Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 11, 17 March 1899 — KA HUAKAI HOOLEWA ALII. Ka Lei o Hawaii VITORIA KAWEKIU KAIULANI LUNALILO KALANINUIAHILAPALAPA. 1899-MARAKI UMIKUMAMALUA-1899 La Hoomanao Poina Ole. Haluku na Makaha i Kanaka. NA KUKUI A I KE AWAKEA O IWIKAUIKAUA. [ARTICLE+ILLUSTRATION]

KA HUAKAI HOOLEWA ALII.

Ka Lei o Hawaii VITORIA KAWEKIU KAIULANI LUNALILO KALANINUIAHILAPALAPA.

1899-MARAKI UMIKUMAMALUA-1899 La Hoomanao Poina Ole. Haluku na Makaha i Kanaka.

NA KUKUI A I KE AWAKEA O IWIKAUIKAUA.

Ke Anaina Hoomanao M ope Ka'i Kaoo o ke Kumakena Ka Lihaliha me ka Paumako.

M.i : : .uiina !a Sabat:i aku i maiaima; i ai ka huakai hoolewa o ke Alii Woh: Vitoria Kawekiu Kaiulani Lunalilo Keahinuilapalapa, elike me ka mea i "hoolala mua ia. 0 ka la 12 o Maraki uei, 1899. he la ia e hoomanao poina ole ia ana e na puuwai Hawaii oiaio apau e hookaukoo uoa, i kela ame keia huhui o ka manawa, maluna o ka umauma aloha o Hawaii. 0 keia ka la, i manele aloha :a aku ai ke kinowailua o ke Kamaliiwahine Wohi Kaiulani—Ka Lei o Hawaii—no ka home ilina o "na 'lii Hawaii" ma uka o Nuuanu, ma kahi hoi j kapaia o Maunaala. Ma ka auina la Poaono aku. e hele ana nohoi a komo i ka ehu ahiahi, ua hoopaki «mai la no na ku-a-ua eloelo ia Honoiulu nei, ua uhi paa ia ae ia h<M ka lewa e aa ao opua wai o Kulani&akoi. Ua nui ka hopohopo ame ke kanalua o na mea apau no ka hiki ole ke malamaia hoolewa o ke Alli ma ka la Sabati nei, oiai ua hihi-pe'a ae la ka lani i na ao aapu wai a Kanehekili. hoomania keia hoeloelo ana a fee ka-a-ua ia Honolulu nei ia po iho a koea wale i ke ao ana ae, o ke kakahiftka Sabati ia. Ke hoopaakiki mai Ia *ohoi na keehi ana a na omaka wai o ka lewa, a ua hoauheeia na manaolana ohohia o na mea ap4u, o ka la keia e

!ei hope ai lakou i "Ka Lei o Hawaii," a hookuu aku iaia e moe me kona luaui makuahine. kona Haku 'Moi Makuakane, kona mau kupuna alii ame na ohana alii e ae, e moe kau a hooilo la ra:i "Kawananakoa." Eia ka, he ku-a-ua nianewanewa alii "ko ka po," e "uwe hoi ka honua. e uwe ka lani." "0 —ia— I hiolo ka waimaka la he aioha. He aloha i mokirhia i ka manawa. Manawa ino ka houpo. manewa i ka eha—a Ua eha Kaukoopua i ka eha iima ole Ua haawe uka o Nuuanu i ke aloha, •Hii no i ke kumakena me ka luninu. Waha i ke kna ka walohia—a Ke aloha paumako e." * * * I ka hoea ana i ke awasea, oia no ka wa I wehe mai ai ka ua i kana pili me Honoiulu, hekau mai la na waa a ka maiie, a oiino mai la ka hauoli ma na heiehelena o na mea apan. a ua ko ae Ia ka olelo "E lei no au i ko Aloha. E ka Lei o Hawaii."

