Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVII, Number 29, 22 July 1898 — KA MEA HUNA POHIHIHI [ARTICLE+ILLUSTRATION]

KA MEA HUNA POHIHIHI

K'nuhiia t llmnlieinahi'hie no "A> h'iUAaua Pooktla o kīi l.ah'ii H-iuaii '' Ua hlolo iho la na kulu waimaka elo elo ma -ko Beatirisia papaiina. He mau waimaka nae keia no ka hauoli, no kona ike ua loaa ka ike ame ka hoomaopopo ana i ka laua keiki no na mea apau e pili ana ia laua, a ua hoopauia hoi ke pohihihi o kona naau nia ia inea. l'a manao ioa hoi oia, e lilo ana ka mooielo a kana kane i hoike aku ai i ka laua Ueiki, i mea nona e hookaumahaia ai, a e ano e ai la hoi kona noonoo no laua. aka. ua lilo keia maopopo ana i ua lei aloha la a laua i mea e hool loa ia aku ai kona aioha i ko.na mau makua. "Nolaiia," wahi a tseofere i hoomau mai ai i ke kamaiiio ana i kana wahine. "i hele ma: nei au i ou nei. e hoike aku ia oe i keia mau mea apau. i oie ai oe e pihoihoi no ke keiki, a e lioike pu aku nohoi ia oe, no ko'u \va~. e noho nei i keia wa. 0 kekahi kumu nui nohoi o ko'u heie ana mai nei, no ka mea no ia e pili ana ia Jose. l'a ike paha oe i kahi mea e pi!i ana iaia, aole paha? Pehea ia ua hoike mai anei o Aelelo ia oe i kahi i hunaia ai oia? lla loaa anei oia i ka Haku Rosevena?" "E kuu aioha, ua palekana no o Jose. I keia wa, eia oia me Alamira, ka kaua kaikamahine aloha," i pane aku ai ka Le<ie Beatirisia. I keia wa hoi, i oliuo ae ai ka hauoli ma na maka o Geofere, me ka piha no nae i ke pahaohao. "Ae —ua loaa mai nei ia'u he palapala mai a Alamira mai 1 keia kakaliiaka iho la no," wahi a Beatirisia i pane aku ai, me ka lalau ana iho i ua palapala la iioko o kona pakeke a haawl aku ia i kana kane. me ka olelo ana aku, "Eia mai ua wahi paiapala la. e heluhelu iho oe." Lalau aku la o Geofere i ua palapala la. a helulielu iho la ia me ka piha pihoihoi nui o- kona noonoo. iKe iho la ia maloko o ua palapala lp, ita ike ka Haku Tereveliana eia no oia (Geofere) ke ola nei i keia wa— ko Alamiia ana mai Tereveliana Pa aku—kona hele auwana ana —kona halawai pu ana me kona wahi pokii kaikunane, oia hoi, o Jose—ko iaua noho ana'ma kahi kulanakauhale 0 Daletona. X*a heluhelu iho la oia l keia mau huaolelo mai ka mua a ka hope, a kulu iho la kona mau waimaka, ine ka olelo pu ana ae hoi: "0, my poor—poor chiltlren." Alalla. huli mai la ia a nana mai la 1 kana wahine me na hiohiona i kiliheheia e na haawina o ke aloha, a ninau mai la: "E Beatirisia, heaha la ka hana pono?' 1 "Ua hoouna aku nei au ia Mere Fleek 1 ka Evergreens, me kekahi palapala e kauoha ana ia Megi e haalele koke iho oia i ka Evergreen, a e holo koke aku oia no Dalton e imi ai ia Alamira ma. 0 keia wahi a Alamira e noho la, ho wahi kauhale ia he iwakalua wale no mile ke kaawale mai Hametona Vila aku. a ua ike nohoi oe, e kuu aloha, lie wal\i noho ko Papa oia wahi.' Nolaila, ua manao au, i ke kakahiaka o ka la apopo e haalele iho ai au ia Ladana nei a liolo aku no Hametonavila. Ua makemake loa au e ike aia au ma kahi kokoke iki aku i kahi o