Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 1, 8 January 1899 — Page 1

Page PDF (1.34 MB)

This text was transcribed by:  Lawrence Gersaba
This work is dedicated to:  Judith Nalani Kahoano Gersaba

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

BUKE XXXVIII.  HELU 1.

HONOLULU .  POALIMA, IANUARI 8, 1899.

NA HELU APAU 2736

 

Hoolaha Loio.

 

W.C. Achi.                  Enoch Johnson.

ACHI & JOHNSON,

LOIO!  LOIO!  LOIO!

Keena Hana, Helu 10 aoao Komohana

Alanui Moi.

 

W. R. KAKELA

Loio a he Kokua ma ke Kanawai

HE LUNA HOOIAIO PALAPALA.

2270

 

LYLE A. DICKEY

Loio a he Kokua ma ke Kanawai.

Notari no ka Lehulehu.

E hookoia na hana pili kanawai apau

mai na Mokupuni mai.

Kihi o Alanui Betela me Moi.  Pahu

Leta 786.  Telepona 806.

 

Hoolaha Kumau.

 

Papa!  Papa!

Aia ma kahi o

LEWERS & COOKE

(Lui Ma.)

Ma ke Kahua Hema o na Alanui

Papu me Moi.

 

E LOSS NO NA

Papa Nouaiki

O kela a me keia ano.

 

Na Pani Puka............

Na Puka Aniani........

Na Olepelepe............

Na Pou......................

Na O'a........................

Na Papa Hele...............

Na Papa Ku.................

Na Papa Moe..............

 

Na Pili Hale

O na Ano apau.

A me na

Wai Hoo hinuhinu Nani

O Na Ano Apau.

 

Na Palaki o na Ano he Nui Wale.

Ke haiia aku nei oukou e na makamaka a pau, ua makaukau keia ma makamaka o oukou o hoolawa aku me na mea a pau e pili ana ma ka laua Oihana no ka

Uku Haahaa Loa

E like me ka mea a holo ana mawaena a

Loaa a me ka Mea Kuai.

E Holo Mai o Waa no Oukou Iho.

 

  Ua olelo mai o Mr. Elisha Berry o keia wahi, aole he laau e ae i loaa ai iaia ka oluolu nui ame ke ola hikiwawe ana nohoi mai ka Rumakika mai elike la me ka Laau Hamo a Kamalena (Chamberlain's Pain Balm).  Ua nui launa ole kona uluhua no ka nui o ka eha o'eo'e a konikoni mai kona papakole aku a ke kuli a hiki wale i kona hamo ana i keia laau hamo, a o ka loaa no ia iaia o ke ola.  B.F. Baker, mea kawili laau, St. Paris, Ohio.  E kuaiia ana e na poe kuai laau lapaau apau.  O Benson, Smith & Co., na Agena o Ko Hawaii Pae Aina.

 

Ke Aloha o kuu Makuahine

KE ALOHA O KA'U MEA I ALONA AI

Ka Mana o ke Aloha.

He Moolelo Walohia.

(Unuhiia e Hoolale-a-Ka-Ua-Kukalahale no

"Ke Kilohana Pookela o ka Lahui Hawaii."

  "I ka Poaha," i pane aku ai ka Barona-wahine Maraceli.

  "Alaila, e hoea ahu ana au ilaila ma ia la."

  He elua paha la mahope mai o keia halawai ana o ka Barona wahine Maraceli me Josepine, ka luaui makuahine o George Lamabereta, e noho ana o Alice ame kona makuahine maloko o ka rumi humuhumu, a e hana ana laua i kekahi halii pakaukau i humu lau ia, me ke kamailio ana nohoi ma kekahi mau mea e pili ana i ua halii pakaukau la.

  I ke kani ana o ka hapalua o ka hora 2 o ka auina la, ua kiei mai la ka Barona wahine ma ka puka, a ia wai ninau aku ai o Alice iaia:

  "E Mama, e hoea mai ana anei kekahi mea ia nei i keia la?"

