Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVII, Number 26, 1 July 1898 — Page 1

Page PDF (1.44 MB)

This text was transcribed by:  Mark Del Rosario
This work is dedicated to:  To my family, for their constant support and love.

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

KA MEA HONA POHIHIHI

 

@

 

            Ke hoomaopopo la hoi ka makai kiu i na ano apau o ka Lede Beatinsia i keia wa, a ua ike aku la la i na helehelena kupikipikio e lalama ana ma mau maka.

            O ka Haku Terevehana hoi keia, ua hooho ae la ia me ka leo ano hoopahenehene i ka makai kiu, a olelo mai la @ He keu oe a kahi makai kiu akamai nui wale. Aohe ou lua ma ka akama@ Ea ke hoole mai nei oe i ka mea a ko'u mau maka i ike ponoi ai. Ke hooie mai nei oe, aole ka he wahine i kapaia o ke Kauna-wahine Areval. He keu ka mea kupaianaha. E hai aku au ia oe ua ike pono au iaia, he maka no a he maka, elike nohoi me ka'u e ike nei ia oe. Ua hele mai oia i ka'u e ike nei ia oe. Ua hele mai oia i ka hotele a u i noho ai. O ka'u ike ana aku iala, he wahine kino nui puipui oia, he no wahine Geremania nae oia ma ka'u hoohalike aku. He kulana hiehie kona, a me he mea la he wahine no ia i maa i na loina o ka poe kiekie ame ka hanohano. O kona mau ano apau i ka'u hoomaopopo aku, he wahine no ia i maee i na loina o ka poe kiekie ame ka hanohano. O kona mau ano apau i ka'u hoomaopopo aku, he wahine io no ia no ka papa koikoi o na Sepania, ina he inoa Sepania io kela inoa Arevalo. Ua kamailio pu au me keia wahine a ke olelo mai nei hoi oe me ke kanalua ole, aole ka he wahine o keia ano. Pehea e aa ana anei oe e hoi mai ia'u aohe o'u mau maka, aohe hoi o'u mau pepeiao? Na keia wahine ponoi no i hai mai ia'u o kona inoa oia no ke Kauna-wahne o Areval."

            Ua mino aka iho la ka makai kiu no keia ma uolelo a ka Haku Tereveliana i pane mai ai, a ia wa oia i kamailio aku ai imua one:

            " Eae mai oe ia'u, e kuu Haku, e hoike maopopo aku au ia oe i ke ano maoli i ka'u wahine a Geofere Tereveliana i mare a@ aole ia he wahine himeni iloko o na hale mele o Ladana nei. Ke ae nei au ua ike io oe e kuu Haku i ua wahine la, he maka no a he maka, elike no me kau e ike mai nei ia'u, kau kauwa hoolohe loa. O ua wahine io la no a Geofere. Aole a'u hoole ia mea. Aka o ka mea e pili ana i kona lilo ana he wahine hana keaka a himeni paha, a i ole ia, o kona hana hai ana mai ia oe Kauna-wahine Arevalo kona inoa, ma ko'u manaopaa maoli, he wahi aahu hoouhiuhi wale no ia i haila mai la ia oe. O ka mea oiao ioa, he okoa loa, he okoa loa ia elike me ka okoa loa ana a ku kaawale ana hoi o ke ao mai ka po mai, aka, e holo like ana no nae laua ma ka auwaha hookahi o na hora he iwawkaluakumamaha iloko o ka la hookahi. A o ka'u e hai aku nei ia oe, o ka mea oiaio loa la, aole o'u kanalua iki ma ia mea a ela hou-"

            Ma keia wahi i hooki koke iho ai ua makai kiu la i kana kamailio ana ma ka pau pono ole o kana mau mea i manao ai e hoouka, oiai ua ike aku la ia i ka hoolewalewa ana iho o ka Lede Beatirisia i ka lei mome e paa ana ma kona umau'ma. Ua hoomaopopo aku la ua makiu kui la, u hoike maoli mai ana ka Lede Beatirisia imua ona na makemake ia e haawi mai iaia i ua lei momi la ina e hooki koke iho ana oia i kana mau olelo.

