Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 14, 7 April 1899 — NU HOU HAWAII [ARTICLE]

NU HOU HAWAII

I" hoala hou ia ae ana ma Honolulu he Hui h'alpalapala hou, nona ka . i "The Merc:mtile Printing Co." K- ole e loaa na kuia e holo aku ana ; mokuahi "Hokuao" no na Pae Aina Ka Hema, ma keia Ppalua ae, ma ina huakai "misionari" maa mau. <) ka nui o na tona kopaa i loaa i , i u'iliko o Ewa ae nei iloko o ka pulē īookahi i hala, e pau ana i ka Poaono iku nei, _Aperilal, he 775 tona. He iuina mahuahua loa keia. 0 ka nui o an make o Honolulu nei :n;i ka mahina o Maraki aku nei, ua iiki aku i ke 99. Na kane 48, na waliiiie 51. Na Hawaii he 51; alaila, he K» poe lapana; 14 Pake; 8 Pukiki; a ,'Ha aku. ' Ma ke ku ana mai o ka mokuahi Mauna Loa mai «Kona mai, i huli hōi • nai ai ke Keikialii Cupid Kalaniana- )!<■ me kana "aliiwahine" mai "Kona-kai-opua mai i ka lai." , l'a Hlo aku nei ka aelike Aupuni no n- kukulu ana i ka hale kula aupuni nia ke Alanui Beritania, i kekahi "kaiii.ina kukulu hale" o Kapalakiko, Kal'oiii, no ka huina o $17,999. £ aku ana ma Olaa, Puna, : ' iw;iii f ma keia mua aku, he hale wili < ii 'omaemae kope. Ua kauohaia aku ii- i ka wili o ua hale hana la i Kapa- ! iko. O ke kumukuai o keia mea lahana he $10,000. l T a lilo aku ma ke kuai, mai a Harry ulemme aku a ia Bert Peterson, ke ileana hoolimalima o ka hale auau llaniwai," ma Waikiki, no ka huina o • " ,"00, a ua hoolimalimaia aku ia wahi 1 l. J. Gensoul. hopohopoia aei ma Sepania, pela iono i loaa mai ia nei e hoala hou ! i o Don Carlos i ka hana hookaiM Aupuni malaila, ma ka wa mahope • u o ka hookoia ana o ka hana pa'i ii kuikahi maluhia. l 'a loheia mai, aia ma ka la 29 o feeia •naiiina, e haalele iho ai o Mr. John '"'iia.ame kona ohana ia Hawaii nei, ' M'mna o ka mokuahi "Kulanakauhale " i>( 'kina," a holo aku no Kapalakiko, - "iai laila aku paha no Mekiko. Ma kekahi ln o ka pule i halā i make ai o F. Keiser, he luna-hana no ka Hui Mahiko o Waimea, Kauai, mawuli o ke pahuia ana e ke "giana paU'la." oiai oia e lawelawe hana ana me • a moa. Ua hele-e ka pilina o kona k'no, a he ku no i ka weliweli kona makewi».' ¥! - > i