a'u mau keiki hoomanawanui e noho aua me ka makua ole." wahl a ka Lede Beatirisia i pane mai ai. "Ke ike nel au;" walii a Geofere i |K\ne aku ai i kana wahine, "eia ke kaula hoohei a Adeio ke hoopuni a% nei ia kakou apau, e kuu Beatirisia. Va maopopo loa, aole ka Evergreen. he wahi no kaua e palekana ai, aole nohoi la he puuhonua e maha ai ka kaua mau leialoha. Nolaila, e Beatirisia, i hea la haua e houhmlu pu ai me ka ka kaua ohana keiki, a haalele iho ia Enelani nei a holo aku hoi no Farani?" " Me ka leo aloha, pane mai la ka L*de Beatirisia i kana kane; "Mai kanalua oe, e kuu aioha, no ka mea e piU ana no ko kaua wahi e puukiuki pu ai me ka kaua mau lei aioha. E loaa ana no la wahi i'au. O ka'u wale no i makemake ai ia oe, e noho oe ma kahi e ike ole ia ai oe no keia wa, a hiki i ko'u wa e makaukau ai. Pel#»a la kou manao, o oe ame Mirande ke

: haalele iho ia Ladana nei a liolo J aku no Farani? "Auwe no ka hoi e. E manao ana ■ anei oe, he mea maikai no'u ka haaieie ' ana iho ia oe ame kda mau keiki a | kaua e hana ino ia e Adelo? Aoie — I aoie. Oiai, e heie aku ana oe i Hame--1 tonaviia. nolaila. o ka'u hana pono wa- ! le no, oia ko'u hele ana aku me Mi- | rande no kahi o ka Haku Rosevena. I Manao au. o kahi kupono loa ia no . f maua e noho ai i keia mau la a hiki i | kou makaukau ana i wahi hou no ka- ' kou." !; Ua apono aku la hoi ka Lede Bea- ■! tirisia i keia mauao o kana kane, a ma ■ | ia wa nohoi. pane hou aku la kana ! kane iaia: . j "Pehea la o Alamira ame Jose?" , I "No Keia wa. e kuu aloha, aole au . , i ike i ka'u meu e hana ai no iaua.

E hanwi ana n) nae au i ko'u noonoo ana no laua, a e noonoo pu ana nohoi au i wahi no laua e noho ai. No keia wa la, aole i maikai iki ko'u noonoo, ua heie āu a piha pihoihoi ame ka maka'u nohoi. Ua hoomaopopo no anei oe i kela mau mea e noho mai la i!*ko 0 ka rumi hookipa me ka HakU Hamelona?"' "Hookahi wale no a'u uiea i hoomao- ! popo aku nei, oia no kou makuakane — ka Haku Hameiona." "'O. dear husband, aole oe i ike iki i ka nui o ka popiilkia au, i aio mal nel 1 keia wa> ma o keia hele ana mai nei au i Hametoaa Kakela nei i keia wa. He mēa oialo, e kuu aloha, ua makapo m u nei oe ia nei. E hai aku au ia oe. Aia iloko o ka ruml hookipa, mawaho ae o ka Haku Hameiona,

; o ka Haku Tereve!iana kekahi. a o ! kela makai kisi kekahi naaa oe i i kolo akti nei, oia hoi o Mr. Rush. Ua > heike ponoi mai nei nohoi ka Haku ; Tereveliana imua o'u ame ka Haku j Hametona, i ka nui o kona huhu ia oe. • Aole ioa oia e kala iki ana ia oe. No- j laiia. eia oe e kuu aloha ke no'no nei ■ iioko o ka lua o ka liona, elike me j Danieia ame kona mau hoa." | I ka lohe ana o Geofere aia kona ma- j kuakane hoahanau. oia hoi ka Haku Tereveliana. maloko o ka rumi hookipa o Hametona Kakela. aoie i kana mai ke ano e o kona noonoo, ame ke | pihoihoi nir.au aku la ia i kana wa- j hine: ' } "Pehea, ēia io anei kuu makuakane i ! Hamelona Kakela nei? M Ua ae aku la hoi o Beatirisia. a hoike j pu aku la hoi iaia i na mea e piii ana !

