mea nae e maopopo ai ke alahele 0 ua poe moku la i holo mai ai, e hoounaia aku ana kekahi mokukaua Amerika —o ke Sana Lui paha, a i ole, o ka Havada paha—e holo aku e hakilo pono no ke alahele a lakou i holo mai ai. E hoounaia aku ana keia moku no ka hikina aku o Porto Rico. A ke maopopo kahi a na moku Sepania i holo mai ai, alaila, e huli hoi koke mai ana ka moku i hoounaia aku ai e hoike i ka lohe i na aumokukaua e kali ana ma Cuba. KA PU MUA LOA 0 KE KUKALA KAUA MA CUBA. Havana, (mawaho aku oia wahi), Aperila 23, hora 2 o ka auina la.—Ma ka hora 11 o ka po nei i ki pu mai ai na pu o ka kakela o Moro maluna o na mokukaua Amerika. He umi paha ka nui o na poka i kiia mai ma kahi a na moku e ku ana. Aohe.poka i ku mai i kekahi o na moku, aole nohoi 1 ki pu aku na mokukaua Amerika.' 0 keia ke keehina kukala kaua mua loa i'loaa mai ma ka aoao o Sepania. KE AUMOKUKAUA AMERIKA NO NA MOKUPUNI PILEPINE.

Honokaona, Aperila 27.—Ua manao wale ia e hooukaia ana kekahi kaua moana mawaena o na mokukaua Amerika ame na mokukaua Sepania ma ka Poalima a Poaono ae nei. O na mokukaua £merika i holo aku no na mokupuni Pilepine, oia ka moku lawe hae Olimepia, e lawe ana ia Hope Adima-

rala George Dewey, a o ke Kapena o ka moku oia o C. V. Gridley; ka mokukaua Baltimore, Kapena N. M! Dyer; ka mokukaua Bosetona, Kapena Frank Wilde; ka mokukaua Raleigh, Kapena F. B. Coghlan; ka mokukaua Concord, Kapena Asa A. Walker; ka mokukaua Petrel, Kupena E. P. Wood, ame ka moku ahailono Hugh McCullough. Mawaho ae o keia mau moku, o ka mokuahi Nanshan kekahi, he moku lawe ai keia. ame ka moku Zafiro.

Nu loka, Aperila-28.—E hoike ana kekahi mea kakau mai Wasinetona mai i ka nupepa La, penei: Ua oi loa aku ka nui o na mokukaua Sepania ma na wahi kokoke i na mokupuni Pilepine mamua o ka nui o ko kakou mau moku ma na kai o Asia. Ua like me ekolu moku Sepania ia hookahi moku Amerika. He eono no o kakou mau mokukaua ma kahi kokoke i Manila, me hookahi moku lawe ai ame hookahi moku lawe lanahu. O ka nui hoi o na mokukaua Sepania, he eono mau moku nunui, me iwakalua mau moku liilii iho, me ekolu mau moku lawe koa. Aka, aole no nae keia he mea e liopohopoia ai <no ka hiki ole ia Hope Adimarala Dewey ke lanakila maluna o na moku Sepania, oiai, he mau moku haokila ko kakou. He poe moku hoi ia o ke ano hou loa o keia wa, me ka lako pono i na pu rapela kani/alapine. O ko na enemi hoi, he mau moku huikau o kela ame keia ano, i hoolakoia me na pu liilii. KA MOKUKAUA OREGON. Wasinetona, Aperila 29—Ua nui ke pihoihoi maanei no ka mea e pili ana i ka palekana o ka mokukaua Oregona; aka, i keia wa nae mamuli o ka hoomaopopoia ana, ua haalele aku na moku Sepania ia Lae Verede, ua loaa na manaolana no ua moku la (Oregonaf. WAIHO KE KUHINA SHERMAN I KA OIHANA KUHINA NUI. Wasinetona, Aperila 27.—Ua waiho aku nei ke Kuhina John Shermann i ka Oihana Kuhina Nui, a ua paniia kona wahi e Lunakanawai William R. Day o ka Mokuaina o Ohio. KUALAIA KE KAUA. Wasinetona, Aperila 25.—1 keia la i kukala ae ai ka Ahaolelo Nui o Amerika Huiia nei no ke kaua aku ia Sepania, e hoomaka ana nae mai ka la 21 iho nei. NA MOKU SEPANIA I PAU I KA HOPU PIO IA E NA MOKUKAUA AMERIKA. Iloko o na la 8 i hala iho la ke kaua mawaena o Amei'ika Huiia ame Sepania, ua lilo pio mai la ia Amerika he 13 mau moku Sepania o loko o ka oihana kalepa. Ka moku Buena Ventura, o ka Laina Mokuahi Saringia, mai Bilboa, Sepania mai, paa i ka hopuia e ka mokukaua Nashville, ma ka la 22 o Aperila, oiai ua moku la e holo ana no Pensacola, Felorida. He papa ko luna oua moku la. ' Ka moku Pedro mai Bilboa mai, Sepania, he moku lawe ukana. Hopu pio ia e ka mokukaua Nu loka mawaho ae o na kapakai o Felorida, ma ka la 23 o Aperila. Ka moku Mathilde, i piha i ka rama. Hopu pio ia e ka moku topido Porter, mawaho ae o Havana, ma ka. la 23 o

