Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVII, Number 31, 5 August 1898 — Page 2

Page PDF (1.45 MB)

This text was transcribed by:  Irene Nakamura
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Hoolaha Mana Hooko

 

I keia ia @@ h@@koh@@ aku o Harold B. Elliot. M. R. C. V. S. i Hoa no ka Papa Nan Ho@oh@@@@ no ke Awa o Hilo Mokupuni o Hawaii, ma kahi o J. R. Wilson i waiho mai.

            Eia ka Papa i keia wa

            W.H. Shipman. L@@a Nana Hooko

            Allan Wall.

            Harold B. Elliot. M. R. C. V. S.

            J.A. KING.

            Kahina Ka@aiaina.

            K@@na K@@@@@@@ Aug 3 @@9@

            @@@-@@

 

I keia la i hookohala aku ai o Mr. James A. Low i LUna hoomala no ka Papa alanui o ka Apana Auhau o Ewa ame Waianae Mokupuni o Oahu, ma kahi o J.S. Campbell i waiho mai.

            Eia ka Papa i keia wa:

            J.A. Low.

            David Center

            W. J. Lowrie

            J.A. KING.

            Kuhina Kalaialua.

Keena Kalaiaina. Aug. 2, 1898.

2714-3@

 

OLELO HOOLAHA HUI I HOOHUHA.

 

            Ma ka Hana no ka Hoopau ana i ka Hui Hanai Holoholona o Molokai, Kaupalenaia.

            Oiai, ua waihola mai ka Hui Hanai Holoholona o Molokai (Molokai Ranch Company, Kaupalenaia), he Hui i Hoohuiia malalo a mamuli o ka mana o na kanawai o ko Hawaii Pae Aina, elike me ke kanawai ma ia hana, ma ke Keena o ke Kuhina Kalaiaina, he noi no ka hoopau ana i ua Hui la i Hoohuiia, me kekahi Palapala Hooia i hoopili p@ ia me ia, elike me ke kauoha a ke kanawai.

            A nolaila, ke hoolahaia aku nei ma keia i na kanaka apau i loaa na kuleana mamua, a i keia wa nohoi, ma kela a me keia ano maloko o ua Hui la i Hoohuia, @ waiho mai i  na kumu kue no ka aeia ana o na noi la ma ke Keena o ke Kuhina Kalaiaina ma ka Poalima, la 7 o Okatoba, 1898, a mamua ae paha oia la, a o kela ame keia mea i makemake e hooloheia oia ma ia hana, e hele kino mai ma ke Keena o ka mea nona ka inoa malalo iho nei, ma ka Hale Oihana Hooko, Honolulu, ma ka Hale Oihana Hooko, Honolulu, ma ka hora 10 A.M. o ua la 'la, e hoike mai i kumu nokeaha la e ae ole ia ai ia noi.

J.A. KING,

Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Iulai 29, 1898.

2714-9t

 

HOOLAHA AINA AUPUNI.

 

Ma k ala 31 o Augate, ma ka hora 12 o ke awakea, ma ke alo iho o ka Hale Hookolokolo, ma Honolulu, e kuai ia aku ai ma ke kudala akea:

            Ka hoolimalima o ka Aina Aupuni o Ualapue, Molokai, ame ke kuleana i mahele aole ia iloko o ka aina o Kahananui e pili pu ana, maloko olaila he 850 Eka, oi aku a emi mai paha.

            Manawa 21 makahiki.

            Uku hoolimalima oi aku maluna o $100 no ka makahiki.

            E ku ana ka hoolimalima maluna o na kumu aelike kuikawa, no ka pa ana ame ke kanu laau ana, a no na mea e pili ana ia mau mea e ninau ma ke Keena Aina Aupuni, ma Honolulu.

J. F. BROWN.

Iulai 28, 1898

2713-td

 

I keia la i hookohuia aku ai o Mr. Robert K. Naipo i Luna Pa Aupuni no ka Pa Aupuni ma Honomakau, Kohala akau, Mokupuni o Hawaii, ma kahi o J.K. Nahie i hoopauia aku.

J. A. KING,

Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Iulai 20, 1898.

2812-3t

 

I keia la i hookohuia aku ai o Mr. G. F. Affonso i Noteri no ka Lehulehu no ka Apana Hookolokolo Kaapuni Eha o Ko Hawaii Pae Aina.

