Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVII, Number 24, 17 June 1898 — KA MEA HUNA POHIHIHI [ARTICLE+ILLUSTRATION]

KA MEA HUNA POHIHIHI

■; t nuM.a * uo "A> Ki'.' haun. P«*> i '} kl.ah lIOKUNA XXXVII. I ke!a v,*a 1 haak-Ie iho ai ka Haku Hametona ia loko o ka rumi hookipa ana e noho ana m? kana kaikamahine, a hele aku la ia iwaho no ka halawai ana me ka Haku Tereveliana, kona hoaloha kahiko. He mea oiaio, ua lialawai aku la ia me ia, a ua komo like mai Ia laua iloko o ka rumi hookipa me ke kuikui lima pu ana. Ua ku ae la nohoi ka Lede Beatii'isia iluna no ka hookipa ana mai i ka malihini. He mea oiaio, ua hookipa mai la ua Ui nei o Hametona Kakeia me ka hiehie nui i ka Haku Tereveliana. He ano maikai ole na helehelena o ka Haku Tereveliana ia w*a aole hoi e like me ka mea mau iaia ka maikai o kona mau nanaina. Me he mea la ma ka hoomaopopo ana aku, ua kau iho kekahi manao kaumaha a luuluu maluna ona, oiai e uhi nna ka haikea ame ke aiai pu ma kona helehelena. Aka, me ka leo ano hoihoi, pane mai la ia imua o ka Lede Beatirisia:

| "Oia mau no kou ui e Beatirisia. | | Aole loa i liookuinuniii iho ke kila o j 1 ke au o ka manawa ma kou mau helehelena e ikeia aku ai hoi na iuoali ano e like la me ko maua mau helehelena nei. Aka, no'u nei a no kou i makuakane nei nolioi, ua ike maopopo ia na maiuu o ka'manawa niaiuna o ko maua mau helehelena: a he mea maopopo loa hoi ua lilo maua i mau pio | na ke au o ka manawa. Aole anei lioi pela, e kuu Hametona maikai?" i huli i ae ai ua Halai Terevelvana nei a ninau ae l;v i ka Haku Hametona. | "No kaua nei, he oiaio kau i olelo ! mai la, ua lilo kaua i mau pio na ke ! au q. ka manawa, mamuli o kona hoo- ! miuomino ana l ko kaua mau helej helena. No Beatirisia nei hoi, e hai j aku au. ua loohia no ia i na maiuu j lokol.no o ke au o ka manawa. He oia mau no kona ano. aka, elike me kekahi kuahiwi i hookuaneaia kona mau papalina, aohe ka uliuli lipolipo 0 na mea ulu maluna ona, pela iho la | ka nnai ana a ke au o ka manawa ia I i BetirUia." I j "Pela io no," wahi a ka Ilaku Tere- ! veliana i pane mai ai, me ka hoomau i ana mai. "akn, o kona kuiana hiehie- 1 ; ke kilakila hanohaweo o kona mau j ! ano apau—oia mau no ke omainaka i ulumahiehie oia mau mea maluna ona. ; Ke hoike mai nei nohoi kona helehe- , leua apau, oia niau no ka maikai o ; kona ola kino. Ua kaumaha lo» ia ! nohoi au e ka Leiie Beatirisia i ka | īoaa ole ana ia'u he wa pono e hele j mai ai e ike ia oe i kela wa a'u i hoea ; niiii ai i \,adana i\ei mumwa kokoke aku nei no, oiai» mamuli o kekahi piliI kia ano nui i hookul pu mai me a'u ia ' wa, ua haalele iho la au ia Ladana nei ' a hoi aku ia no Tereveiiana Pa me ! ka awiwi nui. 0 kekahi kumu nui ! nohoi o ko'u hoi awiwi ana, oia ka ' ikaika loa ana iho o kela wahi eha ! kahiko loa oio o'u t oia ka rumatika. Aka. i keia wa nae. ua oluolu loa nae ! au." Ma keia wa noho iho ia u.i elemakule Tereveliana nei maluna o kekahi noho IKiipai, ma kahi kokoke ma ke kapuahi hoopumehana. Ta ninau aku la hoi ka Haku Terevetiana iaia: "He wahi hana ano nni paha ke\a axv \ hoea raa\ nei \ ke kulanakauhaie nel?" 'He wahl hana io no ka*u o ka hoea hou ana mai la i Ladana nei, a o na wahi hana ia. aia no ia mawaena o\\ :ime k Le<ie Beatirisia, A i mea hoi no olua e kaH ole ai no ke ano o ua , vrahi hana nel, e hai aku no a»i ia olua me ka hakalia ole T oia hoi, ua makemake au e Ike i kahi e loaa ai ia'u o kekahi wahine hana keaka. a 1 ole. he wahine hlmeni hoi, nona ka inoa o Kaunawahine Arevalo, Ua hiki anei ia olua ke kokua mai ia'u ma ke kuhikuhi ana mai i kahi e ioaa ai keia wahioe ia'u?" "He inoa malihini ioa kena an i hoike mai la ia r u, e kuu hoa " i pane aku ai ka Hakn Hametona. Alaiia» me ke kuoo pane aku la ka Lede B«atirisia: "He wahi inoa malih\ni lo no kena ; aka, he inoa Sepania

