Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVII, Number 25, 24 June 1898 — KA MEA HUNA POHIHIHI [ARTICLE+ILLUSTRATION]

KA MEA HUNA POHIHIHI

! Un'iUHa t KoonUmahi'hie nn Kiwhoua Po*iile b t•: I.ah . i Haieaii " MOKUNA XL. HuhuHui na makau a ka lawaia i Wailua—Ka makai kiu—Ke kumuao ; leo mele—Ka ohana pohihihi—Ka makai kiu ma ke aiahele. i E Kuu makamaka 'heiuhelu. ua ike kaua ma ka Mokuna i hala ae nei i i ka maule ana o ka Lede Beatirisia, a nolaila, ma kei Mokuna e hoomau 1 aku ana kaua i ka nana ana i ua wahine la o ka Mea Huna Pohihihi. | Ma ka wa i maule ai ka Lede Beati- ! risia, ua leie koke iho la kona luaui makuakane a paa iho la iaia me ka | lomi ana nohoi iaia, oiai ka manao pihoiliōi a hopohopo e poluluhi ana iloko ona. Aka, aole i liuliu ua pohala hou ae la oia, a ia wa i nana ae oia ma o a ; maanei me na onohi maka ano e. ; Aiaila, pane iho la kona luaui makua- ; kane me ka leo aloha: i "E kuu Beatirisia e. Ke ike nei au ; ame ka Haku Makuisa Tereveliana i ' ke kumu nui o kou maule ana, oia hoi kou hoopuiwa nui loa ia ana mamuli o kou lohe ana i ka lono kamahao e pili ana no Geofere Tereveliana, ka mea hoi a kaua i manao ai ua hala aku oia mai keia aoao aku o ka honua. He mea oiaio, ua pili paa kou aloha nona, a ua mau keia aloha ou nona iloko o keia mau makahiki loihi i hala ae nei." ! O ka Haku Tereveliana hoi keia nan iho la ia maluna o ka Lede Bea--1 tirisia me na onohi maka kaumana, a pne iho la ia: | "E Beatirisia, ua kuhi au ke mau nei no la ke puanuanu o kou puuwai elike me ka'u i ike mau ai a i kamaaina ai nohoi ia oe no na makahiKi lehulehu i hala ae nei, eia ka. ke a nei no iloko o kela puuwai he • ahi a maiio o ke aloha pumeliana no ka mea i aloha ia e oe. Ua kuhi au. aia ka haaheo o kou uhane maluna o kou lilo ana 1 hoku kaahele noloko o ko liadana nei mau anaina hoohiehie, eia ka aole pela. Nolaila, ua alakai kuhihewa loa ia au e keia mau noonoo pololei ole, a no ia mea i noi aku au ia oe e kala mai oe ia'u. E Beatirisia. e kala mai oe ia'u, a e hoomauia aku no ko kaua noho hoaloha ano." I I keia wa i haawi iho ai ua Haku Tereveliana nei i kona lima i ka Lede Beatirlsla. Ua anehe ae la hoi ua Lede Beatirisia nei e lalau ae i ka lima i haawiia iho iaia, aka, me he mea la e kikeke ana kekahi mea iloko ona. ua kaohi hou iho la ia i kona lima. ' a hoike ae ia hoi kona mau maka ; i na ouli o ke kamahao imua o ka Haku Tereveliana. No keia kaulua. ana o ua I.ede Bea- ; tirisia nei, aole hoi oia i haawi ae i kona lima i ka Haku Tereveliana, a i ka ike ana iho no hoi o ua Haku la. ua auu hou aku ua Lede nei o Hamelona i kona Hnia, ua pane hou iho la ia: "Ke ike nei au, aole ou makemake e aloha mal la'u, no kou ike ana owau kona makuakane hoalianau. Aole hiki ia'u ke hoahewa aku ia oe no keia mea. He mea olaio, ua loohia ka poino ame ka popilikia ia oe mamuli o kana mau hana lokoino a aloha ole nohoi ia oe ame a'u nei. aka, e hai aku nae au ia oe, owau auanei ka mea nana e maka ia aku i kou popilikia. E hoea mai ana ka la e uwe Ri, a e kulu ai na waimaka o Geofere Tereveliana i oi aku mamua o na waimaka i hookaheia e oe nona. koe waie no nae. ka f * . Maanei hoomaha honua iho la ua \ Haku Tereveliana nei 1 kana kamai- > lio ana» oiai ia i holoi ae &i i ke» * kahi wahi kulu wainiaka i haioi ae ai ma kona mau maka. \ ka mamala oielo hope a ua Haku ; Tereve\iana nei i hoopuka ae al i hoo- : mohala hou ae i ko Beatirisia manao a nlnau ae ia ia i ua Haku la: j "E kuu Haku maikai, ke o!e o Geo--5 fere e aha mai ia oe, alaila, aole oe ' e imi, e kuu Haku, l mea nona e uwe : kanikau ai eiike la me a'u nei V* 1 "Ae, e Beatirisia. Nani ia ua ninau ! mai la oe no ko'u manao e pili ana i ! ua keiki lokoino ia a"u. nolaila, e hai aku au ia oe me ka huna oie ana iho

