Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVII, Number 34, 26 August 1898 — Ka Liona o ka Akau He Mooolelo no ke Au Manawa o Gustavus Adolphus. [ARTICLE]

Ka Liona o ka Akau

He Mooolelo no ke Au Manawa o Gustavus Adolphus.

' h*ikauia e (J. .1. a itnuhii<i e ! kek'ihi mf'ī unuhi mooklo o ! ke Kuokoa. \ I MOKUNA I. | KE KONO E KOMO IKE KAUA. | "He elua haneri i-a mai keia wahi a j kakou e ku nei," i pane aku ai ua wahi | keiki nei, "hoomaka mai kahi hohonu o ka muliwai nei; nolaila, ina ma ia wahi olua e ho-au ai i ko oiua mau iio, alaila. e pae ana olua ma ke!a kapa e ku-pololei mai la ma kela aoao." I keia wa i kuhikuhi pu aku ai ua wahi keiki eei i kekahi aoao o ka mulivrai e huli pono mai ana i kahi a lak'ou e ku ana, ma keia aoao aku. Alaila, huli ae la ua wahi keiki nei a pii ak ula i uka o kahi ana i olelo mua ae ai ia Kapena Hume ma. me kona ukaliia ana hoi e laua. I ko'lakou hoea ana aku i kahi a ua wahi keiki nei i makemake ai e au aku, o kona wa ia i huli hou ae ai i hope, a paue mai la i kona mau kokooiua: "Eia ua wahi nei a olua e ho-au mai li i ko olua mau lio; nolaila, na olua no olua e au ae."

I ka imo ana a ka lihilihi maka, ua kapoo aku'lana wahi keiki nei iloko 0 ka ehuehu a na ale apiipii o ka waikahe, a, aia oia ke ko-ia ia 'la e ka \vai, me he manu koloa 'la e lana heie ana i ka ili-wai. Aohe hana e ae a na kanaka hololio e hana ai, aka, o ka hooko wale no 1 na olelo a kahl keiki. Nolaila, hoolel© aku la laua i ko laua mau lio iloko o ka wai. Mahope iho o na piena ana ame na lele ana i o a ia nei 0 ua mau lio la, aia hoi, ua komo aku la laua iloko o ka wai, a kope aku la ko laua mau wawae i ka wai. Aole hoi i liuliu ua au'maikai aku la ua mau iio 'la. Nana pono aku la o Kapena Hume ma, ma kahi a ke keiki i pae aku ai, a oia wahi nohoi ka laua i hookele aku ai i ko 'laua mau lio. Aole nohoi i liuliu, pae aku la no !aua nei ma ia wahi hookahi. A ike aku la laua i kahi keiki e holo ana mainua aku o laua me kona mama a pau. Ua hoawiwi aku la o Kapena Hume ame kona kokoolua i ko laua mau lio ma kahi a ke keiki i holo aku ai, oiai ua koikoi laa iho la ia wa ka uhi ana a ka pouli. Maanei huli ae la o Konela Munro a pane ae ia ia Kapena Hume: "Pomaikai maoli ka hoi kaua i ka ioaa ana o keia wahi keiki i alakai no kaua. Ina aole kela walii keiki, ina palia ua poino maoli kaua. Aka, aole 1 kana mai ko'u hauoli eia kaua ma keia aoao o ka poino me ka palekana. No Sekotia nei, aole paha a kaua mea