i ka huakai a ua Haku Tereveliana nei i hoea mal ai ilaila. * Alaila, noonoo iho la laua no ka mea e pili ana ia Alamira elike me ka makemake o ka Haku Tereveliana, a ua hooholo iho la laua, he mea pono io no ke hoi hou o Alamira me ua Haku Tereveliaua la. Alaila, pane mal Ia o Beatirisia i kana kane: "Ua hoomaopopo au ua pili aloha maoli ka noonoo o ka Haku Terereliana ia a ua aioha nohoi o Alamira iaia ma ke ano o kona kupunakane no ia." I kela wa i hohola ae ai kekahi hiona ano e mainna. o Geofere haloi ae la tlohoi ka waimaka ma kona maka. a pane mai la ia: "E Beatirisia, ua ike no au lie elemakule puuwai make keikl no kela.

Ao!e io no e- o'.e kona aloha ia Alamira. oiai. ua ike oia i kekahl mau hlohiona i pili aloha loa iaia maluna o Alamira. Ae —lie mau hiohiona ia i hiki o!e iaia ke hoopoina. No'u nei. ke mau nei no ko'u aioha nona. Ua maopopo no ia'u. eia oia i keia wa, malaio o ke kuhihewa e noho nei no ka mea e pili ana ia'u nei s aka, aoie' o'u kanalua iki e hiki mai ana ka la e ike ai oia i kona kuhihewa. a e awiwi ioa ai hoi oia e kala mai ia'u me kona puuwai apau." Alaila, ua noho niumuie iki iho la laua no kekahi mau sekona, oiai hoi ka Lede Beatirisia e hiiinai ana maluna o kana kane aloha. Ua hoohuli ae la laua i ka laua mau kamailio ana ma kekahi mau mea e ae e piii ana nohoi no laua. Hookahi hora okoa paha o ko laua noho ana ma ia ano. aia hoi, me ka awiwi a ano pihoihoi nohoi, pane aku la ia i kana kane: "E kuu aioha. e haalele mai oe ia'u i keia w:a. Aole pono ko kaua noho loihi loa'ana iioko nei, he mea keia e hoohuoi wale ia mai ai kaua. Aka, e kuu aloha, ke hoomanao nei no paha oe, o kahi no keia a kaua i noho kokoolua ai i na la o kaua e hoopalauia ana. Aole au - i manao iki e hui hou ana kaua ma kahi i hoopunana mua ia ai ko kaua mau aloha. Nolaila. he mea pono ia oe ke haalele mai ia'u i keia wa: a ke manao nei no hoi au i keia ahiahi no oe ame Mirande e haalele iho ai ia Ladana nei, a hele aku no Maka-o-ka-Aeto. Aole malkai iki ko'u noonoo ke hooka'ulua loa iho oe iloko nei o Ladana." Ua ae aku Ia o Geofere i'iiua o kana wahine. "A e hoemanao loa hoi oe, e hana oe i na hana apau e na]o ai kou alahele mai na maka aku o kela makai kiu. Ke ole au e kuhihewa ua ike mai nei no oia i kou komo ana mai nei. a ua hoomaopopo hoi au i kona liakilo pono loa ana mai nei ia oe. Hookahi nae a'u mea e manaolana nei, ua ae oia e lawe i kekahi uku mai a'u aku. o ka pilikia wale no_. malia ua oi aku nei paha ka ka Haku Tereveliana haawi mamua o ka'u. Ke hopohopo loa nei au. e hookolo aku ana oia ma kau 1 wahi e hele ai, mahope ilio o kou haalele ana iho ia nei.' E hana ana oia i keia hana i mea e loaa nui ai iaia ke dala mai ka Haku Tereveiiana mai, a i ole ia, mai ka Haku Adelo mai hoi. Ma leou wa e haalele iho ai ia Ladana nei, e