Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVII, Number 34, 26 August 1898 — Page 2

Page PDF (1.55 MB)

This text was transcribed by:  Kealohapau?ole Manaku
This work is dedicated to:  Rosina Moanauli Manaku Chan Valencia

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Hoolaha Mana Hooko

            Ua @ Mr. C. H. Perry keia ia i Laau Pa Aupuni io ka Pa Aupuni ma Maka@ Apana o Waimea, Mokapuni o Kauai, ma @ o Jas. Cam@

J. A. King

Kuhina Kalaiaina

Keena Kalaiaina, Aug 18, 1898

 

            I keia la na hookohaia aku o Alex. McBryde i Lunahoomaia no ka Papa Alanui o ka Apana Auhau o Koloa, Mokupuni o Kauai, ma kahi o J. K. Farleyi waiho mai.

            Eia ka Papa I keia wa:

            Alex. McBryde, Lupahoomaiu.

            Moses Kaluna.

            George Goodaere.

J. A. King

Kuhina Kalaiaina

Keena Kalaiaina, Aug 8, 18@

2715-3t

 

OLELO HOOLAHA HUI I HOOHUILA

 

            Ma ka Hana no ka Hoopau ana i ka Hui Hanai Holohoiona o Molokai. Kaupalenaia.

            Oiai, na waihoia mai ka Hai Hanai Holoholona o Molokai (Molokai Ranch Company, Kaupalenaia), he Hui i Hoohulia malalo a mamuli o ka mana o na kanawai o ko Hawaii Pae Aina, elike me ka kanawai ma ia hana, ma ke Keena o ke Kuhina Kalaiaina, he noi no ka hoopau ana i ua Hui la i Hoohuila, me kekahi Palapala Hooia i hoopili pu ia me ia, elike me ke kauoha a ka kanawai.

            A nolaila, ke hoolahaia aku nei ma keia I na kanaka apau i nei ma keia i na kanaka apau i loaa na kuleana mamua, a i keia wa nohoi, ma keia ame keia ano maloko o ua Hui ia i Hoohuia, e waiho mai i na kumu kue no ka aeia ana o ua noi ia ma ke Keena o ke Kuhina Kalaiaina ma ka Paolima, la 7 o Okatoba, 1898, a mamua ae paha oia ia, a o keia ame keia mea i makemake e hooloheia oia ma ia hana, e hele kino mai ma ke Keena o ka mea nona ka inoa malalo iho nei, ma ka Hale Oihana Hooko, Honolulu, ma ka hora 19 A.M> o ua la la, e hoike mai i kumu nokeaha la e ae ole ia ai ia noi.

J. A. King

Kuhina Kalaiaina

Keena Kalaiaina, Iulai 29, 1898.

2714-9t

 

HOOLAHA AINA AUPUNI

 

            Ma ka la 31 o Augate, ma ka hora 12 o ke awakea, ma ke alo iho o ka Hale Hookolokolo, ma Honolulu, e kuai ia aku ai ma ke kudala akeu.

            Ka hoolimalima o ka Aina Aupuni o Ualapue, Molokai, ame ke kuleana i maheie ole ia lioko o ka aina o Kahananui e pili pu ana, maloko olaila he 850 Eka, oi aku a emi mai paha.

            Manawa 21 makahiki.

            Uku hoolimalima oi aku maluna o $100 no ka makahiki.

            E ku ana ka hoolimalima maluna o na kumu aelike kuikawa, no ka pa aua ame ke kanu laau ana, a no na mea e pili ana ia mau mea e ninau ma ke Keena Aina Aupuni, ma Honolulu.

J. F. BROWN,

Iulai 28, 1898     2713-td

 

HOOLAHA HUI.

 

            Ma ka Hana Hoopau o ka Hui Kope me Ti Hawaii (Hawaiian Coffee & Tea Company) i Kaupalenaia.

            Oiai, ua waiho mai ka Hui Kope me Ti Hawaii (Hawaiian Coffee & Tea Company) i Kaupalenaia, he Hui i Hoohuiia a e ku ana malalo a ma o ka mana ‘la o na kanawai o ko Hawaii Pae Aina, elike me ka kanawai, no ia mau hana, ma ke Keena o ke Kuhina Kalaiaina, he palapala noi no ka hoopau ana i ua Hui ‘la i Hoohuila, me kekahi Palapala Hooia i hoopili pu ia, elike me ke kauoha a ke kanawai.

