Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVII, Number 52, 30 December 1898 — Page 4

Page PDF (1.40 MB)

This text was transcribed by:  Jean Howard
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

 

Ka Liona o ka Akau

---

 

He Mooolelo no ke Au Manawa

 

-0-

 

Gustavus Adolphus

--0—

 

Kakauia e G.A. Henty a unuhiia e kekahi mea unuhi moolelo o ke Kuokoa

 

---

 

            “O ka manawa hea la, ka manawa au @ manao ai e haalele aku ana keia poe powa i ko lakou kahua hoomoana a hele mai no keia wahi?”  i ninau mai ai ke kahunapule ia Ma-kamu.

 

                “Ma ko’u manao e haalele aku ana lakou i ko lakou wahi ma ka wanaao o keia po iho, oiai he loihi ke ala mai ia wahi mai a hoea ia nei; aka, o kekaihi noonoo o’u, me he mea la i keia po iho no lakou e hele mai ai a poi po mai maluna o oukou, a ma ke kakahiaka nui hoi o ka la apopo e huli hoi aku ai lakou.”

 

                “Aka, o ka’u mea i makemake ai e oloelo aku ia oe,”  wahi a Ma-kamu i hoomau aku ai i kana olelo ana.  “Nokeaha ia oukou i ae wale aku ai e kue ole aku i keia poe powa, a e haawi pio hoi ia oukou iho malalo o keia poe puuwai eleele?  Ke ole au e kuhihewa, ke ike nei au he 20 poe kanaka kino ikaika o oukou apau i makaukau me na mea kaua.  O ka nui o na poe powa he 30 wale no ko lakou nui.  O keia poe he 30, aole lakou apau ke hele mai.  He 5 o lakou e hoonohoia aku ana e kiai i ko lakou hale kakela, a he 2 hoi no ke kiai ana i na holoholona a lakou, nolaila, e koe ana he 23 o keia poe no loa hele ana ma kekahi huakai hele.  Nolaila, he ekolu wale no ko lakou wahi oi aku imua o ko oukou heluna.  Aka, ina e noho nanea wale ana no oukou a lele kimo po mai keia poe maluna o oukou, he mea maopopo loa e pau ana oukou i ke pio ia lakou 23 wale no; aka, mamuli o ko oukou lohe e ana mai a’u aku nei e hele mai ana lakou e pepehi ia oukou a e hao wale hoi i ko oukou mau waiwai, e loaa ana ia oukou ka wa pono loa e hoomakaukau ai ia oukou iho no ke pale ana aku ia lakou he alo no a he alo.  A manao au e hiki ana ia oukou ke lanakila maluna o lakou me ka maalahi loa, me ka nui ole o ke koko e kahe ma ko oukou aoao.  Aole o’u wahi kanalua iki i keia mea.”

 

            “Ke kamailio mai nei oe ma na olelo 5 kupono wale no i ke kanaka ioo na makahiki ma ka oihana kaua; aka, o oe a’u e ike aku nei, he wahi keiki opiopio loa oe, eia nae o kau mau huaolelo i pane mai nei na ke kanaka ia i oi aku na makahiki mamua o kou.  Ua ike no au, he hana i apono loa i ma ke kanawai o ka pono io no kela ame keia kanaka e ku a e paio no ka malu ame ka palekana o kona waiwai, a no ke ola hoi o kona ohana ame ia pu iho, aka, e ke kanaka opio maikai, nawai la auanei e alakai a e kuhikuhi mai ia makou i ka makou hana pono e hana aku ai ma ke kue ana aku i keia poe puuwai eleele?”

 

                “Ea, e ka makua maikai, he Aliikoa Sekotia au iloko o ka pualikaua o ka Moi o Suedena, a ua oi aku mamua o elua hoouka kaua nui i komo kino aku ai au me ko’u pualikoa, a ua ike au i nei mea he kaua ana me ka hopohopo ole, nolaila, aole no he mea hewa no oukou ke hoolilo mai ia’u i alakai no oukou ma ke kue ana aku i keia poe powa.   Ina e hooholo ana oukou e kue aku i keia poe puuwai eleele, alaila, ua makaukau au e hana aku i na mea apau a’u i manao ai he mau mea ia e loaa ai ia oukou ka lanakila maalahi maluna o keia poe powa.  He makemake au e hiaawi i uku maikai loa i keia poe no ko lakou paa pio ana ia’u, ame ko lakou hoolilo ana ia’u i kuku na lakou.”

 

                I kela wa ua kaheaia aku la na kanaka e akoakoa mai a o kuka hoi no ka hana pono a lakou e hana aku ai no ke pale ana aku i na powa.

