Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVII, Number 30, 29 July 1898 — Page 2
| This text was transcribed by: | Chyson Acoba |
| This work is dedicated to: | Joveto Acoba |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
Hoola@a Hana Hooko
HOOL@HA @@NA @@@@@@.
Ma ka la @@ o A@@@@ ma @ hora 12 o ke @@@@@ @@ ke @@ @@@ o ka Hale Hoo@@@@@ ma Honolulu,@@ kuai ia aku @i @@ ke @@@@@ @@.
Ka hool@@@@@ o ka Ai@ o Ua@@@@ Aupuni o Ual@@@@, Molokai ame ke kuleana i mah@@@ @@@ ia iloko o ka aina o Ka ha@@@@ e pili @@ ana maloko o@a@@a he @@ Eka o @@@ @ e@@ mai paha.
Manawa @@ makah@@@.
Uku hoolimalima @@ ak@ mal@@@ @@@ no ka makahiki.
E ku ana ka hoolimalima ma@@@ o na ku,u aelike kaikawa, no ka p@ ana ame ke kan@ @@@ ana, a no @@ mea e pi@i ana ia mau mea @ ninau ma ke Keena Aina Aupuni, ma Honolulu.
J.F. BROWN.
Iulai 2@ 18@8 2713-@@
Iulai 2@, 18@8 2713-@@
I keia la i hookohuia aku ai o Mr. Robert K. Naipo i Luna Pa Aupuni no ka Pa Aupuni ma Honomak@@. Kohala Akau, Mokupuni o Hawaii, ma kahi o J. K. Nahie i hoopa@@la aku.
J. A. KING
Kuhina Kalaia.
Keena Kaiaiaina, Iulai 2@, 1898 2712-3@
I keia la i hookohula aku ai o Mr. G. @. A@@onso i No@eri no ka Lehulehu no ka Apana hookolokolo Kaapuni Eha o Ko Hawaii Pae Aina.
J. A. KING
Kuhina Kaiaia@na
Keena Kalai@@na, Iulai 18, 1@98
2712-30
I keia la, ua hookohuia aku o Mr. John Wagner i Hoa no ka Papa Alanui o ka Apana Ohi Auhau o ka Apana o Makawao@ na Mokupuni o Maui, ma kahi o Dr. P. J. Aiken i waiho mai.
Eia ka papap i keia wa:
C. H. Dickey, Lunahoomalu.
W. H. King.
John Wagner
J. A. King
Kuhina Kalaia@a
Keena Kalaiaina, Iulai 12, 1898.
2711-3t
HOOLAHA AINA AUPUNI.
Ma ka Poakolu, Augate 3, ma ka hora 12 o ke awakea, ma ke aio o ka Hale Hookolokolo, Honolulu, e kuai kudala ia aku ai he Apana Aina ma Aiea, Kona, Oahu, maloko o laila he @li o 98 Eka, e waiho ana ma na aoao elua o ke alanui i keia wa.
Ua hookoela ke Alanui Aupuni nui a hoea i ke akea o 80 kapuni, ma keia kuai ana, a ua hooliloia keia hookoeia ana i alanui o 50 kapuai ke akea mai ke alanui @ui aku a i ka aina maluna (mauka) aku o Aiea, maluna hoi o kekahi laina e aponoia ana e ke Aupuni.
Kumukuai maluna aku o $10,000 ma ke kuike, ma ke Dala Gula o Amerika Huipuia.
J.F BROWN
Agena o na Aina Aupuni.
Iulai 11, 18198 2711-td
HOOLAHA AINA AUPUNI.
AIEA, EWA.
O ke kuai o na Eka he 98 ma Aiea, Ewa, i hooiahaia ai no Augate 3, ma ka hora 12, ma ke alo iho o ka Hale Hookolokolo, e malamaia ana ia ma ka Poaono, la 13, ma ia wahi hookahi na a ma ia hora hookahi no.
J. F. BROWN,
Agena o na Aina Aupuni
Honolulu, Iulai 23, 1898
2713-@d
HOOLOLO ANA I KAHI E KU AI KA PA AUPUNI.