            Nolaila, ke hoolahala aku nei ma keia, i keia ame keia mea, a i na kanaka nohoi apau i loaa mamua a i keia wa nohoi he kuleana o keia ame keia ano iloko o ua Hui ‘la i Hoohuiia, e waihoia mai na kue no ka aeia ana o ua Noi la, ma ke Keena o ke Kuhina Kalaiaina, ma ka Poaiua, a mamua ae paha oia ia, Augate la 30, 1898, a o keia ame keia kanaka, a poe kanaka e makemake ana e hooloheia ma keia hana, e hele kino mai ma ke keena o ka mea nona ka inoa malalo iho nei, ma ka Hale Oihana Hooko, Honolulu, ma ka hora 10 a.m. o ua la ‘la e hoike mai i kumu, no keaha ia e ae ole ia ai ua Noi ‘Ia.

HENRY E. COOPER

Kuhina Kalaiaina no ka manawa

Keena Kalaiaina, Iune 20, 1898

2708-9t

 

            Ma Lunalilo Home ua oili mai la he malihini hou loa mai ka pukaha ponoi mai o Mrs. Becky Robert William Limahana he kaikamahine nui puipui a ohaha maikai o ke oia kino, ma ka ia 19 o Augate, 1898, kekahi hoi o na limahana lawelawe malaila, he kuene no ka home. O ka haawina nani mua loa keia mai ka Makua Lanai mai ia laua.

 

KA

Nupepa Kuokoa

No ka Makahiki -        $2.00

No Eono Mahina -        1.00

Kuike ka Rula.

 

PUKA             1                      2                      3                      4                      5                      6

ANA               Pule                 Pule                 Pule                 Pule                 Pule                 Pule

Iniha                $1.50               $2.00               $2.50               $3.00               $3.50               @

2 Iniha               2.00                 2.75                 3.30               @                      4.50               5.60

3 Iniha               2.50                 3.50                 4.50                 5.00                 5.50               6.60

4 Iniha               3.00                 4.00                 5.00                 6.00                 6.75               7.50

5 Iniha               3.50                 4.75                 6.00                 7.00               8.00

Iniha                  4.00                 5.50                 7.00                 8.00               9.00                 @

 

            I na Olelo Hoolaha a pau e hoounaia mai ana no ka Hoolaha maloko o keia Nupepa, e hoouna pu mai me ka auhau, a ina aole, aohe hookomo ia.

 

HOO @ KAIA E KA

HAWAIIAN GAZETTE CO.

C. G. BALLENTYNE, Luna Nui

JOSEPH M. POEPOE, Lunahoo ponopono.

Honolulu, Oahu

 

POALIMA …. AUGATE 26, 1898

 

E LOAA ANA ANEI KA PONO KOHO BALOTA IA KAKOU?

 

He mea maopopo loa malalo o ke Kumukanawai o Amerika Huiia, e loaa ana no ia pono ia kakou nei. O ka pono Koho Balota Lunamakaainana, oia hookahi wale no ka pono I loaa i ke kanaka Hawaii mai ke au mai o na Kamehameha a hoea ia Kalakaua I., a ma na makahiki hope o kona nohoalii ana, a hoea mai ia Liliuokalani, ua haawi hou ia mai la kekahi pono koho balota hou i na kanaka, oia hoi ka pono koho balota no na “Alii Ahaolelo,” i kapaia i keia la he poe Senatoa. Alua no mau mahele hana i loaa ai ka pono koho balota i ke kanaka Hawaii; a o na pono e ae oia ano, elike me ke koho ana Kiaaina a i mau luna Aupuni kuloko iho, elike me ka loaa ana i ke kanaka kupa Amerika, ma Amerika Huiia ponoi iho, aole ia i loaa i ke kanaka Hawaii, mai ke au mua loa mai i haawiia mai ai ka Pono Koho Balota ia lakou e na Moi o Hawaii, elike me ke ao ana a na Misionari ame na kanaka hoopono apau o Hawaii nei.

            Nolaila, ua hiki anei ke loaa ia kulana pono koho balota i ke kanaka Hawaii? Ma kekahi olelo ana hoi: E loaa ana anei ka Pono Koho Balota i na luna Aupuni kuloko iho nei i ke kanaka Hawaii i lilo i kupa Amerika i keia la, elike hoi me ka loaa ana oia pono i ke kanaka i hanau maoli ia, a i hookupaia hoi ma Amerika?

