Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVII, Number 29, 22 July 1898 — Page 3
| This text was transcribed by: | Iasona Ellinwood |
| This work is dedicated to: | Nā hanauna e hiki mai ana |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
MA KE KAUOHA.
KANAWAI 64.
HE KANAWAI E HOOLOLI AI I KA PAUKU 7 O KA MOKUNA 35 O NA KANAWAI O KE KAU O 1888, A ME KA PAUKU 11A O NA KANAWAI O KE KAU O 1890, OIA HOI HE MAU KANAWAI E HOOLOLI A E HOOHUI AI I KE KANAWAI E PILI ANA I NA PA HOOPAA HOLOHOLONA AEA, NA HOLOHOLONA AEA, NA HAO KUNI, A ME NA HOAILONA, I APONOIA MA KA LA 11 O AUGATE, 1888, A ME KA LA 24 O OKATOBA, 1890.
E Hooholoia e ka Ahaolelo o ka Repubalika o Hawaii:
PAUKU 1. O ka Pauku 7 o ka Mokuna 35 o na Kanawai o ke Kau o 1888, ma keia ke hoololiia nei i heluheluia ai e like me keia mahope iho nei:
"Pauku 7. E lilo no i hana na kela a me keia luna pa e kau i na olelo hoolaha i kakauia, a i ole ia, i paiia, ma ka Hale Leta (ina he Hale Leta ma ia Apana) a ma na wahi akea e ae aole e emi malalo o elua ma kona apana, ma na olelo Hawaii a me Beritania, a e hoolaha i kekahi olelo hoolaha maloko o kekahi nupepa i hoopukaia ma kona apana ma ia mau olelo, mahope koke iho o ka hoopaaia ana o kekahi holoholona aea, me ka hoike i ke ano a pau o ua holoholona nei me ka hai pu i ka la e kudalaia ai, ina aole e kiiia mai, a no ia hoolaha ana e loaa no iaia he hookahi dala me kanalima keneta e auhau maheleheleia e like me ka nui o na holoholona i hoolahaia ma ia hoolaha ana. A na ka luna pa no hoi e hoike koke aku ma ka leta i ka wa i hoopaaia ai o kekahi holoholona i kela a me keia mea nana i waiho me ia i ke kope o kona hao kuni a hoailona paha no kekahi holoholona aea e kau ana maluna ona ua hao kuni la i hoopaaia ma kona pa, a no kela a me keia hoike ana aku pela, e loaa no iaia he iwakalua-kumamalima keneta, a ina e kii ole ia mai ia holoholona aea e ka mea nona ia holoholona a uku i na uku o ka pa, me na uku no ka hoolaha ana, a me na poho i koiia no ke komohewa ana a me na lilo o ka ho-a ana iloko o umi-kumamalua la mai ka la i hoopaaia ai ma ka pa, a i ole ia, ma kekahi manawa paha mamua ae o ke kudala ana, e kuai aku no ka luna pa i ua holoholona aea nei ma ke kuai kudala akea i ka mea koho kiekie loa ma ke awakea o ka Poaono mua mahope o ka pau ana o na la he umi-kumamalua i oleloia."
PAUKU 2. O ka Pauku 11A, o ka mokuna 45 o na Kanawai o 1890, ma keia ke hoololiia nei i heluheluia ai e like me keia mahope iho nei:
"Pauku 11A. Ina kekahi o na holoholona i hoakakaia ma ka Pauku 9 o keia Kanawai, e komohewa maluna o kekahi o na Alanui Aupuni maloko a e kokoke ana i ke Kulanakauhale o Honolulu, ke Taona o Hilo, me ka Apana o Hilo, Hawaii, na Taona o Wailuku me Lahaina, Maui, a i ole ia, maluna o kekahi Alanui Aupuni i paia ma na aoao a elua me kekahi pa i ku i ke kanawai, a i ole ia, maluna o kekahi Aina Aupuni, maloko o keia Repubalika, ma keia ua haawiia ka mana i ke Kuhina Kalaiaina, a i ole ia, i na mana alanui o na Apana pakahi, a i ole ia, ka mea a mau mea paha i hoomanaia ma ka palapala e ke Kuhina Kalaiaina, a i ole ia, e na mana alanui e hopu i ua mau holoholona la a hoopaa aku iloko o ka pa holoholona aea e like me na olelo o keia Kanawai. E uku ka ona o ia holoholona a mau holoholona paha i hopuia, a i ole ia, i hoopaaia i ke Kuhina i oleloia, a i ole ia, i na mana alanui, a i ole ia, i ka mea i hoomanaia e like me ia i olelo mua ia ae nei i ka huina i oi ole ae mamua o iwkalua-kumamalima keneta no kela a me keia holoholona i komohewa ma ke ano he lilo no ka hopu ana, ho-a ana a me ka hoopaa ana i ua holoholona la ma ka pa, a me na uku pa a pau i hoakakaia ma keia Kanawai. A ina aole e ukuia ka uku i oleloia, a me na uku o ka pa, e kuai kudala akeaia aku no ua mau holoholona la e like me ka mea i hoakakaia ma ka Pauku 7 o keia Kanawai.