i ko'u n:anno maoli. a o:a hoi keia: Ina e hoihoi hou mai oia ia'u ia Aiamira. alaila, ao;e au e imi aku i mea nona e uwe kanikau ai oia. E Beatirisia, ua aioha au i ke'a kaikamahine ma ke ano o ka'u moopuna no ia. He moopuna oia na'u ma ke koko a ma ka uhane. He kaikamahine maemae loa kela, a ua like kona maemae me ko ka anela. Ua aloha nohoi oia ia'u. Ua makau oia ia'u, aua haalele mai la oia ia'u. Ao!e paha oia e kala mi ana ia'u no ka hewa a'u i hana aku ai iaia. A ke manao nei, ua hoohuli ia ae paha kona aloha no'u nei mai ia kulana aku a i ka hoowahawaha ana ia'u, aka, makemake loa no nae au e ike hou iaia. Aole hiki ia'u ke ola me ka hauoli ke ole oia e loaa ia'u." Ia wa uli ae la ia e hele aku la ma kai e a mai ana ke kapuahi hoopumehana, a malaila oia i ku iho ai me ka piha ehaeha o kona puuwai, a ma ka hoomaopopo aku hoi e hoomaha ana oia iaia iho. iMa keia wa hoi, ku ae la o Beatirisia iluna, huli ae la ia i kona luaui makuakane a pane aku la:

"E Papa, he la kaumaha loa keia o kuu naau, nolaila, e bookuu mai oe ia'u e hoi aku au no kuu ruini. E hai aku oe i ka Haku Tereveiiaaa e kala mai oia ia'u." Me keia mau huaolelo haalele iho ia ua LeOe Beatirisia nei i ka rumi hookipa, a hoi. aku Ia oia no kona keena. Me ka naau kaumaha hoi hele aku ia ka Haku Hametona a hui pu aku la me kona hoaloha e ku ana ma kahi kokoke 1 ke kapuahi hoopumeana me kona naau nohoi i hooluuluuia, oiai ua ike mai la no ia i ka haalele ana iho u ka Lede Beatirisia i ke keena hookipa. Ma keia wahi e kuu makamaka heluhelu e kaamilio ai kaua no na Haku elua, a e waiho iki hoi kaua i ke kamailio ana no BeaUrisia no keia wa. I ka hoea ana aku o ka Haku Hamelona ma kahi e ku ana ka Hakn Tereveliana nei, na pane aku la ia Imua ona: "Alaila. e Tereveliana, ua manao anei oe e huikala aku ia Geofere ina © hoihoi mai ana ia ia Alamirar !

"Aole laa pel;-.. e kuu Hvimetona maikai. Aole loa au «? kala iki aku ana ia Geofere. No. eo— Xever. Aolel oa au e hookipa hou mai iaia ma ke ano lie keiki oia na'u. aole nohoi ma ke ano he kauwa oia na'u. Aka, o ka'u i makemake ai e hana aku nona ina oia e hoihoi mai ana ia Aiamira ia'u nei, oia ko'u hana ole ana i kekahi mea e hoopilikia ia ai oia. E loaa hou o Alamira ia'u. a o ko'u haawi no ia ia Geofere he hoomaha anu no ka hewa ana i hana mai ai maluna o'u." "A pehea hoi, ma kou wa e make ai, aole anei e komo mai ana o Geofere ma kou wahi a lawe ae i na mea apau ma kona inoa, uia ke ano oia ka hooilina ma ka lalani pololei o ka ohana alii o Tereveliana?" "Pela io no, e Hametona, ua ike maopop no au i keia mea au e ninau mai nei. No'u io i keia wa, eia no au ke ku nei me ke kaualua, oia hoi ke ku nei au mawaena o kuu aloha no keia keiki a'u ame kuu inaina nohoi uona. Ua ike nae au, ua oi aku ka ikaika o ka awahia o kuu inaina nona manma o kuu aloha iaia. Aka, aole