J. A. KING,

Kuhina Kalaiaina,

Keena Kalaiaina, Iulai 18, 1898.

2712-3t

 

HOOLAHA AINA AUPUNI.

 

            Ma ka Poakolu, Augate 3, ma ka hora 12 o ke awakea, ma ke alo o ka Hale Hookolokolo, Honolulu, e kuai kudala ia aku ai he Apana Aina ma Aiea, Kona, Oahu, maloko o laila he Ili o 98 Eka, e waiho ana ma na aoao elua o ke alanui i keia wa.

            Ua hookoeia ke Alanui Aupuni nui a hoea i ke akea o 80 kapuai, ma kei kuai ana, a ua hooliloia keia hookoeia ana i alanui o 50 kapuai ke akea mai ke alanui @ui aku a a i ka aina maluna (mauka) aku a Aiea, maluna hoi o kekahi laina e apnoia ana e ke Aupuni.

            Kumukuai malima aku o $10,000 ma ke kuike, ma ke Dala Gula o Amerika Huipuia.

J. F. BROWN,

Agena o na Aina Aupuni

Iulani 11, 1898

2711-td

 

HOOLAHA AINA AUPUNI.

 

AIEA, EWA.

 

O ke kuai o na Eka he 98 ma Alea, Ewa i hoolahaia ai no Augate 3, ma ka hora 12, ma ke alo iho o ka Hale Hookolokolo, e malamal ana ia ma ka Poaono, ia 13, ma ia wahi hookahi no a ma ia hora hookahi no.

J.F. BROWN

Agena o na Aina Aupuni.

Honolulu, Iulai 23, 1898.

2713-@@

 

HOOLAHA HUI

 

Ma ka Hana Hoopau o ka Hui Kope me Ti Hawaii (Hawaiian Coffee & Tea Company) i Kaupalenaia, e Hui i Hoohuiia a e ku ana malalo a ma o ka mana 'la o na kanawai o ko Hawaii Pae Aina, elike me ke kanawai, no ia mau hana, ma ke Keena o ke Kuhina Kalaiaina, he palapala noi no ka hoopau ana i ua Hui 'la i Hoohuiia, me kekahi Palapala Hooia i hoopili pu ia, elike me ke kauoha a ke kanawai.

            Nolaila, ke hoolahaia aku nei ma keia, i kela ame leia mea, a i na kanaka nohoi apau i loaa mamua a i keia wa nohoi he kuleana o kela ame keia ano iloko o ua Hui 'la i Hoohuiia, e waihoia mai na kue no ka aeia ana o ua Noi la, ma ke Keena o ke Kuhina Kalaiaina, ma ka Poalua, a mamua ae paha oia la, Augate la 30, 1898, a o kela ame keia kanaka, a poe kanaka e makemake ana e hooloheia ma keia hana, e hele kino mai ma ke keena o ka mea nona ka inoa malalo iho nei, ma ka Hale Oihana Hooko, Honolulu, ma ka hora 10 a.m. o ua la 'la. e hoike mai i kumu, no keaha la e ae ole ia ai ua Noi 'la.

HENRY E. COOPER,

Kuhina Kalaiaina no ka manawa.

Keena Kalaiaina, Iune 20, 1898.

2708-9t

 

KA

NUPEPA KUOKOA

No ka Makahiki - - - $2.00

No Eono Mahina - - - 1.00

Kuike ka Rula.

 

PUKA  1  2  3  4  5  6

ANA  Pule Pule Pule Pule Pule Pule

Iniha $1.50  $2.00  $2.50  $3.00  $3.50  $4.00

2 Iniha 2.00  2.75  3.50  4.00  4.50  5.00

3 Iniha 2.50 3.50 4.50 5.00 5.50 6.00

4 Iniha 3.00 4.00 5.00 6.00 6.75  7.50

5 Iniha 3.50 4.75 6.00 7.00 8.00

Iniha 4.00 5.50 7.00 8.00 9.00 1.00

 

            O na Olelo Hoolaha a pau e hoouna ia mai ana uo ka Hoolaha maloko o keia Nupepa, e hooua u mai me ka auhau, a ina aole, aohe hookomo ia.

 

HOOPUKAIA E KA

 

HAWAIIAN GAZETTE CO.

C.G. BALLENTYNE, Luna Nui.

JOSEPH M. POEPOE, Luna hooponopono

Honolulu, Oahu.