, Malalo iho nei e ikeia ai ka PajKV | Hoonohonoho o ka huakai hoolewa o j ke Kama'liiwahine Kaiulani: ] Ilamuku o ka Repubalika me na MaI kai Kau Lio. ! Puali Makai Hele Wawae. Puali Puhiohe Sana Lui. Kulanui o Sana Lui. I Kulanui o Oahu. I Kula Kamehameha o na Keikikane. j Kula 'Kaikamahine o Sana Anaru. i Puali Puhiohe Kamehameha. Ahahui Malu Naita o Pikia me ko lat kou aahu oihana. | Ahahui Malu A. O. F., Camoes Lodge. j Hui Manawalea Sana Anatonio. i Ahahui 'Puki'ki Lusitona. : Aliahni Kalaiaina. | Ahaliui Aloha Aina. Ahahui Aloha Aina o na Walnne. Puali Puliiohe Concordia. Bataliona Elua. Puali Pualu o na Eneginia o Amerika. Mekia e Hoomalu ana *m'"\ kona muu , Ukali. Puali o.na Luina mai na Moku S'. india ame Iroquis. Puali Puhiohe Aupuni. Regimana Ekahi o na Koa Kiai o Haj A wai-i. | Na Kauka' Lapaau o ka Mea i make. i Na Kaliunapule Hoolepope. i Na Kahuna o ka 'Hoomana Katolika • Roma. j Bihopa o Panopolisa, Kulekana. , Papa Himeui. ; Na 'Ka-huna Lawelawe. Kahunapule ka Bihopa o Honolulu. i Ka Hui Poola o Honolulu n6i—E ihuki j . llma ana i ke Kaa Kupapau. ! Eia-iho ko lakou m.iu inoa me ko i lakou mau luna nui: | Peresidena —James K. Kaulia. D. Ka- | lauokalani. ! Na Luna Nui Hooikaika—C. P. Apai, !G. Aei. ' | . | NA POE LALA KAOHI KAA—Kalili, ! Pakala Manuwai, Apaki Manuwai, Ka- ! waihoa, Niho Manuwai, Palau, J. La- | kalo, D. Kania. D. Keliiaa, J. W. Ke- ; alakai. Na Poe Hnki Kaa—Aiani, Haume-a. ' J. Mailua, J. Kaiawe, Beka, W.* Kaulahi. E. loela, Kaohua, J. Kapihe, Loka j Kahale, A. Nakea, H. Me'heula, Keawe, ' E. B. Beniamina, W. T. Namalo, Leleo, ! Ewaliko. Keao, D. Puniawa, Lehua, D. j Kawaihoa, Kuulu, S. W. Mahi, J. Haupu, J. Silva, Kahakui, Kaialiopua, H. Haili, S. Kekino, Mealoha, Papoko, Punohu, Holi, J. Paia, Poaiea, D. liapa- j | hua, Ahai, Neki, Makaku, Kealoha, Na- j [ hao, Kamaunu, Pio, F*ohaka, Peahi, S. ; Kamanu, J. Ke, Akamal, J. Kaaua,! | Kauhi'koa, Kaaipia, Kaila, S. K. Waipa, Hoopii, Keoali, Baker, Napoohiwi, Maj nuela, Kaelepulu, Luia, Joe Neki, D. Kalialehili, Paoo, Kanekolio, Kanehi,wa, Kamoiliili, Geo. Kahana, Kaimakea, Nahuina, Kahele, Laeula, Tome Neki, Hinau, Lili, Kahiohio, Kahauloa, Kina, J. Kea, J. Kolii, Moses, Kali'ko, Kali, Kaalea, Nahau, Hanu, J. Kukeia, Kohema, J. Kahale, Kauila, Kopia, Mose, Jack, Kolopine, Kapuhili, loane, A. Kapanui, M. Be«k, lokewe, J. Kapepa, Kahololio, Kahahana, W. Keala, Kua, Keliikuli, S. Kaula, Lukela, Kanewahine, Kainiki, Qalota, Kaainoa. D. loela, Kaaihue, Waiuonaona, Oamiena, Kahal, Kelemeneke, Kaohele, Oaimana, Gaberieia, KaMnu, Jr., Kamai, Kasepa, Kaunfeea. Kealoha. Sun. M. Kahaulu, Mahoe, Leialoha, M. Naopala. W. Liwai, Maipuu, J. J. Kealalio, H. Kaauwai, M. Hau, G. J. Kea»weaimoku, Imiola, S. Kaai, Nawai, W. Kawaikau, Alika, PuLikea, Kahanu, M. Mā'u, Kinl, Toin Ulukou, Geo. Kahalehau, Keanini, J. Keau. Kaakau, D. Kumakahiapo, J. U'a, Kamaka. R. Unea, J. Kai. Jr., J. Unea, T. M. Ka-

nuku, Kaiu\ [ J . Nalopi, Kaaihio, 'Kaiawe, Pahu. Kaahanui. Beni, S. Kama. \. Bonebake, Kiamanu, Jime, Kawaahoa. W. Olepau, G. Kanekoa, S. K. Ku, Kukalehiwa, A. M. Ahia. Na Hope Alakai —Joe Fern, D. K. Kealakai, J. Kahele, H. Huka, Makolo, J. Keoneula, D. Kapono. Alapai C. Alna, 0. Kepuluna. Ma na hokua o keia poe he anau kipuka polapola, o na wai hooluu like ole. He 02 o lakou, he ulauia ka wai "hooluu. 'He G0,.0 lakou, he akala ka wai 'h.ōoluu. j H£ 82 o lakou, he meimWe ka wai ' hooluu. ! He 37 o lakou, he .huikau na wal hooluu. ' I

Na Kaliili 2S'unui Nft Kahili Liilii Nn Hapai Pahu

Nu Kahili Nunui Na Kahili Liilii "Na Hapai Pahu

Kaa. me ka Hon. A. S. Cleghoru ame Mrs. J. W. Robenson ame Mrs. | J. H. Boyd. ICaa o LiliuoUalani. i i Kaa o ka Moiwaliine leanemake Ka- ! piolum me ke Keikialii Kawanaj ua-koa. Keikialii Kalanianaole i ka w;ihine. { , j i\u o ke Aupuui me na j Ukali. Ka Alia Kuhina. Na l.unakanawai o ka A"ha Kialeie. j Kuikawa o Amerika Huipuia. | Na Aliikoa o na Pualikoa Aina ame ; Moana o Amerika. PeresUlena o ka Aha Senate. | Feresidena o lea Hale Lunamakaainaea. | , Na Kanikela. | Na Jjunakanawai Kaapuni. N T a Luna Aupuni. ! Ka Lehulehu. 0 ke kulana keia o ka hoolewa i ikeis? ma ka la Sabati iho nei. LUAKINI O KAWAIAHAO. Ua kai mai ka huakai mai ka luakini mai o Kawaiahao, a malalla hoi i malamaia ai ke anaina haipule e ka Bihopa o ka Ekalesia Enelaai o Honolulu nei, me ke kokuaia ana e Rev. H. H. Pareka o ia Ekalesia ('Kawaiahao). Maloko o keia "heiau laahia" i waihoia ai ke "kinowailua" o "-Ka Lei o Hawaii." mahope iho o ka laweia ana mai Ainahau, Waikiki mai. ma ka po Poalima aku.

Ma ka hora J0 ponoi o ke kakahiaka Sabaxi, ua hoomaka no ke ana 'ku o na kanaka no 'ka luakini, a i lulumi a'ku la ma kona mau kaiaulu apau. Ua p'ii mahuahua keia muia āna o na kanaka a hiki wale i ka hoomaka ana o ke anaina pule, mahope koke iho o ka 'hora 1. Aole i kana <mai ka hookeke o na e luluml kahe-a-wai ana noloko o ka luakini. Ua Hlo maoli 'keia i -hana nui na ka poe hpokipa e hana ai, aka, me ka hoomanawanui no nae, ua hooliolola me ka maikal, kā hookomo ana i ka poe makee alii apau noloko o ka luakini. Eia dho na poe hookipa: Edward Dowsett, Chrtstlan Conradt, Lionel Hart, Edward Stiies, •George Smlthies, J. W. L. McGuire, J. 0. Carter, Jr., Archie Smithieg, Carl Widemann ame John Dow.

