Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVII, Number 21, 27 May 1898 — Page 2

Page PDF (1.68 MB)

This text was transcribed by:  Isaac Ahuna
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Hoolaha Mana Hooko

OLELO HOOLAHA HOOPAU HUI

            No ka hoopau ana i ka hui i ikeia o Waihee Sugar Company, he hui i kukuluia a i hoohanaia i kulike me ke kanawai o ko Hawaii Paeaina, a oiai ua waihoia mai he palapala noi ma ke Keena o ke Kuhina Kailaiaina no ka hoopau ana i ua Hui la, ame kekahi palapala hooia kupono e like me ke kuhikuhi o ke Kanawai.

            A nolaila, ke hoolahaia aku nei i na poe apau i kuleana ma na ano apau iloko o ua hui la, ina he mau kumu hoohalahala kupono kekahi no ka palapala noi e hoopau, e waiho mai ma ke Keena o ke Kuhina Kalaiaina, ma a mamua ae o ka Poalima, Ialai 15, 1898, a o keia ame keia e makemake ana e hoolohe, e pono e hiki mai ma ke keena o ka mea nona ka inoa malalo iho ma ka Hale Mana Hooko, ma ka hora 10 o ua la 'la i oleloia. E hoike mai ina he mau kumu kekahi e hoole ana i ua palapala noi 'la.

HENRY E. COOPER

Kuhina Kalaiaina Kuikawa.

Keena Kalaiaina, Mei 6, 1898

2702-10t

 

HOOLAHA NO NA AINA AUPUNI

            Ma ka poalua, Mei 31, 1898, ma ka hora 12 awakea, ma ke Keena o J. Kaelemakule, Kailua, Kona Akau, e kuai kudala ia aku ana:

Ke hoolimalima o kekahi lihi o ka aina o Puunanahulu, Kona Akau, nona na Eka he 12,000, oi aku a emi mai paha.

Manawa hoolimalima, he 21 makahiki.

Uku hoolimalima maluna aku o $150 no ka makahiki, e hookaa mua ia ana i kela ame keia hapalua makahiki.

A ma ia manawa hookahi no, a ma ia wahi hookahi no, e kuaiia aku ai he 112.1 Eka, ma Puunanahulu i oleloia, malalo i na aelike kuikawa, no ka hookaa dala ana ame na hana hou.

Kumukuai maluna aku $290.25.

No na hoakaka piha e pili ana i na kumu aelike o na aina malina ae nei, na kii, a pela aku, e ninau ma ke Keena Aina, Honolulu, a i ole, ia J. Kaelemakule, Kailua, Kona.

J.F. BROWN

Agena o na Aina Aupuni.

Honolulu, Mei 2, 1898

2701-4t

 

Ma ke kauoha a na Komisina o na Aina Aupuni, ke hoolahaia aku nei ma keia, malamaia ana ke kuai i hoikeia maluna ae nei ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu, aole hoi ma ke Keena o ka Hope Agene ma Kailua, ma ia la no a ma ia hora nohoi.

C.P. IAUKEA

Kakauolelo Komisina Aina.

Keea Aina Aupuni, Honolulu, Mei 17, 1898.

 

HOOLAHA NO NA AINA AUPUNI

Ma ka la 4 o Iune, ma ka hora 12 awakea, ma ke alo iho o ka Hookolokolo, e kuai kudala ia aku ai:

Ka hoolimalima o ka Auna Aupuni o Wakiu, Hana, Maui.

Area 1,115 Eka, oi iki aku a emi mai paha.

Manawa, he 21 makahiki mai Mei 2, 1898.

Uku hoolimalima maluna aku o $100 no ka makahiki, e hookaa mua ia i kela ame keia hapalua makahiki.

E paa ana ka hoolimalima malalo o na olelo kaupale no ka malama ana i na ululaau a no na apana aina hookuonoono.

No ka hoakaka piha e ninau ma ke Keena Aina ma Honolulu.

J.F. Brown

Agena o na Aina Aupuni.

Honolulu, Mei 2, 18987

2701-5t

 

KA LAAU MAIKAI LOA NO KA RUMATIKA

(mai ka nupepa Fairhaven (N.Y) Register mai.)