PAUKU 3. E mana keia Kanawai mai a mahope aku o kona la e hoolahaia ai.
Aponoia i keia la 7 o Iulai, M. H. 1898.
SANFORD B. DOLE,
Peresidena o ka Repubalika o Hawaii.
KANAWAI 65.
HE KANAWAI E PILI ANA I KA HOAKOAKOA ANA I KA AIE LAHUI O KA REPUBALIKA O HAWAII, A E HOOLOLI AI I NA PAUKU 2 A ME 12, A E HOOPAU LOA I KA PAUKU 5 O KE KANAWAI 68 O NA KANAWAI O KE KAU O 1896, I KAPAIA "HE KANAWAI E HOOMANA ANA I KA HOAKOAKOA ANA I KA AIE LAHUI O KA REPUBALIKA O HAWAII."
E Hooholoia e ka Ahaolelo o ka Repubalika o Hawaii:
PAUKU 1. Ua hoololiia ka Pauku 2 o ke Kanawai 68, o na Kanawai o ke Kau o 1896, i heluheluia ai penei:
"Pauku 2. O na bona i ae ia ma keia e hoopukaia, ua hiki no e hoopukaia i kela a me keia manawa e ke Kuhina Waiwai, me ka apono o ka Aha Hooko, e like me kona ike he pono, a e kau ia i ka uku-panee e hookaaia i kela a me keia hapalua makahiki ma na uku i oi ole aku mamua o elima pa-keneta o ka makahiki, a e hookaaia ma kekahi la aole e emi malalo o umi aole hoi e oi aku mamua o kanalima makahiki mai ka la e hoopukaia ai e like me ka mea a ke Kuhina Waiwai no ia manawa e hooholo ai me ka apono o ka Aha Hooko."
PAUKU 2. Ma keia ke hoopau loa ia nei ka Pauku 5 o ke Kanawai 68 o na Kanawai o ke Kau o 1896.
PAUKU 3. Ma keia ke hoololiia nei ka Pauku 12 o ke Kanawai 68 o na Kanawai o ke Kau o 1896, i heluheluia ai e like me keia:
"Pauku 12. O na bona a pau i hoopukaia malalo o ka mana o keia Kanawai ua hiki no e hookaaia i kela a me keia manawa mahope iho o Umi Makahiki e ke Aupuni o ka Repubalika i oleloia, ma o ka uku ana i ka huina dala ma ia mau bona ma ka hoolaha mua ana no eono mahina i kona manao e hookaa i ua mau bona la. E manaoia ua haawiia ka hoolaha malalo o keia Pauku mahope iho o elua nupepa puka la a me eha manawa maloko o elua nupepa puka pule, a i ole ia, puka palua i ka pule hookahi i paiia ma ke kulanakauhale nui a kapitala paha o keia Repubalika."
PAUKU 4. E mana keia Kanawai mai a mahope aku o kona la e hoolahaia ai.
Aponoia i keia la 7 o Iulai, M. H. 1898.
SANFORD B. DOLE,
Peresidena o ka Repubalika o Hawaii.
KANAWAI 66.
HE KANAWAI E HOOLOLI AI I NA PAUKU 527 A ME 530 O KE KANAWAI KIVILA, E LIKE ME IA I HOOLOLIIA AI E KA MOKUNA 10 O NA KANAWAI O KE KAU O 1878 A E KE KANAWAI 52 O NA KANAWAI O KE KAU O 1896.
E Hooholoia e ka Ahaolelo o ka Repubalika o Hawaii:
PAUKU 1. O ka Pauku 527 o ke Kanawai Kivila e hoololiia a ma keia ke hoololiia nei, i heluheluia ai e like me keia mahope iho nei:
"Pauku 527. E hoonohoia a ma keia ke hoonohoia nei na awa komo a holo aku malalo iho nei no na moku o na aina e:
"O Honolulu ma ka Mokupuni o Oahu; o Lahaina, Hana a me Kahului ma ka Mokupuni o Maui; Palaau ma ka Mokupuni o Molokai; o Hilo, Honoipu, Mahukona, Kealakekua a me Kailua ma ka Mokupuni o Hawaii; o Koloa, Waimea a me Makaweli ma ka Mokupuni o Kauai e manaoia nae na awa o Waimea a me Makaweli he hookahi no awa, a e kapaia oia ke awa o Waimea; aka, mai ka holo ana mai kekahi awa a i kekahi awa, a i ole ia, ma kekahi ano e ae paha, aole e hiki i kekahi moku o na aina e ke hana i ke kalepa holo pili aina me keia Repubalika."