            No keia hoailona kupaianaha i hoike ia mai ai e ka Lede Beatirisia, ua hoike aku la nohoi ka makai kiu ma kekahi hoailona ana i manao ai ua hiki ia Beatirisia ke hoomaopopo mai, oia hoi kona oni ana ae ame kona hookunukunu ani iho.

            Alalia, hoomau aku la ua makai kiu nei i ke kamailio ana:

            O keia wahine Geremania helehelena ui au e kuu Haku i ike ai, he keu kela a ka wahine kupaianaha loa, a ua piha nohoi oia i ke kamahao. Ua hoopuhill hanu ana mahope o kona meheu ma ka wa i hoolimalimaia ia au e ka Haku Adelo. Ma ko'u manao, o kahi kupono loa au e imi aku ai no keia wahine oia no kona wahi noho ma kuaaina, Malia paha ua loaa nohoi ia oe ka inoa o kona @ahi i noho ai?"

            "Ae; ua loaa no la'u ka inoa o kona wahi i noho ai, ua haawi mai ka Haku Adelo i kahi i noho ai o keia wahine. O ka inoa o ua wahi la, oia o Evergreen. Nolalia, e hele io aku ana au ilaila i keia la a ke loaa ole hoi oia ia'u ma ia wahi, alaila, ke hoomana aku nei au ia oe e Mr. Rush e imi aku oe a loaa o Miss Alamira. A ke loaa oia ia oe e uku no au is oe i kekahi uku nui."

            I keia wa i loheia aku ai ka halulu ana mai o kekahi mau kapuai wawae mawaho me he meala he mau kapuai no kekahi kanaka o ka hiki ana mai no ia i Hametona Kakela.

            He manawa ole hoi komo mai ana kekahi kauwa me kekahi pa dala ma kona kauwa me kekahi pa daia ma koua lima a maluna iho o ua pa daia ia, he wahi paiapala na ka Lede Beatirisia.

            I ka lalau ana iho o us Lede Beatirisia nei i ua wahi palapala ia, nana iho la i ka inoa mawaho o ka wa-hi, a ike iho la ia i ke kakaulima. Ia wa huli ae ia ia a kamailio a@ ula i kona luaui makuakana a pela hoi imua o ka Haku Tereveliana ma ka i ana aku:

            "E kala mai olua ia'  ui keia wa. E hele ae au e haiawai me kekahi makamaka o'u. O kuu kumu ao mele kahiko loa kela, ke ole nae au e kuhihewa."

            Alaila kauoha aku la ia i ke kauwa aina i lawe mai ka palapala, e kuhikuhi aku i ma mea nana ka palapaia @aweia mai ai iaia e komo ae maloko o ka mumi hookani piani.

            Ua huil hoii aku la ke kauwa no ka hooko ana i ka mea i haila aku e ka Lede Beatirisia.

            Ia wa ku ae la ua Lede Beatirisia nei Nuna a hahae ae la i ka wahi leia. Nana iho la ia i ka inoa maloko oia o Professor Long, Kumuao o na Mele. O ke ano o ka lima kakau ma keia palapala he lima kakau okoa loa ia mai ka limi kakau mai ma ka wa-hi ieta. Ua lilo keia i kumu e hoanoe ia ai ka noonoo o ua Lede Beatirisia nei, olai o ka lima kakau mawaho ua kamaaina ia lima kakau iaia, aka, o keia lima kaukau hoi maloko iho, he lima kakau malihini loa ia iaia. Aka, aole no nae ia he mea nona e ku nana iho ai, oiai ua hele pololei aku la ia a komo iloko o ka rumi ao leo mele.

            Ma ka wa i komo aku ai ka Lede Beatirisia iloko o ka rumi hookani piano, ike aku la ia me ka pahaohao nui e noho mai ana kekahi anaka poohina maluna o kekahi noho. Ua manao loa iho la no oia o ke kumuao lea mele io no ana keia ana e ike aku nei oiai o ke ano maoli no ia o ka helehelena apau o keia kanaka e noho mai ana imua ona.

            Aka, he mea e nae kona hikilele i ke ku ana ae o ua elemakule la iluna, holo mai la ia a puliki mai la iaia me ka hooho ana ae:

            "O my dear Beatirisia!"