hoololi ae oe i kou aahu. aole hoi elike me keia au e komo nei. Nolaila. e honi mai oe ia'u a liele aku oe." Ua ku ae la ua kumuao nei .o na mele. a hele pu aku la ia me Beatirisia maloko o ka holo (hall) e hoea aku ai i ka rumi hookipa, aka, ma ia wa no \ hen:o mai ai ka puka o ka rumi hookipa. a puka mai ana ka makai kiu i waho, oiai hoi ia i aloha aku ai i ka Haku Hametona ame ka Haku Tereveliana. Ua ike koke iho la ka Lede Beatirisia i keia pilikia, ma ia wa i hookuoo iho ai oia iaia iho, oiai nohoi ia e ukali ana mahope aku o kana kane e alo nei i ka ehuehu ia wa. I ka hoea ana o kana kane ma ka lanai, a oiai hoi ia e ku ana mawaho aku ka puka o ka holo (hall) ua j pane aku la ia me ka leo kuoo: j "E hoomanao mau no oe. ma kela ! ame keia wa e komo ai oe i ka pilikia, e hele mai no oe ia'u, a malia e ia'u ke kokua aku ia oe ma ka mea * hoopauia ai kou pilikia. E hana no au i na hana apau e loaa ai na kokua ia ana ou. E kuhikuhi aku nohoi oe 1 kela ame keia mea e ninau ana no kou ano e hele mai i o'u nei, a na'u no e hoike aku ia lakou nou. Goo<l-bye Professor." Eia ka makai kiu ke hakilo pono loa nei 1 keia mau hana mawaena o ka Lede Beatirisia ame ke kanaka elemakule ana i olelo aku ai he Professor, a olelo wale iho la no ia iioko o kona naau: / . "He keu maoli no keia o ka wahine akamai nui wale. Aohe paha oia nei lua. mawaena o na wahine, a puni ke ao nei. He kumuao leo mele io ?aha kela nana, a i ole, o Geofere no paha kela? K hookoio aku ana no nae au mahope o kou mehea, a mai polna oe." Ma keia wa hol, aia ua Professor la ke huli pono loa mai Ia kona alo ! kahi e ku aku ana ka Haku Tereveliana me ka Haku Hametona. Ua huli pono loa mai la ke %\o o ua Professor nei, a ua huli pono aku !a nohoi ko ka Haku

1 err i veaa:i.> al.j> i oaa 'u, a u;i nana aku ia na onohi znak« o ua HaKu la raaluna o k.i oiwī kino kulunu h'.ehie o ke jiumitao leo mele a Beatirisia. :i halu waie iho m no oia iloko iho ona: "Ho kpi: koia a ke kanaka kulana hiehio. a maikal nohoi o kona oiwi kino. O na ano apau o keia kanaka. na like Soa ia me ko Geotere. kw \**a]e nohoi koia h« elemakule keia kanaka. Aia hoi na onohi maka q Geofere ke nana mai la i kona makuakane. me ka haioiiai ana ae o kona mau maka i na waimaka. oiai ua hu mai la kona aloha i kona makuakane. Ua ike iho la ia. o Jca Haku Tereveiiana, oia wule no kona wah! hulu makuakane e oia ana i ke ao nei ia wa, a oia hookahi waie nohoi kana i aloha ai me kona puuwai apau, a ke mau nei no kona aloha iaia. 0 keia ka wa mua lou i ike ai oia i na maka o ua makuakaue noi ana l aloha ai mahope iho o ka hala aua o kekahi mau makahiki loihi loa. Ike iho la ia i ka pili kaumaha o kona noonoo ,oiai ua hele mai Ia kona aloha i kona makuakane a haaleale i kona houpo, me he mea la e koi okoa ao ana.no iaia e lioike