 

POALIMA, --- AUGATE 5, 1898

 

KA LA E HUKIIA AI KA HAE AMERIKA

            Ua hoike ae o Adimarala Miller o ka mokukana Piledelepia, ma ke kakahiaka Poakolu nei, imua o ka mea kakau o ka nupepa Advertiser i na olelo elike me keia ke ano:

            "Aole hiki ia'u ke hai aku ia oe i ka wa e hukiia ai ka hae.  Ua lawe mai nei au he mau palapal pili Aupuni ia Kuhina Sewall, a he ma pono oa ka'u mea pono aia ka'u mea mua e kuka pu ai no keia hana."

            Ua hoike pu mai nohoi ia, ina e maopopo ana ka wa e hukiia ai ka hae Amerika iluna, alaila, e hoike mai ana no ia imua o ke akea no ia mea.  Ua manao wale kekahi poe o ka Poakahi ae nei ka la e hookoia aku ai ia hana.

 

HOALAIA KA NINAU MANA HOOKOLOKOLO O KE AUPUNI HAWAII

           

            Ma kekahi o ko makou mau manaopepa o ka pule i hal, ua hoike aku makou i ko makou manao no ka mea e pili ana i "Ko kakou kulana iho," I keia wa e nee nei.

            Ua hoomaopopo makou maloko o kekahi mahele o ka olelo hooholo hui, elike me ia a makou i hoike aku ai ma ia pepa, aole i loaa iki i ko kakou mau luna Aupuni he kuleana pono e oioina hou iho ai maluna o na mana Aupuni a lakou e paa nei i keia wa, ina paha he Mana Kivila a Mana Hookolokolo hoi.

            Ma ka noho ana o ka Aha Hookolokolo Kaapuni o Oahu nei ma ka Poakahi mau hoa o ka Papa Loia imua o ka Aha, e hoole ana i kona mana hookolokolo.  A ua hele loa keia ninau imua o ka Aha Kiekie.

            No makou iho, aole makou i hoomaopopo iki, he wahi kuleana iki kekahi o keia ano ninau e hele ai imua o ka Aha Kiekie, oiai oia Aha kekahi i owiliia iloko o keia ninau.  O ka makou wale no i manao ai, oia ke alahele kupono a hiki i ka wa e loaa mai ai ka Olelo Kuahaua Aupuni e Presidena Ma Kiaile i Hawaii nei no ke ano o ka hoohanaia ana o na hana hookolokolo a kivila hoi.

            O ka mea maopopo, ua lilo o Hawaii nei i hapa no ke Aupuni o Amerika Hoiia, me ka nele hoi i keia wa i na rula mau hana kuloko e ko ai ka manao i hoikeia maloko o ka Olelo Hooholo Hui no ke ano e loaa ai ka mana pili Aupuni ku i ke kanawai i ko Hawaii nei mau luna Aupuni mai a Peresidena MaKiaile mai.

 

KA LAHUI ROIALITI O SEPANIA.

 

            Ma ka hoomaopopo ana i ke ku'ana naauao a maa maa ma mawaena o ka hapanui o ka lahui "Paniolo" ma Sepania, ua hiki ke aleloia ae me ka maopopo aia lakou ma ka papa haahaa loa i ko ka lahui Hawaii nei kulana ma ia ano. He mau tausani o na tausani i ike ole maoli i ka heluhelu ame ke kakaulima. Ua hiki i keia poe ke puni wale i na olelo mai e ka poe ike heluhelu nupepa a buke hoi, a haawi no lakou i na manaoio ana ma ia mau olelo.

            O keia poe ike heluhelu a ano naauao hoi mawaena o ua poe "Paniolo" la, e olelo ana lakou, aia ma Cuba ame Pilepine ma ka aoao Sepania.  E hooia aku ana nohoi lakou imua o keia poe ike heluhelu ole, he wahahee wale no na olelo e hoike ana ua pio na aumokukaua Sepania i na aumokukaua Amerika, aka, o ka mea oiaio loa, ua pakele na mokukaua o Adimarala Cervera mai na moku "puaa" mai o Amerika, a aia lakou ma ke kulana palekana.  He ae wale no, me ka manaoio loa, ka keia poe "Paniolo" a mau n@ko, lakou aulele maluna o na luna Aupuni a lakou e lawelawe ana i ke Aupuni o Sepania.  Hoike aku no keia poe "Paniolo" ike i ka heluhelu i ka oe "Paniolo" ike ole i ka helehelu, he mau la wale n koe a haawi io mai o Amerika ia Sepania. a ua manaoio no keia poe me ka nui o ka hauoli.  Hai aku no keia poe ike heluhelu i ka poe ike ole, aole e mamao loa aku na la i koe a hoee aku na koa Sepania maluna ao Amerika no ka hele lanakila ana mai ka hikina a ke komohana, a no keia me a i hoikeia aku ia lakou, aole i kana mai ko lakou oiloli.