 

Lubiana Kasimila

 

            Manao ioa iho la o Ariadane, o keia kanaka ana e ike aku ana, aole ia he mea e ae, aka, o kana aloha no ia nolaila, ua nopu kapalili ae la ka hauoli ma kona umauma, a hoonenehiwa iho la hoi na kikoni ana a ke aloha i kona puuwai. Aka, ua kuhihewa loa ia manao ana a ua Ui Ariadane nei, oiai, ma ka wa i wehe aku ai ke kanaka aahu eleele i ka puloulou e uhi ana ma kona poo, aia hoi, me ke kahaka nui ike aku la ua Lede Opio nei e ku mai ana imua ona he kanaka poohina, helehelena kuoo, a e aahu ana oia he kapa kila eleele. O na hiohiona nae apau e hoike mai ana maluna o ua kanaka nei, e hoike mai ana no ia i ke aloha. Ma ia wa nohoi, ua aleale ae la ka waimaka ma kona mau maka.

            Ua nana pono aku la hoi o Ariadane i keia kanaka poo hina, e haloi ana na waimaka ma kona mau maka, a ike aku la ia me ka hoohewahewa ole i na helehelna aloha o kona luai makuakane i nalowale loihi mai iaia aku, a o kona wa ia i hooho ae ai me ke uwe ana:

            "Papa, papa, kuu papa aloha."

            "E kuu lei-ae. Owau no keia o kou luaui makuakane. Come to me my dead child."

            Manoa loa iho la o Ariadane, mamuli o keia mau olelo a Manafereda i pana mai, e ike aku ana la ia i na maka o kana mea i aloha ai, oia hoi o Lubiana, a oia la ka lua o na kanaka aahu eleele e ku ana. aka, he mea e ke pahaohao ame ke kahaha o kona noonoo ma ka wa i wehe aku ai ua kanaka aahu eleele la i ka puloulou e uhi ana maluna o kona poo i kona ike ana aku i kekahi hiohiona aoo, a e hoike mai ana hoi ia he kanaka ia no kekahi kuiama kiekie a hanohano.

            E aahu ana oia i kekahi kapa kila eleele i like loa no ke ano me ko ke kapa kila a Manafereda e aahu ana.

            Ua like hoi ke aiai o kona mau lauoho poohina me ko ka hooluuu o ka hau i i haliiia maluna o ka ili o ka honua ma ka wa hooilo. Aka aia nae ma kona mau maka e hoike mai ana na hiohiona kaumaha, me he mea ia, ua hoopaa lohi loa ia oia ma kekahi wahi paa, oia hoi kona mau helehelena e hoike mai ana i ka haikea pu.

            Aka ma na ano apau e hoike ana maluna o ua kanaka ia a Adriadane i ike aku ai e hoomohala mai ana no ia i ke kilakila o kona kulana ame ke kapukapu.

            Ua nana pono mai la ia maluna o Ariadane me na waimaka e haloi ana ma kona papalin; a, aia hoi ua kaikamahine la ke nana aku la maiuna o keia elemakule hanohano a hiehie me na onohi maka i piha i ke pahaohao.

            Aka ma na ano apau e hoike ana maluna o ua kanaka ia a Ariadane i ike aku ai e hoomohala mai ana no ia i ke kilakila o kona kulana ame ke kapukapu.

            Ua nana pono mai la ia maluna o Ariadane me na waimaka e haloi ana ma kon papalin; a, aia hoi ua kaikamahine la ke nana aku la maluna o keia elemakule hanohano a hiehie me na onohi maka i piha i ke pahaohao.

            Aka, aia nei ma na hiohiona ame na ano no apau o ke kanaka e ku mai ana imua ona he mea e ume ikaika ana iloko o kona puuwai, me he mea la e koi okoa mai ana iaia e hooia ae o ua kanaka aoo kulana hanohano ia e ku mai ana imua ona, he mea ia i pili iaia ma ke koko ame ka iwi.