He pilaM loa ana paha. ka nui o na poe &oho balota i kela kau koho ae? Pe!a paha. He aha aele maih» |oa &a**iia ana i keia po e ka Hui KĒi«ha«a Noe- : au. ma Modei Block. i Se ole e tnh i»>ai'.i e aaa;eīe iho sna o \irs Mana Niao ia Hoeo?01u ;eī, aia keīa pale ae. ™inna ke Kinan. ao ka-aa-kani-lehaa o Hilo. Hora 10 o hakahiaKa o ka la apopo | e iok> aka ai ka mokoa&i Manna Loa i 20 kora maa ava no Maai »b> h». waiL Aole i keīa la_ Ke manao nel m ooa o ka n»»hīVft o Kona. Hawaii, e hooaKahnahna akn i kahi mahiko e kn la ilaii* i ieia «a. Ca hopoia o Senatoa J. A. MeCandles i ke kakahiaka Poaha nei no ka pepehi ana. 1 kekahi Paka. Aohe ae o Kohiia Kīng | ke noi a kekaln poe e veheia i pono anwai ma kekahi aina ma K»iin» Koolanpoko ae neL NoiaOa, na lilo keia hoole i kmneham na ka Ah» Ca loaa mai ia makon he palapala niai a Mr. Gabriel K Keawehaku o Hilo, e hoike ana aia ko makon hoaloha Mr. J. Nian ke lawelawe la i ke~ kahi hana holomna o ka noho m& ke knlanakanhale i kaulana i ka "na ln lehna." Mahalo. Eia i Honolnln nei, mai ke knlana> kanhale mai o "Ka-ua-'Kaiii-Lehua," ko makon hoalohi kahiko o ka mhanq o ka maka-peni, nona kai inoa o Mr. J. T. Stacker, ka Lunahooponopono o ka nnpepa "hapa waita" Hilo Heirald. Ua paiia e Mr. Samnel Kekuewa Moanauli o \Honolulu nei, na mea i hoo> hiwahiwaia ai a i hoonaniia ai o loko o Mililani Hale no ke analna pule 0 ke ahiahi Sabati nei. He ku i ka maikai ke kii i paiia ai e ia ma ke kakahiaka Poalua nei. v Ua malanai anu mai nei ka makani 0 kuu aina aloha. oia o Kohala, e i mai ana, e hoopalau ana ka, o Miss Fanny Kaimana, kaikamahine a Mr. me Mrs. J. Kaimana o Kohala Akau, me Mr. David 1». Keliipio o Honolulu nei. Pela io anei? Ua hanau mai na Mrs. Annie Voeller, kaikamahine hiapo a ka lunahooponopono o keia pepa, ma ka hora 6 o ke j ahiahi oPalua nei, Aperila 4, he keiki--1 kane, ma Alanui Moiwahine, makai j aku o "Kapuaiwa Hale." O ka helu eha iho la keia o ka laua mau keiki. No kekahi mau la i hala ae nei, i heomaha ai ke kokua lunahooponopono o ka nupepa P. C. Advērtiser maloko o ka Halemai Moiwahine, no ke omaimai i loaa iaia. Ua hoopohala loa nae kona hawaliwali ma ka home noho 0 Prof. Hosmer o ke Kulanui o Punahou.

Ke loheia mai nei e kukuluia aku ana ona mahiko ma ka Apana o Puna, Hawaii, ma keia mua aku. Ona aifta i komo ma keia mhiko e upuia aku | nei, oia na aina o ka Ekalesia Katolika. ko Robert Rycroft, ko Lupe Laimana (Rufus Lyman) ame kekahi poe e ae. Ua loaa mai lie lono mai ka "Lua mai o Pele," ua pohalu hou aku la ka papa-ku o ua lua la, ma ke kakahiaka o ka Poaha, la 23 o Maraki aku nei, a ua ikeia ka hiolo ana o na aoao o ka lua. Aole maopopo. ka hohonu o keia puhalu ana o nui. Hala loa no paha i Manila? j Ma ke ahiahi nei, ua laweia ae la kekahi kanaka.paele i ""Kalakaua Hale" no ka hoeha i kekahi Pake. Ua nonoi aku oia i ka Pake i "palaoa" me ona "sadini," a ina ka wa a ka Pake J haawi mai ai i ke kini "sadini," ua paki aku la oia i ua kini la ma ka maka o ka ! Pake. Ma ka la Sabati, Maraki 26, i poniia ai o Mr. J. Kaimana o Honomakau, Kohala Akau, Hawaii, e Rev.- (?) E. Kekoa o Hilo i kahunapule no ka Ekalesia i kapaia, "Hoomana lAloha Aina." He mahele keia i like loa me ka hoomana i kapaia "Hoomana Naauao" e alakaiia nei e Mr. J. Kekipi o Honolulu nei.Ma ka mokuahi "Kinau" o ka Poalua nei, i haalele iho ai o Senatoa Clark o Wyoming, Amerika Huipuia, ia Honolulu nei, no ka "uka iu ano" o Mana, Waimea, Hawail. He malihini kipa ana ia na Hon. Samuel Parker, ko laila keiki lalawai. Ma ka Poakahi nei i hoomaka ai ka ninaninauia ana o na poe makemake oihana kumukula aupuni maloko o ka halekula aupuei, Hale," oia hoi, kahi e malamaia nei ke "Kula Kiekie" (;High School) o ke Aupuni. He 35 ka nui oka poe noi. Ma ka Poalua nei i hoopau loa ia ai ia hana. Ma ka hora 1 o ka auina la Poalua iho /ei, ua kipu iho la kekahi haole paahana o ka Hui o Hakapila Ma iaia iho, maloko o kekahi o na hale waiho ukana oia Hui. Aia ma kahi kokoke ma kona puuwai kahi i ki ai oia iaia iho. Aole nae i lele loa ke afio. Aohe maopopo ke kumu o keia hana hoao lawe ola ana.