no nae he maopop Joa ia'u ka'u mea e manao nei. I kekahi wa aole i kana mai ka nui o kuu inaina no keia keiki, a i kekahi wa hoi, ua hoopilikia loa iafl mai la kou noonoo mamul o ka hu ana mai o ke aloha iloko o'u no ua keiki la no a'u i huhu ai, a kulu iho la nohoi ko'u mau waimaka me ka walohia. A no keia kaikamaine hoi, e hai aku au ia oe, ua nui maoli 110 ko'u aloha nona. Pomaikai maoli hoi oe, ina he moopuna keia nau, elike me kona iilo ana i moopuna na~u neL Nolaiia, e hoomau aku ana au i ka imi ana i keia kaikamahine a hiki I ka loaa a loaa ote ana paha ia'u. n ' Alaila, manao anel oe e imi i keia {Kauna wahine Arevalo?' T "Aka T " wahi a ka Haku Hameeona i pane aku al imua o kona hoa, "na like loa kau imi &na i keia wahine me ko u huli ana 1 kekahi kui pine i haule iloko o kekahi pena mauu. I keia wa hoi, aole oe ma ke kuiana ikaika o kou kiao e hiki ai ia oe ke laweiawe i keia hana me ka ololea. uolaHa, aole anei he mea maikai oou ke

hooiimaiima i kekahi makai kiu akamai a makaukau ma keia haua?" Ua hoapono mai ta ua Haku Tere~ veliana nei i keia manao o ka Haku Hametona, a pane mai la ia, ma ia wa no ia e hooko ai ia hana, oia hoi ka hoouna ana aku i kekahi makai kiu e hele mai i Hametona Kakela no ke kuka pu ana me lauan o keia hana: "E kuu hoaloha maikai, manao.au e kokua pu mai oe ia'u ma keia hana a'u e hapai elemakule ae nei. Mai nana maka mai oe ia'u. A ma ko'u inanao, aole makai kiu maikai e ae a'u e hookauwa aku ai ma keia hana elike la me Mr. Rush, ka makai kiu nohoi a ka Haku Adelo i hoolimalima ai ma ka wa i nalowale ai o Geofere, nolaila. e kakau aku au i wahi palapala iaia me ka awiwi, oiai. aole pono ia'u ke lohi ma keia hana." I kela wa kahea aku Ia ka Haku Hametona i ke kauwa e lawe mai i ka peni, inika ame ka pepa ma kahi a ka Haku Tereveliana i noho iho ai. Ua paa iho la ka palapala a ua hoounaia aku la i kahi o ka makai kiu. Hookahi hoi hora mahope iho. ua lioea mai la ua makai kiu nei i Hemetona Kakela, a halawai iho la me ka Haku Tereveliana a pela nohoi me ka Haku Hametona. Ua hoike aku la ka Haku Tereveliana imua o ua makai kiu la i na mea apau e pili ana i ka hana ana i makemake ai e hookauwa aku iaia, oiai hoi ua makai kiu la i noho malie mai ai me ko hoolohe pono ana i na mea apau a ka Haku Tereveliana e hoike aku ana imua ona. I ka hala ana hoi o ka hoike ana a ua Haku Tereveliana nei a.ka hapaha pah o n olelo e pili ana i ka moolelo j 0 Alamira. iu wa komo liou mai ana j ka Lede Beatirisia. Aia maluna ona i e halii inoakakn mai ana ka haikea I ano e, a ua hoike mai la no na'? oia j 1 kona kulana kuoo. a me he mea la i e umii ana no ke puanuanu i kona ' puuwai. I keia wa ana i komo mai ai a ike mai la hoi i ka makai kiu ua puiwa ! ae la oia. aka. aole nae i hoike mai ! kona heiehelena ia mea. I-lele mai la j ia a noho iho ia ma kekahi noho me j ka hiehie. !

