Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVII, Number 22, 3 June 1898 — Page 6

Page PDF (1.42 MB)

This text was transcribed by:  Francene H Aarona
This work is dedicated to:  To our friends from Kaumakapili Church, who helped to nuture our own children.

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

            6

 

Lubiana  Kasimila

---

            Ua ku ae la ia iluna, papale ae la i kona papale a aahu iho la i kona koloka, a hahai mai la ia Rupereto a hoea i ka rumi o lalo kahi e ku ana kekahi manele me na kanaka anamo he aha ko lakou nui.  Komo mai la ia iloko o ua manele nei a noho iho la ma ka aoao o Rupereto.  Aole i liuliu hoea aku la laua no ka halealii.  E ku ana hoi o Valesebuga ma ia wahi e kali ana noo ko laua nei hiki aku. I ka hemo ana aku o Ariadane mailoko aku o ka manele, ua lawe loa aku la ke Kauna Valesebuga iaia ma ka hale iluna, ma kekahi alapii aku hoi e kuia ana e na koa kiai ma kela ame keia aoao.

            Hoea aku la laua maloko o kekahi rumi i hoonani mikioi loa ia me ka hano haweo.  E huli ana hoi ke alo hikina o ua keena la ma kekahi pa nui malaelae i ku ia e kekahi mau hale lehulehu ame kekahi halepule nui.  Maloko o keia keena i olelo aku ai ua Valesebuga nai la Ariadane e noho iho maluna o kekahi noho, eia nae aole oia i hooko mai i ke kauoha a ua Kauna nei, aka, ua hele loa aku la ia a ma kekahi puka aniani ma ka aoao hikina o ua keena la a e huli ana i ka pahale pule i hoikeia ae nei.

            Ma keia wahi hoi nana aku la ua lede opio nei me na onohi maka hialaai, oiai ua ike aku la ia he kulanakauhale ia no kekahi ohana virigine hoohiki, a ia wa i ulu mai ai iaia ka manao ulu mahiehie wale ina paha e loaa ana iaia ka lanakila, alaila, oia kona wahi e noho ai ke ole oia e hoohuiia me ka mea ana i aloha ai.

            Oiai hoi ia e nana ana ma ua hale la, aia hoi ua hoopuiwaia ae la ia i kona lohe ana ae i kekahi mau kapuai wawae e kamumumu aku ana mahope ponoi aku o kahi ana e ku ana, a i kona huli ana ae ike mai la ia i ke Duke Rupereto ame ke Kauna Gasepa o Valesebuga.

            Ia wa pane aku la ke Duke iaia me ka leo ikaika :

            " E Ariadane, eia oe i keia wa iloko o ka halealii o ka Moi Oto, a ke kali mai ia hoi ke alii o kou hoea aku imua ona.  E loaa ana hoi ia oe ka hanohano o ka hoohuipuia ana ma ka berita o ka mare me kuu hoaloha nei, me ke Kauna Gasepa o Valesebuga, malalo o ke apono ana a ka Moi o Bohemia nei . "

            Ua hoohikilele ano e loa ia ko Ariadane noonoo i kona lohe ana i keia mau huaolelo i hoopukaia aku e Rupereto, a no ia mea ua kulana aku la ia i hope a pili aku la i ka puka aniani me ke ku pouli ana ae o kona noonoo, ame ka awiwi nui hoi kaomi ae la kona mau lima ma kona puuwai.

            Alaila, pane hou aku la nohoi ua Duke nei me ka hilahila ole : " No kou pono iho, he mea maikai nou, e Ariadane, ko kue ole mai i keia makemake o ke alii, oiai he mea makehewa wale no ia hana ma kou aoao.  E hoomaopopo oe hookahi hora mai keia wa aku a lilo no oe i wahine na ke Kauna nei o Valesebuga, a e kapaia nohoi oe o ke Kauna Wahine o Valesebuga. "

            Ia wa hele aku la ua Duke nei ma kahi a ka lede opio e ku ana, a kau aku la i kona lima maluna o kona kipoohiwi, aka, ia wa i nee aoao a ʻ e ai na lede opio nei.  Ua hapai hou ae la hoi ua Duke nei i kona lima me ka manao e kau hou aku maluna o Ariadane, ia wa  hoohikileleia ae ai la mamuli o ka hooho puiwa ana ae a Gasepa me ke ano e o kona helehelena.