            O keia iho la na ano olelo e alakai hewa ia ai ka hapanui o ka lahui Sepania ike ole i ka heluhelu ame ke  kakau, a ua hoopaa loa ia ko lakou manaoio eia ka ikaika kaua o ko lakou aina ke holomua nei me ka lanakila nui. A ma ka wa e kaheaia ai ka ohi hou ana i na koa, ua ku koke mai keia poe i piha i na olelo alakai hewa a ka poe ike heluhelu a komo no iloko o na pualikoa.

            Aole wale nohoi o na kanaka kai hoolaulaha aku i na alakai pono ole ana ma keia ano, aka, o na nupepa no kekahi maloko o Sepania ponoi iho i lilo i mau kumu alakai hewa a hoomakapo i ka lahui.  E hoolaha ana no lakou i na lono aiaio ole o kela ame keia ano, e pili ana i ka make weliweli o na kanaka Amerika ame ka lankila o na Sepania.

            O keia iho la na ano hana a na "Roialiti" Sepania.

            Ina o keia mau ano alakai no na mea e pili ana i ke kaua mawaena o Amerika ame Sepania, elike me ia a kakou e ike laulaha nei ma na nupepa Amerika ame Sepania, elike me ia a kakou e ike laulaha nei ma na nupepa Amerika, Pelekane a mai Iapana mai, a mai Kina mai nohoi, e hoolahaia mai mawaena o kakaou, he manolana mai mawaena o kakou, he manaolana ko makou, mamuli o ka ike heluhelu Beritania o ka haumana hou iwaena o keia lahui (Hawaii) e haawi ole ia ai na manaoio ana no na lono Sepania.

            Aka, ua ai aku anei ka hewa o ke kanaka Sepania ike ole i ka heluhelu i keia manoio ana i na olelo oiaio i haiia aku iaia e kona hoa kanaka ponoi iho o ka aina, mamua o ke kanaka Hawaii ike heluhelu e mnaoio ole ana i na mea maopopo e pili ana i ka hoohuiia ana o kona aina meAmerika Huiia, elike me ka Oelelo Hooholo Hui i aponoia e ka Ahaolelo Nui o Amerika Huiia?

            Hoike mai keia olelo hooholo penei: "Ua hoohuiia mai ua mau Pae Aina la o Hawaii, ame ko lakou mau kalana aina, i hapa (part) no ka aina o Amerika Huipuia."

            Me keia mau huaolelo maopopo, alakai iho la ko Hawaii nei poe "Roiliti," elike me ko Sepania poe Roialiti ike heluhelu, o ke ano o keia mau huaolelo "He hoohui ana ia no ka manawa wale no, aia apau ke kaua mawaena o Sepania ame Amerika, alaila, e hoopauia no keia hoohui ana.  Nolaila, aia ka pono ame ka lanakila ma ko kakou aoao (ko na Roialiti)."

            Ae o Ameria Huiia nana e hookaa ka aie lahui o Hawaii nei i hiki aku ka huina i ka $4,000,000, a ina e lawaeia ka olelo a na Roialiti, ma ke ano oia ka mea oiaio, alaila, eia ka manao o keia lawe ana o Amerika Huiia i keia aie o Hawaii: Oiai e mau ana ke kaua mawaena o Amerika ame Sepania, ua ae o Amerika nana e hookaa i keia aie o Hawaii, a ma ka wa e pau ai ke kaua, hoi hou ke Aupuni i na Roialiti, a hoi hou keia aie na ke Aupuni Hawaii malalo o na Roialiti e hookaa. Aole anei keia he kulana manao pahemahema loa e hiki ole ai ke apulele ia kona oiaoio".