            Ma ko makou manao, e loaa ana no ia pono iaia, ina e hooholo ana ka Ahaolelo Nui o Amerika Huiia ma ka malama ae nei o Dekemaba, a mahope aku paha, e alakaiia ko kakou hooponopono Aupuni kuloko ana elike me na teritori Amerika i loaa ia mau pono koho balota. Aka, ina e hooholo ana ua Ahaolelo ia, e hooneleia kakou ia mau pono, alaila, ua like iho la kakou me ke kulana Aupuni teritori o Wasinetona. O keia hopena ka kakou e nana aku nei. I mea nae e kapaeia ae ai paha o keia hopena hooneleia ana o kakou i keia pono, he mea pono ke hookumu e ia ke noi ame ka hoakaka ana, no ko na Hawaii makemake ana e loaa ia lakou keia pono koho balota, imua o keia Komisina Hooponopono Kanawai e ku nei ma Hawaii nei i keia wa. Ke ole makou e kuhihewa, he mea maikai a ku nohoi i ka naauao ka waiho ana aku i na palapala hoopii mai na kanaka Hawaii aku imua o keia poe, e hoakaka ana i ko lakou makemake e loaa ia pono ia lakou, a na keia Komisina auanei e waiho aku i ua mau noi la imua o ka Ahaolelo Nui o Amerika Huiia, i hiki ai ke laweia i kumuhana no ka noonooia ana e ka Ahaolelo.

            Oiai makou e hoapono ana i ka hoomaia ana o ka pono koho balota lunamakaainana a Senatoa hoi ma ka lima o ke kanaka Hawaii, elike no me ia pono i loaa iaia i keia wa, me ko makou hoapono pu ana hoi i ka loaa ana mai o ka pono koho balota i na luna Aupuni o kona aina iho nei, elike me ka loaa ana oia mea i ke kupa Amerika maoli, ke olelo nei makou, aole keia o ka wa pono e haawiia mai ai o ka pono koho balota no na luna Aupuni kuloko o kakou iho nei. Ua oi ko makou makemake e haawiia mai ia poni i ke kanaka Hawaii ke hala na makahiki elua a ekolu paha mai keia wa aku. No keia wa nae, aole o makou manao ike ua kupono.

            I ko makou hoopuka ana i keia manao, aole ia mamuli o ko makou makemake ana e loaa ole ia pono i ke kanaka Hawaii, a hoonele mau loa ia aku oia ia pono. Aole. Aka, ua ike makou i keia wa e nee nei ka waa Aupuni o Hawaii, aole loa i hoopau iki ia na manao ipo a opu-kekeue mawaena o na Roialiti he nui no na poe paa oihana Aupuni i keia wa, a o ka oi loa aku hoi, aole i kahania iki ka inaina oia puuiu i na Mikanele, na pou-hana e paa nei ke Aupuni hoohaunaele ole o Hawaii.

            Noiaila, o ka loaa ana o ka kpono koho balota luna Aupuni I ke kanaka Roiailti oiaio o keia ia oia ka loaa ana i ua kanaka ia he mea paahana ikaika e komo ai oia ma ke kahaa hakoko, no ke koho balota luna Aupuni e kue aku i keia ame keia mea kue Mikanele. Ina paha he kanaka nauao ia a hupo paha, elike me ka mea mau i hanaia e ia poa ma na kau koho balota mamua iho o ke kahuli ana o ke Aupuni Monakia o Hawaii

            Ua oi aku ka pono e hoemiia a e hoonalowalela keia manao iloko o ke kanaka koho balota Roialiti, mamua o ka hookuu ana e hookuu koke ia ua manao la i keia wa i ikeia ai kona ikiiki.

            Ke ku nei ke Kuokoa a hoike aku i keia manao ma ka aoao e kakoo ana i ke kumau ana aku o ke kulana Aupuni hou o Hawaii, e alakiia ana e na noonoo akahele a naauao o ka poe na lakou i kaikai ae ia Hawaii nei a kau ma ke anuu o ka nohona kuokoa oiaio ame ka lanakila.

            Aka, ina no nae e loaa mai ana keia pono i ke kanaka Hawaii i keia wa, alaila, ua hala ole makou i ka hoike e ana aku i o-la honua no ka hoea ana mai o ka la o ka inaina ma kapahu balota.

 

“O LAPAKAHOE: OWAI MAI?”

 

            O ka hea paha keia a Kuapakaa i hea ai i na kanaka hoewaa o Keawenui-a-Umi, ma ka wa i komohia ai na waa o ua alii la iloko o kekahi ino nui e hoiapu ana i ka ili o ka moana? Ae—he kulana ninau kupono no keia, e hapaiia ae ai e kakou i keia wa. E ui a e ninau kakou i kekahi ame kekahi, ma o a maanei hoi o kakou, “Ea o Lapakahoe! Owai mai?” A I ole, “O Hoohui Aupuni! Owai mai?”