            I ka huli ana mai o ua Duke nei i hope, aia hoi ike mai la ia me ke kahaha nui, a ku iho la ia me he mea la ua kakia paa ia iho la kona mau wawae maluna o ka papahele o kahi ana e ku ana, me ke kau koke ana iho o ka weli ame ka maka ʻ u maluna ona.  Ua ike mai laia e ku ana ma kahi aole i mamao loa aku mai kahi ana e ku ana he Naita iloko o kekahi kapa kila eleele, a he elele wale no kona mau kahiko kaua mai ka papale kila e kau ana maluna o kona poo a hoea i na pale wawae lila e hoopaa ana i kona mau kapuai wawae.  Aia hoi ma kona papale kila e luhe iho ana kekahi punohu hulu manu koraka i like ka uliuli o kona waihooluu me ka uliuli poele o ka po.

            Ua poi ia iho nohoi ke poi o kona papale kila, a nolaila, aole hiki ke ikeia aku kona mau maka.  Aia ma kona lima akau e hulali ana kekahi pahikaua.  A ma kona umauma e olapa ana kekahi medala gula ma ke ano o kekahi medala gula ma ke ano o kekahi lima kanaka e paa ana i kekahi pahi puhaka.

            Aia hoi, mahope ponoi aku o kahi a ua Naita la e ku ana e ku ana elua mau kanaka kino loloa, i aahuia me kekahi mau aahu eleele loloa.  Maluna iho o ko laua mau poo, e uhi holookoa ana i ko laua mau maka he mau puloulou eleele.  He  mau pahikaua nohoi ka laua e paa ana ma ko laua mau lima.  Ma ko laua mau umauma he mau medala gula i like loa ke ano me ko ka Naita Eleele a paa ana ma kona umauma.

            I keia wa i pane aku ai ka Naita eleele imua o Rupereto me ka leo kuoo :

            " E Rupereto o Frankenstein, aole loa oe i hoolohe iki i ka ʻ u mau olelo i hai mua mai ai ia oe.  Nolaila, aole a ʻ u mau huaolelo hou e kahoahoa hou mai ai ia oe.  O ka mea hope wale no a ʻ u e hana mai ai nou, oia ko ʻ u kahea ana mai ia oe e ku oe imua o ka Aha Hookolokolo a na Naita o ka Lima Ulaula. "

            Alaila, huli ae la ua Naita la o ka aahu eleele imua o Gasepa a pane aku la :

            " E Gasepa o Valesebuga, o oe kekhi e kahea ia mai ana e ku imua o ka Aha Hookolokolo a na Naita o ka Lima Ulaula.  Ano hoi, e lohe olua a i elua, ma ke sekona mua loa a olua e anehe ai e hahai mai mahope o ʻ u e kiheahea no ko olua mau koko i keia papahele !"

            Alaila, lalau aku ia ua Naita la i ka lima o Ariadane a alakai aku la iaia, a mamua hoi o ka hiki ana i ke Duke Nui ame ke Kauna Gasepa ke hoomaopopo i ka mea a laua i ike mai ai, aia hoi ua nalowale aku la na kanaka kupaianaha ekolu maloko aku o kekahi pala pohaku o loko o ke keena a laua e ku ana, a nalohia pu aku la hoi o Ariadane.        (  A keia pule ae.  Sure. )

---

HE  MEA  HOU.