            Ke nana aku la oia maluna o ua elemakule la, a ke nana mai ia hoi ua elemakule la maiuna ona, a ke ninau la hoi oia Ariadanei i@loko iho ona, no kahi ana i ike ai i kela elemakule. A me he mea ia e ume maoli ia aku ana oia imua aia hoi ua ameane loa oia e haawi aku i kona mau lima a ma ia wahi hoi i pane mai ai ua elemakule nei:

            "E kuu hiwahiwa, e kuu keiki e ke ike mai la no anei oe i keia mau maka e waiho aku nei imua ou? Aole anei oe i hoomaopopo mai la ia'u?"

            I ka poha ana mai o keia leo, aole hiki ia Ariadane ke aua iaia iho, ua lele koke aku la ia a hopu i ka elemakule nona ka helehelena ame ka leo ana i hoomaopopo loa iho ai ia wa oia no ua maka ame ka leo o kona luaui makuakane.

            Ma keia wa a ua kaikamahine la i lele aku ai a hopu aku la i ua elemakule la, ua hooho ae la ia:

            "E kuhi ana au he moehane wale no kau e ike nei eia ka he mea io no. O oe no ka keia e kuu Papa aloha, ka mea i nalowale loihi mai a'u aku me he mea la ua kaili aku ka make ia oe. Aole nae. O dear Papa."

            I keia manawa nohoi i hopu iho ai ua elemakule la ia Ariadane a paa iho la me ka pane ana iho hoi:

            "E kuu Ariadane aloha, ke kii onohi o kona makuahine, he mea oiaio, owau no keia o kou luaui makuakane. E kuu keiki, ua loaa hou ia oe kou makuakane a ua loaa hou hoi ia'u ka'u kaikamahine iloko o ke ahonui ame ka lokomaikai o na lana."

            Oiai hoi ke kaikamahine ame ka makuakane e puili ana i kahi ame kahi me ke aloha, aia hoi kaomi ana kekahi lima ma ke kipoohiwi o Ariadane, a hea iho la i kona inoa.

            I ko Ariadane huli ana ae a nana i ka mea nona ka lima i kaomi iho ma kona kipoohiwi ame ka lea hoi i hea iho i kona inoa, ua ike ae la ia me ka hauoli nui i ka mea ana i aloha al ,a ma ia wa i huli ae ai oia a nana ae la i kona luaui makuakane a olelo ae la:

            "E Papa e ae mai oe ia'u e ike ae au i ka mea nana au i hoopakele mai ka lima mai o kou mai enemi a pela nohoi me ko'u nei. Eia ke kanaka opio nana i hoopakele i kau kaikamahine nei. I e Lubiana. E hoomaikaiia na lani kiekie loa. Ua hui hou kaua, aole kaua e hookaawale hou ia ana."

            E kuu makamaka maikai, ke ike nei kaua ma keia wahi o ka kaua moolelo i ka hoi hou ana o Ariadane me kana mea i aloha ai a pela hoi ke koa opio Lubiana me kana ipo, ka Lede Ariadane. Ke ike pu ae la nohoi kaua ua hui hou o Ariadane me kona luaui makuakane.

            Ua hui o Lubiana Kasimila me kona iuaui makuahine, ua hui hoi o Ariadane me kona luaui makuakane, a ke hui nei ua mau opio la kahi mae kahi a pela hoi na makua o ua mau opio mei i kahi nohoi ame kekahi. A ke loaa nei ia lakou apau he halawai ana me ka hauolu.

            Nolaila, hookahi wale no a kaua mea e nana aku ai, oia hoi ka hopena e hoea mai ana maluna o na kanaka na lakou i hoopilikia i ka lahui o Bohemia ka hoopai hoi e kau ana maluna oia poe, ame ka hopena aku hoi mawaena o Lubiana ame Ariadane.

Ka Hopena

            E haalele kaua e kuu makamaka heluhelu i ke kamailio ana no Lubiana ma, a e huli ae ka kaua kamailio ana no ka mea e pili ana i ka Moi Oto ame kona mau alii apau.

            Aole i kana mai ka pioloke o loko o ka halealii. Ua noho iho la ka Moi ame kona mau aliikoa koikoi apau o ka aina ma kekahi aha kuka, me ke kali ana hoi o ka hoi mai o ka elele i hoounaia aku ai i ke kulanakauhale o Kempenhausen.