I kulike ai me ka Pauku 1 o ka Mokuna XXXV, o na Kanawai o 1888, ma keia la ua hoololi aku au i kahi e ku ai ka Pa Aupuni maloko o ka Apana o Hamakua, Hawaii, a m@ kekahi pa ma ka aoao Hikina @alo o ke kihi Hikina Akau o ka Palapala Sila Nui 5405, Kuleana 7823, ia Haina, aneane 217 kapuai, ma ka aoao malalo o ke Alanui Aupuni, Honokaa, Hamakua, Hawaii.
J. A. KING
Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Iulai 11, 1898.
2711-3t
HOOLAHA HUI.
Ma ka Hana Hoopau o ka Hui Kope me Ti Hawaii (Hawaiian Coffee & Tea Company) @ Kaupalenaia.
Oiai, ua waiho mai ka Hui Kope me Ti Hawaii (Hawaiian Coffee & Tea Company) i Kaupalenaia, he Hui i Hoohu@ia a e ku ana malalo a ma o ka mana @@a o na kanawai o ko Hawaii Pae Aina, elike me ke kanawai, no ia mau hana, ma ke Keena o ke Kuhina Kalaiaina, he palapala noi no ka hoopau ana i ua Hui @@a i Hoohulia, me kekahi Palapala Hooia i hoopili pu @a, elike me ke kauoha a ke kanawai.
Nolaila, ke hoolahaia aku nei ma keia, i ke@a ame ke@a mea, a i na kanaka nohoi apau i loaa mamua a i keia wa nohoi he kuleana o keia ame keia ano iloko o ua Hai@@a @ Hoohuiia, e waihoia mai na k@e no ka aeia ana @ ua Noi la, ma ke Keena o ke Kuhina Kaiaiaina, ma ka Poaina, a mamua @@ @@@ oia la, Augate la 30, 1898, a o keia ame keia kanaka, a poe kanaka e makemake @@ e hooloheia ma keia hana, e hele kino mai ma ke @@@@ o ka mea @ona ka inoa malalo iho nei, ma ka Hale Oihana Hooko, Honolulu, ma ka hora 10 a. m. o ua @@ @@ e hoike mai i kumu, no keaha la e @@ ole ia ai ua Noi @a.
HENRY E. COOPER
Kuhina Kalaiaina no ka manawa.
Keena Kalaiaina, Iune 20, 1898
2708-9t
KA Nupepa Kukoa
No ka Makahiki--- $2.00
No Eono Mahina---1.00
Kuike ka Rula.
@@@@ 1 Pule @ Pule 3 Pule @ pule 5 Pule 6 Pule
Iniha.. $1.50 $ 2.00 $2.50 $3.00 $3.50 $@@@
2 Iniha.. 2.00 2.75 3.50 4.00 4.50 5.00
3 Iniha.. 2.50 3.50 4.50 5.00 5.50 6.00
4 Iniha.. 3.00 4.00 5.00 6.00 6.75 7.50
5 Iniha.. 3.50 4.75 6.00 7.00 8.00 @@@
@ Iniha.. 4.00 5.@0 7.00 8.00 9.00 10.00
O na Olelo Hoolaha a pau e hoouna ia mai aua no ka Hoolaha maloko o keia Nupepa, e hoouna pu mai me ka auhau, a ina aole, @oh@ hookomo la.
HOOP@KALA E KA HAWAIIAN GAZETTE CO. C. G. BALLENTYNE, Luna Nui.
JOSEPH M. POEPOE, Lunahooponopono
Honolulu, Oahu.
POALIMA. ----IULAI 29, 1898
KOU KAKOU KULANA IHO.
Maloko o ka Olelo Hooholo Hui i aponia mai nei e ka Ahaolelo Nui o Amerika Huiia, elike hoi me ia a makou e hoolaha aku nei ma kekahi wahi o ka makou pepa o keia la, e ike ai ko makou poe heluhelu, a o ka lahui holookoa nohoi, i kekahi mahele e olelo ana, penei:
" Aia hoi a hiki i ka wa e hoolako aku ai ka Ahaolelo Nui (Congress) i ka hooponopono ana no ua Aupuni @a, e hoomauia no ka lawelaweia ana o na oihana kivila, hookolokolo ame na mana koa, e lawelaweia la i keia wa, e na luna Aupuni e ku nei i keia wa, ma ua mau mokupuni nei, e ke kanaka a poe kanaka paha e kauohaia aku ana e ka Peresidena o Amerika Huipuia; a he mana hoi ko ka Peresidena a hoopau aku ai ia ua mau luna Aupuni la, a e hoopiha i na hakahaka i hoea mai ma ia ano."