---

Lunahooponopono o ke Kuokoa,---

            Aloha oe:---Ua ku ma Hookena,  S. Kona, ma ka la 21, he mokukuna mai Tahiti mai.  He moku keia e lawe ana he palaoa, kopaa, laiki, lole ame na waiwai e ae no kekahi mau mokupuni e ae o Tahiti.  Aka, ma ka la 26 o Feberuari, 1898,  ua puhiia ka moku e ka makani a nalowale ka aina ; a ua hele mai lakou a pau ka wai, a aohe wahi o ka moku e moa ai na mea ai, a ua noho lakou he 24 hora me ka wai ole, aka, me ka ulia o ka laki, ike ana lakou i na kuahiwi o Hawaii, aneane loa e ekolu malama o keia auwana hele ana i ka moana.  He mokukuna nui no keia, a aia pu no iluna o ka moku kekahi o na ona moku.  He 8 ka nui o keia poe, he poe Tahiti wale no, me 1 wahine ohua, ua hoao mai lakou e mailo na kino, no ka ai kupono ole.  Aloha no keia poe olulo.

            Ua teleponaia keia nuhou i Hilo i ke keena Makai Nui a ua kauohaia o Deputy Sheriff S. Lazaro i kapena o lawe i ka moku i Honolulu, a nana o lawe i ka moku i Honolulu, a nana o lawe ana, ma kona wahi ike kela kahiko no.  Ua aa no o S. Lazaro e lawe loa i keia moku a hiki i Tahiti a hoi mai no ma ka waa;  a wahi ana, he 5 la wale no a hiki ka moku i Borabora ma ka ihu aku o " south, south, west, " a malaila ae a Kuaihelani i ka okilo hee, a huli loa mai no Hawaii ka ihu.                    Aloha nui, kou,           KONA.

---

 

O  MRS.  KAHAKA  KAUHAIHAO,  UA  HALA  AKU  LA  MA  O.  ALOHA  WALE !

---

            E  Mr. Lunahooponopono, aloha oe:---E ae mai ia ʻ u e kou hanohano, e hookomo iho ma kahi kaawale o "Ke Kilohana Pookela no ka Lahui Hawaii," i keia mea hou hookaumaha puuwai a hoolele hauli hoi i na pili, na keiki ame na makamaka apau o Mrs. Kahaka Kauhaihao i hala aku la, oiai lakou e noho ana me ka nanea, me ka hauoli hoi ma na ano apau, me ka ike ole ia mai, he lono kaumaha a hoea aku.

            Ae; ma ka hora 7:30 p. m. o ka la 13 o mei nei, A. D. 1898, ua kipa ae la ka elele ahai lawe ola ma ka home noho o Daniel Kahao, a lawe aku la ia ka hanu hope loa o John S. Kauhaihao Papalealii, mahope iho o ka hoomalio loihi ana a ka ma ʻ i eha mau iloko o ka opu no ekolu makahiki a oi, a

           

Wehe mai la i ka pili ua paa,

Ka pili a ke kane me ka wahine,

A ka makuahine hoi me na keiki,

A ke kupunawahine me ka moopuna,

Aia hoi, ua moku ke apo gula a ke aloha.

 

Aloha ino !

 

            He wahine o Kahaka Kauhaihao i aloha nuiia e ko Holualoa poe, ua hilinai nui ia oia ma kona noho ohana ana a he ohana keia i hilinai ia a pauleleia hoi ma o ko lakou ano hoopono.  A pela io no.  Ua hanauia mai o Mrs. Kahaka Kauhaihao, mai na puhaka mai o Maluaikoo (k) ame Kahoolealii (w) ma Hanapepe, Kauai o ManoKalanipo, i ka M. H. 1848, a haalele mai la i keia ola ana i ka manawa i haiia maluna, ua like me kanalima (50) makahiki o kona ola ana ma keia ao inea, a hala wale aku la ma o.

            Ma ka M. H. 1867, ua hoohuiia o Mrs. Kahaka ma ka berita mare me John S. Kauhaihao, ma Holualoa, Kona Akau, Hawaii, na Rev. George Wasinetona Pilipo i omau i ke pine gula oia mare ia ana.  Ua like me 31 makahiki o ko laua paa ana i ka berita mare, akahi no ka hemo.