nae kena ma ku'u hoomaopopo ana. I'a i;ke nehei ko'u haohao no kena lnoa me ko Papa nei. Ao-e hiki ia'n ke hai aku oe i kahi e loaa ai o ka mea nona kena inoa." E ka makamaka heluhelu, ke ike nei kaua ma keia wahi o ka kaua nanea, eia ka Haku Tereveliana ke huipu nei me ka Le<ie Beatirisia ame ka Haku Hameiona —ke ninau nei hoi ka Haku Tereveliana i kahi e loaa ai ke Kaunawahine Arevaio —a ua ike nohoi o Beatirisia i ua mea la nona ka inoa a ka Haku Tereveliana i hoike mai ai. aka, aole i hoike aku ua wahine pahaoi hao nei o Hametona Kakela imua o ka Haku Tereveliana. oiu no ke Kaunawahine Arevalo. No ka hooie ana mai o ka Haku Hametoaa a pela nohoi ka L<?de Bentirisia, aole laua i ike ia wahine o ke Kaunawahine Arevalo, ua hoholo ae la ka hiohiona haikea ma kona mau elehelena, a noho iho la ia me ka hakanu ana. A ia wa i ninau aku.ai o Beatirisia me ke ano omamaka ana ae o kekahi wahi liiohiona hoihoi maluna ona: j "E kuu Haku, e hewa anei hoi au ke ninau aku ia oe, i ke kumu o kou makemake ana i keia wahine?'' "E Beatirisia," wahi a ua elemakule nei i pane mai ai me ka haloiloi ana ae o na waimakn ma kona mau onohi maka, "ua makemake loa au i keia

wahiue uo ka mea e pili ana i kaua ' kaikamahine. He wahi kaikamahin-; ■ ni keia, a ua hookaiua hoi au iaia ma ke aiio he moopuna ponoi oia na'u. t Ua aloha au i keia kaikamahine me j kuu naan apau ame kuu puuwai nohoi j apau; aka, e BeaUrisia, ua haalele i mai oia i kuu ha!e. a nie he mea la ua hoi hon aku no paha oia i kahi o kona J mau makua?" Me ka niau no o ke ano mahiehie maluna o na helehelena o ka Lede Beatirisia, ninau aku !a ia i ka Haku Tereveliana: \ "Alaila—aole pela. He anela keia wahi kaikamahiue ia'u. Mamuli o kekahi ulia wale, ua loaa iho la ia'u kekahi inea i hoouhi ma\ iloko o'"o \ ka inaina hupo loa, elike me ka inaina o kekahi ilio pupute, a na'u pouoi maoli no i kipaku aku i ua anela nei mai kuu hale aku. a ua hana au i keia hana xne he mea ia he ilio oia. O dear me ? I was crazy at the time (Ua pupule maoli au ia wa). Aoie au i ike i ka'u mea i hana ai. Ua niakemake loa au e loaa oia ia'u. a hoi hou oia me a'u. O, e Beatirisia, aoie hiki ia'u ke ola ke ole oia e loaa ia'u. I mnsi ■ have her baek. Ina aole oia e loaa la'n ma l*adana nei, &)aHa, e hele ana au ma ka iliakea o ke ao nei no ka huli ana iaia/' 1 keia wa 1 ano e ae ai ka helehelena . o BeatiT\sia. a htra& ae la ia i kona