            Ua hiki mai nei na lala Amerika o ke Komisina Hooponopono Kanawai no ke Aupuni hou o Hawaii, a ua hiki ia kakou ke hapai ae i ka ninau ana: “Hoea mai la ke Komisina, ku ae nei ka kino Komsina o Elima lala, alaila, heha aku?”

            A hoea mai i keia wa a makou e kamailio nei, aole ioa makou i ike iki i na hana nui a liilii a ua Komisina la i paapaahana iho nei mamua o ko lakou haalee ana iho nei ia Honolulu nei, a hala wale aku la lakou no Maui, a hoea aku paha auanei i Hawaii. Aole makou i ike ua poloai mai lakou i na kanaka o Honolulu nei e launa aku me lakou ma ka mea e pili ana i kekahi mau hana i makemakeia e lakou.

            Ma ka hoomaopopo ana, me he mea la, aole no i loaa he mau hana ano nui a koikou ma ka lakou paahana i hoomakaukau ai, e hiki ai ke ninau mai i ko waho nei poe no ka lakou mau hoakaka ana. Aia no ia kuleana me lakou. Aka, ma ia manawa hookahi no nae, he mea pono no ke ikeia e ka lehulehu, ai ahe wahi lihi hana kekahi ma ko ke Komisina aoao e pono ai ke ui ia mai ko ka lehulehu mau noonoo ana.

            Ano, eia lakou i Maui, e ike ana i ka nani o Iao, i ke kupu kelakela mai a Haleakala, i ka nee ae a ka malu o ke ao, ka moe kokolo mai hoi o ka uwahi o Kula; a ke manao nei makou, e komo aku ana no lakou iloko o na aha makaainana e hoalaia ae ana e kekahi poe makaainana oia mau Honol-a-Piilani, a me kuhukuhi e kaai ana. Pela paha, aole paha.

            Aka, pomaikai nae ke lohe ko Maui o na Komisina e hoakaka ana ia lakou ma na mea e pili ana i ke  Aupuni hou o Hawaii nei. Lilo ia lakou ka eo, oiai, aole i lohe ko Honolulu nei. Nolaila, hapai hou no makou i ke kahea ana: Pae i Maui, heaha ka hana? O Hawaii aku, heaha ka hana?

            Ke kali nei makou me ka hialaai nui o ka loaa mai o na h oike mai ko makou poe makamaka mai e noho ana ma Maui ame Hawaii no na hana i hanaia e keia poe ma na wahi apau a lakou i hele aku nei.

 

ENELANI AME RUSIA.

 

            Ua nui ka hae, ua pahu ka inaina, ua oni kapalili ka ukiuki o na nupepa alakai o Ladana no na hana i hanaia e Rusia ma Kina. Mamuli o ka loaa ana o na pomaikai oi aku ia Rusia mai a Kina aku, me ka hoopuhemo ana o Kina i ko Enelani mau pomaikai, aole i kana mai ka luaui ana o na nupepa i na kikiao makani o ko lakou mau kuakoko o ka inaina, ka ukiuki ame ka huhu ia Kina ame Rusia nohoi.

            Ua olelo ae ka nupepa Daily Graphic: “Ina e hoomauia aku ana keia ano hana, aiaila, e kani wale aku ana no na pu me ko lakou ki ole ia ana aku.”

            Mamuli hoi o na mea i loaa aku i ka nupepa Daily Mail mai kona mea kakau mai Kanahai aku, no ka mea e pili ana i ke kuikahi mawaena o Kina ame Rusia, ua hoopuka ae la ia i ka manao elike me keia: “He kuikahi kaua maoli keia i hanaia mawaena o keia mau Aupuni. Ua nana aku o Kina ia Rusia ma ke ano he kuleana nui loa kona ma na ninau pili kalepa apau a me na hana kuloko hoi o ke Aupuni, a e kakoo mai ana hoi o Rusia ia Kina ma kana mau hana apau e hana ai no ke kue ana mai i na noi apau a waho aku nei.

            Ke hoolako ae nei o Rusia I na dala e hohana ai o Kiaa i kona mau hana kuloko, oiai hoi o Kona i haawi, ae ai ia Rusia Ii ukupanee no kana dala. Ma ka aina a o na aiahao i kukuluia no ka pomaikai @ o na Aupuni elua e kaa ana ia malalo o ko Rusia mana. E kokua ana o Rusia ia Kina ma ka hoia hou aia i kona mau paalikoa a me kona mau aumokukaua, a e kokua ana hoi o Kina ia Rusia ma ke ano o kona hoohuiia.