Ma ko makou manao ana, ma ka wa i kakauinoaia ai keia Olelo Hooholo Hui e ka Peresidena o Amerika, oia ka wa i lele aku ai o ka mana hookohu luna Aupuni no Hawaii nei iloko o ka Peresidena o Amerika, a o na hookohu @una Aupuni apau o Hawaii nei, e ku ana ma ia wa, ua lilo iho la i me ole. A o ka mea pololei maoli, oia ko Hawaii nei noho ana, mai ia sekona mai, he Aupuni i nele i na luna Aupuni i loaa ka mana pololei, mai ka Peresidena mai o Amerika, no na hana ma Hawaii nei. A e mau ana keia noho luna Aupuni mana ole ana ma Hawaii nei a hoea i ka wa e hookohu mai ai ka Peresidena i na luna Aupuni Hawaii, elike me na olelo o keia pauku ae la.
Ma ko makou nana pono ana i keia pauku, ua maopopo ku i ke kanawai, malalo o keia Olelo Hooholo Hui--aohe o kakou aha kuhina ku i @e kanawai malalo o keia Olelo Hooholo- aohe o kakou oihana makai, ku i ke kanawai malalo o keia pauku. Aole hiki ia malalo o keia pauku. Aole hiki ia kakou ke alo ae i keia kupaianaha i hoea mai mamuli o keia Olelo Hooholo. Aole no Hawaii nei ia hemahema. Aka, ua komo like no nae keia kulana hemahema i ikeia maloko o keia Olelo Hooholo, maloko nohoi o ke Kuikahi Hoohui Aupuni i hooholo ole ia e ke Senate i keia wa.
Nolaila, ma ko makou hoopaka ana i keia manao, elike me ia @ makou i hoike ae la, e hoomanaoia, in a paha e hopuia kekahi kanaka Geremania, Farani a Pelekane paha e na mana Aupuni o Hawaii nei i keia wa, no kekahi hewa, a hookolokoloia oia a hooholoia oia e hoopaahaoia maloko o ka halepaahao, a hoopaa io ia nohoi oia, alaila, makemake makou e nin@u ae, ma ka mana hea i loaa ai i keia poe luna Aupuni e hoahewa a e hoopaahao i ke@a kanaka, oiai, ma na olelo o ka Olelo Hooholo Hui, aia ka mana o ka hookohu ana i na luna Aupuni no Hawaii nei i ka Peresidena o Amerika, a hiki i ka @@ e kau ai ka Ahaolelo Nui o Amerika i kanawai e hooponopono ana i keia mahele hana? aole anei keia he mea moakakaloa. hiki ole ke kanaula ia iho e na poe noonoo maikai apau?
Ma ko makou hoomaopopo ana he kulana ano kapekepeke loa keia i paholaia mai maluna o kakou.
A in a hoi, e loohia ana ka poino i ke@a kanaka o ko na Aina E@ hoopaahana elike me ka makou i hoike ae ia, a ike @a aohe mana o na i@@@ Aupuni Hawaii e hana ai pe@a alaila nawai e hookaa i na poho i loohia i ke@a kanaka no ia hoopaahao h@wa ia ana?
Ma ko mako umanao, ma ka wa i kakauinoa a@ ka Peresidena i ka Olelo Hooholo Hui, a loaa mai ka lohe p@@@ Aupuni @ Hawaii nei no @@ hana, he mea pono ke hooliloia ka mana koa o loko nei o ka aina i mana hooma@u no ka manawa, me ke kaom@ia ana o na hooponopono aupuni kivila maoli. a hiki i ka wa e looaa@mai ai ka mea maopopo mai ka Peresidena mai o Ameika, elike me ka mea i ikeia ma Cuba.
KE KULANA HANA A AMERIKA MA CUBA.
E ike ana ko makou poe heluhelu ma ko makou pepa o keia la i ka Papa Hoonohonoho hana a Peresidena Makinile no ka mea e pili ana i ke ku@ana o ke Aupuni o Cuba, ma ka maheie oia aina i lilo malalo o ka noho mana ana a ka ikaika kaua o Ameria.