            Ma ko makou manaoio ana, o ka ae ana o Amerika Huiia e lawe ae i ka huina o Eha Miliona Dala, ka Aie Lahui o Hawaii nei, ma ke ano nana @ hookaa, ua lilo ia i kumukuai no @@ pono pili Aupuni apau o Hawaii nei a oia kahi hap@ o ke Kumukanwai a Amerika i haawi mai ai no Hawaii nei mea e lilo ai ia malalo o kona mana.

            He hana i ku i ke aloha aina olelo, a i ke aloha lahui noho..ka hoike maopopo ana mai o na Roialiti ike heluhelu palapala o Hawaii nei i ua Roialiti oia @@@@ hookahi, aole wa e hoihoi h@@ ia mai ai ke "Aupuni Roialiti" @ Amerika.

 

KA HAE HAWAII.

 

            O ka moolelo e pili ana no ke ano i loaa mai ai ko kakou Hae Hawaii, e kau nei i keia wa he hoailona Aupuni, a o ka hoailona Aupuni hoi e nalowale aku ana paha mai a kakou aku, he ano pohihihi no ia.

            Aka, penei ka mea i loaa ia makou i keia wai.

            Ua olelola, ua haawi mai la ka Moi Kini Keoki III. (King George III.) o Beritania Nui i kekahi moku, nona ka inoa o Mermaid (Wahine-i'a), ma ke ano he makana ia Kamehameha I., a ua iawe@a mai la ua moku nei e Kapeua Kent.

            Maluna hoi o keia moku i holo mai ai o Rev. Ellis (M.ka Ellis), kela misionari Beritania maa i hiki mai ai i Hawaii nei, me na kanaka Bolabola, oia o Anna ma.

            I ka hiki ana mai o ua moku nei, ua make aku o Kamehameha I., a o Liholiho ka Moi ia wa. Ma ka 15 o Aperila, M.H. 1822, ua haawi aku ia o Kapena Kent o ua haawi aku ia o Kapena Kent o ua wahi moku nei he palapala na ke Kiaaina mai o Wale Hema Hou (New South Wales) ia Liholiho.  Maloko o ua palapala 'la, ua kauohaia mai ia e ka Moi o Beritania Nui e haawi makana aku i ka moku i ka moku i ka Moi o Hawaii.

            Aia i kekahi mau la mahope koke mai o ka halawai ana o Kapena Kent me Liholiho, ua holo aku la ia, me ka Moiwahine, ame na 'Lii iluna o ka moku, e makaikai ai.  Ma ia wa nonoi mai la ke Kapena ia Liholiho e huki i ka hae Beritania Halo, a e uu ae i ka hae Hawaii iluna, a e kiia na pu aloha no ua hae Hawaii nei.  Ua hoole aku hoi o LIholiho i keia noi a ke Kepena.

            Ua hoikeia hoi ma ka aoao 409, Buke 4 o ka Buke Molelo i kakauia e Mr. Ellis, e loaa ai keia mau olelo:

            "O ka hae Aupuni o ka Paeaina o Hawaii, he poo ia o ka Hae Beritania, me na kahakaha loloa ewalu a eiwa, he keokeo, he ulaula a e uliuli, a ua haawiia mai ia e ke Aupuni o Beritania i na makhiki he nui mamua aku me ka hooia pu ana e ikeia ua Hae la ma na wahi apau e kau ana ka Hae Beritania."

            Ei hoi kekahi moolelo e pili ana i ka hookumu ana o ka Hae Hawaii:

            Ua hana mua ia keia Hae i ka makahiki 1816 no Kamehameha I.

            No ka manao o na 'Lii e holo kekahi moku ma Kina, e kuai i ke iliahi, ua imi iho la o Olohana, Aikake ame Alika o uka ae nei o Kalihi, he poe haole Pelekane wale no keia apau i hae no ka moku o Kamehameh I O Forester ka inoa o keia wahi moku.  He wahi moku ano manuya keia, ua lako me na pu he umikumamaono ka nui.  O kona hae i hoomakaukauia ai e Olohana ma, oia no ka Hae Hawaii o ke Aupuni e ke nei  He hae me ke kea o Sana Keoki o Enelani.

 

KE ALIIWAHINE LILIUOKALANI.

 

            Ma ke ku ana mai o ka mokuahi Gaelic ma ke kakahiaka Poalua nei, Augate 2, ua huli mai la ke Aliiwahine Liliu mai Wasinetona mai.

