Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 14, 7 April 1899 — KA AUWAHA GULA MA KA OIHANA MAHIKO. [ARTICLE]

KA AUWAHA GULA MA KA OIHANA MAHIKO.

I ka huli ar.a aku a nana ma na poai o ka oihana mahiko ma Hawaii nei, e nee nei i keia mau la, ma ka mea e pili ana i ke kuai ame ka laweia ana o na mahele kuleana o>Joko o kekahi mau mahiko kahiko o loko nei o ka aina, ame kekahi mau mahiko e hoolala wale ia nei no i keia wa, no ke kukuluia ana ma keia mua aku, aole i kana mai ka nui hewahewa o na <2ala e kahe-a-wai nei mai na kanaka mai a koma aku la iloko o na lima o ka poe kuleana .iloko o na mahiko. Ua ikeia ka holo paukiki ana o ka poe mea ilala no ke kuai ana i na mahele kuleana iloko o keia mau mahiko; a ua ikeia hoi ka oni ana o ka ikaika hoopii waiwai io, ame ka ikaika hoemi waiwai io o kela ame keia mahele o loko o ua mau mahiko la, elike me ka oni ana oka w r ai dala iloko o ka mea ana wela. E holo ana iluna i kekahi wa ka waiwai io o ka

mahele kuleana hookahi, a i kekahi wa hoi, e haule loa ana ka waiwai io o uu mau mahele la a halA ilalo. I kekahi wa, e nee iho ana a ke kulana oia mau, eHke no me ka mea maa mau. Hs mau tausani o na taiisani o na dala e hanini ana iloko o na waihona ka poe ona mahiko. Aole paha he wa e ae, ma ka moolelo o ko Hawaii nei ku ana ma ke ant> he Aupuni kalepa, i ikeia ai kekahi oni -nui ana a ka "Moānawai Gula ame ke kai Dala" iloko o ka Oihana Mahiko elike me ko keia wa e ikeia aku nei. Bia ke umeia mai nei ko waho mau "ku-a-ua dala" iloko nei o ka aina, ke •'hookua-lau" nei nohoi ko loko nei iho mau da!a, ma na kaiaulu lehulehu wale o Hawaii nei, no nei mea he mabiko. Hauoli ka poe hoopukapuka dala a imi waiwai no keia wa i halana «nai ai o ka ulumahiehie ana o ke gula ame ke. dala ma Hawaii nei. 'Hauoli ka noonoo o ka poe imi waiwai, oiai ua lupalupa na lau hoohiwahiwa o ka waiwai iloko nei oka aina. Aole hiki ke hoohewahewaia keia mea. Oiai keia piha ulumahiehie o na kuai a lawe mahele kuleana ana iloko o na mahiko, elike me ia e ikeia aku nei, ehia la Hawaii maoli i komo aku iloko 0 keia huakai ulumahiehie o ka imi pomaikai?; He mea maopopo loa, he kakaikahi wale no keia poe, a o keia poe kakaikahi auanei e ohi ana no lakou i ka pomaikai me ke kanalua ole. He wa keia no na kanaka Hawaii kuonoono e haawi ai i ko lakou mau paulele ana iloko o na poe kuonoono o loko nei o ka aina, e hoala mai nei 1 nā. hana' mahiko, elike me Henry Waterhouse, L». A. Thurston, A. W. *Carter. ka Hui o Kakela, Balauwina ma, ame kekahi poe e ae he nui. E nonoi keia poe Hawaii i loaa na wahi dala mahuahua i keia poe a makou i hoike ae la i mau mahele kuleana mahlko no lakou. elike ka nui me ka huina i loaa i ke alo, a e malama liol i kela mau mahele kuleana no ka wa peno e hoea mai ana ma keia mua akn.