            “Ua kaluluaia keia kuikahi ma ka wa a Li Hung Chang i kipa aku ai e ike I ka Emepera o Rusia. A eia ua kuikahi la ke hoohanaia nei i keia wa no ka mea e pili ana i na aelike Pekina, Hankow ame Newshwang.”

            Ua lilo keia mau kuhalahala ana a na nupepa Pelekane, no ke kulana pili ia Enelani ame Rusia, ma Kina i mea e hooleleia ai ka hauli o ko ke ao nei apau, e ala mai ana he kaua nuimawaena o keia mau Aupuni.

            Ua loaa hoi he lono i Vanakoua ae nei. Ua au’aia na makou lawe koa Pelekane, no laua na inoa a Tartar ame Ateniana, e ku me ka makaukau iloko o ke awa, no ka loaa ana mai o na kauoha e lawe aku i na koa Pelekane no Kina. Ua hiki i keia mau moku ke lawe mai ka 600 a 700 koa maluna o ka moku hookahi.

            Ke nana aku i ke alahele hoopuipui hakaha i loaa i keia ame keia o keia mau Aupuni, e ikeia ana, ua hiki ia Rusia ke hoonee mai i kona mau kanaka ame kona ikaika kaua ma na alanui kaa-ahi mai Rusia mai. O Enelani hoi ma ka Pakipika aku nei ia e nee ai maluna o na moku lawe koa a hoea i Kina.  E nee mai ana ia mai Inia Hikina mai. E moe koiolio ae ana ia mai Auseteralia ae. A e hele mai ana ia ma ke Kaiwaenahonua a hoea i ka puali o Kueka. Aka, ina nae e ae ana o Tureke ia Rusia e puka kona mau aumokukaua ma ke Kowa o ke Dadanela a komo I ke Kaiwaenahonua, alaila, he hoouka kaua moana weliweli loa ke hooukaia ana maluna o na ale apiipii o ke Kaiwaenahonua.

            Ke manao nei makou aole i kokoke mai ka hora e ikea ai ka Anela o ka luku e hooiale ana ia Enelani ame Rusia, “E ku ae o ko olua manawa keia.”

 

PALAPALA MAI NA AINA E MAI.

 

(Hoopaneeia mai kela pule mai.)

            Ma ke ku ana mai nei o ka mokuahi Mariposa, mai Kapalakiko mai, ma ka Poakou nei, i loaa mai ai ia makou keia palapala mahope ae nei, mai ko makou mea kakau e noho mai la i San Jose, Kaleponi, a no ka pomaikai o keia opia Hawaii ma na aina e, ke hoolaha aku nei makou:

San Jose, Cal., Aug 6, 1898

My Dear Papa, Aloha oe a nui:

            Ua halawai mai no au, kau lei aloha nei, me kau palapala, a ua hoohauoli loa ia kou noonoo. Nui kou olioli i ka ike ana iho he maikai no oukou apau. He noho nei no au i keia aina malihini me ka pau ole o ke aloha i ka aina hanau. Ka aina i piha i ka  nani, ka maikai ame ka oluolu o kono noho ana. He oiaio ka olelo mahalo au i lohe mau ai  i na haole i holo aku nei i Hawaii. a hoi mai, i ko lakou piha mahalo i ka nani o ka aina. Ua olelo mai lakou, he Paredaiso io no o Hawaii ma ka Moana Pakipika. Kuu aina, kuu aina aloha e.

            Eia kahi mea hai aku ia oe, e Papa, ma ka aolua aku nei o keia pula, oia hoi ka la 2, ua koho ia au i lua no ka elele e hoounaia ana e ko onei Baptist church i ke kulanakauhale o Los Angeles. Owau a he kaikamahine haole, nona ka inoa o Miss. Alen. Owau o maua ka mea alakai himeni me ogana, a oia ke kakauolelo.

            I ka pule hope o Sepatemaba ae nei a haalele iho ai maua ia San Jose nei, a holo aku no keia wahi ae ia a I ka pule mua hoi o Okatoba e malamaia ai ka halawai Ekalesia a ka Hui Misiona kuloko a kuwaho. He elua pule paha e maiamaia ai keia halawai. O na lilo apau o ko maua hele ana a pela hoi ka hoi ana mai, nana hoahanau o ka Ekalesia e uku. Oia na uku kaaahi ame ka noho ana ma Los Angeles.

            Nolaila, pehea la keia, e Papa? Pehea la ko olua manao no keia hele o’u i Los Angeles? E hiki ana anei ia’u ke hele; aole paha? E hai mai olua i ko olua manao mamua o keia mahina ae., i hiki ai iau ke hoike aku i ka Papa Misiona o Los Angeles a pela nohoi me San Francisco. Mai hoohakalia oe i ka pane ana mai ia’u, e Papa.

