Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 5, 3 February 1899 — Ke Aloha o kuu Makuahine KE ALOHA O KA'U MEA I ALOHA AI Ka Mana o ke Aloha. He Moolelo Walohia. [ARTICLE]

Ke Aloha o kuu Makuahine

KE ALOHA O KA'U MEA I ALOHA AI

Ka Mana o ke Aloha.

He Moolelo Walohia.

(Unuhiia e Hoo!cdf-a-h'a-Ua-Kukahihah no "K? Kīluhana Pookeln o kaLahni ll<ncaii ") MOKUNA IX. Noiio iho la o Robata e paina im me George ma ia aiiahi. Ua kamailio iho la nohoi laua me ka maikni ame ka oluolu. O na ano apau o George ma ia wa e kamailio pu ana me konaihoaloha, iul hoike 'nuii no ia i ka olualu o kona mau heleihelena. ame ka laeliae maikai o kona noonoo, aka, ma ia wa hookaiii no n'ae, he leuoo ke ano o kona mau onohi maka. Ua 'hiakilo pono 1-ea aku la 'hoi kona luaui makiiahine iaia 'i na wa apau. B nana pono ana oia i kona helehelena ame ke ano o kiana kamail'io ana; a ma kana hoomaopopo aiia iho, ua hoea mai ka nanaina kuoo o kana keiki mamoili o ka waioMia kaikoniikonu o kona naau no ka miuke ana o Aliee, «}. no ia mea. ua mohaia maikai ae la kona mau noonoo. 0 Robat)a nohoi kekahi i hoomao popo i keia m'ea, a ua lioopauia ae la hoi kona £nau manao pihoihai no kona hoaloha.

I ka hora umi oia po, 'hiaalele iho la o Robata i kona h'oaloha, a ma ia wa nohoi i hoi aku ai o George no kona rumi, a haule aku la m'aluna o kona wahi moe, me ka wehewehe ole ana ae i konia mau lole. 0 Madame Lamabereta ihoi keia. ua hoomau iaku Ia no ia i ke kiaji ana no kana keiki, a ma ka .hona umikiKmamakahi paha oia po, hoi aku la ia no loko o kona rumi. Haule iho la koma mau kulii ilalo, a puie aku la oia i ke Akua, me ka naau aloha, no knna keiki: "E kuu Akua," wahi ania i 'hoopuka ae ai, oiai hoi na waimaka i haloiloi ae ai ma kona mau maka. "e aloha mai oe i ka'u keiki, e haawl Oe iaia i ka naaii, i- k&kooia ai o;u A\oko 0 kona hawaliwali, i hoomamaia ae -hoi kona naau kaumaha, a i hiki ai iaia ke auamo hoomanawanui ae i na ehaeha 1 haawe iho maluua ona! B ke Akua, ka Makua aloha, e nana oluolu mai oe maluna ona, a e hoomalielie mai i kona uh'ane kanikau a ehaeha. E kiai Oe iaia i keia po, e hoopakele iaōa mai loko mai o na hana e hoopilikiaia ai kona kino, a e alakai pono iada ma na wahi apau ana e hele aku ai. Nolaila, e ke Akua ke waiho nei au iaia iloko o ka poho o kou limia. a Nau auanei e kiai maalahi mai iaia i keia po."

