Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVII, Number 42, 21 October 1898 — Ka Liona o ka Akau He Mooolelo no ke Au Manawa o Gustavus Adolphus. [ARTICLE]

Ka Liona o ka Akau

He Mooolelo no ke Au Manawa o Gustavus Adolphus.

Kakauia c *G. A. Bcnty a unuhiia e kek'ahi mea unuhi moolelo o ke Kuokoa. MOKUNA IV. E Hoomanao ia Brandenl>urg Hou. Ua noho iho la o FakuhaTa ame kaiuu 'Gefrftn9. ma ka home a laua K noho malalo o ka mana o Ka oihana kpa. Hq eKo'iu'paha pule. mahope iho o ka Jilb pio ana mai o ua kulanakauhale la i na *koa Sekritia, uā hoea la ka lono 4ia ko Kenerala .Tiely, kekahi 0 na alīhikaua kaulana loa o na koa Imepei-ielal, t nee ana mai no laila. A e ana oia no keia kulanakauhaje me ka awiyri nui, me kekahi puālikaua nui. * • Ua eleu ae la hōi'na Sekotia i hoomakaukau,' ana i na kuiana \pale āpau e p£no. ai, <kē hanaia no ke kua, ana'ku ia kene"rala Tiely am# kona poe koa. • I kela ame keia la, ua hoea.mai la na elele mat waJio piai o ke kulanakauhale me na lono e hoike ana, ua pau aku la 1 ka lilo pio he lehuiehu wale o na kulanakauhale e ae ia Tiely, oia hoi na kulanakauhale i hoonohoia ai na koa Suedena o ka Moi Gustafus Adolphus. Aole nohoi i liuliu iho, ua ikela aku }a ka pualikoa Imeperiela e hookokoke māi ! āna i ke kuiaiiakauhale o Bradenburg Hou. ' Ua maopopo. i na ltoa Sekotia he 600 i hoonohoia e kiai ia wahi, aole loa e \oasi mai ana ia mau kokua ana mai a Gus'tavus mai, nokamea, he iwni la i hala ae, ua hala aku la ia i ka aku me kona pualikaua nui, nolaila, hookahi wale no a lakou hana, o ke ku aku a paio aku i ka enemi elike me ka hiki ia lakou. 'O na kanaka keia o loko o ke kulanakauhale, ua hoopili kaumaha loa ia iho la ko lakou mau noonoo no ke poino ame ka pilikia e kau mai ana mālūna'o iakōu. Ua ike no lakou, ma ka, wa elilo pio aku ai-ko lakou kulanakauhale' *maloko o na lima o ka enemi, oia ka wa e alahula mai ai na hana hao wale a lawe wale ia hoi o ko lakou mau wahi pono ai, pono aahu ame na pono e ae; a ma ia wa hookahi nohoi e ulu mai ai na hana aihue a pakaha a rta poe haihai 'kanawai o loko ponoi iho o ke kulanakauhale. Ua hoouna mai la o Kenerala Tiely he elele i ke kulanakauhale e nonoi mai ana. e haawi pio ia aku ua kulanakauhale la maloko o kona lima, aka,'ua hooleia aku ia.kauoha say,. ke aliikoa kiekie o na Sekotia. I kela wa no i hoomaka mai ai na koa Imeperiela e kipoka mai me ka lakou mau >pukuniahi maluna o ke kulanakauhale. Ua ikaika launa ole keia maū >fi pu ana mai a ua poe koa Imeperiela *uei. Ua hoomauia ka lakou mau ki pu ana mai ke kakahiaka mai a hoea i ka poelfeele, a o kahi i hoolele nui loa ai o na poka o keia mau pu, ma ka fra'pohaku puna no ia e hoopuni ana i ke kufanakauKale. j E hoomaōpopoia hoi, ma ka wa mua i loaa mai ai ka nuhou i Bradenhurg Hou no ka nee ana mai o Tiely no ia. walii, iia Jioouna aku la ke kanaka nona ka hale a Makamu ma i nolio aku, i kp,na mau kaikamahine i Stralsund, kahi a kana keikikane e la"welawe oihana ana. f He eo'no la o ka. noke hala ole ana mai .0 na pu a'na koa