            O kekahi, ua koho hou ia iho nei no au i mea hookani ogana no ka halepule Baptist o San Jose nei. Owau ka mea nana e h ookani i ka ogana i na wa haipule apau, i keia ame keia ahiahi halawai, o keia ame keia la, koe ka la Sabati, oiai, o ko’u la paa loa ia i na hana Ekalesia o ko kaua Ekalesia iho. Hookahi no nae ou pule i kamailioia mai ai no keia hana.

            I ka la 15 o Iulai aku nei, haawi na  wahine o ka Household of Rugh he aha mele nui, a ua nonoiia mai au e kokua. Ua ae no au. O ka’u himeni i himeni ai ma ia po, oia ke mele nona ka inoa, “The Song that reached my heart.” Ua makanaia mai au he boke pua i hoopaaia me kekahi lipine hooluu akaia. Ua no ke anaina i ka paipai ioihi ioa e hele hou au e himeni, a ua hele hou nohoi au. O ka’u “encore” i himeni ai oia ka himeni i kapaia. “Trusting only.” O ka nui o na poe himeni e ae o makou ia po aole i kahea hou ia. O kahi wahine keia nona ka hale au e noho nei i keia wa ua nui loa kona hauoli no ka loaa ana ia’u o keia haawaina.

            A e Papa, maanei he mea pono ia’u kau kaikamahine nei ke hai aku ia oe me ka hookamani ole ua nui kou wihi i ka hookamani ole ua nui kou wihi i ka hoolohe oie ana i kau i ao mau mai ai ia makou kau poe kaikamahine e hooikaika nui i ka naauao. Ua hoomaopopo loa au i keia wa he mea hilahila no ka mea ike ole i ka olelo Beretania, ma ke ano hohonu, ke huipu me na poe o na anaina hanohano. He ku i ka hiuhiu na hookaau olelo ana ma ia mau poai. Aohe he like o na kiina olelo ana ma ia mau anaina me ko na anaina e ae o ke ano ike makamaka a hoaloha. O dear papa nani kuu minamina i keia wa i ka ike. Nolaila e papa e paipai ikaika oe maloko o kau nupepa e hooikaika loa me ka pauaho ole no opio Hawaii i ka ike olelo Beretania.

            E Papa, eia ka mea kaumaha e hai aku ai ia oe, oia hoi keia, ke hoomanao la no paha oe I kahi niece, a i ole ia, sister paha o Lepeka o Kakaako, i mare ni i ke kane malaka. Nona ka inoa o Langley, a me he mea ia o Mrs. Annie Langley paha ka inoa o keia kaikamahine. Ua make oia ma ka la 24 o kela mahina aku nei, he ahiahi la Pule ia. Ma San Francisco kona wahi i make ai. Ua lohe mai au, he elua pule okoa o kona waiho ana i ka ma’i a hala wale aku ia. Olelo mai kekahi poe iau, he mai ai ake (consumption) kona i pilikia ai. Aole au i lohe iki he mai kona. Aia a ua haia kela, akahi no a haiia mai iau. Nui kuu kaumaha no keia hoaloha ou, no kuu ike ole iaia. Ina no au i lohe mua he mai kona ina no ua hiki au i Kapalakiko e noho pu ai me ia. Lohe mai au, aia kana kane i ka aina eli gula, oia paha o Alaska. Aloha—aloha no ia. Waiho na iwi o kuu hoa=aukai i ka aina malihini. My poor Annie. O ko’u hui hope loa ana me ia, ma Kapalakiko no ia, ma ka malama o Feberuari aku nei. Ma ia wa, hai mai oia ia’u e hoi ana ia i Honolulu e ike ai i ka ohana, a o ka mahina nei nae o Augate kana wa i manao ai e hoi aku. Eia nae, ua poho ia manaolana ana. Aloha ino kona makuakane, kona ohana ame kona mau makamaka a hoaloha e noho mai la i ka aina hanau o maua, oia hoi o Hawaii. Aloha no kana kane, ka makua o keia aina malihini o ka hele ana mai. Ma ke kakahiaki Poaha, hoomakaukau iho la au e holo i Kapalakiko no kona hoolewa, aka, hai ia mai ana au e kekahi hoaloha o kana kane mai Kapalakiko mai, ua nalo oia ma ke ahiahi Poakolu. Ua hai aku nei nohoi au i keia lono kaumaha ia Lepeka Nakuina.

            He maikai no au. Eia no ke hoomau nei i ka huli ana i ka’u mau haawina.

            Love to all, and God be with you till we meet again.

