Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVII, Number 33, 19 August 1898 — Page 4

Page PDF (1.30 MB)

This text was transcribed by:  Nancy Houlding
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Ke Aloha o kuu Makuahine

 

KE ALOHA O KAU KEA I ALOHA AI

 

Ka Mana o ke Aloha.

 

He Moolelo Walohia.

 

(U@ia @ Ha@-K@-Ua-K@a@hal@ n@ “K@ Kilohana @oo@ o ka La@ Hawaii”)

 

MOKUNA II.

 

            O George Lamabereta, he keiki oia na kekahi loio waiwai o loko o ke kulanakauhale o Parisa, a oia nohoi ka oihana a kona luaui makuakane i makemake ai iaia e lawelawe, aka, aole nae ia i kulike me ka makemake o ua keiki ia, oiai, he oihana okoa ioa kana i makemake ai e hoohanaia kona noonoo ame kona hoihoi.

            I ka piha ana o kona mau makahiki he iwakalua a oi aku, ua huli hoi mai la ia mai ke Kaiwaenahonua mai, me ke kulana aliikoa lu@anela noluna o kekahi mokukaua o kona aina hanau, a ua waiho aku hoi oia he noi iaka oihana kaua moana i komisina aliikoa nona ma ka pualikoa aina, oia hoi ka pualikoa kumau o ke Aupuni.

            No kekahi wa loihi i hoopalauia ai oia ia Alice, ke kaikamahine hookahi a Barona Mar@ly, elike me kau, e kuu makamaka heluhelu, i ike ae nei ma ka mokuna i hala. A oiai hoi e hoomakaukauia ana na mea e pili ana i ko laua mare ana, elike hoi me na mea i hoohololikeia e laua ame ko laua mau makua, aia hoi, ua hiki koke mai la ke kauoha a ke Aupuni iaia e haalele koke iho oia i ke Aupuni iaia e haalele koke iho oia i ke kulanakauhale o Parisa a e kau koke oia maluna o ka mokuka@a Saipiona e ku ana ma kahi kulanakauhale o Brest, a holo aku no Kokina-Kina.

            E hoomanao iho oe, e kuu makamaka heluhelu, ua kokoke loa e mareia o George me Alice, e hooliuliuia ana na mea apau e pono ai ka mare ana, aia hoi, ua loaa mai la he kauoha ia George e haalele oia i ke kulanakauhale, a e au hou oia i ke kai, a he mea keia i haawi iho i ke kaumaha nui i ua kanaka opio la, a pela nohoi me kana wahine hoopalau, e like no me ka kaua, e kuu hoa haihai olelo, o keia nanea hou i ike ai, ma ka mokuna i kaa hope ae nei. Ua nonoi ua kanaka opio la e loaa ona hookohu aliikoa aina iaia mai ke Aupuni mai, a ma kahi hoi o ka loaa ana mai o ka mea ana i makemake ai, ua loaa mai la iaia ke kauoha e holo hou aku oia i ke kai, ka mea ana i makemake ole ai, a ua hooiloa ia aku hoi ka maikai ole o kona noonoo i kona ike ana iho, ua hoea mai la keia kauoha, ma ka wa i moeuhane mau ai ia me ka hauoli nui, e hoopili paa loa ia aku ana ia i kana Alice aloha. Nolaila, mamua o ka haalele ana iho o ua kanaka opio puuwai kaumaha nei, me kona mau maku, i ko lakou home no ka hele ana mai i ka hale o Alice, no ka ike hope loa ana iaia ame kona mau makua, ua hoohuoi wale iho @a no ia iloko iho ona, ma ke ano he enemi anei kekahi ona mawaena i no kanaka koikoi o loko o Parisa a oia ka mea nana i hoopahua i kana noi no ka loaa ana iaia he hookohu aliikoa e hiki ai iaia ke noho paa loa ma ka aina, a hiki hoi iaia ke pili aloha pu me kana Alice? Ua mohala ae la he ninau o keia ano iloko ona, aka, no kona hoomaupopo ana iho, aole oia i ike iki, a hoohuoi hoi, he wahi enemi kona mawaena o na poe apau ana i launa pu ai mawaena o ka oihana kaua moana, nolaila, manao iho la ia, aole no i aeia kana nonoi, a ua makemake no ka oihana kaua moana e hele hou oia i ke kai, ma na hana e pili ana i kona aina hanau.