            He oiaio, ua huli hoi mai la ua elele nei i hoounaia aku ai, a hoike mai la imua o ka Moi, aia ke kenerala ame kona poe koa ma ke alahele e hoea mai ai i ke kuianakauhale alii. I ka loaa ana mai o keia lono, ua lilo ia i mea hauoli loa no na alii, a ua huli hoi aku lo no ko lakou mau wahi iho; aka nae, ua noho iho la hoi o Frankenstein ame Valesebuga me ka Moi, me ke kali ana o ka hiki mai o na koa.

            Hookahi paha hora i haia ae o ke ku'u aumoe, ua hoea mai la ke kauwa lawelawe imua o ka Moi a hoike mai la ua hiki mai na koa. Ia wa haawi aku la ka Moi i ke kauoha e hookomo koke ia mai ua Kenerale la.

            O Zach ka inoa o keia kanaka. He kanaka keia i kaulana loa no kona wiwo ole ame ke koa nohoi. He kanaka la i hilinalia e ka Moi ame ka pualikaua holookoa no kona makaukau ame ke akamai ma ka oihana koa ame ke alakai ana nohoi i na koa ma ke kahua kaua. He koa kahiko nohoi ia no Bohemia.

            Aka o ke kau ana nae o keia kanaka ma keia kulana no na koa o Oto, ka Moi, aole ia mamuli o ka makemake o ka Moi iaia, aka, mamuli no ia o kona punahele loa i na koa apau o loko o ka pualikoa holookoa. Ua oi aku ko lakou paulele iaia mamua o kekahi poe alakai e ae, a ua aloha nohoi lakou iaia. Aole nohoi ka Moi i hoonoho i mea hou maluna iho o ua Kenerala nei ma ka oihana kaua o loko o kona Aupuni.

            I ka hoea ana mai o ua kanaka nei imua o ka Moi ua pane mai la ia:

            "E ke Alii eia ka pualikoa o ke Alii ke komo mai nei iloko o ke kulanakauhale aole paha e liuliu loa a pau loa mai lakou no loko nei o ke kulanakauhale."

            "Ehia la ko lakou nui?"

            "He eha tausani elua haneri ame i wakalua kanaka." wahi a ua Kenerala nei i pane mai ai imua o ka Moi.

            "E hiki ana no anei lakou ke hilinai ia i na wa apau?" wahi a ka Moie i ninau aku ai.

            "E ke Alii," wahi a ke kenerala i pane mai ai imua o ka Moi, "ua paulele loa au maluna o lakou apau, oiai, ua ike a ua kamaaina nohoi au ia lakou apau."

            "Ua pono, nolaila, e hoomoana aku oe ia lakou apau maloko o ka pa houluulu koa o ko kakaou pakaua o loko nei o ke kulanakauhale. Aia hoi a ke kakaniaka o ka la apopom ia wa e haawi aku ai au ia oe i ke kauoha no kau mau hana e hane aku ai me lakou."

            Ma ka wa hoi i huli hoi aku ai ua Kenerala la no ka hooko ana i kana kauoka ua noho iho la no ua Moi Oto nei me  kana mau kauwa elua, a mahope hoi aku la kela ame keia o lakou e hiamoe.

            Ma ia wa mai o ka po, mahope iho o ka hiamoe ana o ka Moi, aole loa i loaa iki iaia he wahi pili iki ana o ka maka no kekahi wa aka he mea oiaio no nae, ua haule aku la no ia iloko o ka hiamoe ana.

            Pehea la ka hoihi o keia hiamoe ana ona aole i maopopo iaia, a o kana mea nae i hoomaopopo oia kona ike ana i kekahi mea e hoala ana iaia, a i kona ala ana ae ike iho la ia mahope iho o kona anaanai ana ae i kona mau maka i pau ke pohihihi makehiamoe e ku ana kekahi kanaka me ka aahu eleele loihi ma ka aoao o kona moe a kahea iho la i kona inoa:

            "E Oto o Bohemia, ua kauohaia mai oe e ku aku imua o ka Aha Hookolokolo a na Naita o ka Lima Ulaula. Ua h@@ mai ka hora o ke kaupaonaia ana o ka mea ana kaupaona kaulike no na mea apau."