Imeperiela i ke ki ma ka pa e hoopuni ana 1 ke kulanakauhale, ua ikeia aku la ke ano nahaha mai a helelei mai hoi o ua pa la. I kekahi wa, ua lele makawalu mai la ,* na poka a na enemi, a haule mai la iloko o ke kuianakauh&le,. hoopoinoia ae la kekahi mau hale a pela pu hoi me na kanaka. Ma na wahi o ka pa pohaku i hoohioloia a hakahaka, oia na wahi a na koa Imeperiela i nee mai al me ka ikaika, aka, ua hookuemi hope ia aku la lakou e na koa Sekotia e alakaiia ana e ko lakou mau alii eleu ame ka wi"w ; o oie. Aia ka pualikoa Sekotia o na laau ihe ke ku aku la imua o lakou me he paikaua nee la imua o na enemi, a ua hiki ole i na koa Imeperiela ke wawahi i keia pualikoa. Aia hoi na poe klpu pololei o na Sekotia ke hoouna mai la i ka lakou mau poka, mai luna mai o na hale, a haule iho la maluna o na enemi me he mau kulu paka ua'la. O na Sekotia hoi keia maluna o ka pa pohaku, me ka wiwo ole ame ka maka'u ole, ua ku aku la no lakou imua 0 ko lakou mau hoa pain, he alo I a he alo, a ki aku la i ka lakou mau pu. * He oiaio, ua nui ka make ame ka poe i hoehaia ma ka aoao 0 na koa Imeperiela, mai līa hoolele kaua ana'ku a na Sekotia, aka, elike me kekahi muliwai nui e kahe ana, pela i mau ai ka nee ana mai 0 na koa Imeperiela no mua. Elua la ame ekolu po o ka paio hoomaha ole ana o na Sekotia i na Ime- 1 PWlela, me ke pale ana aku ia iakou

mki ke komo ana mal iloko o ke kulaWakauhale, aia hoi, mamuli o ka loaa ōle ana ia lakou he mau kokua amfe ka nui launa ole 0 ka hahana ikaika o ka lakou mau pale ana, aia hoi, hope mai la lakou iloko o ke kulanakauhale, a ia wa i holomoku mai ai ke komo ana mai a na koa Imeperiela. Ua hoomau aku no nae na Sekotia i ka hakaka ana me lakou. Ma ka wa a na -koa Sekotia i kuemi hope mai ai, mai -na wahi a lakou i ku aku ai a pale aku i Imeperiela, ua nee hope no lakou me ka hoomau ana no i ka paio ana i ko lakou mau enemi. E paniku ana nohoi lakou i na alanui, a.he lua ole ka weliweli o ka make ame!"ka poino a lakoui i kau akil ai maluna o na eneml. l ka hala ana o na hora he umikumamalua o ka paio hoomaha ole ana 'hNna wahi koa .Sekotta i koe iho, ua 'puuiuulu ae la lakou ma kahi makeke oloko o ke kulanakauhale a he wahi hoi ia mawaena konu ponoi o ua wahi kulanakauhale nei. Ua hoopuniia na aoao apau o na Sekotia e ko lakou poe enemi, He lehulehu hoi jia wa i kani ae ai na o-lea na Seikotia e hoike ana i ko iakou poe enemi e hookf i ka paio ana, aka, mamuli o ka piha inaina loa o KeWrala Tiely no ka nui hewahewa o na poe i make a hoehaia o kona poe •koa e na oekotia, aole oia i ae aku i ka lāk'ou noi, elike me na rula maa mau o ke kaua, a ua hoopuka ae la ia i kekahi kauoha paa, aole loa e hoopakeleia kekahi kanaka Sekotia. Nolaila, ua lele kaua mai la na koa Imeperiela maluna 0 na wahi. koa Sekotia uuku i koe iho. •Aka, oia wahi puulu koa uuku nae, Ua lawa loa no ko lakou wahi ikaika ; panaiki i hoohuihuiia ae, e pale aku ai no i na Imepenela. Aole hiki i ko lakou heluna nui ke wawahi i ke kuea a na Sefcoitia i kukulu ae ai me ka lakou mau laau ihe. Ina