mau maku ma ka hapai ana i koiiu peahi paluli! ae !a oaniua. a ia v:a i hio\o iho i kona mau waimaka. oiai. ua hoomaopopo iho la ia. ua komohia io maoli no ke aloha oiaio iioko o ka Kaku Tereveiiana no Alamira, kana kaikamahine, aka nae, no kekahi wa pokole wiile no, ua holoi ae la o Beaiirisia i kona mau waimaka, a hoi hou ae la nohoi kona helehelena a iike me ko ka wa mamua. Ninau aku la u.i Leele Beatirisia nei i ka Haku Tereveliana: "Alaila, he mea ano nui loa aku la nohoi kau i ike ai no ka mea e pili ana i ua lede opio la, i kipaku ai oe iaia mai a oe aku?" "He mea ano nui io no, a ua piii i hoi ia i l:ona mau makua; aka. ao!e | e i)i ka lipwa a kona makuakane i ' hana ai maluna ona. Ma na ano apau. aole loa he wahi lihi iauna iki aku o ke ano o keia kaikamahine i na ano eleeie i hanaia e kona makuakane." "lOwai la kona makuakane?" wahi a ka Haku Hamelona i ninau aku ai. 1 Aka. aole nae i pane.mai ka Haku Tereveliana i haiua no ka uiuau a ka Haku Hametona i ninau aku-ai. oiai, ua iilo loa kona noonoo apau ia wa maluna o Beatirisia. 0 Beatirisia hoi ia wa. ua ano e ae la kona helehelena ia wa mamuli o ka oiii.ana ae o keia ninau mai kona luaui makr,ikane ae.

; Oiai lioi, ka Haku Tereve\iana e ' ; nana pono ana maiuna o ka Lede Bea- i tirisia, ame kona pane ole ana mai t hoi i ka ninau a ka Haku Hamelona j i ninau aku ai iaia, ua ninau aku la ia j ia Beatirisia: ; "Ke naau nei no anei kou aloha ia . Oremona Adelo? M I Aole i kana mai ko Beatirisia hoo- • pahaohao loa ia no keia ninau a ka ; Haku Tereveliana, a me ka hoopihaia ana o kona puuwai me ka ukiuki ame ka huhu launa ole no Adelo ua pane aku la ia me ka helehelena kuoo imua o ua Haku Tereveliana la: "Ua aloha anei au i ka Haku Ade!o, , wahi au i ninau mai nei la'u e kuu Haku. Aka, aia au ma kekahi welau i kue loa i kau mea. i ninau mai nei , ia'u e kuu Haku, Aole o'u makemake : iaia, a ua hoowahawaha maopopo loa au iaia." I keia wa i ikeaia aku ai ka mohala ana ae o aa heleheleoa o ka Haku ; Terereliaaa. ] "I hookahi a*u wahi ninaa hou i koe pa oe, e Beatirisia, ke mau nei no anei kou aloha ia Geofere?" No keia ninau a ua Haku Terereliana nei ua hoohuii ae la o Beatirisla i i kona mau maka ma kahi e, olai hoi I i mae ano e ioa iho ai kona heieheiena» j a mahope huli pono hou mai ia ia »imua o ka Haku Terereliana a pane ' ; mai la:

| "Aohe a u kaina kupouo e pane aku ai ia oe no keia ainau au i ninau mai nei imua o'u." Ia wa hoi i ioloku iho ai ka manao ana iloko ona. ua hoike paha ka Haku Adelo i na mea apau e pili ana iaia ame kana kane imua o ua Haku Tereveliana nei, a oia paha ke kumu o kona ninau ana mai iaia i keia ninau. Aole i kana mai ka nui o koua pilikia iloko oia sekona, me he mea ia m\ kana hoomaopopo io, ua umiiia iho kona pu-ai e kekahi mau mananunalima oolea. a ia wa i pahemo wale iho ai no ka peahi mai kona iima iho. a ua nho pu iho la ia me ka punia o kona noonoo i na manao pihoihoi launa ole. "Nani ka nui o ko'u aloha ia.oe, e Beatirisia Hameeona, ina eia no oe ke aloha nei i keia ino," wahi a ka Haku Tereveliana i kamaiiio mai ai me ka hoomakuekue ana iho o kona mau kueI maka. "Ua maopopo loa ia'u. ua kanij kau oe nona me ka oiaio. Ta hookuuia kou mau wnimaka me ka walohia ma kou mau papalina no ka mea a kou naau i paulele ai. Ua mohai oe ia oe iho e noho hookahi 1 ke ao nei uo kou 1 aloha iaia, a ua kapae oe i na 100 uwalo he nui e poloai aku ana ia oe e alana oe ia oe iho ma ke kuahu hoano o ka materemonio. Aole loa i komo iki iloko ou ka manaoio ana no kona hana ana i kekahi kaieima eleele loa maluna o kuu kino elemakule nei. A e Beatirisia, eia oe ke ohi nei i ka uku panai o kau mea i haawi ai i kou pauleie ana. Aka. e Beatirisia. e hoomakaukau oe no kekahi mea huna pohihihi a'u e hoike aku ana imua ou. Eia no o Geofere Tereveliana k? o!a

nei i keia la." Aole'i kana nuii ka hooliiKileio ia o mau īwiaolelo 'liopo rtoā*f>ūkli I nT e ka Uakv.\ ;Terevel\a«a, a \va ai\ov\ne e puka ka leo lioolio o ke kupilikii i lele ae ai i'oko o kona houpo, aka. ua kaonii iho ia ia iu'. hoo:r.ana\vanui iloko ona. Nana aku la hoi ia maluna o ka Haku TereveViana me na onohi maka pihoihoi loa. I kela wa i ki:ae ai ua Haku Tereveliana nei iluna. liele aku la ia ma kai a Beatirisia e ku ana. a lalau iho la i kona lima a kaikai ae la ikina. me ka olelo ana aku hoi: Ae, e Beatirisia, ke ola nei Geofere Tereveliana. Eia no oia maloko nei o Enelani." Aia hoi na ouohi maka o Beafirisia ke nana mai la iala me k?, pohiwa ana ae o ka waimaka ma ia mau onohi maka. Alila, pane hou iho la ua Haku Tereveliana nei: "E Beatirisia, e hiki ana anei ia oe ke hoomanawanui hou aku. Alaila. e hoolohe mai. Aole loa i Hke kona kupaa mamuli ou elike la me kou kupaa ana mamuli ona. Ua mareia oia i ka wahine. O keia Kaunawahine Arevalo a'u i ninau mai nei ia olua, oia kana wahine." "Pehea?" i hooho ae ai ka Haku Hametona. "Ke ola nei no o Geofere, a ua mareia oia i ka awine? Ea, aole i kana mai ko'u kanalua no keia mea. Pehea, ua ike anei oe iaia, e Tereveliana?" "Aole; aka nae, ua ike au i kana wahine, me ko'u ike ole ana nae o kana wahine ia. He wahine nui puipui keia, Ue loloa kona. mau lauoho. He wahine ano Geremania keia, a he ! ui nohoi, a he kulana hiehie kona me ke kilakila." "Alaila, ua kaamUio pu oe nie ia?" wahi a ka Haku Hainetoaa i niaau aku ai. "Ae. Ua kamaiiio pu au me keia wahine elike no me a'u'e kamaiiio nei ia Beatirisia. Ua hoike mai nohoi keia wahine he mau keiki ka iaua. A e Beatirisia, o keia kaikamahine a'u i olelo aku nei ia olua, oia kekahi o na keiki a Geofere me keia wahine. Aka, 0 keia kaikamahine nae he anela oia imua o ko'u mau maka. Ua aloha au iaia elike no me ko'u aloha ana ia Geofere i kona mau la i paumaele ole ai kona mau iima. Ua pili maoii ko'u naau i keia kaikamahine, a o ka mea 1 oi loa ai, ua loa& ia'u keia haawina aloha no keia Lede opio ma ko'u eiemakule. Makemake loa au e loaa oia ia'u." Na keia maa huaoielo hope a ua Haku Terevellaiia nei i hoopuka ae ai i hoomama ae i ko Beatirisia manao, a ninau aku la ia: "Pehea, mamuli anei o kou aloha i keia Lede opio au i olelo mai aei e hookipa aku al oe i kou aloha no kona