I ka amene ana o ka pu!e a ua Ma(lame Lamiabereta nei, ua iioi aku la ia e hiamoe. Aole neihoii i liuliu iho, pauhia loa ia aku la oia i 'ka ilniamoe. Aka, ma ia iiora, aole i hiamoe o George, e alia ana no ia ma ia wa. I ka'hele ana a kani ka hora 12 o ke aumoe, ala ae la ia, lalau aku la ia i pahi puhaka a 'hookomo iho la ma ke eke imaloko o bona 'kuka. Alaila, hoo- ! komo iho la ia i pu panapana ma ka [ pakeke o hope o kona lole wawae, a ' haialele iho la ia i kona rumi, me ka maiie loa. Aole hoi i liuliu, hoea aku la ia i ka 'hale o ke kanaka kiaii puka pa. Kikeke aku Ja ia ma kona pani puka. Ala mai la ua kanaka nei a wehe ae la i ke pani o ka puka pa. Oiai hoi ia (George) i puka aku ai a hele aku la ma ke alaaiui, oia ka wa a kekaihi wahiine i holokiki aku ai noloko o ka rumi o Madame Lamiabereta, me ka'hooho kapalila ana ae: "B Mama e, e mama! o ko'u ike 11111 ana aku la no 1a ia George e pu-ka ana mailoko aku nei o ka pal" Me ka puiwa ame ka hikilele nui, lele ino mai la ua Mada>me lia'mabereta nei mai luna mai o kona moe, ua hele hoi kona mau helehelena ia wa a aiai elike me ke adai o kekahi kii pdhaku mabala. Holo aku Ia ia ma ka puka nniani a ka wahine kauwa e ku ana me ke pihoihoi nui, a nana aku la ia iloko o ka pouli e aaki paa ana ia wa, aka, aole oia i i'ke aku i kekahi mea, koe wale no ka pouli anoano e papuihea mai <ana, a i ahona i ke kehau e koaniani palanehe ana ia wa. Me ka nwe kapalili ana, hina mai la ua MatjQme Lamabereta nei i hope, a ina aole i hopu mai ka waihiine kauwa lawelawe iaia, a paa ma kona lima, ina ua haule oia iluna o ka pai>oliele. I keia wa hoi, i ioalaia aku ai na kauwa apau o loko o ka hale, liaawiia aku la ke kauoha ia lakou e liele aku e ihai'li ia George. Ua hooko aku la lakou i keia leo kauoha me ke piihoihoi aui. Ua pau o loko o ka pa i ka 'iiuliia, hoea iwaho i ke alanuii, aole i loaa o George. Ua hoike mai la ke kanaka kiai puka, ua ike oia i kona wehe ana i ka puka, iie ma» minute pokole wale no mamua iho, a hookuu aku la oia i kekahi kanaka iwaho, me ka maopopo ole nae iaia konia ano. Ma ka wa i pohala ae ai o Madame Lamabereta mai kona maule ana, hele a'ku la ia me ka uwe ana iloko o na rumi o loko o ka hale, e uwe ana me ka ehaeha, a iioopuka ae la nohoi oia i kekaihi mau huaolelo: I

"Heaha la ka'u e hana ai? Aahea la kuu keiki? Aloha ;ino ao ka 'hoi kui> kane? Aole k;i maua e i<ke'hou ana i ke keiki a maiua? O! Poor George'. Where are you? Dear! Dear!" Hele aku la uo ia « hoea i ka eunii o kana kane, ike ak<u la i ka waiho niai o k'a imoe, aohe kanaka o luna. ia wa uwe aku !a ia, holo aku la ia a kalele iho ia maluna o na uluna i •kipaep'.ieia ma ke poo o ka moe, a uwe iiho la: 'E piapa! E Papa! Ka makua pauaho ole o kuu keiki. George is no more with us. Ua ihaia ia ma keia aoao. ua imi aku oia ia Aliee i ke ao uhane. No'u no ka hewa. Aole no au e pono e h.i«.lele iaia. I kiai tia no ia paha hoi e a'u, ina no la ho-i aole e loaa mai keia pilikia, Ua ike aku hoi au i ka maikai 0 konu mau heleihelena, eia k», ua *alakai hewa ia au eia -hoomaeniae maka 1 hoikeia mai e ia. Nokeaha no la hoi i hiki o!e ai ia'u ke hoomaopopo i keia mea?" 1 ke kani «Jia o ka hora 4 o ka wanaao. hooaina aku la ia ii ke>kahi kauwa, e k'ii 'ki Robata de Malatere. Aale i liuliu iho, hoea mai la ia. I kona hiki ana mai. na hepu oku ]\i o Ma<lame L<amabereta i kona lima. a huki iiku la iaia i ka rumd o >George, a kuhikuhi aku la iaia i kaihi holowau P'U panapana a George, aohe pu oloko. Al'awu ae la, nohoi ua Madame Lamaber&ta nei mu ka'hi e kau mau ai o ka pahi puhaka, a/ia <hoi, ike aku hi ia, aohe ua pahi la malaila, a hooho ae la ia: " "E Ro]>ata, ke 'ike a'ku lia oe, aohe kana isu panapana, aohe nohoi kana pahi puhaka?" A uwe ae ia uohoi ia. a iiiolo iho ki na waāmaka ma kona mau papalinu.