Ua ae o Amerika Huiia e hoomau aku no ka noho ana o na kanaka ponoi o Cuba ma@una o ka aina, a e hoomau no i ka lawelawe ana i ka lakou mau hana maa mau. Aole hoi e kaili a hao wale ia keia mau pono mai a lakou mai, a i ole ia, e hooneleia paha lakou ia mau pono o ke ola ana.
E loaa ana no ia lakou na hoomalu ana a Amerika, ma ko lakou mau kino ame ko lakou mau waiwai. E hoomaluia ana lakou ma ko lakou mau home ponoi iho. Aole e laweia ko lakou mau aina ame na hale mai a lakou aku. Aole lakou e kipakuia mai loko aku o ko lakou mau home. O ke kanaka Cuba he hale kona, a he home kona maloko o ke kulanakauhale, e noho ana no ia maloko o ua home la. Ina no he home ko ke kanaka Cuba ma kahi kokoke i ke kuahiwi, e noho ana no ia kanaka ma ia home ona, aole ia e kipakuia ana e hoi i ka lae kahakai. A o ka mea hoi he home kona ma ka lae kahakai, aole ia e kipakuia e hoi i ke kuahiwi.
E malama loa ana o Amerika i na pono pilikino o ke kanaka.
O ka aa@u maluna o ke kanaka Cuba, aole ia e laweia aku ana mai iaia aku e Amerika, a noho iho oia me ke olohelohe a @ele hoi i ke kapa ole.
E malama ana o Amerika i ka pono pili hoemana o ke@a ame keia kanaka Cuba.
O ke Katolika Roma, e mau ana no ia i Katolika Roma, o ka Hoolepope, e mau ana no ia i Hoolepope. Aole o Amerika e hoohuli ana i ke Katolika Roma i Katolika Enelani a Hoolepope paha. Aole.
O na mea wale no e kailiia ai na pono o ke kanaka mai iaia aku, kona waiwai a ano e ae paha, oia kona hana hewa ana, a i ole ia, no ka pono hoi o ka oihana koa, ka mana hoomalu nana e kiai la ka maluhia o ka aina.
E hoomauia ana no ka noho ana o na luna Aupuni mua o ka aina, a pela nohoi ka oihana makai. Aka, ma ka wa e kue ai a ae ole keia poe luna Aupuni i ka mana o Amerika, a noho hoi malalo o kona mana, e hoopauia ana no lakou.
Mamuli o keia papa hoonohonoho hana a Amerika, a makou e ike nei ma Cuba, ke kulike loa mai la ia me ka makou i hai mua aku ai imua o ka lahui i kahi wa i hala ae nei, ma ke ano o ka nanehai ma ka Moana Atelanika, aole anei ia o ka nanehai ma ka Moana Pakipika, a ma kekahi olelo ana hoi, o ke kulana hooponopono Aupuni a Amerika pahola aku ai ma Cuba, oia no ka mea like ana e pahola mai ai ma Hawaii nei?
E hoomau ana o Amerika i ka malama ana i ka pono o na halepule ame na hale hoonaauao lahui @pau ma Cuba. Aole loa o Amerika e hao wale ana i keia mau mea.
O na waiwai ponoi o na kanaka, ame ko na ahahui, e mau no ia no lakou.
He mea pono ke lilo keia manao akea a Makinile e hoike aku nei imua o ka lahui o Cuba i maano alakai no kakou ponoi o Hawaii nei.
O na poe i loohia me ka mai hi, e loaa auanei ia lakou ka waiwai o ka mea i hoikeia mai e Mr. W. M. Bush, kakauolelo o ka Hotele Dorrence, Providence, R. I. Penei kaua olelo: "No na makahiki lehulehu i lilo ai au i luahi na ka mai hi, a o koʻu loaa mau ana ia mea, ua lilo ia i mau mea no'u e nawaliwali ai, a hiki ole maoli ia'u ke hana i kaʻu mau hana. Aneane elua makahiki i hala ae nei, haawi mai la kekahi kanaka kalewa laau iaʻu i hookahi wahi omole uuku o ka Laau Oia a Kamalena no ke Nahu, ke Kolera ame ka Hi. Aole hoi i kana mai koʻu kahaha ame ka hauoli nohoi i koʻu ike ana i kona hopena. Ma kela ame keia wa aʻu e ike ai i ka hoi hou ana mai o ua mai @a iaʻu, e loaa ana koʻu palekana ke inu au he mau wahi huna o keia laau waiwai. O ka hopena, ua holopono loa ia, a ua loaa hoi iaʻu ke ola loa ana mai keia maʻi mai." E kuaiia ana keia laau e na Poe Hana a Kuai Laau apau. O Benson Smith & Co., Ltd., na Agena Kuai kukaa Ko Hawaii Pae Aina.