CECILIA KEAOHOA POEPOE

 

KA HOIKE AHAHUI OPIOPIO

            He Hoike Ahahui Opiopio kai malamaia ma ka la 14 o Augate, ma ka luakini o Poni Moi, ma Koolau, Kauai.

            Ua hoomaluia na hana o ka la e ke Komite Hoeueu J. K. Apolo. Hoomaka ia na hana ma ka hora 11:30, me ka himeni aoao 144 o ka Leo Alii, a me ka pule a Rev. S. K. Kaulili.

            I ka amana ana ae o ka pule, ua kaheaia mai e ke Komite Hoeueu i mau Komite na lakou e nana na hana o ka ia, no lakou pa inoa W. Werner, Ekekela, Samuela. Ua meleia mai ka himeni aoao 44 o ka Euanelio, I ke kuu ana iho o keia himeni, ua malamaia ka lulu dala, a o na me i loaa mai oia keia: No ke kula mai o Anahola $1.50, Koolau 4.25, Kilauea $1.25, na makaikai $1.80. Mahope iho o na hana lulu, ua hoolaha mai ka Peresidena G. M. Huddy e malamaia ke koho Elele no ka Ahahui Mokupuni ma Waimea, a ua kohoia o D. Trask I Elele.

            He hoolaha Ekalesia na ke Kahu S. K. Kaulili.

            Na J. K. Apolo i hoolaha mai e malamaia ke koho ana i na luna nui o keia Ahahui, oiai e pau ana na luna nui mua i keia ia.

            Ua haiolelo mai la ka Peresidena e pau ana no na hana o ka makahiki i hala, a pela nohoi kona hope, a ma ke kuu ana iho o ka laua mau haiolelo, ua kohoia na luna nui hou.

            Eia na luna nui hou: G. M. Huddy Peresidena, J. K. Apolo Hope, Peresidena, D. Trask Puuku, hose Migeli, Hoa Kuka, W. Huddy Kakauolelo.

            Ma ka pau ana ae o keia mau hana, na meleia mai la ka Himeni aoao 56 o ka Lei Alii, a i ke kuu ana iho o keia Himeni me ke ohohia nui ia e na kula, ua nee ae ia ke kula o Koolau iluna o ke kahua hana. He 41 ko lakou heluna nui, a o ka manawa i hanaia e lakou he 30 minute. Ua maikai na haawina Baibala me himeni.

            Ke kula mai o Kilauea, a o ko lakou nui he 21; manawa 10 minute. Himeni Hui aoao 81 Le Alii.

            Ke kula mai o Anahola; huina haumana 27; manawa 20 minute. Himeni Hui 152 Lei Alii. I ka pau ana o keia himeni, ua nolia mai ka moolelo o ka la. Ua heluhelu mai ke Kakauolelo, a ua noi mai o Hose migeli e hookomo ia keia moolelo i ka Nupepa Kuokoa. Hooholoia.

            Ua ku mai ka lunahoomalu o na Komite, W. Werner, ua hai mai ia oia i na olelo paipai i na kula a me na manao hooiana pu. I ke kau ana ihe o kana o ka Rev. S. K. Kaulili mai e hooni ana i ka manao o na haumana e hopu i ke ola ma o Kristo la.

            O ka huina noi i akoakoa mai ma keia la he @ a ua hookuuia na hana me ka himeni aoao 8 o ka Lei Alii me ka pule a J. K. Apolo.

            I ka puhee ana aku o ke anaina mawaho o ka luakini, e ahu mai ana na mea ai i hoomakaukauia e ko Koolau mau keiki lalawai a makee pono i na hana a Kristo Iesu.

            Aole a poina ka olua mau hana lekomaikai e Trask ame Lovell Dan.

            Ua ai ke anaina a ua lawa, a ua hoi ke anaina me ka hauoli i na hana o ka la. Hauoli io no i na hana a ko kakou Haku Iesu Kristo.

WILLIAM HUDDY

Kakauolelo

 

KE KUPAIANAHA

            O ka Paolima, Augate 12, oia ka la i hoomahaia iho ai ka hae o Hawaii, a hukiia ae la ka hae Amerika ma kona wahi. Oia no ka la i kaukauinoaia ai na olelo aelike hooopau kaua mawaena o Amerika Huiia ame Sepania. Ua hookoia keia hana e Kuhina Nui Day ma ka aoao o ke Aupuni o Amerika Huiia, ame Kihina M. Cambon o Farani ma ka aoao o ke Aupuni o Sepania imua ponoi o ke alo o Peresidena MaKinile ame na hoa apau o kona Aha Kuhina.