  "Ae."

  "Ina pela, e haalele mai oe ia'u, a e hele aku oe e kali ma ke keena hookipa, malia ua kokoke loa mai kona wa e hoea mai ai i ka hale nei."

  "E Alice, ma keia rumi no a kaua e noho pu nei e hookipa mai ai au i kuu malihini."

  Ia wa no i hemo mai ai ka puka, a hoike mai la kekahi kauwa i ka inoa o Madama Lamabereta.

  "E olelo aku oe iaia e komo mai ma keia keena." wahi a ka Barona wahine i pane aku ai ke kauwa.

  I kela wa hoi i ku ae ai o Alice iluna me ka haikea ana o kona helehelena ame ke ano pioo ana ae o kona amo apau, me ka maopopo ole o kana mea e pane ai.

  Komo mai la hoi o Madame Lamabereta me na hiohiona o ke aloha e mohala ana ma kona mau helehelena, a hele pololei mai la ia ma kahi a Alice e ku ana me ke pihoihoi nui.

  "Alice," wahi a ua Madame Lamabereta nei i pane mai ai, "e kuu keiki, e hele mai oe i puili aloha aku ai au ia oe.  I hele mai la au e noi aku i kou kala ana mai, oiai ua hana hewa loa aku au ia oe.  Alice, come to my arms."

  I kela wa hoi, huli ae la o Alice, me ke pihoihoi nui, imua o kona luaui makuahine a pane aku la:

  "E Mama, e Mama, ua hai aku ka oe iaia i na mea a'u i hoike aku ai ia oe."

  "E kuu keiki, ina ua hewa au, kou Mama nei, no ka hana ana pela, alaila, e kala mai no oe ia'u, aka, aole hiki ia'u, kou mama nei, ke uumi iho iloko o'u i ka hana hiwahiwa lua ole au i hana ai no'u nei, a waiho hoi ia Madame Lamabereta iloko o ka nohona kuhihewa, ua aloha ole maoli oe ia George, a ua hoowahawaha hoi oe i kona luaui makuahine."

  Alaila, me ka hiohiona i haliiia iho e ke aloha, huli ae la o Alice imua o Madame Lamabereta a ninau aku la:

  "I hoihoi nou mai nei anei oe i kou aloha i o'u nei?"

  "O kuu puuwai holookoa ka'u i lawe mai la imua ou, e Alice."

  "Thank you very much.  O ka'u noi ia oe, e kuu makua maikai, o kakou ekolu wale iho la no kai ike i keia mea huna.  Aole pono e hoikeia aku keia mea huna ia George.  O ka'u noi keia ia oe.  Nolaila, no ke aloha o ka'u mea i aloha ai, mai hai aku oe iaia i keia mea."

  Me na waimaka hoi e haloi ana ma na maka o Madame Lamabereta, a oiai nohoi oia e paa ana ia Alice, ninau mai la ia:

  "Alaila, ke mau nei no anei kou aloha i kuu George?"

  "Me ka oiaio loa," wahi a Alice i pane aku ai, "ua kuni paa loa ia kona aloha iloko o kuu puuwai, e iho aku auanei au iloko o ka lua kupapau kona me ke aloha poina ole a'u i aloha ai nona.  O Dear George! you may never see me again!! (E George aloha e! aole paha oe e ike hou mai ana ia'u!)

  "Ke ae aku nei au i kau noi, e kuu kaikamahine.  Aole io no au e pono e hai aku ia mea iaia, o lilo auanei ia i mea nona e hoopilikia ai iaia iho."

  "Ae; he mea pono iaia ke noonoo hou ole mai no'u.  E hoopoina loa oia ia'u.  He mea pono ke komo iloko ona ka manaoio ana ua aloha ole aku au iaia.  Oh, my poor loving George!"