            A mailoko mai o keia mau makua hoopono, ua hoea mai na kamaiki he umi (10) ko lakou heluna nui, he ehiku e ola nei, a he ekolu ua hala e aku mamua o ko lakou mama.  O ka hapanui o na keiki ame akahi moopuna, eia no imua o ko laua alo, a ike iho la no; a elua hoi mau keiki i koe aole ---

 

 

COMMODORE  DEWEY  AND  HIS  SQUADRON.

            The Asiatic squadron, which did such effective @work at Manila under the skilful direction of Commodore Dewey, is here represented as it was steaming rapidly toward the principal harbor of the Philippines, stripped for the fray.

 

            Kekahi kii keia e hoike ana ia Komoroa Dewey, oia hoi o Adimarala Kulukehau o Manila i keia wa, me kona aumokukaua  malama maluhia ma na kai o Asia, ka mea nana e ulu pa mai nei na aumokukaua o Sepania.

 

 

--- i ike i ka hanu hope loa o ko lakou luaui makuahine, oiai aia no laua i ka malu kukui o Kaukaweli, kahi 1 omo ai i ka waiu, ka makua hanai o ka ike, ( Lahainaluna ) , a i ike iho laua i keia, e uwe iho no laua i ka uwe haalipo ana no ka makua.

            He makuahine aloha kane o Kahaka, aloha keiki a puni moopuna ; he puuwai hamama a heahea no na mea apau e maalo aku ana ma kona home ; he makuahine hoi e hoomalu ana i kana mau kamalei me ke aloha ; a o ka ʻ u hoi i ike ai, ua haawi aku kana mau keiki i na hoolohe ana ame na hoomaikai ana apau i ko lakou luaui makuahine, a hala wale aku la.

            Keia nohoi ka makuahine o Mrs. K. Kaele makule, a ko makou makamaka maikai o ka lai malino a Ehu.

            He nui na hoaloha ame na makamaka i hele mai e ike iho i ke kino lepo o keia makuahine hoopono, a moe aku la oia me ka maluhia.  Ma ka hora 4:30 p. m. o ka la 14, ua malamaia e Rev. W. M. Kalaiwaa ke anaina haipule, a ma ka hora 5 ponoi, ua maneleia aku la kona kino a moe ma kahi i hoomakukau ia nona, a hookoia ka mea i hai e ia mai i na la o Adamu, a moe aku la ke kino lepo i kona wahi mau, a hoi no ka uhane i ka Mea nana i haawi mai.

            Maanei i huli hoi aku ai ke anaina me ka naau kaumaha ame ka walohia a ua komo pu hoi kou mea kakau ma ia haawina hookahi.

            "Pomaikai ka poe make ke make iloko o ka Haku, i like hoi kuu hope me ko lakou."

            "Nana no i haawi mai, a Nana no e lawe hou aku, e hoomaikai ia Kona inoa,"

            "O ka make ana o ka poe pono, he hiamoe ana ia no lakou, a he hoomaha ana hoi."

            A maluna ae hoi o na mea apau, ke koi mai nei ke aloha o ka Haku ia kakou a pau:  "E kiai oukou me ka makaala loa, no ka mea, aole oukou i ike i ka hora ame ka manawa e hiki mai ai ke Keiki a ke Kanaka me he aihue ʻ la."

Me  ka  walohia,                                D.  A.

Holualoa,  N.  Kona,  Hawaii,  Mei 14,  1898.

 

---

HE  MEA  PONO  KE   HOOHANAIA  KE  DALA  NO  KAHI  I  IKE  IA  HE  PILIKIA.

---

            He hana ku i ka mahaloia ko ke Aupuni hookaawale ana ma o ka Ahaolelo ia, i mau haawina dala no kela ame keia hana i loko o ka aina, e laa na alanui, na uapo, na awapae, a pela aku.

            He hana oi loa aku nohoi, e hiki ai ke haawi ia na mahalo ana, i ke Aupuni ma o ka Ahaolelo la, ka haawi ana i haawina dala, no ka malama ame ka lapaau ana i na ma ʻ i lapera.