paha o keia wale no ka pilikia a ua poe keiki puuwai wiwo ole nei 0 Sekotia i pale aku ai, ina no ua loaa no ia lakou he wahi palekana, aka, aia kekahi make o lakou mai luna ku o na hale, oiai mai laila aku kekahi poe koa Imeperiela e ki aku ai i ka lakou mau pu maluna o lakou. •Ua ku iho la o Konela Lindsay i ka pu. Ua haule a make iho la hoi o Kāipena Moncrieff, Lutanela Iveith, ame | Fakuhara ma kahi kokoke ia Makamu. j Ke olowalu mai la na leo hooho o na ) koa Imeperiela, a puia ae la ka lewa i na leo kupinai lakou, me na huaolllo— "E pepehi, e pepehi, aole e houpakele." Aole nohoi na Sekotia i ae e make <me ka! paio ole ana*aku i ko lakou mau enemi, aka, me ka iiiha o ko lakou imau umauma i ke ahi lalapa o ka inaina wela ua lele aku la lakou maluua o ko lakou mau hoa paio me ka ikaika loa. I ka hele ana keia a koe he kanalima wale no poe Sekotia mailoko mai o kela heluna o 600, ua hoohui ae la lakou ia lakou iho, ame ka lakou mau laau ihe e 0 ana imua, ua nee aku la laKOu me he oni ana la na kekahi kaa mahu holo loa, a o&i pu aku la mawaena o ko lakou mau enemi. A i ko lakou puka ana i'ma'waho o ko lakou < poe enemi, ua hōomaka ae la lakou e kau liilii, a holo kela ame keia o lakou ma Ke alahele e loaa ai ka pakele. oiai hoi kekahi poe o lakou i paio ae ai, he alo no a he alo, a he lima no a he lima me ko lakou pae enemi. M» keia wa i puka ai keia poe Sekotia, ua pakele aku la 0 Kapena Innes ame Lutanela Lumsien. O laua kai holo aku, a lele aku la ma ka auwaha wai e hoopuni ana i ke kulanakauhale, | a na laua i lawe aku i ka lono walohia no ka lukuia ana o na koa Sekotia ma Bradenhurg Hou imua o Gustavus. Ua lilo keia lono weliweli a manaonao i mea hookaumaha loa i na kanaka Sekotia 0 loko 0 ka pualikaua 0 ka Moi 0 Denemaka, a ua hoohiki iho la lakou, e lilo ke koko *me na ola 0 ko lakou mau hoakanaka a hoa hoi mai ka aina kulaiwi hookahi mai i mea na lakou e hoomanao poina ole ai, ma kela wa ame keia wa, e halawai ai lakou ma ke kahua kaua me na koa Imeperiela. Ua puana ae la lakou, "Hoomanao ia Braden"burg Hou," i moto poina ole ia lalkou. 0 Makamu hoi, oiai oia e paio ana no ka wa hope loa 0 ke ku ana o na koa o kona puali ma ka makeke, a ma Ke alo ponoi iho hoi o kekahi hale, ua huli ae la ia i hope, lalau ae la i ke poheoheo 0 ua puka la a wehe aku ia, he oiaio ua hemo aku la ia. Ua piha o loko o keia hale i na koa Imeperieia i holo aku iloko o laila 1 pakele ai lakou mai ka ulaa pu ia ana aku e na ihe a na koa Sekotia he kanalima i nee aku ai mawaena o lakou me he makani wili ahiu la mai ke kukulu akau mai. ani mai la hoi o Malkamu i ka puka, a ku iki iho ia ia me ka noonoo nui ana no kana mea e hana al, a no ka hoomaha iki ana nohoi. Iloko o ekolu la o kona paio ana me ka ikaika me kona mau hoa o ka puali hookahi, aole ia i hoopoinoia, koe wale no ka opaha ana o kona wahi papale kila ame kona aahukila e komo ana. Ke lohe ae la ia i ke ka-ka-ni paapaaina o na pu ma ka hale maluha, ka nakeke paiakuli o na mea kaua ame ka leo hae o na kpa Imepenela. (Aole i pau.)