  "E hana aku ana au i na mea apau e manaoio ai oia, ua nele oe i ke aloha nona.  Ua maopopo loa, ina e ike ana ia i ke kupaa ana o kou aloha nona, alaila, aole loa ia e manao nui ana no ke ola ana ma keia ao."

  "Ke manao loa nei au, mamua o kona hoea ana mai i ka aina nei. aole au e loaa mai ana iaia.  O kuu kinowailua paha kana e ike iho.  Auhea oe, e kuu makuahine, i hoi mai oia a i ninau mai oia no'u nei no kana Alice, e hai aku oe iaia, aohe ana Alice i koe, ua hala ia - ua mae - ua pau - ua puanuanu."

  I keia wa hoi i ku ino ae ai o Adele ka luaui makuahine o Alice iluna, me ka puili ana ae o kona mau lima, a pane ae la:

  "E Josepine, ke lohe ae la anei oe i kana mau olelo" - a kahe iho la hoi kona mau waimaka ma kona mau papalina - "ke makemake loa nei oia e make e oia mamua o ka hoi ana mai o George.  O, my poor child."

  "Alice, nokeaha la oe i hoike mai ai i keia manao houpuupu wale, a hoolele hauli nohoi imua o'u nei ame kou makuahine?"  wahi a Madame Lamabereta i pane iho ai, me ka hoomau ana aku nohoi i ke kamailioa ana. "Eia no oe i kou mau la opiopio, na la hoi i kupono ole ai ka make e kaili aku ia oe mai keia ao aku."

  "Aka, heaha la auanei ka'u mea e ola ai?" wahi a Alice i ninau ae ai ia Madame Lamabereta.

  Ua ike iho la ua Madame Lamabereta nei ua hoopuka mai o Alice i keia mau huaolelo me ke kuoo ame ka oiaio maoli, a ua lilo ia i mea hookaumaha loa i kona noonoo.  O ka luaui makuahine keia o Alice. ua palulu ae la ia i kona mau lima i kona mau maka, a uwe iho la me ka ehaeha, oiai hoi o Madame Lamabereta i puliki loa aku ia Alice me ka olelo ana aku:

  "E kuu kaikamahine, mai noonoo iki oe i kakahi manao elike me kau i hoike mai nei.  Aole e Alice.  E hoomanao oe i kou mama ame kou papa, a ia'u nohoi."

  "Aole no au e poina ia oukou apau; aka, ke ike nei nae au, ua like ka a ana o ke kukui o ke ola iloko nei o'u me kekahi ipukukui i hele kona a ana a homimi, e emi mau ana hoi kona a ana i kela a me keia wa.  Aole au i ike pehea la ka loihi o keia hoonawele ana aku o keia mau ama o kahi ole. iloko o'u nei?"

  He mea oiaio, ua emi pu mai la ke kino o ua Kauna wahine Berene nei. a o kona helehelena ui keia na kahuli ano e loa ae la ia a hoike mai la na moali o ka mai maluna ona.

  Ua like iho la ke Kauna Berene i keia ano e loa ana o kana wahine, a hoomaopopo koke iho la ia ina e mau aku ana keia ano e ana o kana wahine, alaila, he mea maopopo loa e make kike ana ia mamua o ka make ana o kona makuahine Bapatema, a e lilo ana hoi ia make e ana o Alice i mea e nele ai oia i na miliona dala elua e ili mai ana ia Alice, koe wale no ka hanau ana mai o kekahi keiki mai a Alice mai, ke hanau keiki hoi oia.

  Nolaila, aole oia i makemake iki e make e o Alice mamua o ka make ana i kona makuahine Bapatema.  Ua kii aku laia i kekahi o na kauka lapaau akamai loa o Parisa e hele mai e nana i ke ano o ko Alice ma'i.