Ku iho Ia o Robata me ka noouoo nui an'i iloko iho ona. He oiaio, ua haalele iho kona hoaloha o George 'i ltona rumi, a "ua 'hele akn la ia mai ka hale aku o kona mau makua, a ua lawe pu aku hoi oia me ia he pu panapona a he pahi panhaka. No ka lawe anei i kona ola iho? A 'hala he mau sekona o kona hooholo'hoio hikiwawe ana i»kona noopoo, ia wa huli aku la ia a jnana pono aku la ia Madame Laimiabefeta, ame ka leo kuoo, pane aku la ia: "B Madame, ina i heie aku o George me ka manao e 'lawe i kona ola iiho, elike paha me kau e neonoo hopohopo nei, aiaila, aole au-anei e nele kona waiho ana iho i kekahi leta aloha hope loa ia oe ame koūa makuakone. He kanaka o George, i hoopihala me ka puuwai koa a wiwo ole, ihe kanaka ia me ka uhane maemae e Mka ol« y io.'a ke h<aua i 'kekaihi hana eieel.i loā nie kona heiike ole an<a mai i ka makuahine ana i aleiha ai, i wahi huaolelo aloha hope. Ma<lame, aoie o'u manao i hele oia me keia mau meia lawe ola no ka lawe aua ae i kona o'la raa kor:a lima iho." "A ina pela," wahi a Madame Lamabereta i haili mai oi imua o Robata. "nokeaha Ia oia i kiwe aku ai i keia mau mea hoeha?" "He keehina ia o ka maka'a'a i laweia ae e George. E hoomanao oe, >he kanaka ko«a oia, a ua maa oia i na jnea paahana oia ano. Aole ona waihi kanalua iki, he mau enemi no paha kona 0 Parisa nei; a o kekahi hoi, ua kamaaina no oia ia Parisa nei, ma ke ano he kulanakauliale kela 'i piha me na poe powa a koiohe. Nolaiia, o kona paa ana i keūa imau mea me da, he me>a Sa e hoike mai ana, aole oia i makemake e hoomaunauna wale ia kona ola. me he meuiu kaika la i ihiki ole ke pale ia.ia iho." Me ka olino ana mai o na hiahiona maik'ai malun:i o Madam«e Lannbereta, pane mai la ia: "E Robata, ke kamailio mai nei oe imua o'u i na ihuaolelo e hoomamaia ae ai ko'u pioloke, a e loaa ai hoi ia'u ka manaolana, aole o George i haalele dho i kona ihome nei, no ka lawe ana ae i kona ola." "Ua hookupilikiiia no ko'u noonoo no keia haalele honua ana o George 1 ka hale nei, elike me keia ke anio; aka, o ko'u noonoo ano e ana nae nona ma ke ano, ua lawe paha oaa i kona ola iho, aole i komo mai da mea iloko 0 ko'u uhane. Ua ike no au, ihe kaoaika ia i hoopihaia kona naau i ke aloha makua oiaio, aole loa oia e iha&lele mai ia olua, me ka 'huaolelo ole e ihoiike awa 1 kona aloha hopē loa ;no oiua, oiai o ke alahele ana e hele aku aii, ke manao oia e hana pela, he alahele ia no kona ike hou ole ana ia olua, a pela hoi olua iaiia."