            O kona makuahina hoi o Madame Lamabereta, ame ko Alice makuahine, oia hoi o Barona-wahine De Marceli, he mau hoa hele kula like laua i ko laua mau la opiopio, a he mau hoaloha pili paa loa hoi laua i kahi ame kahi iloko oia mau la imi naauao.

            Mahope iho o ko laua puka ana mai ke kula mai, ua kaawale ae la laua me ka ike hou ole ana i kahi ame kahi no kekahi mau makahiki lehulehu loa, a mamuli wale no o kekahi ulia wale ua halawai hou iho la laua ma kekahi ana hulahula i haawiia ai ma Turuvila, elima makahiki i kaa hope ae. A mai ia wa mai i pili paa hou ai laua he mau hoaloha maikai loa, elike no me ko laua mau la e hele ana i ke kula.

            Ma ka wa nae i halawai ai laua, no ka manawa mua loa, mahope iho o ko laua haalele ana aku i ke kula, ua lilo na Barona-wahine De Marceli ka ike e ana mai ia Madame Lamabereta, nona hoi ka inoa i ikeia i kona mau la opiopio, o Josephine. Ma kela wa ana i ike mai ai i kona hoaloha e mau ana no na hulu opiopio a ka ui maluna ona. A ma ka wa hoi i ike aku ai o Josephine i kona hoaloha, ka Barona-wahine De Marceli a o ka mea hoi i kapaia i kona mau @a opiopio o Adele, ua hihipeaia iho ia e na maawe ame na moali o ke kaumaha, a ua hoonanakea pu ia hoi kona helehelena, a ma ka hoomaupopo ana aku, me he mea @a, aia iloko o kona umuma kahi i hoomailo ai o kekahi kumu hoopilikia noonoo, e kaumaha ai ka naau a e luuluu ai hoi ka uhane.

            Mai ka wa mai i pili paa hou ai ke aloha makamaka mawaena o Barona-wahine Mr@eli me madame Lamabereta, a na laua hoi i hookamaaina ka nohona hoaloha, @a kuene pu ae la hoi ka laua mau keiki iloko o ka poai hiwahiwa o nei mea he nohona aloha i kahi ame kahi, a hiki wale i ke oo ana o ua haawina maikai la iloko o ko laua hoopalauia ana na kahi ame kahi, elike me ka mea i hoikeia ma ka mokuna i hala.

            Hookahi pule mahope mai o ka haalele ana iho a George ia Parisa, ua loaa mai la elua palapala mai kahi kulanakuhale mai o Brest, hookahi na alice, a hookahi na Madame Lamabereta, e hoike mai ana ia e holo aku ana ka moku i kekahi la ae.

            Ma k@ ahiahi o ka la i loaa mai ai keia mau leta, e akoakoa like ai na ohana elua maloko o ka hale o ka ohana Lamabereta, a malaila e heluhelu like ai ua mau ohana la i na palapala elua i loaa mai ai mai a George mai.

            Ma ka auina la hoi o ua la ‘la, ua loaa mai la he palapala i ka Barona-wahine, ka luaui makuahine hoi o Alice, a na kekahi kauwa hou loa o ka noho ana mai iloko o ka hale ia mau la koke iho no mamua i lawe mai i ua palapala la.

            I ka nana ana iho o ua Barona-wahine nei i ka lima kakau mawaho o ka wahi, a pela hoi me ke poo leta i kapiliia aku ai ma ka leta, ua ano e ae la na helehelena o ua Barona-wahine @a. Ua ninau aku la ia i ua kauwa nei:

            “Mai hea mai nei keia palapala?”

            “He kanaka ka mea nana i lawe mai nei i keia palapala,” wahi a ke kauwa i pane mai ai.

            “Ae; e hele oe.”