            Me he mea la ma ka hoomaopopo ana, ma ka wa i komo pono ai o Hawaii iloko o na eheu o ka aeto Amerika, oia ka wa i hookiia ai ka hakoke ana mawaena o ua Aeto nei ame Sepania, ka hana nana i hoohikiwawe loa i ka hoohuiia ana o Hawaii nei me Amerika.

            Manomano no ke kkupaianaha o na hana a ke Akua, ma ka moana ame ka aina.

 

AHA HOOKIPA

            Ua malamaia he Aha Hookipa e ke Komisina Amerika Sewall ame kana wahine ma ke ahiahi o keia Paoono aku nei, ma ko laua wahi noho ma Waikiki ae nei. He aha hookipa keia no ke Komisina Hooponopono Kanawai o Hawaii nei.

            Ua maiamaia na hana mai ka hora 8 aku a hoea i ka hora 10 a oi. Ua nui na poe i akoakoa aku ma ia anaina hookipa.

 

HE WAHINE PIHA HOIHOI

(Mai ke Democrat mai, Brazil, Ind.)

            He mea oiaio, aole i loaa ka haawina o ka ui i na wahine apau, aka, o ka loaa ana no nae he helehelena hoihoi i kekahi wahine, ua lawa no ia nona. Aka, aole e loaa ia mea he helehelena hoihoi, a lilo hoi ia i mea o hauoli ai kekahi poe e ae, aia wale no a loaa ke ola kino maikai. Nolaila, ua pomaikai maoli, ua loaa i ka noeau o ke kanaka he waiwai kumukuai nui no keia wahine ame keia wahine, keia laau i hoikeia mahope ae nei:

            O Mrs. Amanda Robinson, wahine a William Robinson, he kanaka mahiai a hanai holoholona hoi, e noho ana ma kahi kokoke i Howesville, Clay County, Ind., he kanakolu-kumamalua ona makahiki a he oia kino nawaliwali a maikai ole hoi kona. No ekolu mahina i hiki ole ai laia ke lawelawe i kana mau hana o loko o ka hale, a mau hane e ae nohoi. Ua hiki ole no hoi iaia ke hele ma o a maanei o ka hale. Aka, I keia la, ua loaa iaia ke oia kino maikai, a ua hiki iaia ke lawelawe i kana mau hana ponoi iho o loko o ka hale. A penei kana mau olelo i hoike mai ai nona iho:

            “Ua loohia au me ka ma’I wahine pilikia loa, a ua omali mai la ko’u oia kino. Ono ole ka’u ai, a wiwi mai ia ke kino. Mahope iho o ko’u ai a inu ana i na laau he lehulehu wale, me ka loaa ole ia’u he wahi pono, ua kono ia mai la au e kekahi loaloha, e hoae au i ne Huaale Akala a Dr. Williams

            “Ma na la mua o ke Kau o ka Makalii o 1897, ua kuai aku ia au he eha  (4) mau poho huaale, a mamua hoi o ka pau ana o na huaale o ke pohe elua, ua ike iho la au i ko’u oluolu, a ma ka wa hoi i pau ai ia’u na huaale o na poho elima, ua hiki loa la’u ke hana i ka’u mau hana mau, a ma ia wa i hooki iho ai au i ka ai ana i huaale.

            “Ua loohia ino la nohoi ka maua kaikamahine o Anna ka inoa, nona na makahiki he 12 i kekahi ma’I omilo wale mai no o kona kino, Wiwi mai la kona kino, nananakea ae la kona helelelena, a naluea pu mai la kona ano apau. Elua no ana poho huaale o ka ai ana, a o ka loaa hou no ia o ka ono o ka ai iaia, mai ka paahana ana a na mea hoowali ai o loko o kona opu, a maikai mai la hoi kona helehelena. I keia wa, he ola kono maikai loa kona. Manao au, o na Huaale Akala a Dr. Williams oia ka laau lapaau helu ekahi i loaa ia maua no ko maua ohana, a oia ka maua e hoike aku nei i ka poe apau i makemake e loaa hou na hooikaikala ana o ko lakou mau kino.”

            Aohe mea i loaa i keia au hou e nee nei i lilo i mea e pomaikai nui ai na wahine elike me na Huaale Akala a Dr. Williams. E hoihoi hou mai ana lakou I ka ikaika ame ke ola kino I na wahine nawaliwali, ma na wa apau i pahu’a ai ka ike o na kauka. Ua ikeia keia mau huaale mailoko mai o na mea uiu, ma ke ano he mau laau hoola maoli no no na ma’ipili i ke koko ame na aalolo.