H« hapaha hora paha i koe a kani ae ka liora 2, ua kanl mai la n& leo mele anoano a eehia o ka ogana o K& luakini, malalo o ka hookanl maiaula ana e Mr. Wray Taylor. He leo mele kaalkau no kana o ka hookani ana. Oiai hoi e hookaniia ana keia mele, ia wa i komo akti ai ka "luaui" o ke Alii, oia ke Kiaaina A. S. €leghorn (Ak«) ame ke kaoo kanikau alii. Ua alakaiia aku la keia huakai a hoonohoia iho la ma ka aoao akau o ka nuu e waiho ana ke "kinowailua." Mahope aku o keia huakai, komo aku la na Lunakanawai o ka Aha Kiekie, i aahuia i ko lakou mau aaihu piha o ka nohona Aha Kieki« maoli. Ma ka wa hoi i hoOkani ae ai Ka mea hookani ogana 1 ka leo mele, "E pili i On 1& au" (Nearer, my God, to thee) ia wa I komo aku ai ka Pere-

o k<i Aupuai me Mrs. Dok. E ukallia ana hoi k:t * Konela J, H. Soi>er. Ua noho ae la ka liuakai kanikau, oia hoi ka luaui inakuakane "Ake" ma ka aoao makai o ka halepule. K huli ana na alo i uka. Ma kona inau aoao o noho ana o Mrs. J. W. Robertson ame Mrs. J. H. Boyd. 0 na poe hoi ma ka noho mua loa, oia ke Keikialii Kalanianaole amo kana wahine. me ke Keikialii David Kawananakoa. Ma ka noho mahope iho, o J. H. Boyd, J*. W. Robertson, Miss Eisie Hobertson, Hon. Bamuel Parker, Miss Holen Parker, R J. Woods me kana wahine, Mrs. St. D. G. Walters, wahine a Kauka Walters. ame Miss K. Vida.

Aia hoi ma ka aoao mai luauka, oia nohoi ka huli mauka o ika "nuu moe alii," o Peresidena Dole. me kona ukali, oia o Konela Soper, me Mrs. Dok>, na hoa o ka Aha Kuhina—'Kuhiua Damon, King mo Kamika, me Mrs. l)a--mon, Mre. Cooper, Mrs. J. A. King. Mahope nwii o keia poe, H. M. Sewall, ko Amenka Agena Kuikawa ma Hawaii nei, Lunakanawai Kiekie Alapaki Kauka me Mrs. A. F. Judd (Kauka), Lunakanawai Aha Kiekie W. A. \VKiting. me &a Lunakanawai Kaapuni Antonio Perry, W. L. Stauley ame J. W. Kalua o Maui, na'liikoa «.ina me moaaa o Amerika 'Huipuia, Peresideua o ka Ahaolelo Senate o Hawaii W. (.'. Wilder, ka Luualioomalu o ka HaU o iv.i Lunamakaainana J. L. Kaulukou.

E huli pono aku aua hoi i ka -awai, mahope mai o ke poo o ka "nuu moe alii" na luna aupuni o «a aina e me ka lakou mau waliine, oia hoi, ks Ko-

miainu Btritania mua Kenn/, Kiinikeia ißeritaJ3ia Hoare, Kanikela (ieremania J. F. Haeklehi, Kanikela Pake Wai Yang Pia me na Hope Kanikele. Pake 000 Kim me Wong Quai, Kanikela Pukiki Canavaro. Kanikeki Famni Plllio, Kanikela Denemaka P. W. Makapolena me Mrs. Macfarlane, 'Kanikela Sepauia me Mekiko H. Renjes me Mrs. Renjes. Kanikela Suedena. H. W. Schmidt, Hope Kanikela Kenerala W. Porter Boyd. (Kanikela Kili H. Focke me Mrs. Focke, Kanikela lapana Saito.

Mawaena o ke anaim nui hewahewa a haiamu -ana me ka luuluu ame ke •kaumaha iloko o ka luakini, ua ikeia aku o Henry Waterhouse, J. B. Atherton, W. N. Armstrong, lunahooponopono o ka nupepa haole P. C. Advertiser, C. M. Cooke. Mr. ame Mrs. F, M. 'Hatch, Senatoa Kikila Baraunu me Mrs. Brown, Mrs. J. O. Carter me Missea Carter, Mr. amē Mrs. L. *A Thurston, Hev. J. Timoteo, Mrs. M. C. Widdifield, Mrs. Harry Lewis, Mrs. Mackintosh. Mias Mary von Holt, Mi ame Mrs. George C. Becklev (Moeheau), Miss Kitchen, Mrs. Brennan. Mrs. E. D. Tenney, Mrs. George Herl>ert. Mrs. H. G. Noonan, Mrs. Irene Ii Brown, Mr. a-me Mrs. T. G. Thrum, Miss Thrum, Mr. amie Mns. John Lucas, Mrs. F. $1. Swanzy, W v C. Sproull, J. G. Spenoer, Mrs. W-m. Haywood ? Df. T. C. Carmichaei, Mr. ame Mrs. John Nott, Mr. ame Mrs. "Paul De la Vergne, Donald Roes, Samuel Wooda, Mr. ame Mrs. L. M. Vetle6en, Fred H. HayaelI den, Walter Hayeelden, Mias EUa Stansburry, Mark P. Robinson, Mr. ame Mrs. John Ena, Rev; Wm. Morrl& Kincaid, Mr. ame Mra. T. F. Lansing, Rev. Hiram Blngham, Jr., na lunamakaainana A. T. Atklnson ame W. C. Aehl, Mrs. Arthur Brown, Mr. ame Mrs. J. A. Kennedy, F. J. Testa, ona nui o ka halep«i "Ka Makaainana," Mr. Hall o ke 'Kula Kamehaimeha, Rev. W. A. Gardner, Lunakanawai Wilikoki me Mra. Wilikoki, Rev. 0. P. Emekona, Mr. anu» Mrs. E. F. Blehop, C. H. Bl»hop o Llhue, Prof. W. D. Alexander, Lunama<kaalnana L. L. McCandl66B, Mr. ame Mrs. Charles Creighton, Lun&k&n&wai C. F. Hart me Mrs. Hart. Franfc K. Archer, luna ohi o Ewa me Walanae, Samuel Hookano, lunakanaw&l o Ewa, Dr. F. L., Miner, Dr. Walters, Kapena Trlpp me Mre. Tripp, E. Pinkham, Joha A. Oummina, L6io Lylfi A. Dlckey, Rev. G. L. Pearson, Rev. J. Leadin«liam, Mr. 4me Mra. R. Liahman, Mr. ame Mrs. *W. LiBbroan, Lunamakaainana Pau) R. Isenberg, luna dute F. B. McStocker me MrB. McStocker, luna-hooponopono nupepa « hoa o ka papa 1010 W. Horace Wrlght, Miss Cecilia K. Poepo*, ame na poe e ae he nui.