            Mahope iho o ka haalele ana mai o ke kauwa i ka Barona-wahine, ua ku ae la ia iluna, a hele aku la ia i ke kapuahi hoopumehana e a ana, no ke kiola ana aku i ua palapala la, a e ai ia mai hoi @ na alelo ana ole i ke ahi, aka, ua ku iho la nae ia, me ka olelo ana ae hoi:

            “Aole, aole au e kiola koke aku i keia palapala, he mea pono no ia’u ke ku aku me ka naau koa imua o keia pilikia e hoea hou mai nei.”

            Ia wa uhae ae la ia i ka wa-hi leta i ua palapala la, a heluhelu iho la. Penei hoi na huaolelo ana i ike iho ai:

            He mea pono ia’u ke kamailio pu me oe i keia ahiahi. Ua lohe mai nei au, e hele aku ana oe i kahi o kou hoaloha, oia o Madame Lamabereta. Nolaila, he mea pono ia oe ke hooma’ima’i i keia ahiahi, a oia ke kumu e hai aku ai oe i kau kane, aole oe e hiki ke hele i kahi o Madame Lamabereta. A hiki ole ia oe ke hele pu ma kau kaikamahine. E hookuu no oe ia laua e hele aku ilaila. Mai hoohala iki oe i keia kauoha a’u e hoike aku nei ia oe, oiai no kou pono no keia. E hoea aku ana au i kou hale i ka hora 9 o keia ahiahi.”

            Aohe inoa malalo o ua palapala la, aka, ike iho la no nae ua Barona-wahine nei i ka lima kakau o Kauna De Berene, kekahi o na kanaka koikoi loa a hanohano hoi o Farani.

            Ia wa hoi i hoike ae ai ka helehelena maka’u ame ka hopohopo maluna ona, a ulu pu ae la hoi ka inaina ame ka huhu iloko ona no ke kanaka nana i hoouna mai iaia i ka palapala ana i heluhelu ai. Nolaila, me ka huhu, haehae iho la ia i ua palapala la, a kiola aku la iloko o ke kapuahi.

            “E na Lani e, e aloha mai oe ia’u?” wahi a ua Barona-wahine nei i hoohoae ai.

            Mahope iho o kona nana ana ae a puni ka rumi, me he mea la e nana ana oia no kekahi mea kino ana i manao ai e ku ana maloko o ka rumi ma ka wa ana i kiola aku ai i ka leta nana i hoopilikia i kona noonoo, aka, aole nae oia i ike i kekahi mea kino, nolaila, noho iho la ia maluna o kekahi noho, me ka haalulu ame ke pioloke o kona noonoo. 

            A oiai ai hoi oia e noho ana, ua ulu ae la keia mau ninau hoopuiwa noonoo iloko ona iho:

            “Heaha la hoi ka makemake a kela kanaka? Aole anei i lawa ka ino ana i hoopilikia mai ai i ko’u ola ana? Mamuli o kana mau hana i loaa mai ai keia mau ehaeha ana ia’u. I keia wa au e noho nei, ke auamo nei au i na ehaeha ana i hookau mau ai maluna o’u: alaila, heaha hou aku kana mea i makemake ai e hana hou mai maluna o’u? Makemake ana anei ia e pepehi, mai ia’u a make! Aole anei hoi ua like loa ko’u wahi kino nei me kekahi kino kupapau, a i ahona wale no i kahi hanu a’u e hanu nei i keia wa, no ka manawa wale no hoi. Auwe – E manao mai ana ka paha ia i kuu – Ae – Oia anei kona makemake? He keu keia a ke kanaka puuwai eleele nui wale. O, dear me. Oia ka, ka manao o keia lapuwale nui. Hilahila ole maoli keia kanaka.”