  I ka nana ana hoi o ua kauka la ia Alice, ua hoike mai la oia i kana ike imua o ua Kauna Berene nei, he ma'i hiki ole ko Alice ke hoola ia, oiai, aole kona he ma'i maoli, aka, he mai kona aia iloko o kona noonoo ponoi iho kahi i hana ai, a i hoomailo ai hoi i kona ola, a oia ano ma'i, aole hike ke hoolaia, koe wale no ka loaa ana he manao maikai mai a Alice ponoi mai.  O ka hana maikai loa e hana ai oia ko laua haalele ana iho ia Parisa; a e hele aku laua ma kekahi mau wahi e ae o Europa no ka hoolanalana ana ae i ka ikaika iloko ona.  O ka mea maopopo nae, e loaa ana no paha he mau makahiki iaia e ole ai, aka, he manawa wale no nae nona e make ai.

  Nolaila, i kekahi la ua kamailio aku la ke Kauna Berene ia Alice no kona makemake e hele makaikai i na wahi kaulana o Europa no hookahi makahiki okoa, a ua lilo keia manao i hoopukaia aku imua o Alice i mea nona e kaumaha loa ai.

  I kona wa nae i waiho aku ai i keia manao imua o kona mau makua, ua hoike mai la laua i ko laua manao, ma ka olelo ana mai iaia o ka hana pono loa ia ana e hana ai, a no ia mea ua ae aku la ia i ko laua manao.

  He mau la kakaikahi mahope mai, ua laulaha ae la ka lono maloko o ke kulanakauhale o Parisa e hele makaikai aku ana ke Kauna Berene me kana wahine opio ma na wahi kaulana o Europa, a e hala ana ia laua hookahi makahiki okoa ma ia huakai kaahele.

  He oiaio, ua haalele iho la laua ia Parisa a holo aku la laua no Italia, a mailaila aku hoea aku laua i Venisa, a mai ia wahi aku hoi hou mai laua no Italia a hala loa i Sepania, a pela laua i hele ai ma na wahi ano nui o ka aina o Europa a piha ka makahiki okoa.  I ko laua hiki hou ana i Parisa hanau iho la o Alice he wahi keikikane, a he aia iho la kona inoa o Ekemona.

(Aole i pau.)

 

KE KULANA AUPUNI

no ka Panalaau o Hawaii.

NA KANAWAI I HOOPAUIA

Na Poe Koho Balota no ke Kau Koho ma

Novemaba 1899 ae nei.

KA WA AHAOLELO MUA

MA KE KAI MAU.

Hoopauia ke Kiure hui.

HOONOAIA NA KAI LAWAIA.

O ka Poe Ike i ka Olelo Beritania ke

Noho i mau Hoa Ahaolelo.

(Hoomauia.)

NA HALE O NA LUNAMAKAAINANA.

  Pauku 35, 36 me 37.  He kanakolu ka nui o na hoa o ka Hale, a e noho lakou no elua makahiki.  E hoopihaia ana na hakahaka ma o ke koho balota kuikawa.

  Pauku 38.  Eia na Apana koho Lunamaloaainana.  Ka Mua: Puna, Hilo ame Hamakua; ka lua, Kau, Kona ame Kohala; ke kolu, na Mokupuni o Maui, Molokai, Lanai ame Kahoolawe; ka @ kela wahi apau o Oahu ma ko hikina ame ka hema o Alanui Nuuanu ame ka laina e moe ana mai ke ala o ua alanui la i hooloihiia aku, mai ka Pali ae o Nuuanu a i ka Lae o Makapuu; elima, o kela aoao apau e waiho ana ma ke komohana ame ka akau o ka Apana eha; eono, Kauai ame Niihau.

  Pauku 39.  Penei ka hoonohonohoia ana o na Lunamakaainana.  Apana ekahi. eha Lunamakaainana; Apana elua, eha Lunamakaainana; Apana ekolu. he eono Lunamakaainana; apana eha, eono Lunamakaainana; apana elima, eono Lunamakaainana; Apana eono, eha Lunamakaainana.

