Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVII, Number 21, 27 May 1898 — KA MEA HUNA POHIHIHI [ARTICLE+ILLUSTRATION]

KA MEA HUNA POHIHIHI

UnuMia < Hwuhmahi'hiii no "AV Kt'xhaua Poo : keia o i*.i Lahui Jfanaii.'' f 'MOKUNA XXXVII. i i Ua ae aku la hol o Alamira i keia | manao o ka wahine mea hale. Ua pii | aku !a lakou iluna o ka hale o luna, j a malaila ua wahine la i hoike mai ai j he elua mau rumf. Hookahi rumi hoo- ! kipa, a hookahi keena moe. Ma ka nana ana akn i ua mau keena la, me he mea la he mau rumi ia i noho ole ia e Jve kanaka no kekahi manawa loihi loa, a me he mea la o ka wa mua loa paha keia o ko laua pa wahi kanaka ia ana. Ma ke ano nui nae, he maikai no ka nanaina o na mea apau, a ua kupono hoi i ko Alamira manao. Ua ae aku la o Alamira e lawe ia i ua mau rumi la. Ua hookaa aku la ia i ka uku hoolimalima no ka pule hookahi. Mahope iho o ka hooponoponola ana 0 ua mau wahi rumi nei e lta wahine nona ka hale, ua mohala maikai mai la ka nanaina ano makamaka hou maloko o laua, a ma ko laua mau paia no hoi. Ua lako nohoi o loko o ka rumi hookipa i kekahi mau pono. E laa na noho, ke pakaukau ku-waena ame hookahi punee h'ooluolu ame hookahi ko■ki. He maemae nohoi ka moe e ku mai ana, a ma ka uhi hou ia ana iho me na kihei hou, ua lamalama maikai mai la ka nanaina o ua wahi moe la. Maloko o ka rumi hookipa i noho iho ai o Alamira me kona wahi pokii kaikunane, a pela nohoi me Mrs. Pumelona, a hooponopono iho la i ko lakou mau wahi pono o ka hele ana mai. Oiai hoi o Alamira e hu'e ana i kona mau wahi ukana mailoko mai o kahi paiki paa lima ana i lawe mai ai, ua hoopuka ae la ia imua o Mrs. Pumelona no ka hu ana mai o kona aloha no 'kona kupunakane, oia hoi ka Haku Tereveliana, a ia wa i kahe iho ai kona mau waimaka. A olelo mai la nohoi ia ia Pumetona: M He mea pono loa ia oe ke hoi aku 1 Tereveliana Pa i ka la apopo, aole hfkl ia oe ke noho pu mai me maua, oial, aole auanei he mea kupono nana e malama kuu kupunakane. He oiaio, owau kai aloha iaia me kuu naau a pau, aka, oia nae, mamuli o kona ku-< hihewa, ua nele kona puuwai i ke aloha no'u nei. Aole nohoi i kana mal >ko'u kaumaha no kona puni wale ana i na olelo oiaio ole a ka Haku Adelo, aka, e hiki mai ana nae ka la e hoikeia ae al ka mea oiaio, a ke lana loa nei kuu manao e loaa ana ka oluolu ia Hekini, ka mea hookahi nana e paa nei ka mea huna pohihihi nana e poi pu nei i kuu kupunakane iloko o ke kuhihewa no kuu Papa aloha." Aka, e kuu inakamaka heluhelu, ina paha e ike o Alamira, ma ia wa ana e uwe ana me ka walohia no i£dna kupunakane, o ua Haku kupunakane la kekahi e lulumiia ana e ke poluluhl nui o ke aloha nona (Alamira, ina paha aole oia e puana ae ia mau huaolelo, a hanini hoi kona mau waimaka eloelo elike me ka kaua e ike ae la, e kuu makamaka heluhelu. Mahope iho hoi o ia pau ana o ka Alamira mau hooponopono ana i kona mau wahl pono. ua noho iho la ia a kakau palapala. Hookahl na kona makuahine, a hookahi hoi na ka Haku Opio o ka Hale Kakela o ka Maka o ka Aeto. Ma kana palapala i kakau aku ai i kona luaui makuahine, ua hoike aku la ia iaia no kona halawai pu ana me kona wahi kaikunane, mamuli o kekahi ulia pomaikai ma kona hele ana mai Tereveliana Pa mai a hoea i kahi o Mrs. Pegi ma Burnt Downs. Hai aku la nohoi oia maloko o kana palapala e noho pu no kona wahi pokii kaikunane me ia a hiki 1 ka loaa ana mai he pane mai iaia (Beatirisia) mal. O ka lua hoi o kana palapala i k» Haku Opio Rosevena no ia, e hoike aku ana iaia no kona wahi e Joaa ai ina ia e manao ana e imi mai iaia. Hai aku la nohoi ia iaia i kona haalele ana aku ia Tere> j Teliana Pa ame kona hele ana mal me | Pumetona a hoea l Burnt Down, a