aku oia iaia iho imua o ua makuakane uei ona, aka, i kona hoomanao ana ae i na oleio a kana wahine i hai mua mai ai iaia no ua makuakano nei ona, nolaila, ua kaohi iho la oia iaia iho, noiaila. me ka hanu ano kaumaha ana iho huli ae la ia a haaiele iho Ia i ka Hale Kakela o Hametona. hoi ia e hele ana, aia na maka 0 ka makai kiu Rush ke ukali ia mahope ona. Ma ia wa nohoi, haalele iho la ua makai kiu nei i ka Haku Hametona ame ka Haku Tereveliana. Aoie 1 liuliu ua hoea aku la ua makai kiu nei i ke ahinui, me na noonoo i hoopoluluhiia no na mea ana i ike ai no na hana a Beatirisia. > "He oiaio," wahi ana i kamailio ai iuia iho, "he keu io no keia o ki\ wahine kiipaianaha nui wale. Ua kupono maoli io no oia ke kapaia o ka Mea Huna Pohihihi o Hametona." Alaila, huli ae Ia ia a nana aku la i ka Professor o na ieo mele a ike aku la no ia iaia-e hele kuoe malie ana. Nana aku la oia iaia a hiki wale i ka nalowaie ana aku ma kekahi kihi o ke alanjii, alaila, olelo ae a la: "Ano t ko'u manawa e hookoio aku ai i kela kanaka. 0 kahi hapa anei keia 0 ka Mea Huna Pehihihi o Hametona Kakela?" (Aole i pau.) Ma ka auina la Poalua iho nei i hala hou aku ai ka mokuahi Iwa ao Kalalau. Kauai, me ka piha papa laau hale o 3,000 kapuai ka nui, no kekahi poe kanaka Hawaii e noho ana ma ia oawa momona. Ma ka wa e hoi liou mai ai oia no Honoiulu nei, e piha mai ana oia i ka ai( kalo) 'mai laila mai. Ma ke kakahiaka la Sabaii nei i hoea mai ai no Honolulu nei mai ke awa mai o Kalalau ka mokuahi Iwa me ka piha kalo mai ia oawa momona mai o Kaual. Ke ole makou e kuhihewa, me he mea la o ka huakai mua loa paha keia o nei ano i hoea mai ia nei mal ia wahi mai. Ina e maumaua iki aku ana kl loaa«ana mai o ka ai ia nei mai ( keia wahi mai, a]aila, e hoolaia ana ko i Honolulu nei makapehu ai. | O na poo i ioohia me ka mai hi, e ' ioaa auanei ia lakou ka waiwai o ka niea i hoikeia ma! e Mr. W, M. Bush, kakauoleio o ka Hote!e Dorrence, ProAidence, R L Penei kana olelo: "No na makahiki lehulehu i lilo ai au i | luahi na ka mai hi, a o ko'u loaa mau | ana ia mea, ua UIo ia $ mau mea no'u j e nawaliwaii ai, a hiki oio maoli la'u »ke hana i ka'u mau hana. Aneane 1 elua makahiki i hala ae nei, haawi I mai la kekahi kanaka kaiewa laau ia'u , i hookahi wahi omole uuku o ka L&au I Oia a Kamalena no ke Nahu, ke Ko> : lera ame ka HI. Aole hoi 1 kana mai ■ ko'u kahaha atne ka hauoli nohoi i ' ko'u lke ana l kona hopena. Ma kela | ame keia wa a'u e ike ai i ka boi hou | ana mai o ua mai ia ia'u 4 e loaa sna ko'u paleka&a ke inu au he mau waM | huna o kela laau waiwai. 0 ka ho- ; pena, ua holopoeo loa ia t a ua loaa [hol ia'u ke ola loa ana mai keia ma'i l mai." E kuaiia a&a keia laau e na Poe Hana a Kuai Laau apau. 0 Benson, - Smith & Co., Ltd., na Agena Kuai ku--1 kaa ma Ko Hawaii Pae Aiea, •