            He alo kino maikai no ko ke "Alii."

            Ua lauaheaia mai hoi e hoopii ana oia i ke Aupuni o Amerika Huiia no kona mau pono iloko o na Aina Leialii.

            Ua huli hoi pu mai o Mr. ame Mrs. Heleluhe, ame ke "Komisina Rolaliti" Keoni S. Rikikini o Maui.

 

$75,000 IA IAPANA

 

            Ma ke kakahiaka Poakolu nei, Aug. 1, ua hoea aku la ka Hope Kanikela Iapana S. Hirai i ke Keena o ko ua aina E, a ua haawi mai la o Kuhina Kupa iaia he kikoo i ke Keena Waiwai o ke Aupuni no ka huina o $75,000 no ka hookaa ana i ke koi poho a na Eemoku Iapana i olepe pupuahuluia ai mai Hawaii aku nei i kahi wa i hala ae nei.

 

LIMA HAUOLI.

 

            Ua pahola aku o Portsmouth he Aloha Pumehana - Hoike ko kakou poe kanaka i ke ohohia ma na manao akea. 

 

            O ka loaa ole ana o na manao mahalo, aole ia he hewa no ko kakou poe kanaka, a o ka hoea ana mai o kahi "Koa Pukani Uuku, " ua apoia aku ia me ke ohohia nui i paholaia ae mai o a o o na Mokuaina Huiia. Ua like ia me na kukuna o ka malamalama e pa ana maluna o ka mea poino, me ke kaikai ana aku i na haawe i auamo ai na kua he lehulehu loa, ua lawa ia no ka hoeueu ana ae i ka lehulehu e mahalo aku iaia aohe hoi ona lua elike ai.  O ka olelo hoike keia mailoko mai o na keena ma'i a mai na alanui mai hoi.  O nei mea he ola ole, he mea ia i ike ole ia ma ke alahele o ke "Koa Pukani Uuku," a e lanakila mau ana oia i na wa apau. Ma ko kaou wahi ponoi iho nei, ua nui kona mau lanakila ana, a lilo ia i mea kamallio nui ia e ko kakou poe kanaka no ke kupaianaha o kana mau hana.  O keia ka moolelo o keia ma'i mahope iho nei, he mea ia e ohohiaia ai e ka mea heluhelu, a he mau tausani aku no nae ka nui elike me kela.

            Penei ka Mr. Anasa Edmunds olelo. no ke alanui West Front Helu 273 ma Portsmouth, O. "Ua loohia au i ke kikala hanene i kekahi wa i hala ae nei, ame ka eha hoi ma keahi kokoke i na puupaa.  Ua maopopo loa ia' ua loohia kuu mau puupaa i ka pilikia.  oiai he ano e ka wai o ka mimi ke puka aku.  Heluhelu iho la au i kekahi moolelo e pili ana i na Huaale a Doan n o ke Kikala Hanene ame ka Puupaa, ma ke ano he laau kupono ia no ke kua eha, noiaila, olelo aku la au i ka' wahine e hoao au i ua mau huaale la.  Iho aku la au i ka halekuai laau o Fisher & Streech a loaa mai la hookahi poho.  Iloko o na la pokole ike iho la au ua loaa ia'u k@oluolu, a no ko'u piha hoihoi loa, ua hoomau aku la au i ka ai ana ia lakou a hiki i ka wa i pau ai ka eha o ke kua.  O ka'u hoomaopopo he kulana hoao kupono loa keia no ka Huaale a Doan no ke Kikala Hanene ame na Puupaa, a i lilo ai lakou i laau e alo oi ai ia mau ma'i"

            E kuaiia ana e na poe kuai laau lapaau apau, a e hoounaia aku ana no hoi ma ke eke leta e ka Hui Kuai Laau o Hollister, na Agena laulaha no na mokupuni, ke loaa mai ke kumukuai.  He 50 keneta.  Mai poina i ka inoa DOAN.

 

            He 4 no poe o Honolulu nei i komo aku iloko o ka pualikoa Amerika i hala aku no Manila.

           

            Eia no ke Alii o Wailuku i Honolulu nei i keia mau lan, kahi i hooluolu ai.  E kali ana ia a "Welo-Kihei-a-ke-Ae-loa."