            O ka mai nana e hookaumaha nui loa nei i ka lahui kanaka o Hawaii, oia no ka ma ʻ i nona na inoa ekolu, ma ʻ i lepera, ma ʻ i pake, a ma ʻ i hookaawale ohana.  Aka, ua oluolu no i ke Aupuni ma o ka Papa Ola ʻ la ka ae ana mai i ke noi a na ma ʻ i, e kukulu ia i mau hale auau laau, ma Kalaupapa ame Kalawao, o ka laau a Kauka Goto, ake ku nei, a ke auau nei na ma ʻ i, koe wale no keia aole kekahi mau laau e kokua ana, e laa ke ti, ame ka huaale, nokamea, aole waiwai o ka auau wale no, ina aole ka laau inu maloko.  He mea pono nohoi i ke Aupuni e hoolako mai ia mau mea, ma o ka Papa Ola ʻ la.  Aole oia wale, e kukulu hou ae i mau hale, nokamea, aole kupono e noho i elima a oi aku ma ʻ i iloko o ka hale hookahi, elike me ia e ike ia nei i keia wa.

            He hana kaulike ole no ka hoonoho ia ana o na ma ʻ i iloko o na hale, elike me ia e ike ia nei ma ke kahua ma ʻ i lepera o Kalawao ame Kalaupapa.  Ua nanaia ma ka ili, ina keokeo ka ili, oia hookahi no ke hoonoho i iloko o kona hale, ina ulaula, hoopiha ia aku a piha, he maikai ole ke ea ke nui loa na ma ʻ i iloko o ka hale, a he mea nohoi e hoopoino mai ana i ke ola kino.

            Oiai, aohe like loa o ka haawina i loaa i kela ame keia, he nui loa ko kekahi, a he lahilahi loa ko kekahi, a aohe no he ike ia aku o ka ma ʻ i o kekahi; nolaila, he mea pono e hoonohoia ʻ ku ka ili ulaula e like me ka ili keokeo, i hookahi o ka hale.

            Eia hou nohoi, e kukuluia ia mau hale kuke, no kela ame keia hale e noho ia ana e na ma ʻ i, no ka mea, he oi aku ka pilikia ke hoi mai ka ua, e hoihoi  ana kahi kapuahi iloko o ka hale a hookahi no ke okukuu like ana.

            Eia nohoi kekahi, i paipuwai, ma kekahi mau hale i nohoia e na ma ʻ i, ua mamao loa ka wai mai a lakou mai, he mea pono e hoomoe aku i paipu wai a kokoke, a i ole ia, hookomo aku no iloko o na hale, e like me ko ka ili keokeo he nui aku na mea e pili ana i keia.

            He oi loa aku ka waiwai e hoolilo ia ke dala o ka lehulehu i keia mau mea i hoakaka ia ae la maluna, oiai, aole ia mau mea i keia wa mamua o ka hoolilo ana i na alanui, oiai i keia mau la e nee nei, ma ke kahua ma ʻ i lepera o Kalaupapa ame Kalawao, aia ka hooikaika nui o ka hope lunahooponopono o ke kahua ma ʻ i ma ka hoohinuhinu ana i na alanui.

            Ma keia mau alanui e olelo ia nei, aohe mau ma ʻ i lepera, a poe ma ʻ i lepera i ikeia, ua pilikia a ua poino, no ka inoino o na alanui, oiai, he maikai mua no ke alanui a ua kupono no ia no na ma ʻ i o ka mea i ikeia ma kekahi mau wahi o ke alanui, he paa i ka maniania, a he honua paa nohoi, ua pau ae la ia i ka uaaia, no ka puehu ole ka o ka lepo ma ia wahi, a ua kupono maoli no e hoonohoia i hope luna hana alanui oia ke kupono iaia, no ka mea, oia kana hana makaala loa, aole o ka pono o na ma ʻ i.

            E nana hou ae ma keia, aole mau hawina dala i hookaawaleia e ka Ahaolelo ma ka bila haawina no na alanui o Kalaupapa ame Kalawao, elike me ia i ikeia no na apana mawaho, aka, o ka mea i ikeia, ma ka bila haawina no ka hookaawale ana, malama ana ame ka lapaau ana i na ma ʻ i lepera.