Ua hoike mai o Mr. James Rowland o keia kulanakauhale, no iwakaluakumamalima makahiki i loohia ai kana wahine i ka rumatika. He mau pule i hala ae nei, ua loohiaia iho la ola i ka eha, a ua ku-a-pupule maoli ia. Hoouna aku ia ia ia  Mr. Rowland e kii i lauka, eia nae, ua heluhelu hoi ia i ka Laau Hamo a Kamalena, a ma kahi o kona kii ana aku i ke kauka, hele aku la i ai ka halekuai a loaa hookahi omole laau hamo. O kinohi aole i apono iki kana wahine no keia hana ana i hana ai, aka, ua hamo no nae ia, a iloko o hookahi hora ua hoi aku ia ia e hiamoe. Eia oia ke hamo mau nei i ua laau ia i kela ame keia wa e ike ai oia i ka eha ame ka hu ʻ i. A e loaa mau ana nohoi ka oluolu. Ua olelo oia aohe ana laau i lawelawe ai elike me keia ka maikai. E kuaiia ana e na poe kawili laau apau ame na poe kuai laau lapaau. O Benson, Smith & CO., na Agena ma ko Hawaii Pae Aina.

 

 

KA NUPEPA KUOKOA

 

No ka Makahiki…$2.00

No Eono Mahina…$1.00

 

 

1 Pule

2 Pule

3 Pule

4 Pule

5 Pule

6 Pule

Iniha

1.50

2.00

2.50

3.00

3.50

4.00

2 Iniha

2.00

2.75

3.50

4.00

5.50

5.00

3 Iniha

2.00

3.50

4.50

5.00

5.50

6.00

4 Iniha

3.00

4.00

5.00

6.00

6.75

7.50

5 Iniha

3.50

4.75

6.00

7.00

8.00

9.00

6 Iniha

4.00

6.50

7.00

8.00

9.00

10.00

 

 

O na Olelo hoolaha a pau e hoounaia mai maluna no ka Hoolaha maloko o keia Nupepa, a hoouna pu mai me ka auhau. A ina aole, aohe hookomo ia.

 

HOOPUKEIA E KA

HAWAIIAN GAZETTE CO.

C.G. BALLENTYNE, Lune Nui.

JOSEPH M. POEPOE, Lunahooponopono.

Honolulu, Oahu.

 

Poalima…………..Mei 27, 1898

 

KA LONO HOOHUI AUPUNI

Ma ka lono i loaa mai nei ia kakou ma keia mokuahi mai nei mai na ina e mai, ua ikeia ua hoike aku la ka hapanui o ke Komite o ko na Aina E iloko o ka Hale o na Makaainana o Amerika e apono ana i ka olelo hooholo hoohui aupuni i waihoia aku e Lunamakaainana Newland, elike me ka makou i hoike aku ai imua o ko makou poe heluhelu ma ko makou pepa o kela pule aku ne, maloko o na mea hou mai na aina e mai. Ma keia wa hookahi nohoi, ua waiho aku la ka aoao kue i ka olelo hooholo he hoakaka ma ke ano he mea pono ke hoomaluia o Hawaii he Amerika.

O ke koo ana a ka Hale oia ka mea koe a kakou e kali aku nei.

Ma ko makou hoomaopopo ana i ke kulana o ka ninau Hawaii i keia wa e ku nei iloko o ka Hale Ahaolelo o Amerika, elike hoi me ia i hoikeia mai la e ka mahae lua ana o ke komite o ka Hale o lalo, ua mahani ka ikaika i ka aoao kue i ka ninau Hawaii, oiai aia ka hapa uuku o ke komite ke hoike la he pono ke loaa ia Hawaii nei ka pono hoomalu mai a Amerika mai, a oia kulana a ia poe e koi la, aole ia he kulana e kiola ana i ko Amerika noho mana ana mai maluna o Hawaii nei , elike me ka mana e loaa ana iaia ma ke ano hoohui aupuni maoli. Ua like no a like keia mau keehina hana elua. O ka hopena no e loaa mai ana ia Hawaii nei me ka maopopo loa, oia ke kau ana o ka hae Amerika maluna o na hale aupuni apau o Hawaii nei. E noho ana kakou apau malalo o ka mana hoomalu Amerika.

O ke ano nae o ko kakou noho aupuni ana aku malalo o Amerika ke paholaia mai kona mana maluna o kakou oia ka makou i hooikaika ai i na wa i hala ae nei. Oia hoi, ma ko makou manao ana, ua oi aku ka pono no kakou nei ke noho ma ke ano hoohui aupuni maoli me Amerika Huiia, mamua o ko kakou noho ana malalo o ka mana hoomalu wale no.

 

E HAUOLI KAKOU E PONO AI

Ma ko makou manao ana, mamuli o ka loaa ana i na mokukaua o Amerika malalo o Adimarala Dewey, ma na mokupuni o Pilepine, ma ka la 1 iho nei o keia mahina ka lanakila maluna o na mokukaua Sepania, ua loaa ia kakou he mea e hauoli ai. Ua hoopauia ko kakou noho ana iloko o ke pihoihoi ana na mokukaua Sepania maloko nei o ka kakou oihana kalepa kuwaho ma o na moku Amerika 'la.