            Ma kona wa hoi i anehe ae ai e pane, ia wa i paa koke iho ai kona poo i kekahi pulo'i, a paa iho la kona kino iloko o kekahi mau umii ana a kekahi mau lima pukani ame ke oolea.

            Ike pu iho la nohoi ia i kona nakiikiiia ana iho, na wawai ame na lima, a paa me ke kaula. Ua hapaiia ae la ia a lawe ia aku la no kahi ana i ike ole ai. Aole nohoi hiki iaia ke uwa ae nia ke ano e kahea i mau kokua, oiai ua lulumi iho la ka makau weliweli maluna ona me ka ikaika loa.

            Pela nohoi i hana ia aku ai maluna o Frankenstein.

            Ma kona wa nae i kiia aku ai e na kiai kupaianaha o ka po, ua ike ae la ia i kekahi poe kanaka aahu eleele e ku ana iloko o ka rumi ana e hiamoe ana, a o ka hopena, oia kona laweia ana aku no kahi ana i ike ole ai.

            Ma keia wa hoi i hopuia ai ka Moi Oto ame Frankenstein e ala ana no o Gasepa o Valesebuga a e manao ana hoi ia e imi aku i kona lunakoa. Ma ia wa nae i ike ae ai oia i na kanaka kino loloa e ku ana maloko o kona rum, a e ku ana hoi kekahi poe ma ka aoao o kona moe.

 

            "He mau makahiki lehulehu ka'u o ka hoohana ana i ka Laau Kunu Ola a Kamalena Hoko o ko'u ohana, a e loaa mau ana hoi ke ola." wahi a Mr. W. B. Cooper o El Rio. Cal. "No na keiki liilii, ua ike makou i ke kupono loa." E kuaiia ana e na Poe Hana a Kuai Laau apau. O Benson, Smith & Co. Ltd., na Agena kuai kukaa ma Ko Hawaii Pae Aina.

 

KA MOOLELO O KEKAHI KANAKA LOLO I NELE KA MANOLANA NO KE OLA-UA LOAA IAIA KA HUINA O $1000 NO NA KOI PO HO NO POINO.

            Ua pai mua ia keia moolelo maloke o ka nupepa Monita (The Monitor) he nupepa i hoolahaia ma Maaford. Canada. Ua ulu mai nae na kanalua he nui no keia hoike, a no ia mea ua haawi ia na ki@i makaala loa ia ana no keia mea, i akaka ai kona oiaio, a ua hala hoi na makahiki elua o keia kiai ia ana a ua ikeia ka oiaio a ua hooiaia hoi ka olalo o a olelo mua i hoolahaia.

            No na mak hiki elima i loohia ai o Mr. Petceh i ka lolo, i loaa ole ka manaolana no ka hiki ke hoolaia. Ua laulaha loa ke kaulena o kona mai ana. Ua moe mau oia maluna o kahi moe ua a hele oia a @ la mai o a o oke kino, a ua hikiole hoi iaia ke ai i ka ai oolea. Ua olelo na kauka, o kona mai i loaa ai he Spinal selerosis a ua olelo hoi lakou a pau aole io@ oia e ola ona. Mahope iho o ka nana a me ka huli akahele ana o ka Hui Hoopea Ola o Kanada i ka mea e pili aua i kona ma'i a ua hooholoia iho la, he mai ola ole kona, a nolaila ua ukuia aku la iaia kona uku hoopaa ola m@muli o kona luleana hoopaa ola he $1650.

            No ekolu makahiki i kaapa ai oia ma keia ano. A mahope iho o kona ai ana i na huaale Akala a Dr. Williams ua ikeia ae la he wahi loli iki, oia hoi na hoomaka mai la ka puka ana mai o ka hou Mahope mai hoomaka mai la kona ike ana i ka eha. Ua hoomau mai la ka ike ia ana o keia ano eha kouikoni, a hiki wale i ka holo maoli ana o ke koko me ka ikaika iloko o kona kino. Aole hoi i liuliu, ua hoi hou mai la kona ola a like me mamua.