! Ika lioea ana ika hora 2 ame 5 mij nute paha, ua heea mai la ke kaoo o | na ka-hunapule Eealani me na keiki i ! aahuia me na loLe eleele loloa me na aahu keokeo mawaho iho. E alakaiia ana keia huakal e ke "kea" o ka Bihopa e paaia ana e Mr. Fitz. A ka hoonohonolioia ana o keia huakai: Rev. Kong Ydn Tet, Rev. Jonn Usborne o ka halepule o Kelemeneke Hemolele ma Kapunaliou, Rev. J. F. Lane, Rev. Alex. Mackintosh, Dr. Spooner o Auseteralia. Rev. V. H. Kitca.t, kahunapule o ka Bihopa o Honolulu; Rev. E. J. H. Van Deerlin, kahunapule o ka Bihopa o Kaleponi Akau, ame Rt. Rev. Alfred Willis, D.D.. l«a Bihopa o Honolulu nei. iuamua o ke komo ana aku o keia huakai noloko o ka lua&ini, ua hookani ae la o Mr. Wray Taylor mau leo «mele kanikau ma ka ogana. 1 ke komo ana aku o'keia huakai, me "ka malie ame ke anoano. a hiki ma kahi o ka "lele alii," ua pii loa aku la na keiki aahu 'keokeo no ka papa himeni, oiai hoi ka Bihopa o Honolulu ame kona mau kahu ekalesia i ku aku ai ma kahi i hookaawaleia no lakou. no ka lawel&we ana i ke anaina haipule. Ua huipu mai la hoi o Rev. H. H. Paleka, ko Kawaiahao Kahu Ekalesia. Aia ma kahi o ka poe iiimeni, he elua mau papa himeni e ae, ka papa •himeni o Kawaiahao ame ka papa ihimeni o <ke Kula Virigine o Sana Anaru. ; Mahope iho o ka hoea ana aleu o ka Bi'hopa o Honolulu, >me kona puali kahu Ekalesia, ua wehe koke ia ke anaiua haipule. Ua kani mai la ka ogana me ka leo mele kanikau "In Memoriam" (Ha Hoomanao) e heokaniia ana e Mr. Wray Taylor. Nana ponoi no keia mele i liaku no ka wa i hoolewaia ai ka luaui makuahine o lee "Alii Wohi," ma ka makahiki ISS7. 0 ka elua Hho la no keia o na mianawa i 'hookaniia ai keia mele. Mahope iho o keia, ua heluhelu mai la ka Bihopa he mau pauku a ia i pili pono i ke kulana o na liana o ia j wa, a mawaena oia mau eia na mea i hoomanaoia e makou: c "Owau no ke alahouana, ame ke ola;. o ka mea manaoio mai la'u, ina e make ia, e ola hou auanei oia. 0 *ka mea e ola ana, a e manaoio mai la'u, aole loa ia e mak«. loane 11:25, 26.