He mea maopopo loa i keia la, ke noho nei kakou me na manao maikai no ka loaa ana ia kakou o keia palekana. O na poe oihana kalepa o loko nei o ka aina ka poe hoohauoli nui ia no keia palekana, a no lakou hoi ka hauoli ana aole nohoi ka hauoli ana aole nohoi he hewa no kakou apau ke komo pu aku iloko o keia hauoli ana.

Mamuli o ka poe na lakou e alakai mai nei ka hoonee kaua ana ana ma ko Amerika aoao, ua hoopalupalu loa ia ko Sepania mana kaua moana ma na mokupuni Pilepine, a ua palekana ka oihana kalepa Amerika maloko o ka moana Pakipika nei.

Nolaila, ma ko makou manao ana o na hooliuliu ana a ko Honolulu nei poe kalepa, na haole Amerika, na haole Pelekane, na haole Geremania, na Iapana, na Pake ame kekahi poe e ae he nui no ka hoike ana i ka lakou mau manao aloha a makee i na ola kanaka e kaalo mai ana paha ma ko kakou mau kaiaulu nei a hala aku no na mokupuni o Pilepine, he mau hana kupono no ia e hanaia ai e kekahi poe i aie nui i ka lokomaikai o Amerika.

Ma ka hoomaopopo ana, ua lulu iho nei na haole o Honolulu nei. A pela hoi me kakahi poe kalepa e ae o loko o keia kulanakauhale i hoomaopopo i ka pomaikai i loaa mai ia lakou ma ka hana kiai pono kalepa ia a Amerika i hana ai, he huina o Ekolu Tausani Dala a oi no na hana hoohiwahiwa i manaoia e pahola aku imua o na puuwai Amerika e hoea mai ana no Hawaii nei, ina nae hoi e hooko io ia ana la mau lia ana. O keia puu dala nui i hoahuia e keia poe kalepa o Honolulu nei, luia mai ana ia mawaena o ko keia kulanakauhale, a o na poe i paa na lima i na hana ia ike ke hoopomaikaiia ana. E holo ana kekahi o keia mau dala iloko o na keiki puhi ohe ame na keiki himeni i ikeia ko lakou mau helu maemae ma ia hana. E maau aku ana nohoi keia mau dala mawaena o na wahine kaulei, pela hoi iwaena o na poe kuai i ʻ a ame na lako mea ai e ae maloko o Honolulu nei. O keia mau hoomaau hele ia ana o keia mau dala mawaena o kakou nei he hoola ana mai hoi ia i kekahi kau papaa ia nui wale a ka nele mawaena o kakou e noho nei.

E hoouluia mai ana hoi he ulumahiehie hauoli mawaena o ko kakou anaina nei, e paleia ae ai kekahi mau la kikiki koele a ka naluea. E ike ana kakou e lehau ohohia ana na huina alanui o Honolulu nei i ko kakou poe ake makaikai mea hou, a he kumu no ia no kakou e hauoli ai. Aole nohoi paha e nele ana na keiki kalaiwa kaa o kakou nei i ka ohi pu ana i keia mau pomaikai a ka lanakila Amerika e hooulu mai ai mawaena o kakou. Ma kekahi olelo ana. He hoolaupai pomaikai ana ia i ko Honolulu nei poe.

 

MOOLELO O KA AHAHUI KULA SABATI O KA MOKUPUNI O KAUAI, KAU O APERILA, 1898.

 

(Koena mai Mei 6 mai.)

LA HANA ELUA

Rev. I.K. Kaauwai, lunahoomalu, ma ka noho. hoomakaia na hana me ka himeni ame ka pule a ka lunahoomalu. Kahea inoa ia na lala o ka hui.

Heluhelu aku ke kakauolelo i ka ninau ia ana, ua aponoia ka moolelo o ka halawai i hala.

Hapaia na hoike i koe i ke kumuhana elua. mai a W. Hookano i kana hoike elele no Lihue, aponoia. 3-Hoike a na Kahu Kula Sabati nui. na ke Kahu Kula Sabati nui o Kauai Komohana, J.K. Mahi, i kana hoike, aponoia. 4-Ka hoomaopopo hou ana i na elele no ka Aha Nui o ka Paeaina.

Sam e. Karula, no Waimea; W. Hookano, no Lihue; P. Migell, no Koolau; Sam Kanewanui, no Hanalei.