  Pauku 40.  Na mea e kupono ai e lilo i Lunamakaainana: he kane kupa oia no Amerika Huipuia; 25 ka nui o kona mau makahiki; ua noho ma ka Pae Aina, ekolu makahiki; he waiwai kona aole i emi iho ka waiwai io malalo o $500, a i ole ia, he loaa makahiki hoi, aole emi malalo o $250.

NA KAU O KA AHAOLELO.

  Pauku 41, 42, 43.  E noho ana ke Kau mau mua loa ma ka Poakolu ekolu iloko o Feberuari, 1900, a ma kela ame keia elua makahiki mahope aku.

  Pauku 44.  He 60 na la e noho ai ke Kau; aka, ua hiki no nae i ke Kiaaina ke hooloihi aku a piha na la he 90, a e kapaia he Kau Kuikawa.

  Pauku 45.  O ka pauku e hooholo ai i ke Kanawai, "E hooholoia e ka Ahaolelo o ka Panalaau o Hawaii."  O na hana apau o loko o ka Ahaolelo e lawelaweia no ma ka Olelo Beritania.

  Pauku 46, 47, 48, 49, 50, pili i ke poo o ke Kanawai, ka heluheluia ana, ka hooiaia ana ame ke kakauinoaia ana.

  Pauku 51.  Ua hiki i ke Kiaaina ke vito i ka bila Kanawai, ame kekahi mahele o ka Bila Haawina.

  Pauku 52, 53.  E hooholo loa ia no ka Bila Kanawai ma ke kapaeia ana o ka vito e ke Kiaaina ma o ke koho ana'la a ka elua hapa-kolu o na hoa o kela ame keia hale.  E lilo no ka Bila Kanawai i Kanawai mamuli o ka vito ole ia ana, a kakauinoa ole ia ana paha.

  Pauku 54 a hoea i ke 56, pili i na haawina dala.

MANA KAU KANAWAI.

  Pauku 57.  Aole hiki i ka Ahaolelo (Legislature) ke haawi aku i kekahi ahahui i hoohuiia (corporation), hui, a i kekahi kanaka paha i kekahi pomaikai, pono a kuleana kuikawa a kaokoa paha, me ke apono ole ana o ka Ahaolelo Nui (Congress; aole nohoi ia e haawi aku i na palapala hoohui (charters) kuikawa, aka, ua hiki nae iaia ke haawi aku ma ke kanawai pili laula, e ae ana i na kanaka e hoohui ae ia lakou iho i mau aha i hoohuiia no ka hana ana, a pela aku.  Aole e aeia kekahi oki mare, aia wale a ua noho ka mea noi maloko o ka Panalaau i hookahi makahiki mamua o ke noi ana.  Aole e aeia ka oihana lotere, a o ke kuaiia ana paha o na tikiki lotere; aole e hookaawaleia ke dala o ka lehulehu no ke kokua ana a hoopomaikai ana hoi i kekahi kula pili hoomana, a i kekahi kula paha, aole i kaa holookoa kona mana malalo o ke aupuni; aole hiki i ke aupuni ke hoaie aku i kona inoa maikai no ka pomaikai o kekahi hui i hoohuiia; o ka huina nui o ka aie e aie ia ai e ka Panalaau, a o kekahi mahele aie paha iloko o ka makahiki hookahi, aole no ia e oi aku mamua o hookahi pa-keneta no ka waiwai io o ka waiwai i auhauia; o ka huina aie apau o ka Panalaau aole no ia e hoomahuahuaia aku a kaa aku mawaho o ehiku pa-keneta o ka waiwai io o ka waiwai i auhauia; o ka huina aie hoi o kekahi i mahele aie, aole no ia e oi aku mamua o ekolu pa-keneta o ka waiwai i auhauia.  Aole e kauia kekahi kanawai no na hana i hala e mamua.