pela hoi .kona haalele ana aku ia wahi ame kona hele ana mai a hoea i kahi kulanakauhale o Daletona, me kona hooia ana aku hoi imua o ua Haku Opio la he wahi palekana loa kona e noho ajia ia wa. Ua liele aku la hol ia a "hookomo aku la i ua mau palapala la i ka haie leta. Ua hoi mai ]a ia me ka helehelena hoihoi a ulumahiehie o kona noonoo me na manaolana maikai. I ka hoea ana mai o Alamira i ka hale, ua makaukau iho ko lakou aina ahiahi, a me ka hialaai nui paina iho la lakou. I ka pau ana hoi o ka paina ahiahi, a hala paha he hapalua hora okoa mahope iho. ua hoihoi aku la o Alamira i kona wahi pokii kaikunane e hiamoe. Mamua hoi o ka hiamoe ana iho o ua wahi keiki la, olelo mat la ia i kona kaikuahine me ka leo aloha; "E Alamira, dear Sister, e hiamoe ana au, aka, makemake au e ike mai a oe mai, ina paha e hele aku ana oe e ike i ke kauka i keia ahiahi no kela poor—poor man. Nui maoli ko'u kaumaha nona." "Ae; e hele aku ana au e ike i ke kauka i kela wa aku mahope iho o kou hiamoe ana. E hele pu ana a Mrs. Pumetona me a'u. Manao au o loaa mai ana ia'u he nuhou maikai no kela kanaka poino. I hope the good Lorc! will spare him for poor Papa'a sake! <Lana kuu manao e hoopakele mai ana no ka Hakn maikai iaia no ka pono o Papa," wahi a Alamira i pane iho ai i kona wahi kaikunane. I ka hala ana o kekahi mau minute, ua hiamoe iho la ua wahi keiki nei. l T a haalele Iho la hoi o Alamira ame Mrs. Pumeiona i ka hale a hele aku la no kahi o ke kauka. I ko laua hoea ana aku ilaila, e noho mai ana ia> iloko o kona keena oihana. 1 kona ike ana mai hoi i ko laua nei komo ana aku. ua ku ae la ia iluna a hoonee mai la i kekahi noho no Alamira a pela nohoi no kona kokoolna. Me ka ano haalulu ninau aku la o Alamlra i ua kauka 1a: "Pehea la, aole paha oia I make?" "Aole/' wahi a aa kauka la i pane mai ai. me ka hooman ana mai hoi i ke kamallio ana. "aka» he aaoninoni no nae kona ola. Ma ko'u manaoio maoīi he kakaikahi !oa na kanaka i hikl ke lanakila maluna o kekahi nlia poino eJike Iho la me keia i loohia iho la maluna o keia kanaika poina Haalele aku nei au iaia. e' pii ikaika loa ana ka fiva iaia." Me ke ano pihoihoi nohoi nmau hou