 

                Mahope iho o ke kuka ana a ua poe nei me ke pihoihoi nui o na mea apau, aia hoi, hooholo iho la lakou e lilo o Ma-kamu i alakai no lakou e lilo o Ma-kamu i alakai no lakou, a o kana mau mea e kauoha mai ai ia lakou e hana aku, oia ka lakou e hooko aku ai.

 

            A i kela wa hoi i ku lmai ai kela ame keia ka@e mawaena o ua poe la, a haawi mai la i ka lakou mau hoohiki ana ma ka inoa o ke Akua, e hooko pono @oa lakou i na alakai ana ame na kauoha ana a ko lakou alakai opio.

 

MOKUNA VI

 

Ka Lele Kana ana mai a na Powa—Ka Hoolala Pale Kaua a Ma-kamu---Ka Hopena 

 

            I kela wa huli mai la ke kahuna pule a olelo mai la imua o Ma-kamu:

 

                “Ano, e ke alakai opio, heaha la kau kanoha mua loa e haawi maikai ia makou?  Ua maopopo loa, ua ae makou e hakaka a e paio aku i kela poe powa, aole kanalua i koe ma ia mea.  Aka, heaha la ka makou hana mua?  E no@e anei makou maloko o keia hale me ke pani paa loa ana i kona mau puka komo ame na puka aniani, mak ek koo ana aku ia mau wahi me na pauku @aau mumui, a o na puka aniani hoi e olokea aku me na laau oia ano hookahi?”

 

                “Aole pela ko’u manao” wahi a Makamu i pane aku ai, me ka hoomau ina aku, “Aole oia ka’u mea e alakai aku ai ia oukou.  Manao au he alahele maikai no ia; aka e lilo ana nae ia nana-ana a kakou i mea e pau ai na hale e ae o oukou i ke puhiia i ke ahi, a hao wale ia aku hoi ka oukou mau holoholona ame kekahi mau waiwai e ae o oukou.  Eia ko’u manao, e hele maoli aku no kakou iloko o ka ululaau e hakaka ai me lakou.  E hoouna mua aku nae oukou i na wahine ame na keiki a oukou, me ka oukou mau waiwai makamae, maluna o na kaa noloko o ka ululaau ma keia huli hope aku nei o khi kulanakauhale nei o oukou.  O na kane ano palupalu o oukou ame na keikikane liilii lawa keia hana e pili ana no ka palekana o ko oukou mau ohana.  A ma ka wa e nalo aku ai lakou mai a oukou aku, oia ka wa e maikai loa ai ka kakou paio ana me na powa.”

 

            Elike me keia mau olelo a Ma-kamu pela no i hookoia aku ai me ka awiwi nui e na kane, na wahine ame na kamalii o ua wahi kulanakauhale la.

 

                I ka hala ana aku o na wahine me na keiki ame na elemakule iloko o ka ululaau mahope aku o kahi kauhale o ua poe la, o ia ka wa a Ma-kamu i ka hea aku ai i na kane kino oolea apau i hiki ko lakou nui i ka iwakalua e hele mai me ia, me na oo, na kipikua ame na kopaia noloko o ka ululaau, kahi hoi e moe ana ke alanui a na powa e holo mai ai mai ko lakou hale kakela mai.

 

                Alakai aku ia ua wahi Ma-kamu nei i ua poe kanaka la a komo iloko o ka ululaau, a hala he wahi mamao iki o ka lakou hele ana aku maloko o ua ululaau la, ku iho la o Ma-kamu, nana ae la kona mau maka ma kela ame keia aoao o ke alanui, a olelo ae la ia i na kanaka:

 

                “Eia kahi a’u i makemake ai e kukulu kakou i pa-kaua kupaianaha loa no ke kokua ana ia kakou ma keia kaua mawaena o kakou ame na powa.”

 

                O keia wahi a Ma-kamu i koho ai, oia kahi ana e hoolala ai i kana hana, he aneane hapalua mile ka mamao mai kahi kauhale mai.  A aia hoi ia wahi ma kekahi wahi pouliuli loa o ka ululaau.

 

                Oiai hoi, ua kapoo aku la ka la ia wa, nolaila, ua ho-a ae la ua poe nei i mau ahi lamalama ma ia wahi i ike pono ia iho ai ke aino o ka hooko ana aku i ka hana i makemakeia.

 

                Aia nohoi ma na aoao a i elua o ke alanui e ulu punenee a puukiuki pu ana na laalaau liilii, a he aneane hookahi haneri iwilei ka loihi o kahi o ke alanui i paa i keia ano laalaau, ma na aoao elua o ke alanui.