            He anaina ike makainana ka ke Alii Liliu i malama ai ma @@na wahi noho ma Wasinetona Hale i ka hora 9 o ke kakahiaka oaha nei, a hoea i ka hora 12.

 

            He ahaaina Luau kekeahi i haawiia ae e ka Hui Aloha Aina o na Wahine maloko o Wasinetona Pa, no ka mahamaha ana i ke Alii.  Malaila pu ae ka Bana Lahui.

           

            Ma ke kakahiaka Poaha nei, imu a o ka aha Kiekie, ua aeia o Harry T. Mills e lawelawe i ka oihana loio piha ma Hawaii nei.

            Ua haalele aku ka mokuahi lawe koa Amerika ia Kapalakiko ma ka la 29 o Iulai aku nei.  Aia mai maluna ona na na koa mai Dakota Hema mai, Minesota. a mai Colorado mai.

            O ka nui o na make ma Honolulu nei ma ka malama aku nei o Iulai, he 75.  Na kane 42: na wahine 33: na Hawaii 43: Pake 14: Pukiki 3: Iapana 6; Beritania 1: Amerika 6: na lahui e ae 2.

            Ua pau loa ae nei ka hanaia ana o ka buke kanawai o keia Kau Ahaolelo iho la ma ka Olelo Beritania. O ka buke Hawaii hoi o kona Papa Kuhikuhi Lala koe a komo aku ia ma ka lima o ka mea humu buke o ko makou keena hana nei.

           

            Aole liuliu a kukuluia aku ka halekula Aupuni ma Kapalama ae nei.  O ka huina o na lilo apau i manaoia no ia hale, he $25,000.  He keu ana keia o ka hale nui hookahi a maikai.  E kukuluia aku ana nohoi he halehula hou ma Hilo, Hawaii no ka huina o $4,500.

           

            He umi tausani poe daimonio e nanali ana i ke ola o ke kanaka, aole no ia i oi aku ke ino mamua o na hoehaeha ana a ka uha hemo maneo.  Aka, aia no nae he laau lapaau e ola ai. aiAole puhu'a iki ka Laau Hamo a Doan.

           

            Ua loheia mai he nui loa na kamaaina Hawaii e waiho-a-ma'i la iloko o na halemai ma Kapalakiko.  Mawaena oia poe. o V.V. Akepoka, J.F. Mogana (Luna Kudala),F. Wundenberg a me Humphrey, lolo.  Ua manao loa ia he mau pule wale no koe a huli hoi mai o C.W. Akepoka no Hawaii nei.

 

NA MA'I O NA KEIKI

 

He Kulana Manaonao, a he Pono hoi ke Make.

 

He Ma'i Luku Weliweli i na Keika Lililii - E Puhili mau ana nohoi na Kamaiki - He Aola Kupaianaha.

 

(Mai ka nupepa Evening Crescent mai.  Appleton, Wis.)

 

            Ua lilo ka moo'elo o kekahiola kupaianaha ana, mamuli o kekahi ma'i i lilo i mea e poino ai na ola o na keiki liilii, a hoolilo hoi ia lakou ma ke kuiana pilikia, e oi loa aku ai ka pono e make, i mea kamailio nuii ia mawaena o na kamaaina o ka pe'a komohana o Appleton, Wisconsin.

            Oia hoi ka ma'i o Wilard Creech uuku, keikikane a Richard D. Creech.  Ua loohia ua wahi keiki la i ka ma'i o ke aa-lolo ma ke kuamoo, a ua pau hoi ka manolana o kon mau makua no kon ola hou mai, aka nae, me he mea la mamuli o kekahi hana mana, ua hoolaia oia, a eia oia i keia wa maloko o ka halekula, me ka hauaoli e'ike me kona mau hoa maumana e ae. Ua hai moai hoi o Mr. Creech, ka makuakane o ua wahi keiki nei i keia moolelo:

            "Ua nui no ka maua keiki a kupono no ka hele i ke kula a oia ka wa i hoomaka mai ai kona ano e.  No ia mea, ua kii maua i ke kauka, a ua olelo mai ia, ua loohia oia i ka ma'i ma ka opu, oia hoi ka wali pono ole o ka ai.  Eia nae, ua oi loa aku ka pilikia o ke keiki malalo o keia kauka, nolaila, ua kiila aku he kauka hou, a olelo mai ia. aia ka pilikia o ke keiki ma ke aulolo o ka iwi-kuamoo, a hoomoeia iho la ia maluna o kekahi moemoe.  Ua kiiia aku nohoi he poe kauka e ae, a hoomaka iho la ko lakou kukakuka ana.  Ua olelo lakou apau he ma'i keia no ka iwi-kuamoo, a hookani makahiki okoa i lapaau ai kekahi o keia poe kauka i ua keiki nei a'u.

