Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVII, Number 44, 4 November 1898 — KA MANAO KANAWAI O KA LOIO KUHINA NO NA BONA AUPUNI HOU. [ARTICLE]

KA MANAO KANAWAI O KA LOIO KUHINA NO NA BONA AUPUNI HOU.

Aole paha he manao waiwai nui e ae a makou e hoopuka aku ai ma keia wahi o ka makou pepa o keia la, elike •la, me ka manao mahope ae nei, a makou hoi i unuhi mai ai mailoko mai o kekahi manao kanawai, i hoopnkaia e ka Loio — uhina, no ka mea e plli ana i na Bona Aupuni hou. Honolulu, H. 1., Nov. 1, 1898. Aloha oe:— No ka pane ana'ku i kau o keia la, e pili ana i ke ku i ka kanawai o ka hoopukaia ana o na kanawai, o ka hoopukaia ana o na bona e ke Kuhina Waiwai malalo o kana lioolaha 0 Sepetemaba 30, 1898, no na koho ana, ke hoike aku nei au: no ma koho ana, ke hoike aku nei au: Ua <nonoi mai oe, "e oluolu anei oe e haawi mai ia'u i kou manao kanawai, ma ke ano luna Aupuni no ke ku 1 ke kanawai o ka hoopukaia ana, ke kuleana o ke Aupuni e ku nei e 'hoopuka aku, ke kulana hoi o na bona mahopp iho o ka hooliloia ana aku o keia Aupuni ia Amerika Hnipuia, a ma ia ano, heaha la ka mea hoopaa i na bona, a owai' la ka mea i ili ai ke koikoi no ka uku ana i mau bona ma ka wa e oo ai." No ka mea e pili ana i ke ku ana i lre kanawai, e hoike aku au, ua manaoia e hoopuakaia aku ana keia mau bona malalo o na olelo o ke knawai 71 o ka Repubalika o Hawaii, i aponoia lune 13, iaJ6, ame ke Kanawai 63 i aponoia lulai 7, 1898. Ke hoakaka nei ke Kanawai 71 o 1896, no ka hoopukaia ana aku o na bona no ka huina e oi ole aku ana maluna o ka elua miliona dala. Ua hoike mai ua kanawai la (Pauku 7), "0 na bona i oleloia, a i ole ia, na loaa*mailaila mai, e hoohanaia no na hana wale no i hoopukaia ai lakou e like me ka ka mea i ihoakakaia e ke kanawai a ka Ahaolelo malalo o laila i hoomanaia ai ka aie elala ame ka hoopukaia ana o ia mau bona." Pauku 12 o ua kanawai la, penei na oielo: "Aole e pau a lilo i mea ku ole i ke Kanawai ka mana hoopuka bona i loaa ma o kekahi kanawai i hooholoia i liulike me na manao o keia kanawai, ino ka hoopukaia ana 0 na bona o .kinohi; aka, ua hiki no ke hoohanaia ia mana i kela ame keia manawa a hiki ii ka piha ana o ka palena o ka huina i aeia e keia kanawai." 0 ka huina o na bona i hoopukaia malalo o keia kanawai a ihoea iho ia 1 keia wa, he $562,000 (E nana i ka 'Hoike a ke Kuhma Waiwai o Dekemaba 31, 1897, aoao 43).* *01elo Hoakaka: Mai Dekemaba 31, 1897 m-ai, aohe poe bona e ae i hoopukaia malalo o keia kanawai. Ke hoike mai nei hoi ke Kanawai 63 o 1898 no ka hookaawale ana i na haawina dala maopopo, i hiki aku ka huiina i $1,349,316.28 no na Hana Hou 0 ke Aupuni, "mailoko ae o kekahi dala e loaa ana i ka Waihona iloko o na Makahiki Elua e pau ana ma ka la 31 o Dekemaba, M. H. 1899, mai ka aie mai i aeia ma ke kanawai i hooholoia e ka Ahaolelo o 1896 i kapaia, He Kaaiawai e hoomaopopo ana no na Aie Laihui." (Oia lioi leela Kanawai 71 o 1896 i hoikeia ae la maluna.) Malalo hoi o ka Olelo Hooholo Hui a ke Senate ame ka Hale o na Poe i kohoia o Amerika Huipuia, i aponoia lulai 7,1898, ua aponoia ka panaiia ana< aku o ko Hawaii nei Pae Aina, hooholo ia a hoopaaia, a ma ka la 12 o Augate mai, ua hookoia ka hana haawi maoli ana aku 0a Hawaii). Ma ke Kanawai Ahaolelo Hui (Congress) ua hoikeia penei: "O na Kau Kanawai Kuloko ana ana ko Hawaii Pae Aina, i kauia hoi no ka hooko ana 1 na kuikahi i hoopauia ae nei, aole hoi i kue i keia olelo ihooholo hui, aole hoi i ke Kumukanawai o Amerika Huipuia, aole hoi i kekahi Kuikahl o Amerika Huipuia e paa nei, e mau no ko lakou mana a hiki i ka wa e hooholoia ai e ka Ahaolelo o Amerika Huipuia."

Ma ka wa hoi i hoolilo maoliia aku ai ka Mana Poo Aupuni o Ko Hawaii Pae Aina ia Amerika Huipuia ma ka la 12 o Augate, 1898, ua waiho mai la o Mr. Harokl M. Sewall, ka Elele Kuhina Mana Piha o Amerika Huipuia, ma ka. aoao o ka Peresidena o Amei'ika Huipuia, he palapala i ka Peresidena o ka -epuhalika o Hawaii, e hoike ana, mawaena o na mea e ae, i keia manao; "Ua kauoiha mai ka Peresidena (o Amerilca Huipi*La) e lawelaweia aku no na mana kivila, hookolokolo ame oihana kaa i oleloia ae la e na Luna /JJpuni o ka Repubalika o Hawaii, e like ho n?e ia e ku ana mamua o ka hoolilo ana i ka mana Aupuni," a mahope iho hoi o kona hoike ana mai 4 kekahi mau mea e ae, ua hooki iho la ia i kana mau olelo me ka olelo ana: "Malalo 0 keia mau pauku lehulehu e' hoomau aku ai ka hele ana o ke Aupuni o keia mau MoKupumi me ke keakea ole ia," Malalo o keia mau pauku ame ua mea hoi apau e pili ana i keia. kumuhana, ke manao nei au, ua loaa no ka mana i ke Aupuni o ko Hawaii Pae Aina e ku nei i keia wa e hoopuka aku 1 na t>ona e ninauia nei, a e kakooia ana noihoi ke ku ana i ke kamawal o ua mau bona la.

No ka mea hoi e pili ana i ke kulana waiwai io o keia mau hona, e olelo aku au, he mau bona lakou na ke Aupuni o Ko Hawaii Pae Aina, a o ko lakou mea hoopaa auanei, oia no ka manao maikai o ua Aupuni la, kona mau loaa Aupuni ame kona mana kau ina auhau. Oka mea iiana e hookaa i keia mau bona, oia no ke Aupuni 0 Ko Hawaii Pae Aina. 0 ke Kanawai Ahaolelo Hui i hoikeia a enei, ua hoikeia no ma laila, ko Amerika Huipuia lawe ana aku i ka aie Aupuni 0 ka Repubalika o Hawaii, aole nae e oi aku mamua o ka huina o $4,000,000. I keia wa, ua oi aku ka aie Aupuni mamua oia huina, nolaila, aole e ili ke koikoi maluna 0 ke Aupuni 0 Amerika Huipuia no ka hookaa ana no na bona hou i hoopuleaia.