Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 13, 31 March 1899 — Ka Liona o ka Akau He Mooolelo no ke Au Manawa o Gustavus Adolphus. [ARTICLE]

Ka Liona o ka Akau

He Mooolelo no ke Au Manawa o Gustavus Adolphus.

% Kakauia e G. A. Hcnty a unuhiia e kehahi mea unuhi mooleloo ke Kuokoa. Alaila, huai pau mai la o iMakamu i ka moolelo holookoa e pili ana i ke hoouka kaua ma Manesefela, ame na naea hoi' kekahi e pili ana ia Kauna Maneaefela, ame kana wahine. I ka pau ana, ua hooho ae la o Munero: "Ea, he keu wale no oe a kahi ke- j onimana opio laki nui wale. Ke uhai | loloa nei no ka ulia pomaikai ia oe, { eiike me ka pili paa ana oia me he ' fcoa a he wiwo ole hoi ia oe. ka- j naka waiwai loa kela Kauna. He nui j kona mau aina ma na wahi he lehu- j lehu loa o Geremania nei. a he ka-1 »aka nohoi ia i hilinai nui ia e na poe lianohano a kuonoono o Geremania nei. O ltou liaawi ana aku nei i na \ima! kokua m a kona aoao a loaa iaia ka palekana, he mea ia e mahalo loa ai ka Moi ia oe. Pehea he keiki no nae paha ka keia Kauna?" "He kana," wahi a Makamu. "He wahi ui keia, he umikumamaha palia ona mau makahiki." "Kahuhu, pilikia maoii ka hoi. He elima ou m a u makahiki ka oi ae imua 0 kona, ina nohoi ia i hiki i ka 18, ina no la hoi ua maikai ioa. He wahi uiua momona keia ke lou pono ia a paa i kau e Makamu, oiai oia ka hooilina hookahi o na waiwai apau o kona makuakane. Akā, he nui no nae hoi ka manawa i koe. Aohe maopopo ka % e pau ai keia kaua ana." I nei wa i ae ai ka a na mea apau, alaila, hoomau mai la o Munero i kana kamailio ana: "Eia ro o Makamu i koan m a u la opiopio, na la e mahiehie ai ka ui ohelohelo ma kona mau papalina, oiai o ka hapa nui o kakou e noho nei, ua ano maemae na kulu koko hoouiui ma I ko kakou mau papalina. E Makamu, | anbe o'u kanalua iki, e ana oe e kou aumakua (paterona) laki e mare 1 kekahi kaikamahine opio waiwai nui. Good boy. Owau nohoi kekahi e kuko nei i keia w a , e mare au i wahine o ke kulana Kauna o Europa nei. A ma ko'u manao, aohe mea hookahi mawaena o kakou e noho nei ma keia pakaukaa e kapae ae ana i kana pahikaua ame kona mau luhiehu o ke kahua kaua no ka polena pu ia ana me kekahi lede kulana alii. Ano, e na keonim a na, e haalele ana au ia oukou, e iauoli ana me ko oukou mau kiaha waina, e hele aku ana au me ka lutanela opio nei e ike i ka Moi. <He mea pono ke hoikeia aku ka nuhou a ]iakou i lohe iho la i maikai ai kona hiamoe ana i keia po. Aole nohoi peia e liuliu loa, a hoi mai maua, a ma i a wa e ki-ke kiaha ai kakot», no ka hoomanao hauoli ana no ko Makamu Gerema nei hookiekieia ana ae ma ke kulana lutanela." Ia wa haalele Iho la o Munero ma i ka papa aina, a hele aku la laua no k a hi o ka Moi. iMa ia wa ihoi e ai ana na Moi la me Sir John Hepburn, a ma ka wa i pau ae ai ka laua ai ana, aia hoi, hoea ak ula o Munero a me Makamu. "Heaha keia e Munero i hoea hou mai la oe?" wahi a ka Moi i ninau mai ai me ka hauoli. "A owai hoi- keia? ©a> an ei keia 0 op I(>