"Ua ike au e ola ana kuu Mea hOQla, a i ka. wa mahope e ku no Ia maluna J o ka honua. A mahope o kuu ili, e hoopau na ilo i keia kiiy>, aka, ma kuu io |e ike aku au i ke Akua. Oia ka'u e ike aku no'u iho, a ike "ko'u mau maka. aole ko hai. loha. 19:25, 26, 27. "Nokamea, aohe a kakou -mea i lawe mai ai iloko o keia ao, he oiaio hoi' aohe a kakou mea e hiki ke lawe pu aku iwaho. Xa lehova i haa>tfi mai, na leliova hoi i lawe aku; e hoomaikaiia ka inoa o lehova. 1 Timoieo 6:7; loba 1:21. Akiila, himeni mai la ka papa him-eni keiki'kane 0 Sana Anaeu i ka Halelu 39. Mahope mai 0 lakou, himeni mai ka papa himeni o Kawaiahao i ke mele "Brief Life is here our portion" ma ka j oleio Hawaii. Pau keia, mele mai la ka papa himeni o ke Kula 0 Sana Anani i ka Halelu 22. Mahope o keia ka haiolelo a Rev. H. H. Paleka, ma ka olelo Hawaii. A penei na mea ano nui o keia haiolelo: He Kamaliiwahine o 'K&iuiani i aloha nui ia e na mea apau i ;kamaaina iaia. He kulana hanohano a kllakila kona. He mau haawina makamae o ka maemae maluna ona. He mohala maikai me ka hiehie kona mau helehelenā. He oiwi kona i hoopihaia me na haawina maka'm;ve o ka ike ame ka naauao. He alii opio oia i loaa ka hiki e kamailio me ka waipahe i kefkahi mau olelo hanohano 0 Europa, ua makaukau $ia i na mea kani ame ka ike leo niele, a he lima pena kii noiau hoi kona. He mea nui iaia na 'kanaka o kona lahui oiwi. E lke ana no ia i ka poe nunUi a hiila aku 1 ka liilii, i ke kamka nui ame ke kanaka iki, i ke alii ame ka makaainana. Aka, hoea mai la ka make. a muo aku la iaia. Aohe kamawae ana ae aia -mea he maOee. E make ana no ke kanaka illhune anve ka waiwai. ka makaalnana ame ke alii. Pau pu uo iaia. Aole ke alii opio i nele ole i na hawele ana mai a ke kaumaha ame ka luuluu maluna ona. 1 kona mau la opio wale. ua haalele mai la kona luaui iaia. a hAla e'aku la oia ma kela ao. Ua haalele iho ke Alii Wohi i kona aina hanau nei a noho a makua ole aku la ia ina ka aina malihini. 'a malaila oia i hoonaauaoia ai. He -mau manaolana mahiehie kai upuia nona. aKa, mamuli nae o ka ulia, ua hoauheeia aku la keia mau numaolnna i upuia nona., Ua ewe kona alohaia iloko o kela ame keia puuwai o ka oiwi ponoi o Hawaii ame ko na aina e mai nohoi.

E ae mai ia'u. e omau aku au \ ka'u wahi pua o ke aloha ma ka papahi lei o na hoomanao walohia ana nona. He ha.ua hoi keil i hana mau fa e na makua makee keiki apau: Ae—o ke Aloha kx-ī'u pua e 'kui aku .nei i ka Lei o Hawaii. He pua nani mau loa ia. Aia ma ka Eilena ma ka Lani i hookawowo mua ia ai keia pua makamae. Ilaila mua ke Aloha i kanuia ai. hooulula

»ai a i'lei ia e na Anela anie ko laila. mau kini hoano. A mai keki home lani mai i laweia mai ai kela pua o ke Alona a kanuia ma keia ao inea a pilui i na auwe. Ua opuu. ua mohala a ua moani ke ala o keia pua o ke Aloha iloko o na makaainana d ke Aiii. O ka poe apau i ike a i kamaaina ia Kaiulani, ua Aloha lakou ia!a. A i keia la, no ke 11 a ke kaniknu lakou nona. E hoomanaoia kakou e pono ai ma o keia ualohia ana aku o ke alii opio mai a kakou aku. He paa ele ke ola maunei. He mokumoku wale a helelei wale ia mea. A no ia kumu. e hekau aku ko kakou mau manaolana no kela ao kahi e mokumoku ole ai k? ola aua. t) ke kanaka nana i lawe mai i ka pua » ke Aloha mai kona home lani ma .1 kanu iho la maanei, nana i hai ma: .» na ipu uhanei nahaha maanei aaie na kakai i mokumokuia. ma keia ao 110 lakou e hanaia ai e paa loa. Aohe nahaha hou ana, aoh.e mokumoku huu ana. Ua hala aku la ke Alii ma kWa ao. Mai hoomaunauna wale i na la o ko oukou ola ana ma keia ao. aka. 0 j hakoko me ka hoomaha ole 110 ke ola I mokumoku ole ma o.

Mahpe iho o ka haiolelo, ua mel* mai la ka papa himeni aahu keokeo 1 ke mele "Safely. Safely Gathere<i iu." Ua himeni mai o Mrs. Macfarlane. "A«gels, Ever Bright and Pair." Ma ka wa 1 himeniia ai keia mele, aohe waimaka paa ole o loko o ka luakini. O ka himeni hope loa keia o na hana i lawelaweia ai ke anaina haipule. a o ka hooma'ka iho la no ia o k.a huakai e nee no Maunaala. O na papa himeni ka mua loa i haalele iho ia loko o ka luakini a komo aku la no ko lakou mau wahi iloko o ka 'huakai hoolewa. A mahope aku o lakou- na kahuoapule ua lakou 1 nialama i ke anaina haipule. Mahope Iho hoi o ka hoonohonoho pono ia ana o na kahili hulu me na kahili pua, ka aahu ana o na poe paa kahHi i ko lakou mau aahu ahu-ula. malalo o na lawelawe makaukau ana a āamuela Parker me Jas. H. Boyd. iu* hoomaka aku Ia ka nee ana o ka huakai no waho o ka luakini. Ua hapaiia a* la ka "holowaa alii" ma na lima o na hapai pahu. A oiai ka huakai e nee nmlie ana no waho, aia ka ogaaa ke uwe mai la, ma ka leo mele, ' nome. Swwt Home." (Home Maikal). Mahope aku o keia huakai 'ka luaui o ke Aia rae ka ohua kanlkau apau. Puka niua aku la ka poe paa kahili a.ku iho la ma ka aoao mauka a niakai o ke "kaa e hukiia ana e ka poe Poola i a&huia me na lo!e wawae keokeo, palaka huluhulu hooiuu uliuli. papale keokeo, me na kipuka polapola hooluu leaalena. ohīaomao me ulaula. Penei na kulana o keia mahele o ka hoolewa: Na hapai pahu ma ka akau —J. W. RolM?rtson. A. B. l/>bensteln. J. Hay Woilehouae, J. O. Carcer, Samuei Parker, P. M. Swanzy ame Geo. W. Maefarlane. Na hapal pahu ma ka hema— F. A. Sehaefer, J. H. Boyd, H. E. Cooper, T. Clive Davies. S. K. Ka-ne. William Haywood aaie Andrew Adam.-> N'a pojs paa kahili e hele ana mawal)o mai o na poe hapai pahu. oia keia: Na Kahili nunui--Krola Keiki. Kinikake, Duke Kahanamoku ame Waiwaiole. Na Kahlli liiiii- J. M. Kea. E. H. Hart. J. L. Holt. John Jones. J A. Aheong. C. B. Dwlght. Charle« H Clark, M. E. Silva, Henry West. J. K. Kanepuu, John H. Wise ame A. kau. Na mea paa pulo'ulo'u—D Koii Unauna ame A. K. Hoapiii. Ma ka wa i haalele iho ai ka huakai ia loko o 'ka luakini, ola ka wa i kani ae ai ka bele o ka iuakini, a poha nakolokolo ana hoi ka leoo ka pukuniahi. no ke alaheie o ke kani minuie. KA HOONOHONOHOIA ANA O KA HUAKAI. Ma ka hora 1 me 30 miniue. a he wa hoi ia mamua «ku o ka tmu ana o

