Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVII, Number 37, 16 September 1898 — HE HOAKAKA OLELO. [ARTICLE]

HE HOAKAKA OLELO.

Paniinoa Ninau— Interrogative Pronoun. Who, Owai? Whieh, Owai; ka mea hea. What, Heaha. KA HAIANO—THE ADJECTIVE. O ka Haiano, oia ka huaolelo i hoohuiia aku i ka Haiinoa (a Paniinoa paha) no ka hoike ana i ke ano a i ka heluna paha o ua Haiinoa 'la, a Paniiona [Paniinoa] hoi: penei— A white horse, he lio keokeo; five apples, he elima ohia; red roses, he poe rose ulaula; wise men, poe kanaka naauao; this book, keia buke; the fields are green, he omaomao na kula. E hoomanaoia, he elua maheie hana nui a na haiano ma ko lakou hoopiliia ana i ka Haiinoa a Paniinoa, eia hoi, ke kaupale ana i ka Haiinoa a Paniinoa i makemakeia; a o ka lua. oia ka hoike ana i ke ano o ka Haiinoa a Paniinoa i makemake ia, ma ke ano kaupale no nae i ke ano i makemakeia, aka, ma ia wa hookahi no, e hookomo ana i ka Haiinoa a Paniinoa i oleloia ma kekahi poai a huina mahuahua paha o na mea i like me ia ke ano. Penei: five apples, elima ohia. O ka huaolelo elima, he haiano ia e hoike ana i ka heluna o na ohia i makemakeia, oia hoi, he elima wale no ohia, aole oi aku, aole emi iho; nolaila. lilo o five, he (haiano kaupale no ka heluna nui i makemakeia. Nolaila, ua kapaia keia ano haiano, he Haiano Kaupale. Eia hou: A white horse, he lio keokeo. Mamuli o ka hoohuiia ana'ku o ka huaolelo haiano White me ka haiinoa "Horse" ua hoikeia ke ano o ka lio i makemakeia, oia hoi, he keokeo. A o ka huaolelo keokeo (white) i hoopiliia aku i ke ano o ka lio i oleloia. ua kaupale ae la ia i ke ano o ka lio i oleloia a koimo iloko o ka poai uuku o ' ka huina nui o nei mea he lio, oia hoi. ka poai o na lio keokeo. Ua kapaia keia ano Haiano, he Haiano Hoakaka Laula. NA MAHELE O NA HAIANO. Nolaila, mamuli o kela mau hoakaka ae la, ua loaa ia kakou he elua mahele nui o na Haiano: Ka Haiano kaupale. II. Ka Haiano Hoakaka Laula. NA HAIANO KAUPALE. O ka Haiano Kaupale, oia ka haiano i e hoakaka ana i ke ano nui o ka haiinoa i makemakeia, a e hoolaiki ana hoi 4 ke ano o ka haiinoa i kamailioia. Penei: — A book, he buke; this school, keia kula; some peaches, kekalii mau piki; three black mud-hens, ekolu alae eleele. Ua mahelehele hou ia hoi keia poe Haiano iloko o ekolu papa: I. Na Haiano pili Haiinoa. II. Na Haiano pili Helu. E hoomanaoia, ma kekahi mau buke A'o Piliolelo, ua oleloia, o na Pilimua (Articles) elike me ka mea i hoike mua ia aku, ua komo ia ma ka papa o na haiano; nolaila, ma ia mau buke A'o Piliolelo, Ioaa he ekolu mahele o na Haiano. 1 Pilimua; 2 Na Haiano pili Haiinoa; 3 Na Haiano pili Helu.