aku la o Alamira: "Pehea la kou manao nona?" "E hai aku au ia oe, e ka lede opio maikai," wahi a ua kauka la i pane mai ai, "he mea maikal ka hookuu ana aku e hana ka fiva me kona ikaika apau elike me ka'u i ike aku nei, oiai, ua ikaika loa ia iloko ona, a ua hiki ole i ka mana o ka laau ke hoopalupalu aku i kona ikaika i keia wa. He kanaka kino ikaika kela, a ma ko'u manaoio, mamuli o ka ikaika o kona kino e loaa paha iaia he palekana. E hele mau aku ana au e ike iaia, a e hooikaika ana hoi au me ko'u ike apau e loaa iaia ke ola." He mea maopopo loa, aole keia mau olelo a ke kauka he mau olelo hoolana manao, a no ia mea, ua mumule iho la o Alamira no kekahi wa pokole, alaila, ninau aku la ia: "Pehea la kou manao maoli no keia kanaka: e ola ana paha ia, aole paha?" Ua haka pono mai la hoi na maka o ua kauka la iualuna o Alamira, me he mea 1 a e nana pono mai ana ia no ko Alamira ano, ke pane mai oia i kana haina, alaila, pane mai la ia, me ka leo kuoo: "Mawaho ae o ka fiva, ua haiia kona wawae. O ka mea oiaio maoli, he ma'i pilikia maoli no keia, Ke hoike aku nei au ia oe me ka oiaio apau he pilikia keia e aumeume ana mawaena o ke ola ame ka make." Aole hoi i kana mai ka pono ole o ko Alamira manao no kfeia pane a k'e kauka, a ua nana aku la hoi ia maluna o ua kauka ia me na onohi maka I haloiia e ka waimaka, me ka pane ana aku^hoi: "Ehia ka hoi mea aloha o kuu makuakane ina e make ana keia kanaka. Aka, e oluolu oe e hai mai ia'u, ina he mea oiaio. e make ana ia, aole anei ou manao e loaa ana iaia he noonoo aokanaka e hiki a! iaia ke kamailio mai me ka maikai!" "Aole hiki ia'u ke hai aku ta oe i ka mea kue i ko'a noonoo. Ma ko*n hoomaopopo me he mea 2a he elua no welan e hoea aku ai la. Ka mua, ola kona haiile ana aku iloko o kekahi poluluhi e nalohia ai kona noonoo mai laia aku. a hikl ole iala ke aia hou mal. O ka lua hoi/iia kouaa ola ana maL Aole keia he mea malihini la'u. He lehulehu no ua pilikia haule lio o keia ano i ike ai au i ke ola hou ana o kekahl poe me ke kamahao loa. O ko'u manao, he piiikia no keia e hiki ole al ia'u ke olelo akn e makcT ana ia.. a 6 hikl ai paha ia'n ke hooia aku e