iui !awfl.t a t-:u an.t o na " maioko o ka 'uakiai u.t Weu k ia ku llamuku <> ka !a. oīa bi». GtMj. C.

aiuv !i>.! j n. --u-»-' noho aua i n.i ,» :m <. ; i" lewa c ko:uo a::u :ua'.tj<v ' A ua kuii'.u» uo ia :tt.- k:« miu .1 aoho i hoiki' am.i .1. .i' n U;te *J.i ht?akali.a au.< u=.t i -~; OIMAN\ M Viv V; Kluu :isau UiaUai »v.iu -••• mamua ioa. O i;;ua uj mak •. : v !';t, o Uamul'.u A M .. • 1. ū'a a::a e Hojh» l'amulwu ii s; I\ulie anie Kai>«.'ua Mak-t: m.i.t it * \V. Paka. Maluaa Lakou o u* Ut> :u< lakou aahu piha o ka. •: na. AUila, na makai kau l. »• 20 ka nui; ao tia mak i: i'i •- ho ko laiiou uu: NA KILA Bana Puhi Oii»- .» Kuiaua? • ) l«ui, he ka «ui, r a.'akaihi ja.t rt. FrjmcU, Afaila o u» Uaumana a-. .• kuia. h*' 71' tu> iakou uui. ua x >'ti Na kuiau aku o ke Kuianui o »'u?: hou, na haumana v> kr K:i t u makaukau o Puuahou maiaio ~ •. kai ana a Prof. K A !('»«. :ti* ka nui o aa haumarta Kh Kula Kwkikau*- auu w K- >< m«h«. -10 haumaua Kuia K.i meha. 210 te*umana. Baiia Puhi Oh*« o Kimni n ; » •. ■ 1* ka uui NA AHAill'! AhaiiUi ilalu 'Naiia u o ko iakou mau aahu pifta. uu 1 uia ma ua m*- a.* pahiKau. ma ua kua. H«- !>» k■kou nui. maia!.) u .<.r Ku*!; - T»>w?«*. Hui Mahi "Am'ieii: ers.'' e aiakaiia aua «- J. P l*ūw, C. R., am*» \ H v>> i C. R. H<» 34 ko īakou tm Na Hui Pukiki Kiui Sau.i \:>. >:>. ame L,u£ii2u*u H«* l*io iia (iUi 11 tta ii--0 keia mau huk>iua. i> ku laiia •»,» PereBi<l*na oia o J K V O. Teixeira Na Ahahui Kaiaiaina Ku . .. M > wa.ii. ke Aioha Aina Kaa« »(»«• k»- v « ha Aiaa Wahia? t*a ol* i<*sa a*» jo h. nui ona kan* a h»» ua wah;s*- H ina h*» itM» Ai '. rua k* t*»o mkah 11 a na wahin*. * t«Aa aaa wahiae i k«ritaiii karaunu ptu. 1 wiliiu mc tu» maii*» a ua \th- • m«» uhi keokno iahiUh Ka Bana Puhi Oh<- Puki*. t\ Uia,' hf 21 ko Likou nui. mi.'« 4 . alakai aua a Rt?v. Makna Vaiw.i o . Auiila. ka Ba.t£iliona koa . k» Pwali KofSinia. malalo .» \i, . Langfllt Akukaua OuolUl** ?• L. o Rickon. Puali l o Draper; PiwUi il, o Kap*mt h me Puaii K. Kap*oa Spr. iakou nui. h*» Na lulna o ka moku **«. sdi*. he 3H k* aui a»»#lo » Luf < - SafTorti