  Pauku 58.  Ua hiki i ka Ahaolelo ke hoonoho i mau taona, kulanakauhale (city) ame na mahele aina e hooponopono kulokoia ana e lakou iho, a e haawi aku hoi (ka Ahaolelo) i mau kanawai hooponopono kuloko no ia mau wahi.

  Pauku 59, 60.  Aole e hopuia na poe koho balota ma ka la koho balota. a e hookuuia hoi na koa mai ka lakou hana mai ma ia la.

  Pauku 61.  Ke ano e koho ai i na Lunamakaainana.

  Pauku 62.  Na mea e kupono ai na poe koho i na lunamakaainana: I kane kupa: ua noho iloko o ka Panalaau i hookahi makahiki, a ma ka apana koho balota noi i ekolu malama mamua iho o ka manawa no ka hoopaa ana i ka inoa ma ka papa inoa koho  balota; he 21 ona mau makahiki; ua hoopaa i kona inoa ma ka papa inoa koho balota o loko o kona apana; ua hookaa i kona mau auhau; hiki ke heluhelu a kakau i ka olelo Hawaii a olelo Beritania paha.

  Pauku 63, 64.  Pili i ke ano e koho ai i na Senatoa, a pela pu hoi me na mea e kupono ai ka poe koho no na Senatoa.  He mea pono ke loaa i na poe koho balota no na Senatoa mawaho o na mea e hookupono ana no ke koho ana i na Lunamakaainana he waiwai paa aole emi kona waiwai malalo o $1000, a i ole, he loaa makahiki kona o $600 ma ka makahiki mamua iho.

  Pauku 65.  Aole keia kekahi mea maloko o ka Panalaau i pili aku i ka pualikoa aina. a aumokukana paha. e koho.

  Pauku 66.  Pili i na kanawai koho balota i hoikeia ma ka Buke Kanawai Kivila i hooponoponoia ai e Loio Ballou o Honolulu nei, a ua hooponopono hou ia hoi ua mau kanawai la.  Ua hoopauia na Papa Nana Koho balota o keia wa, a na ke Kiaaina e koho ana he poe Papa Nana Hou, he ekolu mau hoa o ka papa, a e noho lakou no ka manawa o eha makahiki.  He 40 la mamua ae o ka la koho balota. e hoopuka no ke Kiaaina he olelo kukaia koho balota.

  Pauku 67.  Ua hiki no i ka Ahaolelo ke hoololi i na palena o na apana koho balota, a hoonohonoho aku hoi i na Senatoa ame na Lunamakaainana.

KE KIAAINA.

  Pauku 68, 69, 70.  Ua haawiia ka Mana Hooko i ke Kiaaina i hookohuia no eha makahiki; aole e emi iho kona mau makahiki; aole e emi iho kona mau makahiki malalo o ke 35; e noho ana ia maloko o ka Panalaau; oia ka alihikaua nui o na pualikoa; he mana kona e kala ai. (a pela aku), me ke kaukaiia ana no nae no ka ka Peresidena olelo hooholo; mana hoi kona e kaohi i ka palapala kuu kino. e kukala i ke kanawai koa.  O na mana apau ame na hana i loaa i ka Peresidena o ka Repubalika o Hawaii, a i ole ia, i kekahi kuhina paha, ua kau aku ia mau mea apau maluna o ke Kiaaina.

  Pauku 71, 72, 73, 74.  Pili i ke Kakauolelo o ka Panalaau (Kuhina Nui), ka Puuku (Kuhina Waiwai), ka Loio Kuhina, me na mana maaumau i loaa ia poe, ma na aupuni Panalaau, a pela pu hoi me ka lakou hana.