€ olt?lo ae ai no kona mau oawa nani, kona mau kuahiwi maikai, kona nohona oiuolu ame ka nani; aka, ma na hana nae e pili ana i na lioonee kaua ana„ ua oi loa aku ko'u makemake i na kula papu palahalaha o Geremania; aka, no keia ano nae eiike me keia a kana e ike nei, ua kupono wale no keia aina no na iote noho wai." A hu ae la ka laua aka ia wa. I kela wa lohe aku la laua i ka nui ana mai o ka leo o kahi keiki, e noke ana i ke kuhea me ka leo nui. Ike aku la laua nei i ka a ana mai o na kukui o loko o kekahi hale, a maaloalo mai Ia hoi na kanaka maloko. "O ka hnle keia o Nigera Gerema," wahi a Hume i pane ae ai i kona kokoolua. He manawa pokole wale no, hoea aku la lana nei i ua wahi liale la, a halawai iho la me na kamaaina. Haawi na, hiiu iima aloha ana, b "Kahea i ke kanaka E kipa maloko." Me ka hauoli,_ua komoaku la na kamahele alo ehuehu a ka ino a ka ua me ka makaai iloko o ka home o Nigela Grema, kekahi o na kanaka koikoi oia wahi o SekotisL Ma ka wa i noho iho ai ke kamaaina o ka hale me kana mau malihini maluna o na noho, liuii niai la la a pane mai la ia iaua: "Aole au i moeuhane iki. e hele mai ana olua iloko o keia Ino nui e holapu nei. M L'a laweia mai ia na apy . hoopumehana no ua mau kamahek nei, a mahope iho o ko iaua kamau ana, na alakai aku la feo laua kamaalna ia laua bo Kahi e weUewehe ai iaua i ko laua mau lole pulu, a e aahu liou iho ai laua he mati wahi aahu maloo. Alaiia, hoi hou mai la laua, me tsa helehelena hauoli a huipu iho la me ko iaua kamaaina. Oiai lakou e noho ana, aa kamailio iho ia iakou no kekalii wa pokoie, a bele aku la iakou no ka rumi paina. Malaiia lakou i noho Iho ai, a ai iho

!:* o Kapeoa Hame ana* Maaro i ko iaua aina ahLsiiL Mabope iho o fco iaua mooeu ana. a !a*eta ak*a ia hoi ea pu ame na Liko m-ea ai apaa iuaa ai»u o ke pakaakaa, ua hooaai ia eni la na mea ina hoopazn€» koapo. I keia wa ! komo mii ai kaM k«=iki aio eliaehu a kn lbo & nia ka aoao o Xigela Gerems"o'<ras ka inoa o keia wahi k<wa.imaaa oplo?" i ninati mai a: o Kapeaa Hume» ' 0 Makamu Ko&a laoa. A i>e wahi keiki kela na ko'u kaikaina i liala e aku i ka make. A ua iii iho maluna o'« Ke koikoi o ka nialama ana iaia." "Ea; aa pomaikai maoli oe i ka loaa aaa he w&hi keonimaEa opio eiike ir*? keia kt? ano. I na aole keia wahi keiki iaa na liio ma«a i mau iaai oao ioa na na i'a bihiu o ka moana/* i pan<? enai ai o Kone.'a Muro. "E wahi a Kapeaa HuniP, "aole au i ike iki, nokeaha !a oe i hoopipiii loa ai i ka noho #na i Sekotia nei, roe ka nui o ka ike ame ka naanao i loaa ia oe ma na hana e piii ana ina kahua kaua? Ua ike au aua kamaaina nohoi, ma ko kaua mau la e noho ana i ke kuianui, o oe ko kakou keiki piha uwila ma na hana hooikaika kino apau; aka, iioko nae o keia mau ia e ulu nui nei na hana e hoikeia ae ai ia haawina maikai e kela ame Keia kanaka o kou kulaea, eia oe ke noho nei me he lepo-nalo la ma ka oioi o ka ihu o kekahi kanaka. 0 na kanaka Sekotia na kanaka kaulana loa maloko o ka pualikaua o ka Moi Guatavua Adolphus ma Europa. O ka regimeaa koa o Hepehona, oia ka helu ekahi o na regimena koa loa mawaena o na puaiikaua hui apau o kela Moi puuwai hamama, ke Koo hoi o na Kiristiano Hoomaemae hou ia. 0 keia « mau kaua a makou e kaua nei ma ka aina puni ole, he mau kaua hemolele ia, elike me na kaua Kerusade i hooukaia ai ma Palesetina. No ka pono o ka manaoio hoomana a kakou i makee nui ai me ka hiwahiwa i alana aku ai makou i ko makou mau 'ola; aka, o oe, e kuu hoaloha maikai, eia no oe ia nei kahi i huna ai ia oe iho, me he opihi la maloko o kona iwi." "Ua lehulehu no manawa a'u i makemake ai e hele aku a hui pu me oukou ma keia hana hemolele a oukou