 

                Mawaenakonu ponoi o ke alanui, e holo ana mai kekahi aoao o ke alanui a kekahi aoao kauoha aku la o Ma-kamu i na kanaka e eli i auwaha nui.  He umikumamalua kapuai ke akea, a he ewalu kapuai ka hohonu.  He umi poe kanaka a Ma-kamu i hoonoho aku ai ma keia hana.  O ke koean iho hoi o na kanaka, kauoha aku la ia lakou e hele e okioki i na kumulaau loloa e ku ana ma kela ame keia aoao o ke alanui.

 

                O ke ano nae o ka lakou oki ana, oia no ko lakou oki ana ma ke kumu o kela ame keia kumulaau a hiki i koe liilii loa ana o kahi e paa ai ke kino o luna ae o ke kumu.  A ma ia ano, e ku ai ia mau kumulaau me ka makaukau loa e hina iho, oiai he wahi uuku loa kahi kuleana i paa ai.  He umi ka nui o na kumulaau i okiia ma ia ano.  Elima ma kekahi aoao a elima ma kekahi aoao.  A o keia mau wahi hoi o ua mau kumulaau la i pau i ke okiia ae la, ua paa aku la ia i na laau punenee e ulu ana ma kae o ke alanui:

 

            Mamua nae o ka hoomaka ana o na kanaka e oki i ua mau kumulaau ‘ia ua kauoha o Ma-kamu ia ua poe kanaka la e hoopaa i mau kaula ma na wahi kiekie o ua mau kumulau la, a e moe ana ia mau kaula he elima ka nui, maloko ae o na lau laau hihipea, a hoea i kahi aoao o ke alanui, a pela nohoi mai kekahi aoao mai o ua alanui la a hoea ma kekahi aoao.  He mau kaula huki a hoohina kumulaau keia i hanaia ai pela e ka noonoo kuliu a noeau o kahi Ma-kamu Gerema.

 

                Mahope iho o ka paa ana o keia mau kaula, i ookiia ai na kumu o na laau elike me ka mea i hoikeia ae la.

 

                Ma ka wa hoi i hohonu ai ka lua a ka poe eli lua, ua olokeaia iho la he mau kumulaau oolea iki maluna o kona waha, me ka kau pu ana iho o na lala laau liilii e uhi ana a paa maikai ka waha o ua luna ‘la, alaila, uhi hou iho la ka lepo maluna oia wahi.  Ua hanaia iho la hoi ka lepo a iliwai like loa me ka honua palahalaha o ke alanui.  O ke koena iho o ka lepo ame ka opala, ua hoonalowaleia aku la mai waena aku o ke alanui a nalo iloko o ka ululaau.

 

                O Ma-kamu ponoi ka mea nana i hana i keia hoopapalu ana i ka waha o ka lua.  Mamuli o ka panaiki o kona wahi kino, ua hiki i na lala laau maluna iho o ua lua la ke paa ae ia kona kaumaha@i me ka haiahi ole ana iho o ua mau lala laau la, aka, ma ka hoomaopopo ana o Ma-kamu, aole i lawa ka ikaika o ua mau lala laau la e paa ai i ke kaumaha o kekahi lio hookahi e maalo ae ana me ka malie loa ma ia wahi.

 

                I ka pau ana o keia hana, ua huli ae la na wahi Ma-kamu nei a pane aku la i na kanaka.

 

            “E, auhea oukou, o keia iho la ka papu kupaianaha loa a’u i olelo mua aku nei ia oukou; a o kela mau kumulaau a kakou i noke aku nei i ka okioki a i paa hoi me na kaula, o lakou na pukuniahi hoopahu e palupalu ai kela poe powa ia kakou.”

 

            He mea oiaio, ua piha mahalo maoli kela poe kanaka no ka nui o ka ike ame ka noeau o ko lakou alakai opio.  Ua ike maopopo iho la lakou i ka makaukau pono maoli o na hoolala ana a ua wahi alakai op[io nei o lakou.

 

                Ma ka wa i pau, ai keia mau hana a ua poe nei, ua hoea ae la i ka wanaao ana.  I keia wa ua hoonohonoho ae la o Ma-kamu i koua poe kanaka ma kela ame keia aoao o ke alanui, e paa ana lakou i na piko o na kaula i hoopaaia ai i na kumulaau, me ka makaukau loa ana e huki mai me ka hikiwawe loa ke haawi ia aku ia lakou ke kauoha.