I ka malaimalama ana ae, hele aku la o Robata e ihuli i kona hoalollia. He mau hora <hoi mamua aku, ua ih&la ak» la ke kanaka kaihu kaa ame kekahi kauwa lawelawe o loko o ka 'hale e hull ia George, a ua hoi anai laua me ka nele. Ma ka wa i ihala aku ai o Rdbatas ua noho iho la o Mia<iame Lamabereta me ka uwe ana ame ke kali ana nohoi, me ka naau ehaeha o ka h»i mai o Rbbata, a o kana keiki aloha paha. j MOKUNA X. ! ! E makamaka iheluhelu, maanei e huli ae kana a amua. aku ia Greorge Lamabereta. O keia po a George i haalele iho ai i kona home, ka hale o kona mau makua, oia kekahi o na po pouli loa 1 ike ia ma ke kulanakauhale o Parisa. Ua uhi paapuia ae la ka lewa e na ao 3caalelew eleele, a ano hakumakuma, a oia kekahi kumu i hooikaika. nui ae i na welelau makani kehau, e pa ae me ke ano oolea maloko o ke kulanakauhale. Me he mea ia, o ka hora 1 ponoi pa- ; ha ia o ua po la, aia 'hoi o Oeorge ke

he!e la he mau'kapmi le-hulehu loa ka mamno mai ka hale mni. Alawa ae la ia i ka penaha lani. aia hoi. ike ae la ia i ka oliuo puawena mai o ka m?.hina pr.Ua aiunoe mawaena o na ao hakumakuma, a nalowale hou aku la. Aole i liuliu, lohe ae la ia i ka nu a ka makani mawaena o na laau ame ua hale, a lohe pu ae 'la nohoi 'ia i kekahi mau ieo uwe kuwo o kekahi miau ilio. Aka, aole i hookauluaia mai kona mau kāpuai, ua kainoe aku la no ia no mua no ka pa ilina kupapau. Ilele pololei aku la 'ia ia tua kahi no lina i hoaiilona ai nm ka pa, i ka auiua la mamua iho, >kti iiho la ia. Huli ae la ia ma o a maanei o ke alanui. e hakilo aua hoi o kona 'ike aku i kekahi mea kino ola e hele mai ana. Aka, •aole n'ae oia i ike aku i kahi mea. Maanei, paa iho la ia i kona houpo, huli ae la kona mau maka i ka lani, a pane ae la ia: "E kuu Akua, o oe no kuu kiai auie kuu l>uu!honua. ina ua hewa au ma keia ihiana ana, alaila, Xau no auauei " hookolokolo mai ia'u." la \va unuhi ae la ia i kekahi mau kui hao loloa mailoko mali o kekah.i opeope i hookomoia ma kekaihl pakeke o konia kuka, a me kekahi pohaku i ioaa iiho ai iaia ma ka ihaha ana, kakia aku la oia i na. kui 'iloko o ka papalina o ka pa pohaku i palaina puna ia. 1 ka pau ana, uia opiopi ae la ia i kona koloka, a hoolei ae ia ma kooia kua. Lalau aku la iq i ke kul hao e pa<a ana maluna ioa o kah'i ana i kakia aku ui i ua poe leui la, a hehi aku la kona wawae akau i ke kui mua loa malalo, a pii aku la ia a kau maluna o ka pa. Aohe keia he nin.au pohihi'hi ia'ia ma keia pii ana, oiai he kanaka hi no ke kai a ua mama kona mau wawae i ka pii'ia'na i na kaula likiai o ka moku.

Kau keia iluna o ka •h.okua o ka pa, aole nohoi i Ihiliu lele aku 'la ia a haule ilalo ma ka aaao imaloko. Alaila, iiele aku la ia mawaena o na uiu 'laalaau aeaeia ame kekahi mau laau e ae, me kona naoneo o!e ae 'i ka uwe Jvoanoano a ka makani e au ana mawaena o na kumuLaaii pa'ina o loko o ka pa •ilina. Hookaihi mea nui e haale a>na iloko o kona puuwai, oia 110 "Ke aloha o kana mea i 'aioha ui."