            Ua hele hou aku hoi kekahi mea kakau o ka nupepa The Monitor e ike ia Mr. Petch, a ua haiia mai la boi oia:

            "Ua hiki ia oe ke olelo aku aohe kanalua no ko'u ola ana, a no ola loa nohoi au. I keia wa ua oi ae ka maikai o ko'u ola mamua o ka wa mua a kaua i halawai pu ai. A o keia ola i loaa mai ia'u mamuli no ia o na huaale Akala a Dr. Williams.

            "Ua aie au i keia mau huaale i ole keia mau huaale ua loaa ia'u ka palekana mai ka make mai, a e hoomaikai mau ana au i ka la i konoia ai au e ai i keia mau huaale."

            O keia ka moolelo o ke ola ana o keia ma'i kupaiauaha loa ma keia au hou e nee nei. Me keia olelo hoike i hoakaka ia ae lae, e hiki ana auei i kekahi mea ke olelo mai, aole i loaa ke kuleana hiki ai i na Huaale Akala a Dr. Williams ke kono aku i na noonoo maikai o kela kane, keia wahine ame na keiki, e noonoo pono iho no keia mau Huaale. Aole anei keia he hana mana maoli noloko o keia au hou e nee nei.

 

            He elua haneri a oi ka nui o na hoahanau Katolika i holo aku no Waialua maluna o ka kaa-ahi ma ka Poakahi iho nei. He huakai makaikai a hooluolu keia a lakou i holo aku ai. Ike aku la i ka po a ke ehukai o Puaena.

 

            Ua loohia mau ka maua bebe i ka mai nahu ame ke kolera infantum mai kona wa i hanau mai ai, a o ka mea wale no i hiki ia maua ke hana, oia ka haawi ana aku iaia i kekahi mea e loaa ai iaia kahi oluolu no ka manawa, a hiki wale i ko maua hoao ana i ka Laau Ola a Kamalena no ke Nahu, ke Kolera ame ka Hi. Makemake maua e haawi aku ia oukou i keia olelo hoolaha i hoike no ko maua mahalo nui aole hoi no ko maua ike ana i mea e hoolaha aku ai oe ma ke akea.- G.M. Law, Keokuk, Iowa. E kuaiia ana e na Poe Hana a Kuai Laau apau. O benson, Smith & Co., Ltd., na Agena kuai kukaa ma ko Hawaii Pae Aina.

 

            He 45 kapuai wale no ka hohonu o ka eliia ana o ka lua wai aniani ma Lanai a o ka loaa no ia o ka wai. Ua hiki i ka wai i loaa, ma keia hohoni wale no i loaa iho la, ke hoohuai mai i 1,100,000 galani wai iloko o iwakalua-kumamaha hora. E hoomauia aku ana ka eliia ana a loaa S1 kapuai ka hohonu. He wai keia no kekahi mahiko e ku aku ana malaila ma keia ua aku.

 

            O na poe i loohia me ka mai hi, e loaa auanei ia lakou ka waiwai o ka mea i hoikeia mai e Mr. . M. Bush,  kakauolelo o ka Hotele Dorrence, Providence, R. I. Penei kana olelo: "No na makahiki lehulehu i lilo ai au i luahi na ka mai hi, a o ko'u loaa mau ana ia mea, ua lilo ia i mau mea no'u e nawaliwali ai, a hiki ole maoli ia'u ke hana i ka'u mau hana. Aneane eiua makahiki i hala ae nei, haawi mai la kekahi kanaka kalewa laau la'u i hookahi wahi omole uuku o ka Laau Ola a Kamalena no ke Nahu, ke Kolera ame ka Hi. Aole hoi i kana mai ko'u kahaha ame ka hauoli nohoi i ko'u ike ana i kona hopena. Ma kela ame keia wa a'u ike ai i ka hoi hou ana mai o ua mai la ia'u, e loaa ana ko'u palekana ke inu au he mau wahi huna o keia laau waiwai. O ka hopena, ua hoiopono ioa ia, a ua loaa hai ia'u ke oia loa ana mai keia ana'i mai@. E kuaiia ana keia laau e na Poe Hana a Kuai Laau apau. O Benson, Smith & Co., Ltd., na Agena Kuai kukaa ma Ko Hawaii Pae Aina.