 

                Ua kauoha aku la nohoi o Ma-kamu i ua poe kanaka la, ma ka wa e komo mai, ai ka huakai a na poe a aneane paha e hapalua like o lakou e kaa mai maloko o na palena o kahi i ku ai ua kumulaau a lakou e hiki mai ai iloalo a ma ka wa hoi e ikeia ai ka haule ana o kekahi o ua poe powa la iloko @ ka lua, oia ka wa e huki ia mai ai na kumulaau elua e pili ana ma ka huli o ka auwaha e ku ana i kahi kulanakauhale o ua poe la, alaila, ma ia wa hookahi nohoi e huki ai na kanaka i na kumulaau elua ma ka aoao maloko nei o ka ululaau, ma ka huli o ke alanui a na powa i hele mai ai, a mahope iho na kumu laau e ae.  A i ka pau ana o na kumulaau i ka hina, oia ka wa e puka aku ai lakou me ka lakou mau mea kaua a hoouka aku i na powa i koe, ina he poe kekahi o lakou i koe aole i pepe i na kumulaau, a i poholo aole paha iloko o ka auwaha.

 

            I ke ao loa ana ae, ua paina iho-la lakou i ko lakou aina kakahiaka, alaila, noho aku la no kela ame keia mea o lakou, ma ko lakou mau kulana iho, a kali aku la o ka hiki mai o ka wa e hoea mai ai ko lakou mau enemi.

                                                                                                                                                (Aole i pau.)

 

                                                                                                --------------

 

Ke Aloha o kuu Makuahine

 

------------

           

KE ALOHA O KA’U MEA I ALOHA AI,

 

---------

 

Ka Mana o ke Aloha

 

-----

 

He Moolelo Walohia.

(Unuhiia e Hoolale-a-Ka-Ua-Kukalahele no “Ke Kilohana Pookela o ka Lahui Hawaii.”)

 

-------

 

            Ua ku aku la o Alice imua o ke Kauna Berene me ka makau ole ame ka hopo ole nohoi.

 

                He kilakila ame ka haaheo kona kulana ia wa, a me he mea la, he anela ia mai ka poiuiu mai o ka lani kona ano apau ia manawa.

 

                He mea maopopo nae, ua like ka makolukolu welenia o kana mau huaolelo i pane aku ai imua o kana kane, me ka welenia o na hauna huipa oolea i hahauia aku malauna o ua kane la ana e kekahi lima dolea a pukani.

 

                Me ka huila o na onohi maka o ua Kauna Berene nei, no ka nui launa ole mai o kona inaina, pane aku la ia me ka leo nui okalakala, me ka aaki paa ana iho hoi o kona mau ku’i:

 

                “E keia wahine, e malama loa oe i kau me a e kamailio mai nei ia’u.  E malama loa oe ia oe iho.”

 

                “Ua makaukau loa au i ka malama ana la’u iho me ko’u lawe ole ana mai i kau oleloao.  Aole i kana mai ka nui o ko’u akaaka no kau mau olelo i hoopuka mai la.  Aole loa oe i ike iki, i keia hora a’u e ku nei ma keia wahi, ua oi aku ko’u ikaika mamua o kou.  Ke hooweliweli mai nei oe ia’u, aka, heaha la ia mea ia’u nei.  Ua hoike aku nei au imua ou me ka hookamani ole, he keu oe a ke kanaka hohe wale.  Ua hiki loa ia’u ke hoolilo ia oe i mea ole, ke manao au e hana pela.”

 

                Aole hoi i kana mai ka huhu o ua Kauna Berene nei no keia mau olelo a kana wahine.

 

                Ua pii ae la ka ula ma kona mau papalina a holo aku la ia imua o Alice me ka wiliwili ana ae i kana puupuu lima.

 

                Ia wa i kuemi hope iki aku a@o Alice, me ka pukui ana ae o kona mau lima ma kona umauma, a nana mai la oia i ke Kauna me na onohi maka wiwo ole, oiai hoi ka ui mahiehie e hooheno ana i kona mau helehelena; alaila, pane mai la ia:

 