5-Na Palapala Hoopii. Na ke kakauolelo i heluhelu aku i ka palapala hoopii mai Koolau mai e pili ana i ke ke ʻ a hoomanao o G.B. Meheula, ma ka ninau ia ana, ua hooholoia e like me ke no ia Rev. O. P. Emerson, Sam. Kaili ame G. Mahikoa i $650.00 i $500.00 e waiho no ke Kula o Malumalu no ka pono o ko G.B. Meheula inoa, aponoia. mai a O.P. Emerson mai no, e pono e kohoia i komite no keia mau dala $650.00, a ua kohoia. Waiho mai ka lunahoomalu i ka inoa o J.K. Apolo, Rev. Sam. Kaili, J.M. Lydgate, G.L. Kopa ame J. K. Kapuniai, aponoia. Mai ke kakauolelo hou aku no i ka palapala hoopii mai Waioli mai, waihona a hiki i ke Kumuhana 6. 6-Koho ana i Kahu Kula Sabati Nui no Kauai Hikina.

Hapaia mai ka noonoo ana i Kahu Kula Sabati Nui no Kauai Komohana, waiho koke mai o Sam. Kaili i ka inoa o J.K. kapuniai, kohoia me ka lokahi.

Hoomalu iki ka Aha no ka hoolono ana i na manao hoolana a hoonipuuwai mai a W.B. Huddy mai, pela nohoi na olelo waipahe mai kona hoa mai, J.K. Kapuniai.

7-Komite hoalohaaloha no ke Kahu Kula Sabati Nui o Kauai Hikina i make. Na ka Lunahoomalu I.K. Kaauwai i koho i komite no keia kumuhana. W.B. Huddy, Sam. Kanewanui ame S.U. Kaueole, komite hoalohaloha. 8-Na kokua o na Kula Sabati no ka buke Ka Hoahana.

Ma keia kumuhana, ua paipai ia na Kula Sabati apau o ka Mokupuni o Kauai nei, e hoomanao i ko lakou haawina no ka buke Ka Hoahana.

Hoike a ke komite hoalohaloha: O makou o na lala o ka Ahahui Kula Sabati o ka Mokupuni o Kauai ma o ko makou komite la; mamula o ka ka Makua Mana Loa kii ana mai a kaili ak

u la i ka hanu o ko kakou makamaka i aloha nui ia G.B. Meheula. A he kauwa paahana ikaikai iloko o na hana o ko Karisto aupuni; Nolaila,

Hooholoia, (1) Ke komo pu aku nei makou e u pu me kana wahine ame kona ohana i hoonele ia i ko lakou makua ole. (2) Ke komo aku nei makou ma ka makou pule e hoomamaia mai ke kaumaha ame na naau luuluu o ka ohana.

W.B. HUDDY

SAM KANEWANUI

S.U. KAUEOLE

Komite.

Hapaia ka noonoo no ka hoomaopopo ana i na komite o keia Aha no ka Ahahui Nui o ka Paeaina ma Honolulu. Sam. Kanewanui. komite o na hoike kihapai; Sam. E. Kaula, komite no na hana o ka Aha.

9-Kahi ame ka manawa e halawai hou ai keia Aha.

Noi mai o G.L. Kopa, e noho ma Waimea, ma kahi e noho ai ka Aha Makua, aponoia.

He olelo hooholo waha mai a Sam. Kaili mai, e haawi aku keia Aha i na hoomaikai ana i ke Kula Sabati o Lihue no ka malama ana mai i na mea e oluolu ai o ke ola kino. aponoia.

Noi mai o G.L. Kopa e hoopaneeia keia Aha hooholoia. Hoopanee ka Aha me ka himeni ame ka pule a J.K. Mahi.

SOL. K. KAULILI

Kakauolelo.

 

He mea pono i kela ame keia ohana ke loaa ona laau lapaau mama no na ma ʻ i o ka opu. I laau lapaau puhili ole no ka "Moku ino loa p ka lepo" (Diarhea) Nahu, Umii, Kolera ame na ma ʻ i apau o ka opu, aole he laau lapaau oi aku ka maikai elike me ka PERRY DAVIS LAAU PENIKILA (Pain Killer). Ua lawelaweia keia laau no na makahiki he kanalima a ke hana mau ia nei i kela ame keia la. Ma na aina apau o ka honua nei. O ka Hui Huai Laau o Hollister ka Agena.

 

NUHOU O NA AINA E

Wasinetona. Mei 18-Ua malu loa ka malamaia ana o na lono apau e pili ana i kahi i nee aku ai ke aumokukaua malalo o Adimarala Kamekona. Aka, oiai na loaa mai la kekahi mau lono i keia la ma na hoailona huahelu, aia kekahi hapa o ke aumokukaua o ka Adimarala mawaena o Cuba ame Hayti, a ua hoouna aku hoi ia i na moku kiu ma ka aoao akau o Cuba. He elua la i hala ae nei, ua ikeia ke aumokukaua mawaho aku o Lae Maysi, ka lae hikina loa o ka mokupuni o Cuba. Maia wa hookahi nohoi ua hoea ae la ke aumokukaua holo mama ma Ki Komohana, a he mea kanalua ole e hoao ana ia e loaa na hoohui ana o na aumokukaua elua. Nolaila, aia ma kahi o kanakolu a oi aku ka nui o na mokukaua Amerika e olali la ma na kai o Cuba, a i ole, maloko o na kai o Inia Komohana, e ku ana me ka makaala loa no ka halawai aku me ke aumokukaua Sepania malalo o Adimarala Cervera.