ola ana ia, 0 ka hoomanawanui paha ka mea pono ioa." "Ina pela/* wahi a Aiamira i pane aku ai, ' he me3 pono ia'u ke manaolana maluna o kau mau hooikaika ana. Aia iloko o ka umauma o kela kanaka kekahi mea huna 'u i makemake loa ai e loaa, a e uku nohoi au he uku iUekie loa ke loaa ia'u ia mea huna mai iaia mai. Nolaila, ma ka wa mua loa au e ike ai ua kokoke loa mai kona hopena, alaila, e hele pu no au me oo i kahi o Pegi, no ka hoao aiia e ioaa ua mea huna la; aka. no keia wa nae e heie mau mai no au ia nei e halawai ai me oe i kela ame keia la. Manao nohoi au e he!e mau aku ana no hoi oe e ike iaia i na la apau." Ua ae mai la ke kauka. me ka hoike pu ana mai hoi, he wa maikai no ia. Aole ia he wa e hopohopo nui ai na kauka no ka lakou poe ma'i. A he kakaikahi loa nohoi kana poe ma'i ia wa, nolaila, ua hiki iaia ke hele mau aku e ike i ke kanaka poino, me ka hoopilikia ole ia o kana poe ma'i e ae. I keia wa i haawi aku ai o Alamira i kona aloha i ke kauka, a pela nohoi o Pumetona, a huli hoi aku la laua no ka hale puhi palaoa. Mahope iho o ko Alamira noho iki ana me Pumetona maloko o ka rumi hookipa, ua hookaawale iho la laua no ia po, a hoi aku la o Alamira o hiamoe a pela nohoi ka wahine kiai hale o Tereveliana Hale. Mamua hoi o ko Alamira hoi ana aku e hiamoo me kona wahi pokii kaikunane, ua haule iho la kona mau kuli ilaio, ma ka aoao o ko laua moe a haawi aku la ia i na hoomaikai ana i ka Makua Lani no Kona malama maalahi ana mai ia laua me Pumetona, mai ka wa mai a laua i haalele aku ai ia Tereveliana Hale, ko laua hele ana ma ke alahele a hiki i ka hoea ana i kahi o ka wahine hanai hipa, me ka loaa ana o kona wahi pokii kaikunane iaia. Pule aku Ia nohoi ia e maiama mai ka Makua lokomaikai i kona luaui makuakane ame kona makuahine, a pela nohoi me kona kaikunane. oia o Mirande. Aole hoi oia i poina no ka Haku Opio Rosevena, a pela hoi me Hekini. Ua nininiia keia mau liua puīe e ia me ka hoeloelo pu ana iho hoi o na kulu waimaka ma kona mau papalina. I ka pau ana o kana pule ana. ua ku ae la i iluna a hoi aku Ia e hiamoe me kona wahi kaikunane. I ke kakahiaka nui o kekahl la ae. ua ala mua ae la o Alamira, a mahope iho o ka pau ana o kona komo kapa ana, ua hoala aku la ia i kona kaikunane. Aole hoi i liuliu iho halawai pu aku la laua me Pumetona. Hoike mai la ia no kona huli hoi aku ma ia kakahiaka, a no kona kaumaha hoi no kona haalele ana iho ia laua, aka. ua hoomama aku la nae o Alamira iaia ma ka olelo ana aku, he mea pono iaia ke hoij> malama i ka Haku Tereveliana. I ka pau ana hoi o ka aina kakahiaka, ua hoomakaukau iho la ua wahine malama hale nei o Tereveliana Pa no kana huakai hele. Aole i liuliu ua kau ae la ia maluna o kona lio, haawi ke aloha hope, a kamoe aku la kona alahele no Tereveliana Pa. I ka hele ana nae o ua wahine malama hale nei a hoea i ke kihi o ke alanui e huli pono ai a loaa ke alanui e hele ai i Tereveliana Pa, huli mai la ia me na maka i hoopiha pono ia me na waimaka e koali mai ia oia i kona hainaka ia A!amira ma oiai hoi laua e ku ana ma ka lanai o ka hale me ka peahi ana aku nohoi iaia. Aole i liuliu, nalowale aku la o Pumetona. Ano, e kuu makamaka heluhelu, ma keia wahi o ka kaua nanea, e haalelo kaua i ke kamailio ana no Alamira, a e huli ae ka kaua kamailio ana i keia wa no Pumetona. Ma ka wa i nalo aku ai ko AJamira ma ikeia ana aku e ia (Pumetona)„ ua kaulona pono aku Ia kona mau maka no mua o ke alahele ana e hele aku ana. A oiai hoi ia e hookiauau ana l kona wahi lio, ike aku la oia \ ka holo ana mai o kekahi lio me ke nakaka maluna ona. Ma kana hoomaopopo aku aole i kana mai ka holo nui o ua kanaka la, me he mea Ia he wahi lolhi loa kana 0 ka hele ana mai. 1 ke kokoke iki ana mai hoi o na kanaka holo iio la ike maopopo aku la keia i ua kanaka la, a ua hoopiha koke ia kona naau i ka maka'u, O na kanaka la* o Adelo no ia. Ua ike mal la nohol ua Haku Adelo nei iaia, a hookina loa mat la ia ! ka holo o kona lio, me ka olelo ana iho hoi iloko ona: "A-ha! I catch you now! Kahaha! loaa olua la'u!" Aole i Hnliu na hoea mai la ua Haku Adelo nei ma kahi a Pumetona e hele aku ana, me ka hoomaopopo ole ! kana mea e hana ai. Ua hele ka helehelena o ua Haku Adelo nei a piha 1 ka inaina, a o na maka keia na hel« a nonono i ke koko o ka inaina. Me ka leo hoomaoe, pane mai ia ia: (A keia pule ae. Sure!)

Ke hooliaiiu noi mai nei na poe heihei Uo no ka la 11 ae nei o lune.

Ma ka la 1S o Mei nei i haalele mai ai i keia ola ana o Pohakuhauoli. ka mea nona ke kii maluna ae, kekahi o na kanaka kaulana loa o Beritania. He nui na manawa ana i hookauwa ai iaia iho ma ke ano he Kuhina Nui no kela Aupuni, a ua loaa hoi iaia na mahalo kiekie no kona makaukau ma keia mea he kalaiaina naauao. Aia ma kahi o ke kanawalu a oi ka nui o kona mau makahiki.