PAUKU 2. O ka Pauku 530 o ke Kanawai Kivila e hoololiia a ma keia ke hoololiia nei, i heluheluia ai e like me keia mahope iho nei:
"Pauku 530. E maheleia ko Hawaii Pae Aina i mau Apana Ohi Dute e like me keia mahope iho nei:
"Ka Mokupuni o Hawaii i ekolu apana, e kapaia na Apana o Hilo, Kohala a me Kona. O ka Apana Ohi Dute o Hilo oia no kela mau wahi a pau o Hawaii i ikeia o Kau, Puna a me Hilo; o ka Apana Ohi Dute o Kohala oia no kela mau wahi a pau i ikeia o Hamakua a me Kohala; a o ka Apana Ohi Dute o Kona oia no kahi a pau i ikeia o Kona Akau a me Kona Hema. No na Mokupuni o Maui, Lanai a me Kahoolawe, o ka Apana Ohi Dute o Lahaina e komo malaila ka Mokupuni o Lanai a me ka Apana o Lahaina; o ka Apana o Wailuku e komo malaila na Apana Ohi Auhau o Makawao, Hana a me Wailuku; e ikeia ka Mokupuni o Molokai oia ka Apana Ohi Dute o Palaau; e ikeia ka Mokupuni o Oahu oia ka Apana Ohi Dute o Honolulu; e ikeia na Mokupuni o Kauai a me Niihau oia ka Apana Ohi Dute o Koloa."
PAUKU 3. E mana keia Kanawai a e lilo hoi i Kanawai ma kona la e aponoia ai.
Aponoia i keia la 7 o Iulai, A. D. 1898.
Peresidena o ka Repubalika o Hawaii.
SANFORD B. DOLE,
KANAWAI 67.
HE KANAWAI E PILI ANA I NA LUNAKANAWAI KAAPUNI, A E HOOMAOPOPO ANA NO KA HOOKOHU ANA I KEKAHI MEA E LAWELAWE I NA HANA O KA OIHANA ILOKO O KA MANAWA KAAWALE AKU, A I OLE IA, KUPONO OLE NO KA MANAWA O KEKAHI LUNAKANAWAI KAAPUNI, A E HOOLOLI ANA I NA PAUKU 30 A ME 34 O KA MOKUNA 57 O NA KANAWAI O 1892, I KAPAIA "HE KANAWAI E HOOPONOPONO HOU AI I KA OIHANA HOOKOLOKOLO," A E HOOPAU LOA ANA I KE KANAWAI 23, M. H. 1898.
E Hooholoia e ka Ahaolelo o ka Repubalika o Hawaii:
PAUKU 1. Ina ua hiki ole no ka manawa, a i ole ia, ua kaawale aku mai keia aina kekahi Lunakanawai Kaapuni, ua hiki no e hookohuia kekahi mea e ae e ka Peresidena e hooko i na hana o ka oihana, oiai e mau ana ia hiki ole, a i ole ia, ia kaawale ana.
Ua hiki no e hoopauia ka palapala hookohu o kekahi mea i hookohuia pela i kela manawa keia manawa e ka Peresidena e like me kona manao he pono.
PAUKU 2. Aole e manaoia na hoakaka ana o keia Kanawai ua kue me na hoakaka ana o ka Pauku 45 o ka Mokuna 57 o na Kanawai o 1892, i kapaia "He Kanawai e hooponopono hou ai i ka Oihana Hookolokolo," mamuli olaila i hiki ai i ka Lunakanawai o kekahi Apana Hookolokolo e ae e noho hoomalu ma ka hookolokolo ana i kekahi hihia, a i ole ia, ma kekahi kau o ka Aha Hookolokolo Kaapuni ina ua kauohaia e hana pela e ka Lunakanawai Kiekie.
PAUKU 3. Ma keia ua hoopau loa ia ke Kanawai 23, M. H. 1898.
PAUKU 4. E mana keia Kanawai mai kona la e hoolaha ia ai.
Aponoia i keia la 7 o Iulai, M. H. 1898.
SANFORD B. DOLE,
Peresidena o ka Repubalika o Hawaii.
KANAWAI 68.
HE KANAWAI E HOOLOLI AI I KA MOKUNA LXXX. O NA KANAWAI O KE KAU O 1892, A E HOOPAU LOA ANA I KE KANAWAI 15 O KA AHAOLELO O KE KAU O 1896, KANAWAI 74 O NA KANAWAI O KE AUPUNI KUIKAWA I APONOIA MEI 3, 1894, A ME KANAWAI 27 O NA KANAWAI O KE KAU O 1895, I APONOIA MARAKI 13, 1895, E HOOHAIKI ANA I KA HELE ANA MAI O NA EEMOKU PAKE.