Ua loaa mai hoi he lono mai Kinston mai e hoike ana ua ikeia ke aumokukaua Sepania mawaho aku o ka mokupuni o Jamaika, e holo ana i ka akau, alaila, ke ukuia aku nei e hoea koke mai ana na lono e hoopihoihoi nui ia ai na noonoo o na mea apau. Ua manaoio loa ia nae, aole paha e lele like ana na nee ana a na aumokukaua Amerika aka e mahele lua ia ana ia iloko o elua mahele, a malalo hoi o na kiai ana a keia mau mahele elua e hoopaeia aku ai na koa aina e manaoia nei e hoouna aku no Cuba, no ka hoomalu ana ia laila.

Port Au Prince (Hayti), Mei 18- Aole i loaa mai ka loha ia nei no keia lono i lauhala ae ai ma Plata, Sana Dominiko, ua hoea mai la ke aumokukaua Sepania malalo o Adimarala Cervera i Proto Rico, oia hoi kela aumokukaua o Lae Verda. O ka lono hope loa i loaa mai no ka mea e pili ana i ua aumokukaua la, he lono ia e hooiaio ana i ka lauahea i loaa mua mai, oia hoi ua haalele aku ua aumokukaua Sepania la ia Curacoa, Inia Komohana, ma ka auina la Sabatio, a o kahi nae a lakou i holo aku ai, aole i ikeia. Ua piha pono na moku i na lako ai ame na lako kaua.

Nu Ioka, Mei 18- E hoike ana kekahi lono uwaea olelo mai Biarritz, Farani mai, penei: Ke manao nei ke Keene Aumokukaua o Sepania e hoea aku ana ka aumokukaua Sepania i Havana ma ka la 22 o Mei, a i ole ia, ma Tampa ma ka la 25 o Mei, a i ole ia, ma Nu Oliana ma ka la 26. Aka, ina nae ua holo ua poe moku la ma ke alahele huli i na mokukaua Oregona ka Mariata ame ka Bufalo, alaila, ke manaolana nei ka Aha Kuhina e loaa mai ana ka lohe no keia alahele o ua poe moku la ma ka la 30 o Mei nei.

Ua hoea mai hoi kekahi mau lono mai ka aoao mai o na Sepania, ua loaa ka manaolana i ke Aupuni o Sepania no ka holopono ana o na hooikaika ana a na luna aupuni Sepania no ka hoolaulea ana ia Gomeza ame Garcia e hui pu mai laua e kokua ia Sepania ma ke kue ana mai i na ene o Sepania.

 

AOLE I HALAWAI NA PILIKUA AUMOANA I KAHI HOOKAHI.

Wasinetona, Mei 18-Aole i halawai iki na aumokukaua o na aoao elua ma kahi kokoke i Cuba. O keia wale no kahi lono i loaa mai mai ke keena kaua moana mai. Malia paha ua ike no ke Keena Kaua Moana no kahi i holo mai ai o na maokukaua Sepania, ua huna loa ia nae ia mea me ka malu loa. Ua manaoia hoi ma keia wa aia o Adimarala Schley me kona aumokukaua no ka hema, a ina pela, alaila aia oia o keia wa ma kahi kokoke i na aekai o Cuba, a ua hui paha oia i keia wa me Adimarala Kamekona.

 

KE KIPOKA PAHU IA ANA O PORTO RICO E NA MOKUKAUA AMERIKA

Sana Toma, Inia Komohana o ke Aupuni Olelo e, Mei 18-Ua oi aku mamua o kanakolu poe mai Porto Rico i hoea mai no keia wahi, ma ka po nei maluna mai o ka mokuahi Farani Roderiko. Na lakou i hoike mai ua hoopuka ae ke Kiaaina Kenerala o Porto Rico he olelo hoike akea no ka nui o ka poe make a hoehaia ma ka wa i kipoka pahu ia ai ke kulanakauhale o Sana Juan e kekahi hapa o ke aumokukaua malalo o Adimarala Kamekona ma ka la 12 o Mei. O ka nui o ka poe i make he ewalu poe koa a he kanakolukumamamha poe i hoehaia. Ua hoopoinoia hoi ka moku lawe koa Alfonso XIII ame ka mokuahi Sepania Manuela e na kipu a na mokukaua Amerika. Ua olelo ae hoi na Sepania ua loaa ia lakou ka lanakila i keia hoouka kaua ana mamuli o ke kuemi hope ana aku o na mokukaua Amerika oiai no e kipu ana na aoao elua. Ua hai mai nohoi keia poe ua hele ka poe o loko o ke kulanakauhale o Sana Juana a piha i ka makau ame ke pihoihoi nui no ka hoi hou aku o na mokukaua Amerika a hoomaka e kipoka hou i ke kulanakauhale. A aia lakou ke noho la ma na kuaaina ma kahi e loaa ole aku ai i na pu a na mokukaua Amerika.