Aloa, iaia'nae i huli ae'ni, i kekah'i wa. a nana ae i na kumu laau ame na kupapau e kuku ana ma kela iame keia wahi e 'h'aule aku ai na ;ike ana a kona mau maka, me he nnea la.he imau kino kanaka oia 'kana e ilee aku ana. Me he mea la, ua ike aku ia i kekahi mau k'inowailua e naholo ae aiia mawaena o na 'he kupapau. A i keliahi wa, ua aho uiuhiia ae la kona noonoo, a puana wale ae la no ia: "K lakou nei e naholo ae nei, ua ike anai oukou i ka uhane o 'ka'u mea i aloha ai? Ua ike anei oukou i kuu Aliee?" Aka, o ka nu >a ka uluulu makani, oia kana i iohe ae, me ihe mea la, iiokio o kela mau sekona e ulnpuniuia ana kona uoonoo, ua like 'kela ni> a.na la ka makani ana i iohe ai, me 'he aka pahenehene ana la mi k-e kan'akia. Eia nae, i ka mohala maikal hou ana ae o kona noonao, hoomaopopo iho la ia, he owe wale no ka ia na ka makani holo pioo o ka wanaao. Poor Georgee! Hoomaai aku la no ia i ka hele ana, a hiki. i kona ku ana imamua pono o ka ihale-iua i waihoia a1 ke kino kupapau o Aliee. He wahi ihale pohaku ia i hana-ia me he wahi halepule uuku 1«. Aia 'hoi ma ke alo ponoi o ua wahi hale r.ei, ma kaupaku, he kia pohaku kea. Malalo iho oia wahi, ihe mau kii anela eluia rae na pu puhi. A e pili aku ana i na umauma o ua mau kii anela nei elua, he pohaku ma>bala keokeo i kakauia me na -huaolelo "Ka Ilina Ohana." Ku tho la keia ma ia wah.i me ka haalulu, oni kapalili pihoihoi ae la kooa houpo, a ku'i lana kona puuiwai me ka ikaika loa. Paa iiho la kona iima hema i kahi e hakui ae ana kema puuwai. Ae; u>a piha loa o"ia, nokamea, noonoo iho la ia iloko ona, ima ka olelo ana: "AiOle anei he hana weliweii loa keia a'u e hana nel? Aia nnaioko o keia hale ikah'i !l ;moe ai o ke kino o ka wahine l kuleana ole ai au ma na kamawai o ke ao nei, ame ke ianawai ihoi o ke Akua, a eia nae au maanei ke ku nei me he mea la he kuleana ko'u? Aka, oiai e hoomamao mai ana ke kanawai o ka aina ia'u mai ke kuleana iana maluna o kona kino puanuanu, a pelia nohoi ke kanawai o ke Akua; aka, o ke kanawai nae o ke aloha, ke ume aku nei no ia ia'u i oe.'a la. O kuu kokoke aku ka 'ma kahi i waiho ai kona kino, a hoopa aku hoi au i kona pahu kupapau puanuanu, a hanini iho o'u laau mimaka maiuna iho o kona pahu, ua lawa ia, no ka ihoomaalili ama mai i ka ehaeha mokumokuahua o kuu aloha nona. Ae—kuu aloha pau ole ia oe, e A'liee— dear--dear Aiiee."

Oiai ia i iiooma'ha iho ai i kana hookaukau <ana iloko iho ona, ia wa no i hakui ae ai o loko ona, me ihe mea la ua lohe oia i kekahi leo e hea mai ana iaia, a o na mapuma olelo ana i manao ai ua lohe aku ia, dia keia: "E kuu aloha —e aha ana oe e ka'ulua nei. Come to me!" Me he mea la <no o ka leo ponoi no o Aliee kana i lohe alku «4, a ia wa, ua hoopioo loa ia oia. Nolaila, huli ae la ia ma o a maianei o loko o ka pa llina, e nana ana hoi, ina paiha he kanaka ola ko ka po e nana mai ana iaia. Nana aku ia keia i ke pani hao, a ike aku Ia keia, aohe i ki ia, ua pani wale