                “Nokeaha hoi oe i ku iho la?  E ku’i mai nohoi oe ia’u.  Owai kou mea nana i papa aku nei, aole oe e pepehi mai ia’u?  E hana mai oe maluna o’u elike me kou makemake puuwai omokoko e keia kanaka.  Ua ike aul, ua makemake loa oe e pepehi mai ia’u – e kui mai ia’u, aka, nokeaha hoi oe i hooko ole mai ai ia manao ou?  E ke kanaka hoho wale!  Aole loa e hiki ia oe ke hoopa mai i kou lima maluna o’u, oiai ua ike no oe, i kou hana ana pela ua hiki ia’u ke hoopii aku ia oe imua o ka Aha Hookolokolo e hookaawaleia au mai ia oe mai, a ma ia ano e haule poho ai kou manaolna e loaa ka pono ia oe ma o’u nei.  E hai aku au ia oe, o kou waiwai, o kou lako ame kou hanohano e noho nei i keia wa, aia no ia maluna  o kekahi kahua popopo loa, a ua ike no oe ia mea.  O keia ke kumu nui nana e kaohi nei ia oe, aole e kau mai i kou lima maluna o’u.  O kau hana i hoolala ai, oia no keia, ua eli oe i kekahi lua-meki no ka hoopoino ana i kekahi poe e ae ina hoi ia he mea nou e pomaikai ai.

 

            “Ua kuhihewa loa oe,”  wahi a ua Kauna nei i pane aku ai me ke ano akakuu iki ana iho o kona inaina.”  Aole o’u wahi manao inaina iki nou, aka, no kou pono wale no i hoao ai au e hoike aku i kou noho mana ana maluna ou, ma ke ano he kane au nau.  Aka, he ehaeha nae kuu naau no ka nawaliwali haalelel loa o kou manao.  Ua mamina loa au ia oe.”

 

                “Elike anei keia mamina ou ia’u, me kou mamina ana i kuu makuahine?”

 

                “O ko makuahine no kau mea e kamailio mai ai?  E ake no oe e kamailio mai no ko makuahine.”

 

                “Auwe!  Nowai la ka au e kamailio ai imua ou?  Aole anei no kuu makuahine, ka mea au i hana ino ai; ka mea hoi au i hahao ai iloko o ka popilikia me ka naau eleele loa i mea no’u e mare ai ia oe?”

 

                “Heaha no la hoi kou mea i hoole ole mai ai, aole hoi oe e mare mai ia’u?” wahi a ua Kauna nei.

 

                “Ua hiki io no ia’u ke hoole, aole au e mare ia oe; aka, o kuu nana ae hoi a o kuu makuahine, ko’u mea nana i luhi mai kuu mau la opiopio mai, aole hiki ia’u ke hoole i ka mae ana ia oe.  Ua oi aku kuu aloha i kuu makuahine mamua o kuu nana ana ia’u iho.  E lilo au i moepuu na kou manao eleele i pakele ai kuu luaui makuahine.  O kou makemake loa e mare ole au ia oe i mea e ku ai kau ma-kaia maluna ona.  Aole loa oe i ike pehea la ka nui ame ka ikaika o ke aloha o kuu makuahine iloko nei o’u.”

 

            “O ka’u mea wale no e hoomaopopo nei, oia keia o oe ka’u wahine, ua mare ia oe ia’u, a e hana ana au elike me ka hiki ia’u i mea nou e hauoli ai.”

 

                “No ka hauoli au e manao nei e haawi mai oe ia’u mamuli o kau mau hana e hana mai ai no’u nei, he mea ole loa ia mea ia’u, aka, owau ka mea hiki e haawi aku i mea nou e hauoli-ai, oia hoi, e loaa ana ia oe, ma keia mare ana iho nei o’u ia oe, ko’u kuleana waiwai o loko o ka waiwai o kuu makuakane hanai, ka mea i haawi ia mai ia’u i kela ame keia makahiki, a ua kuleana oe ia mea i keia wa.”

 

                “Aole au i mare ia oe no ia mea.” 

 

                “Alaila, i mare mai anei oe ia’u no kou ike ana e loaa ana ia’u he mau haneri tausani dala ma ka wa e make ai kuu makuahine bapatema?”

 

                Elike me kekahi pipi i hoouiwa loa ia no kona ike ana i kekahi welu ulaula, pela ua Kauna nei i uiwa ae ai, a ku malie iho la ia me ka pane leo ole.  Alaila, hoomau mai la no o Alice i ke kamailio ana:

 

                “Aole paha oe i manaoio iki ua ike kahiko au i keia manao eleele ou i ae ai oe e mare ia’u, a i hana ai hoi oe i ka hana hooweliweli i kuu makuahine i mea no’u e mare ai ia oe.  O kela waiwai au e kuko nei oia kuu ikaika, o ka pohaku paa naue ole ia e hiolo ole ai au ia oe.”