  Pauku 75.  E mau no na Kanawai o Hawaii e pili ana i na Aina Aupuni.  He mau hoololi i kekahi mau inoa e pili ana i na Sila aina, ma ka olelo Beritania, elike me "Royal Patent," ua hoololiia ae la he "Land Patent," oia hoi ka "Palapala Sila Nui" ma ka olelo Hawaii," na "Komisina Aina Aupuni" i "Kuhina Kalaiaina."  Aole e haawiia ka hoolimalima o kekahi aina mahiai, kuaiia aku, a hana hou ia paha e ke Aupuni o Hawaii no ka manawa i oi aku mamua o elima makahiki, a hiki i ka wa e kauoha ai ka Ahaolelo Nui.

  Pauku 76.  E mau no na kanawai e pili ana i na aina mahiai ame na ululaau; koe wale no ka lilo ana o ka oihana buro mahiai ame komisina ululaau i ke kanaka i kapaia kona inoa he Komisina Oihana Mahiai me Ululaau."

  Pauku 77.  Ua hookaawaleia he $15,000 no ke kokua ana i ke Kuhina Oihana Mahiai no ka huli ana i na Kanawai no na aina, na ululaau ame ka oihana mahiai o Hawaii.

  Pauku 78.  Ua lilo i ka Luna o na Hana Hou na hana a ke Kuhina Kalaiaina e pili ana i na alanui ame na hana o ka lehulehu, a pela pu hoi me na hana a ke Kuhina Waiwai e pili ana i na pailata ame na luna awa.

  Pauku 79.  Luna Nui o ka Oihana Hoonaauao, e ili maluna ona na hana a ke Kuhina Hoonaauao.

  Pauku 80.  Ka Luna Hoola ame kona hope, maluna o laua na hana o ka Luna Hooia Nui ame kona hope i keia wa.

  Pauku 81.  Ana aina. maluna ona na hana a ke Ana Aina Nui o keia wa, koe wale no nae ke ana huinakola: me ke kilo lani ana, ma ka Pae Aina.

  Pauku 82.  Makai Nui kona mau hope, o lakou ke lawelawe i na hana a ka Ilamuku ame kona mau hope.

  Pauku 83.  Na ke Kiaaina. me ka ae ana o ke Senate. e koho i ka Luna Kanawai Kiekie ame na Lunakanawai e ae o ka Aha Kiekie, na Lunakanawai Aha Kaapuni, Loio Aupuni, Puuku Waiwai, na Komisina o na Aina Aupuni me Oihana Mahiai, na luna nui o na hana hou. luna nui o ka oihana hoonaauao. luna hooia ame kona hope. Ana Aina Aupuni, Makai Nui. na hoa Papa Ola, na Komisina Papa Hoonaauao. na hoa o ka Papa Luna nana Paahao, na papa hoopaa inoa koho balota ame na luna nana koho balota. ame kekahi apa pili aupuni e ae i hoonohoia ma ke Kanawai.  Ua hiki i ke Kiaaina ke hoopau i kekahi luna aupuni. koe na lunakanawai. ma ka hoopii luna nui lakou e hoopauia ai. He eha makahiki e noho oihana ai. koe nae na Lunakanawai o ka Aha Kiekie, e lawelawe lakou i ka hana oiai e mau ana ka pono o ka lakou hana; na lunakanawai kaapuni. he eono o lakou makahiki e noho ai, a o na luna o na papa komisina apau na ke kanawai e hoakaka ko lakou manawa noho oihana.  O na uku o na luna Aupuni e koho ole ia e ka Peresidena.  na ka Ahaolelo e hoakaka ia mea, aka. o na uku nae o na lunakanawai o ka Aha Kiekie. aole e hoemiia oiai ko lakou manawa e noho oihana ana.

(Aole i pau.)

 

  He 24 Pauku i koe, alaila, pau loa na mea e pili ana i keia mahele.  Ma keia pule ae e pau loa ai.  A eia hoi ma ko makou pepa o keia la, na hoololi o kekahi mau Pauku o keia Bila Kanawai a ke Komisina. elike me ia i hoololiia ai e ke Komite o ko na Aina e o iloko o ka Ana @  e.  e nana aku ma ke poo "Na Hoololi no ka l2  Kanawai a ke Komisina."