ia aku nr>. Ike aku la hoi ia i Uahi n na kannka palaina puna i innn :ii ma ia la, ac!e no i paa ]ca, a e nuiu nu>k iki mai ana no ka lakou m.ui niea hana. N'olaila, iaiau aku la keia i ke aani hao. a «'elie mai la. iho aku la keia ina ke alapii pohaku a hoea ilalo. Nana aku la'keia 1 ko pani hao e paa ana ma ka puka o ka hale ana i nianao ;;i o<a kahi i hahaoia iaku iai ke kino o Aliee. a ike aku la no keia, aole i .hoopaaia u paa. N'olaila. lakui aku la keia i keia pani puka a weihe mai la. lke aku ia ia i ka waiho mai o ka pa>hu kuinapau o kana mea i aloha ai. Aole i kana mai ka nui o kona aloha, ua lnaule koke iho la kena mau kuli ilalo. pme ka puili ana ae o kona mau lima ma kona uma. oiai hoi na wainiaka e hiolo ana ma kona mau papaiina, pane ae ia ia: "0 Aliee! Aliee! B kala mai oe ia'u, ina ua hehi ku mai nei au i ke kapu kahāa o kou hiamoe kulipolipo aaa. K kuu aloha e. ka mea nona ke aloha i makia paa ia iloko o kuu puuwai, i he!e mai la au e haawi aku i kuu alaha hope loa ia oe, a e uwe ilio hoi au mia kou aoao. He oiaio, pau kuu ike ana i ka uaah'khie ana mai a kou mau papalin.i. 0 na hoaheao ana a kou 'hiohiona, aole au e ike hou ana. Pau, pale ka ikena a'u nei <i leou helehelena 1 lamalamaia e ka nani. Aloha—aloha oe. Hakanu, pau ka ]ohe ana o kou mau pepeiao i ka leo o kou mau makua amo leo'u mau Aakua. Ke walohia wale aku nei no au i ko kinowaihia, aka, eia no pahu kou uhiane ke hoopunana nei maloko o keia home puanuanu a kou kino e waiho nei, a āaia no auanei kuii aloha e haawi ae nei? E ka uhane maemae o kuu Aliee, e halawai koke aku ana kuu uliane me oe. Ae, aole no i !oi«hi I<>a ; ka la mai keia !a aku, a ha'awai p-.i no he alo a he alo. Aole hiki ia kaua ' ke 'hauoli pu ma keia ao, alaila, ma ke!a , ao no kaua e hauoli pu ai. I "E kuu Aliee, ua .hai mai no oe ia'n. na'u mau loa no oe, ina ee e ola ana. a ina paha ua make oe. Aka, o kuu aloha e. ua haa-wi aku la oe i kou lima ia .hai. Aole hiki ia'u ke olelo ae, a ke noonoo ae, i mea e hewa ai ko'u mau hoo-manao ana uou, oiai ua hoohiki au iloko iho, ua hana hewa ole mai oe ia'u, 1 kau aloh;a mua. Aole. aole. Ua 100-hia oe i ka. ulia poino o ko keia oia ana. a ua lilo oe i luahi na ia poino. Hoonae mea maopopo, ma keia o!ia awa, na Kauna tle Berene oe; aka, ma | ka make, na'u —na'u mau lcta no oe. J "E Aliee. kaiu Aliee aloha, no eha makahiki okoa i au ai au i ke kai, aka, ; ua paa mau no kuu manao nou, a o oe no ka'u mea nui hookahi. Aka, ua kaili aku ka make ia oe, nolaila, aohe au e hiki ke noho ihookahi iho maanei. Hele oe, hele pu no kaua. O kuu aloha nou, oia ko'u mea e hiki oie ai ke ola ma keia 00." Alaila, ku ae la ia iluna a nee aku la ia iloko o ka hālelu<a. A i kona koieoke ana aku ma ka iunhu. paa aku la kona. mau lima, a uwe iho la nohoi. A liuliu iki, honi iho la iia i ka pohaku mahala i kau ia iho ma ke poo o ka paihu, a kahea- iho la iia me ka leo uuku uawaliwali: "AHee! Aliee! Hui mal no kaua? Come, eome back to me. 0 Aliee, oome home." Lohe ae la ia i ka nuwuiu o ka makani mahma ae, a manao ae la ia he leo no kia ianehane e 'hooheneihene mai ana iaia, Aka, iaia i huli hou iho al maluna o ka pohnku mahala, a hookaukau liou iho la. hikilele ae la ia i kona lohe ana ae i kekaiii leo nunulu mai kekahi wahi 'mai o loko o ka halelua. (Aole i pau.)