 

                Ma ke leo ano hoomalimali a malie hoi me ke akahai, pane aku la ua Kauna Berene nei:

 

                “E hoolohe mai oe e Alice.  E hai maoli aku au ia oe i ke kumu o kuu mare ana ia oe.  He oiaio no kau i olelo mai la, o kela waiwai hooilina e loaa mai ana ia oe, oia io no ke kumu mua loa i komo mai @@@@ e mare ia oe.  Aka mahope iho nei, ua lilo ia mau miliona dala e loaa mai ana ia oe i helu elua no na kumu oiaio maoli i ae ai au e mare ia oe.  O ke kumu nui loa a’u i ae ai e mare me oe, oia ko’u ike ana aia iloko ou he uhane maema a hanohano loa.  O kekahi kaikamahine opio i like me oe ke ano, i alana iaia iho no ke aloha ona i kona makuahine, ma ka mare ana i kekahi kanaka i like me a’u nei ke ano, he oi pookela kela o na wahine i pono ke mare ia e kekahi kanaka.  A mai kela wa mai a’u i ike ai ia haawina maikai lua ole iloko ou e kuu Alice, oia ka wa i paa loa ai kuu manao, e lilo au nau, a o oe hoi na’u.”

 

            “He keu hoi keia o ke kanaka akamai nui wale i ka pelo.”  Wahi a Alice i noonoo wale iho ai no iloko ona.  “Aka,” wahi ana i hoomau aku ai i ka noonoo ana, “ua maopopo loa ia’u, aole wahi aloha o keia kanaka ia’u”  Alaila, me ka leo nui pane mai la ia imua o kana kane:

 

                “Aohe paha a kaua mea i koe.  Keike nei au ua mihi oe no kou pupuahulu hoa, a ke ik nei hoi au ua pau au i wahine nau mamuli o ke kanawai.  Ua hiki oe ka hana aku elike me kou makemake me ko’u mau wahi loaa makahiki i keia wa, a ma ka wa hoi e ili pono mai ai kela mau dala maluna o’u, ma ka wa e make aku ai kuu makuahine, ua hiki no ia oe ke hana aku ia mau dala elike me kou manao. Maloko hoi o na palena i ae ia ai oe e ke Kanawai o ka aina.  He mea makehewa wale no ia kaua ke hapai hou mai ia na ano olelo ame na hana elike iho la me keia.”

 

                Iaia i kamailio mai ai i keia mau huaolelo, ua huli ae la ia a hele poloei aku la no ka ipuka o kona rumi, a malaila, huli mai la ia a kunou mai ia me ke ano puanuanu hoihoi ole o kona mau helehelena i kana kane.

 

                                                                                -----------------------

 

MOKUNA VIII

 

--------

            E kuu makamaka heluhelu, i ka panee awiwi ana ae o ke au o ka manawa, ua lilo iho la kela manao uilani wiwo ole o Alice i ikeia e kaua ma ka mokuna i hala ae nei i mea nawaliwali.

 

                Ua nawaliwali pu mai la nohoi kona ola kino. Ua ano owi mai la  kona kino.  E puana mau ae ana ia i kela ame keia wa ana e noho mehmeha ai i keia mau mamala olelo:

 

                “O ka make kuu maha,

                Malaila pau kuu ehaeha,

                A nalohia ae na kumakena,

                A’u e auamo nei nona---“

 

                Elike hoi me ka pua mimino i omilo ia a pau kona hie, pela no kona ano apau i keia wa.  Aka, aia no nae na hookonini manao ho=oolea ana ke oni la no iloko ona, aka, he oni ana no nae ia na kekahi owili manao i hoopuniia e na haawina o ke kaumaha ame ka luuluu.

 

            Ma ka Poaha ame ka Poaono e hele mau ai oia e halawai me kona makuahine, a o na hora ana e noho pu ai a e launa pu ai me kona makuahine ma ia mau la, oia na hora hauoii loa i loaa iaia.

 

                E hele ana nohoi oia me ke Kauna ma na aha hanoli apau e haawila ana ma Parisa, i kela ame keia wa e hiki ole ai iaia ke alo ae mai ka hele ana ku ma ia mau anaina.

 

                I kekahi wa e hana ana oia i keia hana i mea e hoonana ia ai kona noonoo i hele a haaweia me ka kaumana ame ka luuluu.

 

                I kekahi ahiahi, ike aku la ia ia Madama Lamagereta, ka makuahine o Geoki Lamabereta, ma kekahi anaina hulahula i konoia mai ai oia e hele aku.

 

                I kela wa holo aku la oia, me ka manao ohaoha o ke aloha e punohu maikai ana iloko ona, me ke manao e puliki a e apo aku ia Madame Lamabereta, aka, i kona ike ana mai nae iaia nei e holo aku ana, oia kona wa i hoohuli mai ai i kona kua iaia (Alice) a hele aku la ia (Madame Lamabereta) a noho pu iho la me kekahi luahine, a kamailio pu iho la hoi me ia.