— - I * Na kaa o ka Pualikoa Amerika ma j Hawaii nei. A eia na liikoa maluna o feeia po© kaa, Konela Ruhlen, Mekia Pnrdy, Puuku 'Kapena LVdig, Kapena Koa W. L. Field, Eneginia Nui J. H. Howen, Kokua Puuku C. W. Penrose, j Kauka F. M. Furl(Jng, Cadet D. C. Hor-1 ner o ka moku Scindia, na paa hae B. j B. Bierer me G. F. P. Stone o ka moku j Iroquoia. j NA KOA O KE AUPUNI HAWAII. , B alakaiia ana keia poe koa e Konela j J. W. Jones aime kona <mau alii ukali e j hele wawae ana, oia na Kapena Koa j J. Schaefer, C. B. Cooper (Kauka), ame W. G. Ashley. Na 'lii i komisina ole ia, Kapena W. E. Wall, Rumsey, Stackable ame Elvin. Ka puali hookani pahu aku, malalo o ke alakai ana -a W. C. King. -Alaila, Ka Bataliona Ekahi aku, maialo o ka noho alii kiekie ia ana e Mekia C. J. McCart ; hy, me Kapena Louis Kenake, ka hope akukana. Alaila, Pu- j «.li C, malalo o Kapena Camara;. Puali i H, malalo o Kapena Murray; Puali D, i malalo o Kapena Bergstrom; Puali A, analalo o Kapena Smith. Aia ma ke poo o keia puali he hae silika. Alaila, lta Bataliona Elua aku. 0 C. M. V. Forster, ka Akukana, me Kapena Raymonel, ke kauka. Puali B, Kapena Pe--trie; Puali F, Kapena Ludewig; Puali G, Kapena Chas. Wilcox. Huina pau, he aneane 300. NA KAUKA 0 KE ALII. Na Kauka F. L. Miner ame St. D. G. Walters. NA KAHUNAPULE. Na Kahunapule Hoolepope—Rev. W. 31. Kincaid, Rev. Hiram Bingham, Jr., Rev. G. L. Pearson, Rev. W. A. Gard- j ner, Rev. B. L. Howe, Rev. J. Leadingham, Hev. 0. H. Gulick, Rev. E. S. Ti- j moteo, Rev. Kihara, Kapena Merri-1 water o ka Puali Hoola. Na Kahunapule Katolika Roma — j Ēpik-opo o Panopolis me na Rev. Ma-; iaa Adelbert, Aloys, Sulian, Francis -ame Mathias. Alaiia, na keiki aahu keokeo o Sana Anaru, me ka Bihopa o Honolulu me kona mau kahunapule. 0 ka Hui Poola (olm, e like me ia i hoike mua ia ae aei. KA HUAKAI KAA. Mahope aku o ka "manele alii," ke iaaa o ka luaui makuakane me Mrs. J. W. Robertson me Mrs. J. H. Boyd, ke iaa o ka "Moiwahine" (i pau) Liliu<flialani, ke kaa o ka Moiwahinekanemake me na Keikialii Kawananakoa, 3£alanianaole ame kana wahine. Alaila, ke kaa aku o Pere3idena Dole me Krs. Dole me Konela J. H. Soper. Na kaaaku o na Kuhina Damon, Kamika ame King. O na kaa aku o ka Lunakanawai Kiekie Alapaki Kauka, Hoa Lunakanawai Kiekie Whiting, Agena Kuikawa o Amerika Sēwall, Kanikela Kenerala Haywood me kana wahine, Kauka Carmlehael, W. C. Wilder, Peresidena o ka Ahaolelo Senate o ke Aupuni; John Lot Kaulukou, Lunahoomalu o ka Hale ona Lunamakaainana; Komisina Peleiane W. H. Hoare, Komisina Pelekane 3 pau W. J. Kenney, Mr. F. W. Maefarlane me kana wahine, Goo Kim me Wong Kwai, ke Kanikela lapana, ke Kanikela Pake, Hope Kanikela o Sepania H. Renjes, Kanikela Belegiuma H. Focke, Kanikela Suedena me Norewai H. W. Schmidt, na Lunakanawai Pere me Stanley, Lunakanawai WiMkoki me kana wahine, Mr. H. M. J>ow, Mr. Bachelder, Miss Carrie Afong -ne Mr. Afong, Mr. John Dow, Donald Ross, Senatoa Kikila Baraunu me ka wahine, Mr. Charles Creighton me ka wahlnae, Mr. J. K. Kahookano me ka wahine, ame ka lehulehu. Ua nee ka huakai ma Alanui Moi, pii ma Alanui Alakea, hoea i Alanui Ema, kamoe ma Alanui Vineyard, hoea i Alanui Nuuanu a pli malaila no Ita Pa Ilina Alii ma Maunaala. Ua hoomaikai mua ia aku ke Alanui

e ka Luna Alanui W. H. Cummings o Honolulu nei, mai Kawaiahao mai a hoea i ka Pa Ilina. Ma k& liapa nui o ke Alanui .Nuuanu, ma ka aoao ma Waikiki, ua uhiia a ua haliiia aku me ke ooe eleele, a ua paa na wahi alualua.