KA NANEHAI O KA MOANA ATELANIKA.
Ka Olelo Kuahaua a Peresidena Makinile no ke Ano o ke Kulana Aupuni ma Cuba.
MAU NO NA LUNA AUPUNI MUA ME KA OIHANA MAKAI.
O keia Anei ke Alahele Like e Loaa ana ia Hawaii Nei?
Hale Oihana Hooko, Wasinetona D. D.. Iulai 18, 1898.
Ia Keneraia Shafter, Santiago, Cuba-- Ke hhounaia aku nei keia ia oe, i mea hoonaauao a alakai ia oe. E hooahaia aku no keia maloko o ka Olelo Beritania ame ka Olelo Sepania, ma ke ano e hiki ana e loaa ka hoolaha akea ia ana maloko o ke kalana aina o kou mana:
" Hale Oihana Hooko. Wasinetona, D. C., Iulai 18-- I ke Kuhina Kaua--- Aloha oe: -- O ka lawe pio ana mai o na pualikaua Sepania ma Santiago de Cube, ame ka hapa hikina o Santiago, ame ka noho ia ana hoi o ua kalana aina ia e na koa Amerika, i loaa ai he kumu kupono e hoonaauao aku i ka Alihikaua Amerika no ke ano o ka hana e hanaia ai e ia ma ka wa e nohoia ana ia wahi e ka mana o ka oihana koa.
" O ka hopena mua i loaa mai, mamuli o keia noho ana o ka mana koa maluna o ka aina o ka enemi, oia ka mokuhia ana o na noho pili aupuni ana o na kanaka mamua aku, ame ke kukulu hou ia ana he mana pili aupuni hou.
" Ma keia kulana hou o na hana, oiai hoi na kanaka kamaaina o ka aina (Inhabitants) e hoomau aku ana i ka lawelawe ana i ka lakou mau hana, ua loaa no ia lakou ka pono hoomalu i ko lakou mau kino ame ko lakou mau waiwai, a pela pu hoi me ko lakou mau pono makaainana apau o ke@a ame keia ano. O kuu makemake, e hookamaaina pono ia aku na kanaka Cuba. me ka manao maoli o Amerika Huiia, oia hoi kona hooko ana ma na ano apau e hiki ana i ka hana i kau iho maluna ona ma keia mea. Nolaila, he ana auanei na ka Alihikaua o na pualikoa e noho la malaila e hoike aku a e kukala akea aku a laula hoi, aole kakou i hele aku ilaila e kaua ai i na kanaka o Cuba, aole hoi ma@una o kekahi mahele a aoao kalai aupuni paha mawaena o lakou, aka, no ka hoomalu, ana ia lakou, aka no ka hoomalu, ana ia lakou ma ko lakou mau home, ma ka lakou mau hana, ame ko lakou mau pono pilikimo iho a pono pili hoomana hoi. O na poe auanei apau i haawi mai i na kokua ana ma ka hana kino maoli ana paha, a ae ana mai hoi me ka oluolu, e lawelawe pu me Amerika Huiia ma kana mau hooikaika ana i mea e holomua ai keia mau manao hoopomaikai, e loaa ana no iaia ka uku o ko Amerika kakoo a kokua ana aku iaia. He mea pono hoi ke lilo ole ko kakou noho ana malaila i mea kaumaha ole a koikoi hoi, elike me ke hiki.
" O@ai hoi, he mana kaokoa a kelakela maoli no ka noho mana ana o ka oihana koa, a e hoohana koke ana no ia maluna o ke kulana o na kanaka o ka aina, e manaoia no nae e mau no ka mana o na kanawai kuloko o @a aina la i lanakilaia e kakou, oia hoi na kanawai pili i na pono pilikino ponoi iho o ke kanaka ame ka hoopai ana i na hana hewa (karaima), ma na wahi nae oia mau kanawai i kue ole ai i na kulana hou, a hiki hoi i ka wa e kapaeia ae ai a hoonoho hou ia aku paha kekahi mau mea hou e ka aoao kaua o ka aina e ku nei i keia wa, a ma ka lawelawe maoli ana aole no lakou i hoopau maoli ia, aka. ua aeia no ka mau ana aku o ko lakou mana ame ko lakou lawelaweia ana e na aha hookolokolo mau, elike no me ia mamua aku o ka nohoia ana aku e kakou. O keia hana naauao. elike me ka hiki, e hoomauia aku no no keia wa.