i pakele ai mai Brandenburg Hou mai, ke ole nae hoi au e kuhihewa." "Oia no, e ke Alii, aka, ke lioolauna aku nei nae au iaia imua ou e ke Alii, ma ke a no oia nei ka alihikaua o ko ke Alii puaiikoa nana i hoauhee i na Imeperiela ma ke kulanakauhale o Manesefela." "Pehea? O ke keonimana opio io a nei k» alakai o na wahi koa kakaikahi o kakou i hoauheeia ai na Auseturia pupuahulif ma Manesefela? Ina pela, e pouo hoi i ke Alii, ke lohe pono i ka moolelo oiaio o kela lioouka kaua loa, ka hoouka kaua hoi nana i hoouluhua i ko ke alii noonoo. E, e ke kanaka opio, e noho iho ilalo e hoopiha i wahi kiaha walna nou, a e hookaka mai hoi oe i keia nane huna hoouluhua noonoo nana i hoopohihihi loa iho nei ia'u ame ko'u mau aliikoa." Ua hoike aku la nolioi o Makamu i na mea apau elike no me kana i lioike aku ai ia Munero. I ka p a u ana » ua haawl mai la ka Moi i kona apono no na hana i hanaia e Makamu, a olelo la ia: "E \i\o aku ana oe he alihikaua kaulana loa ma keia hope aku, ina nae e mu'o e olfc ia ana kou ola ma keia mua kokoke iho. O ka maka'u ole, ka wiwo ole, ame ke koa, he mau haawina piii paa loa keia i na kanaka o kou lahui; aka, eia me kou ptfuwai wiwo ole a hopo ole hoi ka noonoo noiau ame ke l akaheie. O kekahi, aia iloko ou ka 'ke j i ka kupono loa e lianaia ai ma !ka wao ka pilikia kokoke i loaa ai he ! pakele a. he lanakila. O kou alakai ana aku i kou mau no ke kulanakauhale o .Manasefela me ke kauoha ole ia e kou mau poo, he keehina hana ia i iawe% ae e oe me ke koikoi, e auamo ana i na ahewa ana apau a kou mau poo maluna iho ou ina i make a i poino ke ola o kou mau koa. 'He h&awina keia i loaa wale no i ka poe i hoopihaia ko lakou mau umauma me ka uha-ne o ka ike ame ka Ma kahi e ikeia ai he ahi, aole pono ke kanaka kinai ahi i kokoke ma ia wahi ! ke holo e ninau i ke alii o 'ka oih&na kinai ahi, oiai oia he mau mile ka mamao ma ia wahi mai, he mea jk>no anei ke kinai ia ke ahi i ikei& e ia. 0 kau i hana ai no ke kokua ana i ka palekana o Kauna Manasefela, he hania waiwai nui loa ia no ka pualikaua holookoa o ke Alii, a nolaila, ke haawi aku nei au i ka'u lioomaikai ana ia oe. E ke kanaka opio, ke hoike mai nei na kifkuna m a lamalama iloko ou, he mea pono ia'u ke hoopaa i na kiai ana a ko'u mau maka maluna ou. Ua hoopauia kou noonoo .pihoihoi a uluhu a no ka mea e pili ana i kela pualikaua nui i loheia mai ai ia nei." i' He lehulehu loa na manawa a Kenerala' Tile i hoao ai e puka aku ka Moi Gustavus mai kona kahua hoomoana aku no ke k a ua ana o na pualikaua elua, aka, aole nae ae o Gustavus i n-a koi ana a kona mau alii. I ka ike ana o Tile i keia ae ole ana o Gustavus, ua jnaki aku la ia me kona pualikaua nui hewahewa no Leipaziga, a i kona nee ana aku no ia wahi ua anai aku la i a i ka luku ame ka hana ino ana ma na walii apau i hele aku ai kona mau koa. Ma ka la 3 o Sepetemaba, 1631, ua a 'e aku la ka pualikaua o ka Moi o Suedena ma kela kapa o ka muliwai Elbe, a huipu aku la me ka pualiieoa o ke Alii o Sakoni, ma Torgau, elike me kekahi kuikahi i hanaia mawaena o na 'iLii elua. I keia wa hoi, ua hoea pono aku la o Kenera% Tile ma ke alo o Leipaziga. Ma kona wa no i 'hoea aku ai ia wahi. ua pau iho la i ke puhiia e ia i ke ahi kahi kui a nakauhale o Halle a kauoha aku la i ke Kiaaina o Leipaziga e haawi pio mai. Mamuli o ka maka'u 0 aa luna Aupuni i ka puhiia ana o kahi kauhale o Halle i ke ahi, a pela pu hoi-me ka poino ana o Magdeburg, ua wehe ia mai la na puka p a o ua kulanakauhale la, a komo aku la o Kenerala Tile me kona mau koa apau. Ua lilo keia ihaawi pio ana o Leipaz'ga 1 puupuu ikaika loa e hoomalule ana i na noonoo o na pualikaua huiia o ka Moi Gusktavus ame ke Alii o Sakoni. Mahope ibo o ka noonoo ana o kekahi Aha kuka kBita o na alihikaua koikoi auau o na pualikoa elua, ua h°oholoia iho la e nee koke aku na puali elua no ke kaua ana ia Kenerala Tile. O kahi i ku ai ke kulanak?uhale o Leipa2iga. aia no ia ma kekalii kula

) akea palahalaha, nona ka inoa o EeI reitenafila, a ua kapaia ke kaua i hooukaia ai malaila, mawaena o na koa Auseturia ame na koa o ka Moi Gustavus ame na koa Sakoni, o ka lioouka kaua o Bereitenaflla.