 

 

E IMI I KE KUMA.

Na Huaale a Doan no ke Kikala Haneenee me na Puupaa.

  Ma na la i au wale ae nei. ua oi loa aku ke kuai nui ia o na laau hano ame kapili mawaho iho o ka ili. mamua o na laau inu maloko. no ke kuhihewa ana o na kanaka o kahi e ikeia ae ana o ka eha ma ke kino, oia iho la no kahi o ka ma'i.  Mamuli Noi o ka loaa ana he maha a he oluolu iki ia lakou. manaoio loa iho la lakou ua pololei ka lakou kau ana i ka laau. nolaila. kali iho ia lakou o ka wa e hoea kou mai ai ua eha la; eia nae, aole lakou i hoomaopopo iki. aia no ua ma'i la ke moe malie la iloko o ke kino.  O ke kikala hanenee. a kua eha paha. aole ia he eha mai ke kikala. a mai ke kua ponoi ae paha. aka. he eha ia mai na puupaa mai. a o ka laau kupono, oia no ka laau e loaa ai na puupaa. a e hana hoi ka laau i kana hana a holo lea maia wahi. mamua o ka loaa ana he ola.  E ola ana ka eha ame ka hu'i o ke kua mamuli o ka loaa hou ana he ola a he ikaika hoohana i na puupaa. a pela i nalohia aku ai ka eha.  He mea oiaio, aohe mea pohihihi e ae. a paakiki nohoi o ka paio ana elike me ka hoopaakiki ana o ko lakou mau noonoo iho, mamuli o na mea i ike maka maoli ia, aka, o ka poe nae i manaoio i ka makou e hoike aku ai no ka mea e pili ana i ke kikala hanenee, ke hauoli nei lakou, no ko lakou hana ana elike me ka makou mea i hoike aku ai.  Ua loohia iho la o Mr. Charles Belman, e noho ana ma ka Helu 80 Alanui Academy, Amsterdam, a ua noho kakauolelo hoi oia noloko o ka halekuai lako pa o Bell no na makahiki he nui. Penei kana olelo: "Ua eha ia kuu kua no elima a eono makahiki i laha ae nei, a i kekahi wa, na hanenee maoli ko'u kikala a nui nohoi ka ena.  Ina e kulou iki aku imua e eha ana au. aole o kana mai. He eha ano nununu ke popoi ana ma ko'u kikala. a loaa pu aku la kuu mau puupaa.  Aole loaa iki ia'u he moe maikai ana maluna o kahi moe.  E loaa mau ana nohoi au i ke anu, a e noho mau ana kela anu ma ko'u kua.  Lohe iho la au ke ola o ke ola o ke kikala hanenee i na Huaale a Doan no ke Kikala Hanenee ame na Puupaa. ua kuai aku la au i poho hookahi. Aole i kana mai ko'u pahaohao loa i ka ike ana iho iloko o hookahi pule ua loaa mai la ia'u ka maha, a hoomau mai la no au i ka ai ana ia mau huaale, a ua aneane au e ola loa i nei wa mai kela ma'i kahiko mai o'u, a he maikai hou ko'u ola kino.  Ke olelo nei au, he laau maikai loa keia no ka mea i loohia i ka ma'i o na puupaa."

  E kuaiia ana na Huaale a Doan no ke Kikala Hanenee ame na Puupaa popilikia e na poe kuai laau lapaau apau.  Kumukuai 50 keneta no ke poho.  E hoounaia aku no ma ka eke leta, e Hollister Drug Co., na Agena, Honolulu, ma ka wa e loaa mai ai ke kumukuai.

  E nana i ka hu olelo "Backache" ma ka inoa, a e haa ele aku i na owili i paa ole ai keia inoa.