liaui miikuakane? E kaia aku aaei o* i ka makiiakane o keia kaikamaliiae au i aloha loa al."* I kefa wa i hoholo ae ai ka ula ma na papalina o u;t Haku Tereveilana nei. a me ka ieo i piha i ka huhu ame ka inainu. i«ne mai la ia: "Aole, aole. Aoie ioa au e apo hou i ka lima o kela keiki lunakoko a puuwai eieele. AoSe loa e hiki ia'u ke hiamoe pu me ia malalo o ke kaupoku hale hookahi. Aka uae. iua e loaa ana ia'u o Alamira aoie au e hana i kekahi hana e kau ai ka hoopai a ke kanawaī maiuna ona. Ina e hoihoi mai ana ia ia A!amira ia'u uei. e hookuu aku no au iaia e noho me ka maluhia ma kahī ana e noho nei i keia \r;i. Aka. aole o'u makemake iki e kamaiiio mai oia ia'u no ke kala ana aku iaia. Aole loa he mea nana au e cK»iaulea me ia. No. uo."

l : a kulou iho l;i ko poo o BeiUirii>ia ilaio. a liuliu pauo mai la ia: "A pehoa hoi, ina ua hiki ke hooiaioia ua hewa ole oia. elike hoi nie ka'u i mahao ai noua?" ' E Beatirisia maikai. aole ou hoahewa iki ia.oe no kou hoao ana e imi mai iloko nei o'u i wahi mea no'u e hoohuliia ae ;ii mai ka hoohiki a'u i j hoohiki ai me ka laahia loa. E hai aku au ia oe. ua hewa maoli uo oia. Aole kanalua iki o ko'u uoonoo ma ia mea. Aka ina hiki ia Geofere Tereveliana ke Uooiaio me ka hiki ole ke kanalua ia. ua hewa ole ia I ke karaima i loaa pono ai oia ia'u me ka hiki ole ia'u ke hoohewahewa. alaila. o ko'u wa auanei ia e huikala aku'al iaia. E kukuli no au imua ona. a nonoi aku iaia e kala mai oia ia'u. a no ka'u mau hana hoomaau iaia. Ae. o kukuli e BeaiTrisia. tttt io~ hoi. ua ike pono au e paa ana oia' $ ka pahi ma kona lima imua ponoi o ko'u alo ma kela 'po weHweli i hanaia ai kela karaima. No keia wa nae, ke hoike aku nei au ia oe. e Bratir'sia. mai keia la aku a hoea i ka la e puka mai.ai ka oiaio, ina he oiaio aku kekahi i koe, he mea pono iaia ame kana •wahine ke hookaawale mai a'u aku. Mai noho laua a hookokoke mai ia'u. Ua hai mai hoi o Adelo ia'u, eiu ka keia mau mea ke imi nei ma na ano apau e pahele ia ai au. Ua hooliio laua i kela kaikamahine hala ole i moepuu imua o'u i mea ka e hookoia ai ko laua mau manao apuhi. E hai aku au, aole i kana mai ko'u inaina ia laua a i elua." I keia wa i hookuu iho ai ua Haku Tereveliana nei i ka lima o ka Lede Beatirisia, a noho iho la hoi ia maluna o kona noho, oiai hoi o Beatirisia i maule aku ai a waiho kohu make iho Ia maluna o ka noho ana e noho ana, me ka hoomaka ana hoi e hehee iho ilalo. (Aole i pau.i

• V- • ' f Jumes l. Dowsot(» (Kimo Polekane) kekalii o na kamaaina kaliiko o Honolulu i liala aku.