 

            Ua nui ka poe makaikai e kieei mau nei ma na puka aniani o ka halekuai buke Golden Rule Bazaar ma alanui Papu, maki iho o ka halekuai laau lapaau o Hobron, a me keia aoao aku hoi o ka halekuai o E. O. Hall.

 

            Ma ke kakahiakanui Sabati nei, i haalele iho ai ka mokukaua Mohikana i ke awa nei o Kou, a holo aku ia no ka hoomaamaa kipu ma na kai o Kaiwi ame Pailoio

 

AHA KAAPUNI APANA KAAPUNI

            Eha o ka Repubalika o Hawaii. Ma ka hooponopono Waiwai. Ma ka Hana o ka Waiwai o Samuel Kawailae @k@, o Hilo, Hawaii, i make.

            No ka waiheia ana mai o ke noi ame ka hoike helu a ka Lunahooponopono o ka WAiwai o ka mea i make i oleloia maloko o laila i nonoi mai ai oia e nanaia kana hoike helu waiwai a e aponoia a e hoopukaia hoi ke kanoha hope a ka Aha no ka mahelehele ana i ka waiwai e koe nei maloko o kona lima, i ka poe i kuleana i na waiwai la a e hookunia hoi oia mailoko mai o na koikoi o ka noho Lunahooponopono Waiwai ana.

            Ua kauohaia, o ka Poalua, la 5 o Iulai. M. H. 1808, ma ka hora 10 a.m. ma ke Keena maloko o ka Hale Hookolokolo ma Hilo, Hawaii, oia ka manawa ame kahi i kohoike helu, a ma ia wa a ma ia wahi hoi e hele mai ai na poe apau i kuleana ma ua waiwai la, a e hoike mai i kumu, ina paha he kumu ka lakou, no keaha la e ae ole ia ai ua noi la.

            Hilo Iune 3, 1808.

            Na ka Aha:

            DANIEL PORTER

2706-ft            Kakauolelo.

 

Koko Maemae

OIA KE KUMU O KE OLA KINO MAIKAI

KA AYER SASAPARILA

            Ka mea e maemae ai ke koko, ikaika na aa-lolo, ono ka ai pau ka poluluhi a maikai maoli ke ola. He mau tausani o na kanaka i hoike no ke ola o ka Laau Sasaparila a Ayer. Ke hoea mau mai nei ka lakou mau palapala ma keia aine keia eke lea. Aohe keia he laau no ka heao wale ana. He hooia mai nei kela poe @eta apau. "Ua ola au i ka Laau Sasaparial a Ayer." O kekahi

WAHINE NAWALIWALI

i hele a pili mau ka ili i ka i eia moe, i loohia i ka ma'i papalahu ai ili, i hele hoi a wiwi a pela hoi me ka ma'i i loohia mau ai lakou na wahine, kakau mai la oia no kona ola loa ana. Ina makemake oe e hoopomaikaila oe e ka pomaikai i ikeia e kela poe @ loaa ia oe ke ola kino maikai a ikaika, alaila e inu oe i ka laau hoomaemae koko a hooikaika kino hoi.

 

Ka Laau

Sasaparila a Ayer

            E makaala loa no na laau hoohalikelike kumukuai emi. Ka inoa o keia laau, oia ka AYER SARESAPARILA. E ikeia ana keia inoa mawaho o ka wa-hi, a maloko nohoi o ke kino o kela ame keia omole.

 

NA HUAALE A AYER I uhila me ke ko he ono ka ai ana

 

No Keaka I HOOKAWELEWELE LOA AKU AI OE I KELA

 

AME ANU, KUNU PUU EHA?

 

Ua kaulana loa ka LAAU KUNU A AYER (Ayer's Cheery Pectoral) iloko o na makahiki he aneane 60, ma ka hoola ana i na Ma'i o ka Puu ame ke Akemama ke Anu, ke Kunu, ka Ma'i La Grippe, ame ka Ma'i Maia o ka pale Akemama. He ono keia laau ma ka inu ana, a he oiaio ke ola.

 

AYER'S CHERRY PECTORAL

 

Ma Media Guia mai na Hoikeike Nui o ke Ao

 

Mai iawe i na Laau Emi i Hoohalkeia me keia

 

Hollister Drug Co. Lt.

Na Agena ma ka Paeaina Hawaii.