 

KE KIPOKO PAHU IA ANA O PAPU MORO.

Nu Ioka, Mei 18- E olelo ana kekahi lono telegarama mai Havana mai i ka nupepa La penei: Ekolu mau mokukaua Amerika i kipoka ae ia Moro Kakela ma Sanatiago de Cuba. he uuku wale no kahi poino i loaa i ka papu. Aole i loaa mai ia nei ka moolelo piha o keia hoouka kaua ana. Ua manao wale ia ua ulu mai keia kana mamuli o ka hoao ana o ke aumokukaua o Kamekona e oki i na uwea telegarapa moana, a oia hoi ka wa a na papu i kipoka aku ai i na aumokukaua.

 

PALEKANA KA MOKUKAUA OREGONA.

Wasinetona. Mei 18-“Ua palekana ka Oregona.” O keia na huaolelo a Kuhina Kaua Moana. Oia hoi o Long i hoike akea ae ai ma ke ano i ka helu elua ia o na nu hou kaua moana i ikeia mahope iho o ka hoouka kaua kaulana a ka aumokukaua o Adimarala Dewey i hoouka ai ma Manila. Ua manaoia ua loaa mai keia lono mai Barbadoes mai, a ma ka ia iho la o nehinei i loaa mai ai keia lono.

 

KA MOKU KAUA KELATONA NO NA MOKUPUNI PILEPINE.

Kapaiakiko. Mei 18-Oiai, ua naoia ua haalele iho ke Kaletona ia Mea Ailana ma ka auina la o nehinei ma kana huakai hele no na mokupuni Pilepine, aka, i keia kakahiaka nui no nae ua ikeia aku la oia e ku mau ana maloko o ke kaikuono mawaho ae o Mokupuni Anela. Aole i maopopo ke kumu o keia kaulua ana o ua moku la. Ua manao wale ia no ke komo loa o kona hoopihaia ana mamua i ka ukuna a loaa ai he komo inoa loa ana o ka moku ke holo aku elike me ia ano. Aka, he mea pono ke hooponopono hou ia ka hoonohoia ana o kona ukana.

 

NA MOKU LAWE KOA AME LAKO KAUA I MANILA

Kapalakiko. Mei 19- Aole i puka pono loa mai ke kauoha no ka wa e holo aku ai na moku lawe koa a lawe loka kaua i Manila. O na maki e manaoia nei, oia ka mokuahi Kulanakauhale o Sidane, ka mokuahi Australia ame ka mokuahi Kulanakauhale o Pekina. Eia lakou ke hoomakaukau ia nei me ka awiwi nei. Me he mea la e haalele iho ana kekahi moku o lakou ia nei ma ka la 21 ae nei, a e holo aku ana ma ke alahele ma Honolulu.

 

KE AUMOKUKAUA SEPANIA.

Gibaraleta, Mei 18- Ua makaukau i keia wa no ka au aku i ke kai ka aumokukaua Sepania e hoomakaukau ia nei ma Cadiz, oia hoi ka mokukaua Pelayo, na mokukaua holo mama Emepera Kale V, Alfonso XII, Buenos Ayres ame Antonio Lopez ame na mokukaua topido. Ua mano wale ia e holu aku ana lakou no na mokupuni Pilepine mamua o ka pau ana o keia mahina me na koa he 11,000 ka nui.

Ladana. Mei 19-E hoike ana ka mea kakau o ka nupepa Eke Leta Puka La mai parisa mai penei: Ua hoolako ia na mokukaua Sepania me na pu a Krupp, aka, he nui no nae na hemahema i koe e hiki ole ai ia lakou ke holo aku mamua ae o ka pau ana o keia hebedoma.

 

KE HELE HULI LA O ADIMARALA KAMEKONA I NA MOKUKAUA SEPANIA.

Nu Ioka. Mei 19- E hoike ana kekahi lono mai Wasinetona mai i ka nupepa Times penei: Ke oleloia nei i keia wa eia o Adimarala Kamekona ma ke kulana e lohe mau ai i na lono e pili ana i na moku Sepania, a ua makaukau Sepania, a i ole ia, e hoopuhili aku iaia iwaenakonu moana.