            I kela wa i puliki ae ai na lima o ua wahine nei i kona mau maka, a uwe iho la, alaila, olelo hookaukau iho la ia:

            “Auwe no ka hoi kuu ehaeha ame kuu manaonao ia oe e kuu luhi. O oe e kuu kaikamahine ka keia kanaka e upu mai nei. Ae, ke moakaka loa mai la keia mea ia’u. O my dear Alice, kuu kaikamahine aloha, o oe kana i makemake ai e hoopoino i keia wa, aka, e paio aku ana no au nou, a na ka ikaika o na Lani e kokua mai ia’u. Aole loa e loaa kuu kaikamahine i keia kanaka lapuwale, e ku no au mawaena ona ame kuu kaikamahine. E paku no au iaia me kuu kino, a e palekana nohoi oia iloko o kuu aloha. He oiaio, he wahine nawaliwali au, aka, oiai o kuu luhi ponoi keia e upuia mai nei e keia kanaka ino, a oia ke komo aku nei iloko o ka pilikia, nolaila, e hoopau ana au i kuu nawaliwali, a e ku ana au me ka ikaika.

            Alaila, ku ae la ia iluna, a hele holoholo ae la oia iloko o ka rumi, me ka umalu ana nohoi o na manao kaumaha ame ka ehaeha iloko ona. Ua pu-a ae la ka ula ohelohelo ma kona mau papalina i hele a nananakea. A i ka nana ana aku iaia i keia wa, ua like loa loa ia me kekahi wahine opiopio i hookuene pono ia iho na noonoo hopo ole no ka hakoko ana aku me kekahi hana nui pili i ke ola o ke kanaka.

            Aole loa oia i noonoo iki no kona pilikia iho, he mea ole ia mea iaia; a ina oia i hoomaopopo nona ponoi ka pilikia ana i ike ai me ka moakaka lea i keia wa, ina no ua lilo ia i mea ole iaia; aka, o kona ike ana o kana kaikamahine ke komo aku ana iloko o ka pilikia, nolaila, na ala mai la na manao wiwo ole apau o nei mea he makuahine iloko o kona umauma, a haakohi ae la kona puuwai he mau kuakoko o ka hope ole.

            “Aole no o’u maka’u ke hele mai oia, wahi a ua Barona-wahine nei i pane ae ai, “e hookuu aku ana no au e kamailio mai oia i na mea apau ana i makemake ai e kamailio mai ia’u. Me he mea la, ua manao oia i keia wa, ke mau nei no ko’u maka’u iaia, elike me kana i hana mai ai ia’u me ke aloha ole. A mamuli o ko’u maka’u ana aku iaia, wahi a kona noonoo, e hiki ai oia ke hoolilo ia’u i mea kaualako wale ia io a ia nei, elike me kona makemake. Ke ae nei au e hele mai ia, a e a’o aku auanei au iaia i ke mea i hiki ke hanaia e kekahi makuahine i aloha i kana kaikamahine. O, my child – my poor Alice. E paio ana o mama nou – ae – nou, e ka’u mea i aloha ai. O kuu aloha ia oe, e kuu keiki, aole hiki ke hoohioloia e keia kanaka puuwai eleele.”

            I ka hoea ana i ka hora eono o ke ahiahi, komo mai la o Alice iloko o ka rumi o kona makuahine, me ka makaukau loa ana e hele aku no kahi o ka ohana Lamabereta, a ninau mai la ia i kona makuahine:

            “E mama, aole ka oe i komo kapa iho nei?”

            Ia wa huli aku la kona luaui makuahine a nana aku la iaia me na onohi maka aloha, a pane aku la:

            “Dear Alice, aole hiki ia’u ke hele pu aku me oe, ame kou makuakane,” a honi aku la ia iaia me ka hoomau ana i ke kamailio ana aku, “aole he maikai pono o ko’u wahi o@a i keia ahiahi. E nele ana au i ka ike ana aku ia Madame Lamabereta i keia ahiahi.”

            Ia wa i nana pono mai ai o Alice i kona luaui makuahine, a ike mai la ia i ke ano e o na helehelena o kona makuahine.

            “ He mea oiaio, e mama, ua loohia paha oe i kekahi wahi ma’i @va?”

            Ua ninau mai la oia i keia ninau i kona makuahine me ke kaumaha o kono noonoo.

            Ua pane aku i hoi kona makuahine iaia: “Ae; no loaa io ia no au i ka @va, aka ina no nae e loaa ia’u he wahi hoomaha ana, alaila, e loaa ana no ia’u ka oluolu.