" E hoomau aku nohoi na lunakanawai ame na luna aupuni e ae i pili i ka hooko ana i ka pono, ina nae e ae ana lakou i ko Amerika mana. e lawelawe aku ma ka hooko ana i na kanawai maa mau o ka aina. elike me ia mawaena o ke kanaka ame ke kanaka. malalo o ka mana hooponopono o ka Alihikaua Nui. O ka oihana makai oiwi oka aina, e hoomauia aku ana no ia elike me ka hiki.
" O ka pono kuokoa o na kanaka e lawelawe i ka lakou mau hana maa mau, e kaohi wale ia ana no ia, ma ka wa e ikeia ai he kupono ke hana pela."
Oiai hoi e paa ana ka rula alakai hana i oleloia ae nei maluna o ka Alihikaua Nui, ua ili no nae maluna ona ka hana ma ka lawe ana ae i na keehina hana o ke ano okoa loa mai na mea i hoike mua ia ae nei, ina hoi e ikeia ana ke ano e o na kanaka i mea hoi e hiki ole ai ke malamala ke kanawai ame ka nohona maluhia. A ma la wa, e loaa no iaia ka mana e hoonoho hou iho a e kipaku paha i na luna aupuni oiwi maoli o ka aina, ma ka hoopau hapa ana aku paha ia lakou, a ia lakou no paha apau loa, a hoonoho iho i mau aha hookolokolo hou ana e kulukulu ponoi ae ai ma kahi o na aha e ku nei i keia wa, a i ole ia, e kukuiu paha i na aha hookolokolo panai a kokua e ikeia ana he pono? Ma ka lawelawe ana aku hoi i keia mau mana kiekie, e alakaiia ka Alihikaua Nui e kona noonoo ponoi iho, kona ike kamaaina, ame ka nana ana hoi i ka pono pookela loa.
" O kekahi mau ninau ano nui e pono ai ke lawelaweia oia ka mea e pili ana i ka lawelaweia ana o ka waiwai amw ka ohiia ana ame ka hoohanaia ana aku o na loaa aupuni. He mea hoi i maopopo loa o na dala apau o ke aupuni ame na aelike hoopaa dala apau no ke aupuni ma kona kuleana ponoi iho. ame na lako kaua apau ame na waiwai lewa apau o ua aupuni la. e laweia no e ka mana oihana koa e noho mana ana malaila, a e hoolilo ia hoi no kona pomaikai iho. Ua hiki nohoi iaia ke paa i ka aina o ke aupuni, a e hoohana aku ia mau mea, a lawe ae hoi i na loaa eia mau mea nona iho, aka, aole nae oia i aeia e hana ino ia mau mea, ke ole he pilikia i ka oihana koa.
"O na mea apau no ka halihali olelo ana, elike me na la@na telegarapa, pela hoi na kaa alahao ame na moku o ke aupuni, ua hiki no ke hoolilo ia no kona pono iho, aole hoi e hiki ke hana ino ia ia mau mea, aia wale no a he pilikia no ka oihana koa.
" O na hale pule apau ame na hale apau i hooliloia imau wahi e malamaia ai ke anaina hoomana ame na hana hoonaauao, na halekula hoi apau, e malama@a no ko lakou maluhia elike me ka hiki, a ua papa loa ia hoi ka wawahi ia ana, ka hana ino ia ana o na kia a mau mea hoomanao pili moolelo kahiko, me na waihona waiwai oia mau mea, a o na hana akamai hoi, koe wale no no ka pono o ka oihana koa.
" O na waiwai ponoi hoi ina no na kanaka a no na ahahui paha, e malamaia no: a e laweia ana ia mau waiwai elike me na mea i hoikeia mahope ae nei. O na mea lawe olelo a ukana paha, elike me na laina telegarapa, uwea olelo moe moana, @a kaa alahao ame na moku, oiai paha he mau waiwai ponoi lakou no ke kanaka a ahahui paha, ua hiki no ke laweia ae i ka oihana koa e ka mana koa e noho ana malaila, aka, aole hiki ia mau mea ke hana ino ia a luku wale ia hoi, koe wale no no ka pono o ka oihana koa, aole nohoi hiki ke aua ia iho.