 

KO IAPANA KULANA

Wasinetona. Mei 19- Aia he hoomaopopo maikai ana i ikeia mawaena o Amerika Huipuia nei ame Iapana, no ka mea e pili ana i na mokupuni Pilepine ame Hawaii, a ua manaio loa ia hoi aole loa e hiki i kekahi hoouluku ana mai Europa mai ke hoomokuhia i keia aelike mawaena o laua.

 

PALEKANA KA MOKUKAUA HARVARD.

Nu Ioka. Mei 19-E hoike ana kekahi lono mai Sana Petero mai, Martinique, penei: Ua haalele iho la ia i keia awa. Aole hoy la i uhaiia mai e ka moku topido Sepania nona ka inoa o Kaukaweli (Terror), oiai aia oia i Fort de France kahi i hoopiha ai i ka lanahu.

 

NA LONO MAI KE KAHUA KAUA MAI O MANILA.

Ladana. Mei 19-E hoike ana ka mea kakau o ka nūpepa Daily Telegraph e noho ana ma Manila ma ka la 13 o Mei, penei:

He maikai no na manaolana o na poe Sepania ma Manila nei. Aia no ka aumokukaua o Adimarala Dewey ke hoomau la i ke kiai ana ma ka nuku o ke awa i ole ai e komo mai na lako mea ai ame na pono e ae o na Sepania iloko nei o Manila. He nui na moku i hopu pio ia e na moku Amerika oiai lakou e holo mai ana no keia awa. Aole hookahi moku Sepania i lanakila iki maluna o keia panikuia ana e na moku Amerika.

 

KA LONO NO KA HOOHUI AUPUNI

Wasinetona. Mei 17- I keia la i hoike mai ke Komite o na Aina E o loko o ka Hale o na Makaainana no mea e pili ana i ka olelo hooholo a Lunamakaainana Newland i waiho mai ai no ka hoohui ana mai ia Hawaii ma ke ano oia kekahi hapa o Amerika Huliia nei. Ua hoike mai ke Komite, oia hoi ka hapanui o ua Komite la. O ka hana wale no i koe oia ka apono ana a ka Hale. Ma ka manao o na alakai o ka olelo hooholo, e lawelaweia ana keia keehina hana ma keia pule ae me ka hakalia ole. A ma ka wa hoi e hooholoia ai e ka Hale oia ka wa e hoea aku ai ka hana pookela loa o na hoouka kaua ana mawaena o na aoao elua i pili i keia olelo hooholo ma ka wa e noonooia ai e ka Aha Senate.

Ma ka noonoo ana o na hoa o ka Aha Kuhina i keia la iho la, ua manao lakou e holo koke ana ka olelo hooholo iloko o ka Hale o na Makaainana me ka hakalia ole, aka, ma ka wa e hoea aku ai imua o ka Aha Senate, oia ka wa e pupu ai no kekahi manawa loihi hou aku. Aka e hooikaika ana nae ka Aha Kuhina e hana koke ka Aha Senate i ka lakou hana maluna o ka olelo hooholo ai.

Ua waiho mai nohoi ka hapa nuku o ke Komite o ka lakou hoike, oia o Dinsmore, Clark. Williams ame Howard, he mau kumu hoakaka ka nui e kue ana ana o ke kumuhana hoohui aupuni, a waiho mai la hoi he panai no ka olelo hooholo ma ka olelo ana e loaa ia Hawaii ka pono hoomalu mai a Amerika aku nei, aole hoi ma ke ano hoohui maoli.

 

UA HALA O POHAKUHAUOLI O ENELANI KE POOKELA LOA O NA KANAKA KALAIAINA O BERITAINA NUI

Ua hoea mai la i o kakou nei ka lono ehaeha no ka make ana o kekahi o na kanaka kaulana loa o ke ao nei. oia hoi o Sir William Ewart Gladstone i ke kanawalu-kumamaiwa o kona mau makahiki o ke ola ana ma keia ao. Penei ka hoike ana i kona make ana i loaa mai Enelani mai.

Hawarden. mei 19-Ma kona hora 5 o keia kakahiaka nui i make ai o Mr. Gladstone.

Mamuli o ka make ana o keia kanaka, ua nalohia aku o na kanaka kalaiaina naauai, he mea i piha i na haawina kamahao lua ole o ka ike ame ka noeau hohonu ma ka ike kalai aupuni a kalaiaina nohoi. Ua haahea o Pelekane no keia kanaka elike no hoi me ko Geremania haaheo ana ia Bisimaka. O na la o keia kanaka o ke ola ana maluna o ka ili o ka honua nei ua hoopihaia no ia me na haawina makemae i hooneeia e ka ike ame ka naauao.