            "Ua oi loa aku la kona pilikia.  Ma kahi o ka oluolu mai, ua hele loa aku la i ka nawaliwali a pilikia maoli.  Ua lolo ae la kona mau wawae, a ma ka wa i hoopa aku ai makou i ka uwila ma ia mau wahi, aole ona ike ia mea ma na wahi malalo iho o ke kikala.  Nolaila, ua hooapau maua i ke kauka, oiai aohe waiwai o kana hana maluna o ka maua keiki, a ua aneane e poho ko maua manaolana.  Mhope mai, kakau mai la ko'u luani makuahine e noho ana ma Kanada, e hoao au i na Huaale Akala a Dr. Williams, nolaila, ua kuai au i kekahi mau poho me ka manaolana ole nae e loaa au kea ola ma ka ma'i i pahu'a ai ka ike o na kauka.

            "O keia ka wa i piha ai ka makahiki hookahi o ka waiho ana o ka maua keiki maluna o ka moemoe, a hiki ole hoi ke onioni ae no 9 mahina.  Iloko o 6 pule o kona ai ana i na huaale, ike iho la maua i na hoailona o ke ola o kona mau wawae, a iloko hoi o eha mahina mai ka manawa mai i hoomaka ai maua i kan hanai ana i keia laau, ua hiki loa i ke keiki ke hele i ke kula.  Ua kaohi nae maua iaia e noho i ka hale, no ko maua hopohopo o loaa hou oia i ka ma'i no ka hoi koke ana aku i ke kula.  Hookahi makahiki o kona noho ana, me ko maua hanai mau iaia i na huaale.

            "O ka elua makahiki keia e hele nei mai ka wa mai ana i ai mua ai i na hua mua loa, a o ka 9 keia o kona mau makahiki.  Eia ola ke hele nei i ke kula i keia wa, a ua like no kona hauoli me ko na keiki e ae.  Aohe mea e ae ma ke ao nei i pakele ai ka maua keiki, o na Huaale Akala wale no a Dr. Williams."           

            O ke koko oia ka mea nui iloko o ko kakou oia ana, nolaila, he mea pono ke malama maemae iaia mea, malama maikai, i mau ai ka ikaika ame ka ulaula maikai, a loaa ke ola maikai.  O ke kumu i loaa o Willard Creech he koko inoino.  Ua lapaauia oia e na kauk akamai, aole mae i loaa iaia keola, a hiki i kona ai ana i loaa iaia ke ola, a hiki i kona ai ana i na Huale Akia a Dr. Willimas a hooiaia oia.

            He mea hooiaio keia, o ka laau pookela loa keia no ka haawi ana i na huna laau e hoomaemae ai e hooikaika ai a hoola hou i ke koko, a e hoala ai hoi i ka ikaika iloko o kela ame keia mea paahana o loko o ke kino, a ma keia ano e loaa ai ke ola.  Oia ke kumu i ola ai na ma'i he nui wale i na Huaale Akala a Dr. Williams, oia ke kumu i kaoha ai na kauka e kilia ia laau, a o ke kumu ia i kauoha ai na poe @aw@@@ laau lapaau, a i mahalo laulahaia ai nohoi lakou.

           

THE WAR BALLOON AT SANTIAGO.

            One of the features of General Shafter's attack upon Santiago was the use of the military balloon.  This balloon ws sent up about 2,000 feet and floated over the city.  The observations made from it were of great value to te attacking army.  The balloon was held captive by great wire cables, through which telegraph and telephone messages were transmitted to General Shafter.

 

KA BALUNA KAUA MA SANTIAGO

 

            O kekeahi o na mea kamahao loa na na i hoopio i ke kalanakaunale o Santiago a Gen. Shafter i hana mai nei.  oia no ka hooleleia ana o kekahi baluna i ka lewa a ike pono ia ke ku lanakauhale a mailaila mai e haiia iho ai i na koa olalo na kuiana like ole telegarapa.  Ua hoopaaia keia baluna me kekahi uwea paa loa.