Ia wa i ku ae ai liona Uiaui niakuii- » kane a pane aku la iaia: "K Be t \ih i- | sia t o Mr. Rush keia keoniuu::ia, k.l ! makai kiu a ka Haku Adelo i hoolima- ; lima ai i kekahi mau makahiki lehu- • lehu i hala ae nei no ka imi ar.;i i;: ■■ Geofere. Ua kauoha aku nei maua e l liele mai oia ia n&i no kekahi hana. | } Peliea la, ua kupono 110 anei oe ke 1 noho pu mai me makou, oiai hoi ma- j kou e kukakuka ana ma ka makou S hana i makemake ai no keia va, a i I ole, e hele aku anei makou iloko o ke • I keena heluhelu buke e kamailio?" j Ua haawi mai la ka Lede Beatirisia | i kona aloha imua o ka makai kiu, ! a hoike mai la ia imu o kona maku- i kne he makemake no ia e lohe i ka lakou mea e kamailio ana. Ua ike iho la no ua Lede Beatirisia nei, ua piii ka hana a lakou e kamailio ana no kana kane a ua hooholo Iho la ia he mea pono iaia ke hoao me kona ikaika apau e ike i ka hopena 0 ka hana e hanaia ana, a e hoao hoi oia e lawelawe i kekahl hana e hoopuhiHia ai ka makai kiu, ke ike oia he moa pono ke hana pela. Ma keia wa huii mai !a ka Haku Tereveliana imua o Beatirisia a pano mai la: | "Ua holke aku nei au ia Mr. Rush. ua ike au eia no ke ola nei o G«:ofer? i keia la, a ēia oia maloko nei o lani. Ua hai aku nei nohoi au iaia ua mareia o Geofere i kekahi wahine hana keaka. A o keia wahiee hana keaka ka'u I makemake loa ai e loaa. 0 kona inoa oia o Kauna wahine Are- : valo." i Ma keia wa hoi a ka Haku Tereveiiana e kamailio ana, aia na maka o ka makai kiu ke nana poao ia maluna 0 ka Lede Beatirisia, a e hakilo pono ioa ana hoi oia i na ano apau ana : e hiki ana ke ike e loli ae ana ma na | heleheiena o ua Lede kupaianaha nei ; o Hametona Kakela, a ua ike nohoi o Beatirisia i keia mea. ' Ma ka wa hoi a ka Hakn Tereveiiana 1 hookl iho ai i kana kamailio ana | imua o ka Lede Bea£irisia, ia wa i ninau aku ai ka inakai kiu i ka Haku Tereveliaaa: ! "E kuu Haku. eia anei oe ame ka Haku Adelo ke hana pa nei ma ke aiahele ookolo i ka meheu o keia wai&e

au i hoike mai nei i kona inoa. oia hoi ka Hakuwahine Arevalo? ' Xo keia ninau a ka makai kiu, ua hoike mai la ka Haku Tereveiiana he hiohiona pahaohao loa. a nana mui ta oia i ka makai kiu me ia helehelena. a liuliu pane mai la ia: "'Ua piha ka Haku Ade!o i ka inaina ia Geofere. a pela nohoi au. O maua elua, aole o maua makemake iki ia Geofere. E hai aku hoi au ia oe, ua makemake loa ka Haku Ade!o e mare oia me Alamira. a no'u nei hoi. aole o'u makemake iki e mareia oia me kela kaikamahine hala oie. Aka, ua lawa no nae no'u nei ka ike ana aku, ua huipu mai ka Haku Adelo me a'u nei ma ka huli ana e loaa o Aiamira. A ma kona wa e loaa ai, e kiai no au iaia elike me ko'u makaala loa ana i ko'u onohi maka." "E kuu Haku," wahi a ka makai kiu i pane aku ai. 'no kekahi wa pokoie wale no i haia ae nei, ua hoolimalima ia au e ka Haku Ade!o ma keia hana hookahi no au i makemake ai e kuu Haku e hana aku au nou. Aka, i keia wa nae, ua pau ko'u hana ana malalo ona, aole hoi he mea akeakea ia'u mai ke komo ana aku malalo o kau hana. ina nae he hana kau. Mamuli o kau mau mea i hoike mai nei ia'u. e kuu Haku, ke ike nei au. aohe au hana na'u nei." "Auwe no kahoi. Aole ka hoi au i hai aku nei ia oe, he makemake loa au e loaa keia Kauuawahine Arevalo?" "Ua ike au ia mea, e kuu Haku. 0 ka hana au i hoike mai nei ia'u, he hana ia i pau mua i ka hanaia e a'u malalo o na kauoha a ka Haku Adelo. a he mea makehewa wale ko'u hele aua aku e huli ina na mea i pau uiua i ka huliia e a'u. E hai aku au i ka meu oiaio ia oe e kuu Haku. a ia oe nolioī e ka Haku Hameiona, aoie loa ho hine hana keaka o loko nei <» ma ka inoa o Arevalo." Ua puiwa loa ka Haku .T«?revelia!ia no keia hoike a ka makai kiu. a ia wa pane hou aku la ua makai kiu ua\: "E kuu Haku, ua alakai kuhihow.i loa ia kou noonoo mn keia mea. A loa he wahine ma keia ino.i -~-An!e." I keia wa i huli ae ai ku Leūe lh'2tirisia a nana aku la mawaho 'n ka pukaaniani. oiai hoi kona mau ]fma i puliki iho ai i ka noho. t Aole i pan.)

O ka Olelo Hooholo Hoohuiaina, ua hoohoioia mai nei e ka Hale o na Lunamakaainana o Amerika, ma ka la 15 o (une, ma ke koho ana o 209 ae, ia 91 kue.