            E ninau ae au, nohea mai ke dala e uku ia nei ina kanaka hana e paeli nei i ke alanui ?  Eia, noloko mai no ia o na dala i hookaawaleia no ka malama ana i na ma ʻ i, a ina pela he mea pono ole loa ka hoolilo ana i ke dala i hookaawaleia no kekahi hana i kekahi hana okoa, oiai, eia no ke koe nei kekahi mau hana lehulehu e pili ana no ka pono o na ma ʻ i, e pono ke hanaia a hooliloia ke dala no ia mea.

            Ma ka hiki ana mai o na komite Ahaolelo, ua waiho ia aku kekahi noi e hookaawaleia i haawina dala no ke alanui pali o Kalaupapa, e hiki ai i ka mea lawe leta ke pii a ke iho mai me ka maikai, no ka mea, he nui ka ino ame ka nihinihi a he ku maoli no i ka hoomanawanui ka pii ana ma keia pali, aia ma keia alanui kekahi pono nui o na ma ʻ i, hookahi tausani a oi ma o ka leta ʻ la.

            Mai oi loa aku ka pono o ke dala e uku ia nei i ka poe hana alanui e hoohana ia aku la, no ka waele ana i mau maia uala, ua pili ia no ka malama ana i na ma ʻ i, oiai keia mau ia nele i ka ai ole, he oi nui aku ka waiwai oia mamua o keia mau alanui, heaha ka waiwai, he mea pono e hoohanaia ke dala ma kahi i ikeia he pilikia.

            Aole keia he maua hana hooholomua, aka, he mau hana hoonui lilo makehewa.

            O ka hookaawale ana i mau haawina dala no ke awapae o Kalaupapa, a i mau paipu wai hou, no ka hoomahuahua ana ae i ka wai, he mea maikai ia, no ka mea, aia ma ʻ aila ka pono o keia lahui e noho ana iloko o ka ehaeha, a he mea pono nohoi i ka Ahaolelo ke hookaawale i mau huina dala.

            Aia no ke ko ʻ iko ʻ i o ka noonoo ana i keia mau mea i ka Luna Nui ame kona hope, ka hoolilo ana ma kahi i ike ia he pilikia, a he pono hoi no keia hapa o ka lahui iloko o ka ehaeha, aole mamuli o ka makemake ame ka pono o ka mea hookahi.   M.  K.  MAKAENA.                Kalaupapa,  Mei 14, 1898.

---

AHAAINA  KULA  SABATI.

---

            Olelo hoolaha no na Kula Sabati o ka Mokupuni o Oahu, no ka hele ana i ka hoike ame ka ahaaina ma Waianae, Oahu, ma ka la 11 o Iune.

            Uku o ka balota no ka hele ana ma ke kaa ahi :  Mai Honolulu a hiki ma Waianae a hoi hou mai i Honolulu, hapalua dala.  Mae Ewa a hiki ma Waianae a hoi hou ma Ewa a hiki ma Waianae a hoi hou ma Ewa, hapalua dala.  Ma Waialua a hiki i Waianae a hoi hou ma Waialua, hapalua dala.

            Mai ke keiki eono makahiki a hiki i ke kanaka makua hapalua ka uku.  Na keiki malalo o eono makahiki aole uku.  Ina ua iha na kaa, alaila, o na keiki malalo o eono makahiki e malama na makua maluna o ko lakou mau u-ha.

            E pono na makua e malama i ka lakou mau keiki, aole hookuu wale maluna o ke kaa ahi i ka manawa e holo ana a pela ma ke ku ana ma Manana.  Aole ae ia ka poe maluna o ke kaa ahi e lele malalo.

            O ka poe i ae ia i ke kuai ana i ka balota, oia no ka poe hele mau i ke Kula Sabati ame ka pule, e loaa no na balota ke kuai mai i na komite ame na alakai o na Kula Sabati o Kawaiahao ame Kaumakapili, ame na alakai o ko laua mau apana, a pela nohoi na Kula Sabati o Waialua, Hauula, Waikane, Kaneohe ame Ewa, i ko lakou mau Kahu Kula Sabati.