"Oiai hoi, ua ikeia noua loaa ke kuleana i ka mea lanakila e kau aku i mau auhau maluna o na enemi ma ko lakou mau awa ku-moku, na kulana- kaulale ame na okana aina, i komo malalo o ka mana o ka oihana koa i loaa ka lanakila, a e hoolilo hoi i na loaa mai no na lilo kaua, e hoohanaia nae keia mana maloko o na palema kupono e lilo ole ai ia hana i mea e manaoia ai he hana hao wale ia. Mamuli hoi o ka noho mana ana o ka oihana koa, e lilo ana ua auhau ame na dute i ukuia e na kanaka i ke Aupuni mua, ua lilo ia i keia wa ma ka hookaa ana i ka mana oihana koa e ku nei i keia wa, ke ole ia e manao e paniia iho ko lakou mau wahi e na hookaa auhau oi aku o ka maikai i mea e hookaaia ai na lilo o ke Aupuni. O na dala i ohiia mai ma ia ano, e hoohanaia no no ka hookaa ana aku i na lilo o ke aupuni e noho ana malalo o ka mana o ka oihana koa, elike me na uku o na lunakanawai ame na makai, ame ka uku no na lilo o na koa.
"O na waiwai ponoi hoi o ke kanaka e laweia ana no ka pono o na koa e ukuia no ma ke dala maoli, ke hiki, ma ke kumukai maikai, a ke hiki ole hoi ke hookaa maoli @a aku ke dala, alaila, e haawi aku no he palapala hooia no ia mea.
"O na awa ku-moku apau ame na wahi apau ma Cuba i paa maoli malalo o ka noho ana o ko kakou poe koa aina me moana, e weheia no no ke kalepa ana me na lahui i komo ole iloko o keia kaua, a pela nohoi me ko lakou lahui iho, ma na waiwai i papa ole ia ma ka oihana kaua, ma ka ukuia ana hoi o na dute e kau ana ma ka wa i komo mai ai ka waiwai."
WILLIAM M@KINLEY.
Ma ke Kauoha a ke Kuhina Kaua.
H. C. CORBIN, Akukana-Kenerala.'
OLELO HOOHOLO HU@@LILO I KANAWAI.
Oiai ua hoike mai ke Aupuni o ka Repubalika o Hawaii i kona ae ana, elike me ke ano i hoakakoia e kona Kumukanawai, e haawi kaokoa mai, me ka ko@ koena ole. ia Amerika Huipuia i na mana apau o keia ame keia ano, maluna o ne Pae Aina o Hawaii ame ko lakou mau kalana aina, a e panai a e hoolilo mau nohoi ia Amerika H@ipuia ko lakou kuleana alodio ame ka noho ona ana maluna o na aina Aupuni, a mau aina @eialii hoi, na hale Aupuni, na awa pae, na awa kumoku, na lako koa ame na waiwai Aupuni e ae, o keia ame kela ano, i onaia e ke Aupuni o ko Hawaii Pae Aina, a pela pu hoi me na pono ame na kuleana apau i pili ia @akou@ no@aila.
E hoohoioia e ke Senate ame ka Hale o na Lunamakaainana o Amerika Huipuia, ma ka akoakoa ana o ka Ahaolelo Nui, ua aponoia aku ia haawi ana mai, a ua hooiaia hoi, ama keia, ua hoohuiia mai ua mau Pae Aina la o Hawaii, ame ko lakou mau kalana aina, i hapa no ka aina o Amerika Huipuia, a ua kaa lakou malalo o kona mana, a o na waiwai ame na pono opa@ i hoikeia ae nei mamua, ua haawiia iloko o Amerika Huipuia.
NA MEA E PILI ANA I NA AINA AUPUNI AME NA AINA LEIALII.