Aia ma na kia ame na pou o ka-pa ilina, e ikeia aku ana na owili lei ili:ma. Maloko o ka pa i ku iho ai na Ahahui. A ma 'kela ame keia aoao o ka Hale Ilina, i ku ilio ai na koa- Amerika ame na koa "Hawaii. NA HANA HOPE LOA MĀ KA ILINA. I ka hoea ana o ke kaa e hali ana i ke "kinowailua" o ke Alii no Maiuaaala, I a ma ka wa i kaikaiia ae ai e na hapai ! pahu, a manele ia aku la noloko o ka Hale Ilina Alii. no ka wa hope loa, ia wa i 010 ae ai ka pihe kanikau a na kanaka. E hiolo ana na waimaka me ka ehaeha. Ua hoonani maiau ia o loko o ka Hale Ilina e Mrs. Irene li Brown, Mrs. H. G. Noonan, Mrs. Hastings, Mrs. E. D. Tenney, Mrs. Geo. Herbert, Mrs. Robinson, Mrs. Christian Conradt, Mrs. Geo. C. Beckley, Mrs. Geo. Smithies, Mrs. Charles Creighton ame Mrs. C. 0. Berger. 0 na pua ame na lei i hoonuanuia aku e na hoaloha he nui ame na maI kaainana makee alii apau ma ka luaj kini o Kawaiahao, ua pau aku la no I i ka laweia no uka o Maunaala. 0 ka-hi keia i kauia iho ai o ka pahu o ke Aiii, ua haliiia iho me ka owili lei ilima. Ua oleloia he 130 kapuai ka loa o keia lei i hanaia ai. A he makana keia na ! na "Kaikuahine Kui Pua" o Maeanae ' ae nei. Ae —he lei keia o ke Aloha, ka ! lei poina ole no a na 'Lii. j Ua la-welaweia na hana haipule hope ! loa maloko o ka Hale Ilina e ka Bij hopa o Honolulu, a o ke mele hope i | him-eniia ai, oia no "Resurrectioiv j Morning" (Kakahiaka o ke Ala hou ana) i meleia mai e ka papa himeni kane o Sana Anaru. Ma ka wa i puainawele ai ka leo o ka ogana, a ma ka wa hoi i haalele aku ai ka poe hapai I pahu, poe paa kahili ame na kuhina ia | loko o ka Hale Ilina, ua koe aku la ka luaui o ke Alii. Ua ku iho 'la ia ma ke j poo o ka pahu a nana iho la i kana lei ' aloha. Aia no ma kahi kokoke mai ia i wahi aku, e waiho aria ka. "holowaa aiii" o kana wahine a makuahine hoi 0 kana keiki i kaawale mai iaia aku. A mahope iho o ka hala ana o kekahi wa o kona kiei walohia aloha ana no kana lei, no ka wa hope loa, haalele aku la ia, a huli lioi mai 1a a kau noiuna o kona kaa. NA IWI ALII MALOKO 0 KEĪA HALE ILINA. Ma ka hoike a kA Papa Kuauhau^.lii 1 noho Peresidenaia ai e ke Kamaliiwahine Poomaikelani, imua o ka Ahaolelo o 1884, ua hoikela, "Aia ma Kaloko (Kona Akau, Hawaii) kahi i waiho ai na iwi o "Kamehame'ha I.; aka, 'ua pohihihi na olelo e pili ana. Ma keia ana, ua oleloia ke waiho pu la me ko Kamehameha mau iwi na iwi o Umi, kekahi o na alii kaulana o Hawaii nei i ka wa kahiko." Nolaila, aole i waihoia na iwi o keia Alii maloko o keia Hale. Ua make o Kamehameha (Loneliness) I. ma ka la 8 o Mei, 1791. Kamehameha 11.. make ma Lada/na, lulai 14, 1824. Ka Moiwahine Kamamalu (Shade, or Umbfella) make ma Ladana, luīai 8, 1824. Hoihoiia mai ko laua mau kino i Hawaii nei e Haku Bairona (Byron) maluna o ka mokukaua Pelekane "Blonde." Moiwahine Kaahumanu (Feathered or Bird Mantle) ka wahine a Kamehameha 1., make lune 5, 1832. Kamehameha 111. (Kauikeaouli, Hung up in the blue sky) make Dekemaba 15, 1854. Ka Moiwahine Kalama (The Flambean), wahine a Kamehameha 111., make Sepetemaba 20, 1870. Kamehameha IV. Liholiho, Very hot. Andrews.), make Novemabā 30, 1863.

Ka Haku o Hawaii (Prince of Hawaii), make Augate 27, 1862. Moiwahine Ema Kaleleonalani (The altar of the heavens), make Apenia 25, 1885. Moiwahine Kinau (this is a name of a god in the Hawaiian myths), make ma Aperila 4, 1839. Kamaliiwahine Victoria K. Kaahumanu, make Mei 29, 1866. Kamehameha V. (Kapuaiwa, The ninth generation, oi' the ninth child), make Dekemaba 11, 1872. Kiaaina M. Kekuanaoa (Standing of the rafters), make Novemaba 24, ISBB. Kamanele (The bier, or a pole with whieh two or more persons carried a corpse), make Aperila 4, 1839. A. Paki (To throw down on the ground), ka makuakane o Mrs. Bernice Pauahi Bishop, make lulai, 1857. L. Konia (Disobedient, or Saucy), ka wahine a Paki a makuahine lioi o Mrs. Pauahi Bishop, make lulai, 1557. Moses Kekuaiwa (The ninth back), make ma ka makahiki 1848. David, he hoahanau no na Kamehameha IV. ame V. Wm. PiU Leleiohoku (Expired on the fifteenth night (day) of the month), make i ka makahiki, 1848. Keola (The life), he keiki na kekahi Aliiwahine Kiaaina o Hawaii. Keaweaweula (The red streak, or rainbow), keiki a Kamehameha 111. Liloa (To lie adly and lazily in t'he house). Lonoikamakahiki (An annual hearing). Mrs. Bernice Pauahi (Fire destroyed) Bishop, make Okatoba 16, 1884, Ruth Keeliokalani (Digger of the heaven). make Mei 24, 1883. Kekauluohi, makuahine o Lunalilo, make lune 7, 1845. C. Kapaakea (The €oral), ka makuakane o Liliuokalani.

Keohokalole (The hair, the wovan cloth, or the smooth hair), ka luaui makuahiue o ka Moi Kalakaua, kaMoiwahine Liliuokalani, ke Aliiwahine Likelike, ke Keikialii Leleiohoku, a kupunawahine hoi o ka Wohi Alil Opio i hala aku la. i Ke Aliiwahine Miriam ' Likelike (Aiike), ka luaui makuahine o ke Kama'liiwahine Wohi i hala aku la. Make oia ma ka la 2 o Feberuari, 1887. Keoni Ana (John Young), make ma ka la 1S o lulai, 1837. Namakaeha (Four eyes), kekahi alii koikoi no keia o Hawaii nei. Jane Kekela (o ka lani, The heavens e\cel) Young, kaikamahine a Keoni Ana, luaui makuahlne hoi o ka Moiwahine Ema Kaleleonalani. Kaiminaauao (Seeker of wisdom), h»> pokii (?) alii no Liliuokalani. Kekaulike (The equipoise; equity; justice), he pokii (?) alii no ka Aioi-wahine-kanemake 'Kapiolani. Keiiiahonui (The mercir'ul chief), he keiki na Kekaulike. Haaliolio, ko Hawaii Elele imi Kuokoa i Europa me Amerika Huipuia. Peter V. Kaeo (Anger against wrong), he kaikunane no Kaleleonalani.

He poe inoa e ae no kekahi, aka, ua manao nae makou ua lawa iho Ia keia mau inoa a makou e hoike aku nei i mea e hoomaopopo ai i ka nui o na Alii Hawaii e moe nei maloko o keia Halau Hale Alii. *

KA LEI O HAWAII MA AINAHAU.

Li