Ua hanauia keia kanaka naauao loa o ke ao nei ma Livapule, ma ka la 29 o Dekemaba, 1809. Ua komo ia i ke kulanui o Oxford, a i ka piha ana o kona mau makahiki he iwakaluakumamalima. Ua puke mai la ia mailoko mai o ke kula me ka hanohano nui, a ua manao oia e komo aku iloko o ka oihana kahuna, aka, he okoa loa nae ka makemake o kona luaaui makuakane. Ua hoounaia oia no Italia e noho ai no eono mahina no ke ao ana i ka olelo Italia ame ka oihana noeau, a mahope iho ua huli hoi aku la ia no Enelani no ke komo ana iloko o ka Ahaolelo. O ka makahiki 1832 keia.

Mai keia hoomaka mua ana mai i loaa ai iaia na keehina ame na anuu i lilo ai oia ke pookela loa o na loea kalaiaina o Enelani. Aole i hoomalihinaia ko makou poe heluhelu no na hana kulana i hanaia e keia kanaka iloko o na makahiki lehulehu i kaa hope ae nei.

 

MAKE I ALOHA NUI IA

Mr lunahooponopono o ke Kuokoa,--Aloha ʻ oe:--E oluolu e hookomo iho ma kahi kaawale o kou mau kolamu i kela mau huaolelo e kau ae la maluna i ike mai ai na kini makamaka i kaua e noho mai la mai Niihau a Hawaii.

Ma ka la 6 o Aperila, 1898, hora 9 oia po, ua kii mai la na lima menemene ole o ka make a lawe aku la i ka hanu ola o kuu Miss Eliza Keaonihilani Keohi Kaumualii. Ua hanau ia oia iloko o ka makahiki 1879 i ka mahina o Iulai 12, a mai ia makahiki mai a hiki i keia makahiki 1898, ua piha iaia he 18 makahiki, 9 mahina, 6 la, 9 hora o kona hanu ana i na ea o keia ao mauleule. Ua hanauia mai oia mai ka puhaka mai o Mrs. Lula ame Mr. Keohi Kaumualii, a ua make kona mama i ka makahiki 1883, i ka mahina o Iulai 18, a ua piha ekolu makahiki, 18 la o ka maua bebe, a ua lei hookahi iho la au i ka maua bebe a hala wale aku la oia ma kela aoao. He kaikamahine hoopono ia, aole  hele wale ma kekahi mau hale e ae. He kaikamahine haipule oiaio oia, ua hahai mai oia mahope o makou na makuakane. Ua komo oia i kekula olelo Beritania ma ka halekula o Mrs. Sunter ma Kona-waena iloko o ka makahiki 1885, a mai ia makahiki mai a hiki i ka makahiki 1897 ua pau kona hele ana i ke kula mamuli o kekahi nawaliwali i loaa iaia ma kona kino; he eha ma ka umauma, a oia ke kumu nana i hoopau i kona hele ana i ke kula. iloko no oia makahiki 1897 ua holo aku la maua no Honolulu e huli ai i ke ola. Iune 12 hiki ma Honolulu, ahoihoi aku la au iaia ma ka halemai Moiwahine. Ekolu pule a oi hai mai la ke kauka e hoi e noho pu me ka ohana, aole e ola. Ua hookola ia kauoha, a ua kii mai la o Mrs. Carrie Robinson, kona hanau mua, e hele i ka holo kaa ia mau la. O kona mau po e moe ai ua moe pu me kona kaikuaana ma Hauhaukoi, oia hoi o Mrs. A@chi, oia kona makua iloko o kona mau la bebe i hanaiia ai e kona kaikuaana, aole nae oia i ike i ka hanu hope loa o kona pokii i lei keiki la ia ai e ia. A ma ka po i lele loa ai o kona hanu hope loa ua hoopuka aela oia i keia wahi himeni:

Huhu no la ka ina,

Ma ka moku e;

Holo ana i ka make

Ma na ale kai.

Cho:--Oli e ei ae ka Haku,

Oli e hamau, hamau

Wau pu me oukou apau la

Na ʻ u e hoola, mai makau.

A pau kana himeni ana, pili iho la kona mau maka a mahope pohala hou mai la oia. Haawi mai la oia i kona aloha hope loa i ka ohana apau loa, a hoopuka hou mai la oia i kona leo e haawi i ko ʻ u aloha a nui la mama E. Roy ame kuaana Mrs. Mary Achi, a kuu aku la kona hanu hope loa. Aole oia i hoohewahewa mai ia makou a hala wale aku la oia ma kela aoao mau. Ke hoonani ae nei au i ke Akua kiekie loa. Nana no i haaw mai a Nana no i lawe aku. Ma ka inoa o Iesu. Amene.

Owau no,

KEOHI KAUMUALII.

Kainalu, N. Kona. Mei 2, 1898.

 

He 4 1/2 keneia ke kumukuai o ka paina kopaa ma Kaleponi i keia wa.