e paio mai nei, aka, nana ae hoi au a o_ ka nui o na pilikia o hope nei, ua hiki ole ia'u ke hele aku. Ua mauao loa au e hele aku no Europa ma ka wa e 'hoea mai ai o Makamu n-ei i ka iwakalua o kona mau makahiki, i hiki ai iaia ke malama i na. aina o kona luaui makuakane i hooiii mai ai iaia. Ma ka wa mamua iho o ka lele ana aku o ka hanu ola mai kuu kaikaina aku, oia hoi o lakobo, ko ia nei luaui makuakane, ua haawi ak-u la au i ka'u hoohiki iaia, iioko o na waimaka e hiolo ana ma ko'u mau papalina. a pela nohoi me kona, e lilo no au i makuakane poaioi no keia keiki, a na'u no e malama i koua wahi waiwai me ka makaala loa a hiki i ko ia nei hiki ana i na makahiki o ke kanaka makua. 0 ka'u hoohiki iho la keia imua o ko'u kaikaina, a ke hooko nei au ia hoohiki. O keia ke kumu nui o ko'u kaohiia ana e noho i ka aina hanau nei o kaua." "Ua pono; aka, e waiho kakou i ke kamailio aua no kahi keonimana opio wiwo ole nei, a e kamailio Ttakou no ka mea e pili ana i ka maua huakai i hoea mai nei i ou-'la," wahi a Konela Munro i pane mai ai. "0 ka maua huakai i hoea mai nei i Sekotia uei, aole ia he huakai makaikai aina, a i ole ia, he huakai au muliwai, elike me ka maua i hana mai nei i keia ahiaiii. Aka, ua loaa ia maua he mana, oia hoi f he mau Komisina maua i hoounaia mai nei e ka Moi o Suedena i Sekotla nei no ka ohi ana i 3000 a 4000 poe Sekotia puuwai wiwo ole no ke komo ana aku iloko o kona pualikoa no na kaua hemolele o Europa nei. Ma ko'u manao, ua makemake loa ka Moi e komo kino aku i ke kaua ma G£remania, kahi e hana ino ia mai nei na poe Hoolepope me ka mainoino nui, a o kahi hoi e anai loa ia ae ai ka Hoomana Karisliaaio i Hoomaemae hou ra, ke ole e komo āku ka Moi Gustavus Adolphus me kona mau koa Suedena a kinai aku i ua mau hana mainoino la. 0 ko'u makemake loa, oia ka hiki ana ia'u ke ohi ma Sekotia nei a loaa na kanaka he 2000 i piha pono ai ka Regimena o sfackav. Owau ka lutanela konela oia puali. O ke koena aku hoi o ka poe e loaa ana ia kakou, faa kela ohi ana, e lilo no iakou i poe ioopiha i na wahi hakahaka ona puall e ae. Nolaila, ke ike mai la oe i ke kumu nui o ko maua hoea hou ana mai la i ka aina nel. "Ma ko maua wa i pae mai ai i Berewika. ua kakau koke mai ia maua i mau paiapala na ko maua mau hoaloha lehulehu, e hoike ana ia lako'i apau i ka maua misiona. He nui na paiapala i pane mai ia mana, e hoike an.i, na makaukau kekahi poe o lakou me ko lakou mau kanaka, a o kekahi poe hoī. e houlmilu a e hoakoakoa ana kekahi poe o lakou i poe kanaka e lawa ai ka heluna i makemakeia. Va ae mai o Scott o ladeboro e ioaa ana

iaia hookalii komopane. O kaa walii

! hoi ma ka ohaaa, ota o Dalfoar o Laadekera, e losia ana iaia hook&M komopaae \puaJi). 0 H&mUe'ona ; h<)i. ke kanaka paa hae oko makoa [ paaU, U3 hala ola i Dagalake-a e l ulnuiu ai ī hookahi paaīu Nolaiia, e [ Gerecia. ao;e iKi oa manao e hlki aaa ; nohoi U oe ke hoaia i hookahi puali l inaane:?" iAo!e i pau.>