 

            Ua like me kekahi pahi puhaka i pahuia mai iloko o kona puuwai, pela ka makolukolu puanuanu o ka eha i loloku mai iloko ona.  Hele lomaloma wale aku la lno ia a hoea ma kekahi kihi ano mehameha o ke keena hula, malaila holoi ae la ia i na waimaka i hiolo iho ma kona mau papalina.

 

                Ma ka wa i mama iki ae ai kona kaumaha, hele aku la ia a loaa ke Kauna Berene, a hoike aku la iaia e hoi laua, oiai, ua loohia oia i ka nawaliwali.  I kekahi la ae, hele aku la ia e ike i kona luani makuahine, a hoike aku la iaia no ka mea a Madame Lamabereta i hana mai ai imua ona, a no keia hana olelo aku la o Alice i kona makuahine:

 

                He keu nohoi ke aloha ole o Madame Lamabereta ia’u!  Heaha la hoi ka’u hewa nui i hana aku ai iaia i haawi mai ai hoi oia i kona kua ia’u.”

 

                “E kuu Alice.” Wahi a ka makuahine i pane mai ai, “E hoomanao oe na hoehaeha loa ia ko Josephine puuwai no kana keiki.  Elike nohoi me ko’u aloha ia oe, pela nohoi kona aloha i kana.  No’u nae keia hewa nui.  Aole au i hai aku ia Josephine i ke kumu o kou mare ana i kela kanaka puuwai eleele.  Aka @ hele koke ana au e ike iaia.”

 

                “E mama, aole o’u makemake e lohe hou ia oe e hoopuka mai ana imua o’u no ka mea e pili ana i kuu kane, ma ke ano he kanaka puuwai eleele ia.  E hemolele kou mau lehelehe e kuu mama aloha mai ia ano olelo mai. Ua lawa kaua i ka hewa ana i hana mai ai maluna ou ame a’u.  E hoomanao oe e mama, o ka’u kane la ma ke kanawai, a owau nohoi kana wahine ma ke kanawai.  E mama, e malama no oe i ka maemae o kou kulana.  Na’u no e kamailio nona.”

 

            Mahope iho hoi o ka hal ana o kekahi wa o ko Alice noho ana ma ka home o kona mau makua, ua huli hoi aku la ia no ka home o kana kane.   A ma ia wa i haalele iho al o Barona wahine Maraceli i ka hale a hele aku la me ka awiwi nui no kahi  o ka ohana Lamabereta.

 

                I kona halawai ana a hui pu ana me Josephine, pane aku la ia:

 

                “E kuu Josephine, ua ike paha oe kuu kaikamahine i ke ahiahi o nehinei?”

 

“Ae.  Ua hoike mai oia i na me  a pau imua o’u, me ka helelei ana iho o kona mau waihaka ma kona mau papalina.”

 

                “He oiaio, he wahi hana kekahi a’u i hana ai i mea lo no paha e ehaeha ai kona noonoo.”

 

                “Auhea oe e kuu hoalona, aole nohoi i kana mai kou lokoino ia Alice.”

 

                “Aole au i kamailio iki iaia.”

 

                “Ae; oia kekahi hana lokoino a aloha ole nohoi au i hana mai ai ia Alice.  Aole hoi oia wale no, aka, ua haawi oe iaia i kou kua.  Aole i kana mai kou aloha ole i kuu kaikamahine.”

 

            “A pehea la ka au e hana ai?  E ku anei au imua o ke Kauna wahine Berene a kunoi aku au iaia, me he mea la ua aloha ole hoi au i ka hua ponoi o ko’u puhna?” wahi a Josephine i pane mai ai me ka leo puanuanu hoihoi ole.

 

                “Aauwe! E Josephine, aole loa oe i ike i ke kumu i hai-na ai o Alice iaia iho elike me keia ke ano.  Aka e hai aku nae au ia oe i keia wa i na mea apau i maopopo ai ia oe.”

 

                Me na waimaka e haloi ana ma namaka, ame  ka leo ano haalulu, hoomaka aku ia o Madame Maraceli e hoike i na mea apau e pili ana i ke kumu o ko Alice mare ana i ke Kauna Berene elike nohoi me na mea i hoakakaia ae nei mamua.