Aperila. Ka moku Sierra Morena, he moku kia-lua, i piha i na ukana huikau, e holo ana hoi i Havana. Hopu pio ia e moku Porter ma ka la 23 o Aperila. Ka mokuahi hao-kila Catalina, he 5291 tona, e holo ana mai Nu Oliana aku a i Barcelona, Sepania, me ka piha ukana, oia hoi, he 3100 pena pulupulu ame 6000 mau pu-a laau barela. Hopu pio ia e ka mokukaua Detroit, ma ka la 24 o Aperila, mawaho ae o ke kapakai o Cuba.

Ka mokuahi Miguel Jovez o ka Laina Mokuahi Pennillo, e holo ana mai N\i Oliana aku a i Barcelona, Sepania, me ka piha pulupulu me na laa pahu barela. O ka waiwai io o ka moku ame na waiwai iluna ona, ua manaoia he $400,000. Ua hopu pio ia e ka mokukaua Helena mawaho ae o ke kapakai o Ki Komohana, ma ka la 24 o Aperila. Ko moku Saturnina mai Biliboa mai, Sepania. Hopu pio ia e ka mokukaua Winona, ma ka la 24 o Aperila, mawaho ae o Ship Island, Misouri. Ka moku-kuna Candidia, me ka piha lanahu. Hopu pio ia e ka mokukaua Wilmingtonj ma ka la 24 o Aperila. Ka moku-kuna Antonia. He wahi moku uuku keia. Hopu plo ia e ka moku topido Porter, ma ka la 24 o Aperila, mawaho ae o Ki Komohana. Ka mokuahi Panama o ka Laina Mokuahi Atelanika, a he mokuk&ua kokua no na mokukaua Sepania. O kona waiwai io he $200,000, a e halihali ana oia he lako waiwai i hiki ka huina i ke $75,000. Hopu pio ia e ka moku kial ipukukui Mangrove, ma ka la 26 o Aperila, oiai ua moku la e holo ana mai Nu loka aku a i*Havana. Ka moku Ambrosio Boliva, e lawe ana he $70,000 ma ke dāla keokeo maoli, me 300 ka-ki (casks) waina, mai Costa Rica mai a i Havana. Hopu pio ia e ka monita Kaukaweli (Terror) paa ka la 27 o Aperila, ,ma kahi kokoke i ke kapakai o Carclenas. Ka moku Guido mui Biliboa mai,

Sepania. Hopu pio ia eka moku a». nita Kaukaweli, ma ka la 27 o Ap*ril a ma kahi kokoke i ke kapakai o Car«lti nas. E holo ana keia moku mai runna a i Havana me na lako ai nm» ke dala. Oka waiwai io o ka ame na waiwai oluna ona, ua hik' i ka $400,000. Ka moku kiakahi Engracia. i !i pio ia e ka moku Newport ma ka u 29 o Aperila, ma kalii kokoke i v banas. Penei ka lono i hoikeia mai n.» m hopu pio ia ana o keia wahi : kuna: Ki Komohana, Felorida, Aper:-i —I keia kakahiaka i laweia niai ai ; # keia awa ka moku kuna Engraou » ka moku kaua Newport, ka mea r.ana ua wahl moku la i hopu pio mwaho 'aku o Cabanas ma ka Ia i nehi:..i Hookahi no pu iki ia aktf ai ua ;.hi moku nei, aole nae he ppka oloko. a o ke ku malie no ia o ua walii nn ku la. He ehiku no poe kanaka o lur.a 0 ua wahi moku nei, a ua pilia hoi ia 1 ka ia. O na kanaka nae o lun i 0 ua wahi moku la, he poe lakou i noho mua iluna o na mokukaua Sepan:x Ma ka olelo'a na 'liikoa o ka Newpon. ua lilo i mea waiwai nui ka paa j>\o ana o keia wahi moku. oiai ua m;.naoia e lawe ana ia i ka lono i Havana, no kahi e nee ai ke aumokuka u Amerika. Ua oleloia hoi o ka helu ma iho la keia o na moku i pao

i ka mokukaua Newport

Komodoa Dewey ame Kona Moku ka Olumepia.