            Aole loaa keia balota ma kahi hoolulu kaa ahi, eia kekahi o na haumana Kula Sabati, ame ka poe hele pule i kuai i ka balota, o lakou wale no ka poe loaa o ka balota no ka ai ana.  O na Kula Sabati o Waianae ame Makua e loaa no ko lakou balota ai, mai ia  J.  Kekahuna mai.

            O na poe apau i loaa na balota ai i ko lakou wa e lawe ai i na bola poi ame  na omole waimomona, i ka wa e pau ai ka ai ana e hoihoi i na bola ame na omole i ke pakaukau.

            E malama pono na mea apau i na balota i ole ai e nalowale.

            E haalele ana ke kaa ahi ma ka hora ewalu me ka hapa kakahiaka.  Nolaila, ua makemake ia na poe hele e hiki ma kahi hoolulu kaa ahi, mamua o ka manawa e holo ai.  E ku ana ke kaa ahi ma Manana wale no no na humna olila.

            E haalele ana ke kaa ahi ia Waianae ma ka hora eha ahihi no Honolulu.

            I ka wa e hiki ai ke kaa ahi ma Waianae alaila e hele na mea apau ma ka ulu niu o Poka-i, malaila e hoike ai na Kula Sabati, aole maloko o ka halepule.

            E kani ana ke oeoe hoomakaukau no ka hoi ana ma Honolulu nei he hapalua hora mamua o ka manawa e haalele i ke kaa ia Waianae ; ke oeoe elua o ka wa ia e hoi ai.

            Ma ke kauoha o ke Komite o na Kula Sabati.

---

( Mai  ka  aoao  1  mai. )

LETA  MAI  NA  AINA  E  MAI.

mailoko mai o na popilikia he nui o ka noho ana o keia aina malihini, a makua ole nohoi.

            Ua paa no kuu manao ma ka malama o Dekemaba e hoi aku ai au no Hawaii.  Aka, ina e mau loa ana koʻu paa i ke ao ana i ka piano i kekahi poe o onei elike me keia aʻu e ao nei a hoea i ka malama o Dekemaba, alaila, aneane hiki ole paha au ke hoi aku.  O ke Akua no nae kai ike ia mea.

            No koʻu paa loa i keia wa i na hana ao piano i kaʻu poe haumana, aole loaa iaʻu ka manawa e hele aku ai i ka makaikai ma kekahi mau wahi e ae.

            Dear  Papa,  God be with you till we meet again.

            Kau kaikamahine ma ka aina malihini, hookahi no kamaaina o ke aloha no o ke Akua.

CECILIA  KEALOHA  POEPOE.             San Jose, Mei 17, 1898.

---

            He mea pono i kela ame keia ohana ke loaa ona laau lapaau maman o na ma ʻ i o ka opu.  I laau lapaau puhili no ka "Moku ino loa o ka                 lepo "  ( Diarhea )  Nahu, Umii, Kolera ame na ma ʻ i apau o ka opu, aole he laau lapaau oi aku o ka maikai nelike me ka PERRY  DAVIS  LAAU  PENIKILA  ( Pain  Killer ).  Ua lawelaweia keia laau no na makahiki he kanalima a ke ke hana mau ia nei i kela ame keia la, ma na ina apau o ka honua nei.  O ka Hui Kuai Lapaau o Hollister O ka Hui Kuai Laau Lapaau o Hollister ka Agen.

 

Hoolaha  Kumau.

 

Koko  Maemae

 

OIA  KE  KUMU  O  KE  OLA  KINO  MAIKAI  .   .   .   .   .