E Hooholoia e ka Ahaolelo o ka Repubalika o Hawaii:
PAUKU 1. O ka Pauku 2 o ka Mokuna LXXX. o na Kanawai o ke Kau o 1892, ma keia ke hoololiia nei i heluheluia ai e like me keia mahope iho nei:
"Pauku 2. Ua hiki no ke haawiia na palapala ae mamuli o na kumu e komo mai iloko o keia Repubalika e ke Kuhina o ko na Aina E me ka apono o ka Aha Hooko no na Pake e like me ka mea e hoikeia aku ana e ka Papa Hoopaelimahana, mamuli o ke noi ana mai a na poe e hoohana ana i na limahana ohana, mahiai a halewili paha, a maloko o ia mau palapala ae e paiia no ke kumu ma ka olelo Enelani a me na hoailona hua Pake, ua aeia ka mea e paa ana e komo mai i keia Repubalika mamuli wale no o ke kumu e haawi oia i bona i ke Kuhina i oleloia no ka huina o ($50) Kanalima Dala poho i hoomaopopoia e kakauinoia ua bona la e kona haku hana ma ke ano hope a malalo o ke kumu, oiai oia maanei aole oia e lawelawe aku ma kekahi oihana kalepa a hanalima akamai paha mawaho ae o ka lawelawe hana ohana a hana mahiai paha ma na mahinaai, a i ole ia, maloko o na hale wililaiki a ko paha, a i kona manawa e hoopau ai i ka hana ana ma ke ano limahana mahiai, a i ole ia, iloko o na hale wiliko a laiki paha, a i ole ia, ma ke ano kauwa ohana e haalele no oia i keia Repubalika, a no kela a me keia uhai ana i ua kumu la ke ahewaia oia imua o kekahi Lunakanawai Hoomalu a Apana paha, e kauia maluna ona ka hoopai o Hookahi Haneri Dala.
"No kela a me keia palapala ae malalo o na kumu i haawiia e ukuia aku no i ke Kuhina o ko na Aina E i kekahi uku o Hookahi Dala. Ua hiki no hoi ke haawiia na palapala ae e komo mai iloko o keia Repubalika e ke Kuhina o ko na Aina E no kekahi Pake e noho ana iloko nei o keia Repubalika i ka manawa i hooholoia ai keia Kanawai, ina ua noho ua mea la iloko o keia Repubalika no ekolu makahiki mamua koke iho oia hoolaha ana, a pela no hoi i na mea e ae e makemake ana e noho maanei no ka manawa pokole iloko o keia Repubalika ma ke ano he poe makaikai, a i ole ia, ma ke ano he poe kalepa, he mau kuleana ko lakou iloko o kekahi oihana kalepa iloko o keia Repubalika ke oi ole aku nae ia noho ana mamua o eono mahina, a ina e haawi aku ua mea nei i aeia e komo i palapala hoopaa kupono me ka hope kupono no na dala he hookahi haneri i ke Kuhina i oleloia, mau poho i hoomaopopoia e hoakaka ana oiai oia e noho ana iloko o ka Repubalika aole oia e hana a lawelawe ma kekahi oihana kalepa, a i ole ia, oihana lima akamai mawaho ae o na hana pili ohana a oihana limahana mahiai ma na mahiko, a i ole ia, ma na mahi laiki a e haalele no oia i keia Repubalika iloko o ekolu makahiki. O kekahi mea e noho ana maloko o ka Repubalika mahope iho o ka pau ana o ka manawa i hoakakaia maloko o ka palapala hoopaa i haawiia e ia i ke Kuhina o ko na Aina E malalo o na hoakaka ana o keia Pauku e pili no iaia ka hewa mikamina, a ina e hoahewaia e hoopaahaoia ma ka hana oolea no kekahi manawa aole e oi aku mamua o eono malama. No kela ame keia palapala ae i haawiia malalo o keia Pauku e ukuia aku no i ke Kuhina o ko na Aina E kekahi uku o elima dala."
PAUKU 2. Ma keia ke hoopau loa ia nei ke Kanawai 15 o na Kanawai o ke Kau o 1896, Kanawai 74 o na Kanawai o ke Aupuni Kuikawa, i aponoia Mei 3, 1894, a me ke Kanawai 27 o na Kanawai o ke Kau o 1895, i aponoia Maraki 13, 1895.
PAUKU 3. E mana keia Kanawai mai kona la aku e hoolahaia ai.
Aponoia i keia la 7 o Iulai, M. H. 1898.
SANFORD B. DOLE,
Peresidena o ka Repubalika o Hawaii.