Ma ke k&kahiaka Poalua iho nei, ma Honolula nei, i koho ai na poe paa mahele kuleana o ka Hui Alahao o Hilo >Kaapalenaia) i na lnna nui o ia HuL R F. Oilinahaiua, Peresidena: L. A. Kakina. Hope-Peresidena: A. W. Carter. Kakauolelo: M. P. Robinson. Puuke: Henry Waterhouse. Luna Hooia: A. S. Hartvell. F. M. Haieh me Albert Whyte. ka Papa Hooko.

Ua oieloia e hoea mai ana mai Amerika xcai, no Honoiulu nei. ma ke alahele ho!o !oa aku no Auseteralia. ka puali pahi ohe Pelekane, nona ka inoa **Brīlish Guards Band, M malalo o ke alakai aoa a Luianeia Dan. Godfrey, kekahi o ua alakai puhi ohe kaulana loa oke ao nei. Ke makemke nei kekahl poe o Honolulu nei e ka'uiua iki keia puaii puhi ohe ma Honolulu nei.

Ma ka hora 1 o ka auina la Poakahi nei i hoopakele ai o Chas. Kakalia. kekahi makai ku-huina o Hono»u!u nei. ia Keoki. he iuina no ka mokuahi Kinau. mai ka holo a-i 3 ioa ana aku o ua wahi luiea nei iloko 6 ke kai, a hala loa i Manila. Ua loheia ka leo kahea "kokua'* o ka mea pilikia iloko 9 ke kai, e ka maka'i, a ua lele aku la oia e hoopakele i ka mea e pihoio iho ana. Pakele "Mai hala loa i Manila."

Ma ka Poakahi nei i hoao aku ai kekahi o na hoa o ka Hui Nupepa hou 4, Ka Loea Kalaiaina/' e nonoi ia Mr. Kamaliikane o ka Nupepa "Ka Loea | Kalaiaina" (kahiko) ma Alanui Moi, haliu pono i Alanui Liliha, e komo aku ilea Hui hou ma ia hale-pai e pa'i ai i ka lakou nupepa, ma o ko lakou kuleana 'la iloko o ka papa pai, a ua hoole ia mai ia eoi e Mr. Kamaliikane, ke ole lakou e uku aku iaia i uku hoolimalima no ke paiia ana o ka lakou pepa malaila. Hala loa no paha auanei i Manila?

Ma ka hookuku kinipopo i malamaia ma ka auina la o ka Poaono aku nei, mawaena o ka Hui Kinipopo Kamehameha "Mamalahoe" ame Kamehameha •*Ai-luau," ua lilo ka eo ia Kamehameha "Mamalahoe." He aha (4) wale no wahi "ao luau" a Ra.mehameha "ailuau" i mo'a pono, oiai, he eono (6) mau mapuna hoe oolea a Kamehameha "Mamalahoe" i ikeia ka on-i-u ana. He mau haumana wale nae no keia no ke Kula Kamehameha. O ka mua, eia no i ke kula kahi i noho ai; a o ka lua. eia i waho nei. - 1