 

KA  AYER  SASAPARILA

           

            Ka mea e maemae ai ke koko, ikaika na aa-lolo, ono ka ai, pau ka poluluhi, a maikai maoli ke ola.  He mau tausani o na kanaka i hoike no ke ola o ka Laau Sasaparila a Ayer.  Ke hoea mau mai nei ka lakou mau palapala ma kela ame keia eke leta.  Aohe keia he laau no ka no ka hoao wale ana.  Ke hooia mai nei kela poe leta apau.  " Ua ola au i ka Laau Sasaparila a Ayer. "  O kekahi

 

WAHINE  NAWALIWALI

 

            I hele a pili mau ka ili i ka kela moa, i loohia i ka ma ʻ i papalahu ai ili, i hele hoi a wiwi, a pela hoi me ka ma ʻ i i loohia mau ai lakou na wahine, kakou mai la oia no kona oia loa ana.  Ina makemake oe e hoopomaikaiia oe e ka pomaikai i ikeia e kela poe,  a loaa ia oe ke ola kino maikai a ikaika, alaila, e inu oe i ka laau hoomaemae koko a hooikaika kino hoi.

           

Ka  Laau  Sasaparila  a  Ayer.

           

            E makaala loa no na laau hoohalikelike kumukuai emi.  Ka inoa o keia laau, oia ka AYER  SASAPARILA.  E ikeia ana keia inoa mawaho o ka wa-hi, a maloko nohoi o ke kino o kela ame keia omole.

            ---

HA  HUAALE  A  AYER  I uhiia me ke ko, he   *     *    ono ka ai ana.

 

---

 

No  Keaha   I  HOOKAWELEWELE  LOA  AKU  AI  OE  I  KELA

 

ANU,   KUNU  AME  PUU  EHA ?

 

---O---

 

            Ua kaulana loa ka LAAU  KUNU  A  AYER  ( Ayer ʻ s  Cherry  Pectoral )  iloko o na makahiki he aneane 60.  ma ka hoola ana i na Ma ʻ i o ka Puu ame ke Akemama, ke Anu, ke Kunu, ka Ma ʻ i La Grippe ame ka Ma ʻ i Mala o ka pale Akemama.  He ono keia laau ma ka inu ana, a he oiaio ke ola.

           

AYER ʻ S  CHERRY  PECTORAL

 

---

 

Na  Medala  Gula  mai  na  Hoikeike  Nui  o  ke Ao

---

Mai  lawe  i  na  Laau  Emi  i  Hoohalikeia  me  kela

---

Hollister  Drug  co.  Lt.

Na  Agena  ma  ka Paeaina  Hawaii.

 

Kakela  ME  Kuke.

 

Ka  Halekuai  Nui

 

--- : O  NA  : ---

 

Waiwai  Like  Ole

 

*   *   O  na  Mea   *   *

           

HANA  KAMANA  A  PAU.

 

Na Lako Pili Hao Kukulu Hale,

  Na Kepa bele,

     Na Lei Ilio,

            Na Kaulaheo  Ilio,

                Na Pahi,

                        Na Upa,

                            Na Kope Hulu,

                                    Na Pulupulu.

 

Na  Palau  Lio   *

 

Na

Mea  Mahiai,

Na  Au  Ho,   Na  Au  Koi,

Na  kua  bipi,  Na  lei  bipi,  Na  kalahao  bipi,

Na  uwea  pa,  Na  kaa  palala,

Na  mea  piula,  Na

Ipuhao.

 

Makau  ME  Aho  Lawaia

 

            Na Iliwai .  .  .  .  .  .  .  .  .          Na Pakeke  .  .  .  .  .  .  .

            Na Kula  .  .  .  .  .  .  .  .  .          Na Pakeke Hao .  .  .  .  .

            Na Hulu Pena.  .  .  .  .  .    Na Kapu Hao.  .  .  .  .  .

            Na Pulumi.  .  .  .  .  .  .  .             Na Pauda .  .  .  .  .  .  .  .

            Na Pena me Aila .  .  .  .      Na Kukaepele.  .  .  .  .  .

            Na Kopa .  .  .  .  .  .  .  .   Na Uwiki,  a  me.  .  .  . 

            Na Aila Mahu.  .  .  .  .  .    Na Ipukukui.  .  .  .  .  . 

 

Mikini  Humuhumu  Kaulana  a

 

Wilcox  &  Gibbs

Hookahi  Lopi,

 

KA  REMINGTON,  Elua  Lopi.

 

A me na ukana he nui wale o kela a me keia ano.

 

Kakela  me  Kuke.