            “Ina pela, e mama, e noho au me oe, a o papa wale no ke hele.”

(Aole i pau.)

 

Hoolaha @umau.

 

Ola Nawaliwali

MAMULI O KE

KOKO INO.

 

                        E heluhelu iho o ke mea i hanaia @ ke Ayer Laau Sarasaparila no ka Rev. Z. P. Wilds, he misionari kamaaina loa maloko o ke kulanakauhale o N@oka hoahanau nohoi o Lunakanawai Wilds i make, he kanaka kauiana.

            “No na makahiki lehulehu he luahi au na ka ma’i pa-palahu ame na ma’i aai e ae, i puka noloko mai o ke koko ino. Ono ole mai la ka’u ai, a nawaliwali mai ko’u nui kino apau. Mamuli o ko’u ike ana i ke ola ana o kekahi poe e ae no ko lakou inu ana i ka Laau Sarasaparila a Ayer, ua hoomaka iho la au e inu i ua laau la. A ua

ONO AE LA KA’U AI

mai ko’u inu mua loa ana mai no i ua laau la; alaila, hoomaka mai la ka maikai o ko’u ola. He haneri pa-keneta ka oi o ko’u ikaika ae i keia wa, a na loa mai keia mai ka LAAU SARASAPARILA MAI A AYER, ka laau hoi a’u e hoike aku nei me ka oiaio, oia ke pookela loa o na laau hoomaemae koko i ike@a.”

            No na ma’i apau i loaa noloko mai o ke koko ino e lawe i

Ka Ayer Laau Sarsapailla.

 

KA AYER HUAALE Ka Laau Hoola no ka Ma’i @ Awaawahia o ka Op@.

 

Ke pookela o na laau no ka malama ana, ka hooulu ana me ka hoonani ana i ka lauoho, oia ka

Ayer Laau Hooulu Lauoho.

Aole e k@pia ke poo, ola na ma’i puupuu, aole hoi helelei ka lauoho. In@ maloohaha mai ka lauoho, hinawenawe a ano hina mai, alaila, na ke@ laau e ho’iho’i hou ae a kona ano mua, a hooulu lupalupa ae la i ka lauohoi. Ma na wahi apau, o keia Laau Hooulu Lauoho a Ayer ke pookela, a ua lil@ ia i punahele a i hoapili no na le@ ame na keonimana.

 

Ayer’s Hair Vigor

I homakaukauia e

DR. J. C. Ayer, Lowell, Mass., U.S.A.

 

Na Medala Gula mai na Hoikeike Nui o ke A@

 

Hollister Drug Co. Lt.

Na Agena ma ka Paeaina Hawaii.

 

Kakela ME Kuke.

 

Ka Halekuai Nui

O NA

Waiwai Like Ole

O na Mea

HANA KAMANA A PAU.

Na lako Pili Hao Kukulu Hale,

Na Kepa bele,

Na Lei Ilio,

Na Kaulahao Ilio, Na Pahi,

Na Upa,

Na Kope Hulu,

Na Pulupulu.

 

Na Palau Lio

 

Na

Mea Mahiai,

Na Au Ho, Na Au Koi,

Na kua bipi, Na lei bipi, Na kalahao bipi,

Na uwea pa, Na kaa palala,

Na mea piula, Na

Ipuhao.

 

Makou ME Aho Lawaia

 

Na Iliwai... Na Pakeke...

Na Kula... Na Pakeke Hao...

Na Hulu Pena... Na Kapu Hao...

Na Pulumi... Na Pauda...

Na Pena me Aila... Na Kukaepele...

Na Kopa... Na Uwiki, a me...

Na Aila Mahu... Na Ipukukui...

 

Mikini Humuhumu Kaulana a

Wilcox & Gibbs

Hookahi Lopi,

KA REMINGTON, Elua Lopi.

 

            A me na ukana he nui wale @ kela a me keia ano.

 

Kakela me Kuke.

 

“Ma o na Hoakaka ‘la o ka Olelo Hooholo Hui – “

Ke Kuhina Amerika Sewell, e heluhelu ana i ka Olelo Hooholo imua o Peresidena Dole, ma Augate la 12, 1898.