O na kauawai o Amerika Huipuia, e ku nei i keia wa, e pili ana i na aina aupuni, aole no e pili aku i na aina oia ano ma ko Hawaii Pae Aina, aka, na ka Ahaolelo Nui o Amerika Huipuia e kau i na kanawai kaokoa no ka hooponopono ana ame ka mahelehele ana ia lakou, a o na loaa apau mailoko mai o ia mau aina, koe nae na aina i lawelaweia, a i nohoia e na oihana kivila, koa a aumoku paha o Amerika Huipuia, a i hookaawaleia paha no ka pomaikai o na hana aupuni kuloko, e hoolilo kaokea ia no, no ka pomaikai o na kanaka o ko Hawaii Pae Aina, no na hana hoonaauao ame na hana aupuni e ae.
NA LUNA AUPUNI O HAWAII NEI KA MANA HOOKOHU
Aia hoi a hiki i ka wa e hoolako aku ai ka Ahaolelo Nui (Congress) i ka hooponopono ana no ua aupuni la, e hoomauia no ka lawelaweia ana o na oihana kivlia, hookolokolo ame na mana koa, e lawelawe ia la i keia wa. e na luna aupuni o ke aupuni e ku nei i keia wa, ma ua mau mokupuni nei e ke kanaka a poe kanaka paha e kauohaia aku ana e ka Peresidena o Amerika Huipuia; a he mana hoi ko ka Peresidena e hoopau aku ai i ua mau luna aupuni la, a e hoopiha i na hakahaka i hoea mai ma @a ano.
NO NA KUIKAHI AUPUNI.
O na kuikahi e ku nei i keia wa, mawaena o ko Hawaii Pae Aina ame na lahui e ae, mai kela wa aku, ua hoopauia, a ua hookiia lakou, a ua komo ma ko lakou mau wahi na kuikahi e ku nei, a e hooholoia aku ana paha ma keia hope aku, mawaena o Amerika Huipuia nei ame ia mau lahui e. O na kau kanawai kuloko ana ma ko Hawaii Pae Aina, i kauia hoi no ka hooko ana i na kuikahi i hoopauia ae nei, aole hoi i kue i keia olelo hooholo hui, aole hoi i ke Kumukanawai o Amerika Huipuia, e mau no ko lakou mana a hiki i ka wa e hooholoia ai e ka Ahaolelo o Amerika Huipuia.
NO KA OIHANA DUTE.
Aia a hiki i ka wa e kauia ai he kanawai e pahola aku ana i ke kanawai ame na rula hooponopono dute o Amerika Huipuia maluna o ko Hawaii Pae Aina, e mau no na kanawai hooponopono dute e paa nei i keia wa mawaena o ko Hawaii Pae Aina ame Amerika Huipuia, ame na aina e ae, aole e hoololiia.
KA AIE LAHUI O $4,000,000 NA AMERIKA HUIPUIA E HOOKAA-KA HOOKAAIA ANA O KA UKUPANEE.
O ka aie aupuni ku i ke kanawai o ka Repubalika o Hawaii e ku ana ma ka wa i hooholoia ai keia olelo hooholo hui, e komo pu ana hoi na huina dala a na poe hoahu dala iloko o ka Banako Hale Leta o ko Hawaii Pae Aina, ma keia he laweia ae nei e ke Aupuni o Amerika Huipuia, ake nae, o keia huina koikoi a Amerika Hui puia e auamo ai aole no ia e oi aku mamua o $4,000,000. Elike hoi me ka loihi o ke ku ana aku o ke Aupuni o ko Hawaii Pae Aina e ku nei i keia wa, a pela hoi kona mau launa kalepa ana, elike me ia i hoikeia ae nei, pela no e mau aku ai ka uku ana o ua aupuni la i ka ukupanee malu@a o o ua mau aie la.
KA HOOHAIKI ANA I KE KOMO ANA MAI O NA PAKE.
Aole hoi e hoopae hou ia mai na Pake iloko o ko Hawaii Pae Aina. koe wale no malalo o na kumu e ku nei i keia wa, a e aeia ana paha e na kanawai o Amerika Huipuia; a, aole hoi e aeia kekahi Pake, ma o na mea la i hoikeia maloko nei, e komo mai iloko o Amerika Huipuia nei mai ko Hawaii Pae Aina mai.
KA KOMISINA HOOPONOPONO KANAWAI NO HAWAII.
Na ka Peresidena e koho i elima komisina, he elua nae he mau kanaka noho maloko o ko Hawaii Pae Aina, na lakou e waiho aku imua o ka Ahaolelo Nui, elike me ka hikiwae, ia