 

                I ka lohe ana o Madame Lamabereta i keia moolelo Walohia, ua ano e ae la kona mau helehelena poai ae la ma kona mau onohi maka na pohina kuluwaimaka, ame ka leo aloha pane aku la ia imua o ka Barona waine:

 

                “Pehea; ua hana anei o Alice ia ano hana elike me ia?  Ea, aole ia he wahine no keia ao, aka, he anela paha kona hoa like.  Ua alana ola i kona kino i mea e pakele ai kona luaui makuahine mai na hana puuwai eleele mai a kela kanaka.  Nolaila e hele aku ana au e ike ia Alice a e noi aku i kana kala ana mai la’u no ka hewa a’u i hna aku ai iaia.  A hea la ia hoea ae i ka hale?”                     (Aole i pau)

 

 

Hoolaha Kumau

 

-----

                       

Ka Ayer Laau Kunu

-----

 

            No ke Anu, Kunu, Ma’i @@ ka Puu Puu Eha, Anu  ame ka Ma’i Ai Ake hoemaka hou.  Aohe lua @ @@ ai @@ Laau Kunu a Ayer.  O keia k@ laau kunu kaulana loa i ikeia ka hoo@olea @ na lapaau ana maloko o ka Oihana Lapaau, a ua apono loa na Kauka lapaau ana ia i ka aai a@a i ka pale lah@@ahi i pili aku ai ka ma’i wawahi @ ka @@@ paakiki e kunukunu a e !!!  puu, hoopau i ke kunu ana @@@@ka oluolu.  Ma ke ano laau pa@@@ kokoke loa noloko o ka @@@@AYER LAAU KUNU ka h@@@@Aohe lua o keia laau no ka h @@@ ke Kunu Ho, Kunu Kalea, @@ ame na ma’i apau o ke Ak@@@ loohia mau ai ka poe opiup@@@ ohana i palekana, ke ole e @@@ kou

 

KA AYER LAAU KUNU

 

---OIA HOI---

 

KA AYER CHERRY PECTORAL

 

I homakaukauia

 

DR. J.C. AYER &  CO

Lowell, Mass., U.S.A.

 

            E makaala loa no na laau @@@@   like kumukuai emi.  Ka inoa o @@@ laau, oia ka AYER CHERRY PECTORal.  E ikeia ana keia inoa @@waho o ka wa-hi, a maloko noh@@ kino o kela ame keia o@@@.

 

                                                                                                ------------------------------

 

Ke pookela o na laau no ka @@  mea, ka hooulu ana me ka @@ nanai ana i ka lauoho, oia@@@

 

Ayer Laau Hoolu Lauoho

 

            Aole e kepia ke poo, oia na ma’i puu puu, aole hui helelei ka @@@ @@  @@aloohaha mai ka lauohe @@@ nawe a ano hina mai, alaila @@@@ laau e hoi@@ i hou ae a kona @@@@ a hooulu lupalupa ae la i @@@ Ma na wahi apau, o keia Laau @@ Lauoho @ Ayer ke poukela ia i punahele a i @@@@ @@@ ame na keonimana.

 

Ayer’s Hair Vigor

 

I homakaukauia @

 

Dr. J.C. AYER, Lowell Mass., U.S.A.

 

 

Hollister Drug Co. Lt

Na Agena ma ka @@@ Hawaii

 

-------------

 

 

Kakela Me Kuko

 

Ka Halekuai Nui

-----O NA-----

 

Waiwai Like Oke

-----O na Mea---

 

HANA KAMANA A PA@

 

Na Lako Pili Hao Kukulu @@@

                Na Kepa bela,

                                Na L@i Ilio,

                                                Na Kaulahao Ilio,

                                                                Na Pahi,

                                                                                Na Upa,

                                                                                                Na Kop@@@

                                                                                                                Na Pu@@@

 

Na Palau Lio

=====================

 

Na

Mea Mahiai

Na Au Ho, Na Au Koi,

Na kua bipi, Na lei bipi, Na kala@@@

Na uwea pa, Na kaa palala

Na mea pi@la, Na

Ipuhao

 

Makau ME Aho Law@@@

 

                        Na Iliwai                                               Na Pake@@

                        Na Kula                                                 Na Pake@@@

                        Na Hulu Pena                                     Na Kapu@@@

                                Na Pulumi                                           Na Paud@@@

                                Na Pena me Aila                               Na Kuka@@@

                                Na Kopa                                               Na Uwik@@

                                Na Aila Mahu                                     Na ipuk@@@@

 

Mikini Humuhumu Kalana a

 

Wilcos & Gibbs

Hookahi Lop@

 

KA REMINDGTON, Elua L@@

 

            A me na ukana he nui @@@ kela a me keia ano.

 

Kakela me Kuke@@@