Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 16, 21 April 1899 — ELUA MAUA I KAUNU, I KOLU I KUU BEBE ALOHA. [ARTICLE]

ELUA MAUA I KAUNU, I KOLU I KUU BEBE ALOHA.

Maraki 28,1899—Ma ke ūalauāma 110 na wai-€tha, hora 5 ,p. m. liaailele i H.omoaul'u na Oioailoha, Ma 'keia 'holo ana, o.kala<kala ku-na-hiihi na keik'i o Kaiiwi, hooraa,nao .ae la au i kelk-aihi wa.hi niale o kuu aina.hāaiau, ku i ke-a <ka hale o Kaupo. "I hoohalike i 'ka hale o -.kapaa, Paa ole 'ka. hale a ka makani ihe lauwili," lauwili e. •Nui ka owala ua malh'iimaiii nei, i luna i lailo, pau pu me ka maikou mau« wai'bo-na ai i fca ihoonieiiiia. Puana li&e ae ila makou i ke mele i maa i ka poe hoio'mo'ku, mai na lapaaia, Pukiiki, Haole, Paele, a 'kamaka, et loihe iike ai makou. *0-a, O-a,, O-a. Ke kaihe nei ka wairc;aka, ike h'aikelo la nawai nao, ke lewa'lewa <nei lee alelo, hapaJa aku, ihaukae mai, -he kunou like ia me he poe hoiomana Pope 'la. Komo i ke a»wia o Lahaina ;hora 2 a. m. Heoluolu iki, sa. m. hoio no Kāihului. Ma kēia pii ana, ua hana ino loa na ale o Pailolo ia makou, hui pu me ke kuakualau, pii ka he'a iluma o ka eneki. 01 loa aku ke .mele i 'kela me&e maiuna ae <la, fc'ora i a. m. kamo i k-e awa o Kaihylu'i. Puama malie ae au i kelahimeni: "Eia au la ma ke a wa. Kuu ka heleuima 6. Opiopi na huluhulu. Moe keMu o Milolii. Kau ma ke 'kaa pi'o me kuu leiaioha he moopuna, no 'ka, m&kaul ka-ahaah'a i ka la'i o Niua, i fca ua <hoefha ili o *

W'al'hu, :hui me ka. ehana me na omaka v\-ai a ka lihilihi e heomanao ae ana ae oia. Kalua na puaa, hookomo ko waho iloko, pau ke puniuiwu moku. I.a 30 pane mai kuu makamaka mai Hono!u!u mai, a maua e piili «nei. e hele e ike i ka a-neia o k;a Ekaleaia o ka wa'kili eopu o Wai.hee. kau ma na lio, •hiki i kauhale, o ka ehana wale no, nir.au auhea ke Kalhu R?v. O. NawaMne? Pane -niai ka oihana, aia !a i kahakai. i ka lae o ka ia, e kali ana o ka pai ia mai e :ka maika.ni 'he unm!au, pae mai ka lao i kaha o-ne, he hapuku wale no, komo 'iloko o na eke, ola ka ohana. Kii kekaihi' kaikaimahine, hol mai ana, ea kai ke kanaka, ua maholeh:o!e wale i ka p&hia e ke «ihu kai o Kahaihawiai. Paina pu me ua kamaaina, ua naha:ha ke leeenia aina, lele liildi ai»a walhi kaii'na -pili iho i koe i ka makani, he ■n-a like ia o na maka o maikou iluna, ekolu makou malihini ma keia 'paina. 0 ke kumu.kula o ka makani kalli a>loha o kuu aina itnie maua elua mai Hon olulu aku uei, hui me ke kahu o ka Ekalesia, o laikou na 'hoike eiaio no keia huihu o ka makani i na hoahanau .ha-na ole i ka haile nahaiha o lakou. 0 ka'u e ikauoiha nei 'ia oukou e Kaleik:#i ma, M&u.le ana hod, ma ho&h&nau e hana koke ouklou i ka ha/e kahu. A 1 hana ole oukou, e Mlo ana kei kalhu a oukou i k.a> o Wailuku, kathi 0 k«i 'hale i miailu i ka ila me 'ka ua. Hewa ia ia! He olena .waie ae no ka! Kiilau, he neenee wale ae no ka Kailiaihi. Hoi m'a.i ia a.hiahi, moe mi ka heme maunaala i ka rose s . La 31 pame mai nei 'kuu ihoaloha e pii maua e ike i kana .m-au keiki. Hora 10 a. m. haale'le i na wa.i eha, no ka ua u'kluk'iu o iMaka'wao, haaiele i?- Kahanlui :hcra 11 a. m. Olelo mai nai kuu alakai oiai : he ikei'ki holohalo kuaua eia >no Makawao, eia r> Kan3»ha im.e Mauieaii. Hoomanao ae ia au i kau wahi lailani me'le a ke kaikaimahine. kaulana o ka oioi o Maui Hikina. I piiia mai Kanaha me iM-auomi, oni ke ku'ia o Kamaomao anapa ika la. Ke iholo nei maua no ka 'iihu N. E. e waiho kahela mai ana. ke kul:a. o Kaniaomao ma ko maua aieao me na niala iko nunui a ka Ona Mi'liona e pahola ana. Hiki miua i kahi i kapa ia o Puunene. Eia o Puuinene ia, ei.i n.o ka i ka.hakai nei o Puunene, kuhiau aia i kahi e ku mai la ka. halewili. 0 ke ku'.a o Kaa'iaomao kela, kahi a ka ololie e hoaleale snai ai i ka wai liula, me he wai mae'.i la, ūa pau nui i ka hoio 1 ka niakau i keea nmi mea uHuli e pa. la nei e ka maknni, nes a.k;i nei mai'a r.o muā. Pane m:ti nei kuu a.'.a■kai e loaa ana kaua i ka p'e' o ki meana. Pfiv?i kaua e pakele ai e lieoanapau d na wa.hi lio o k.iua, Uomo pu maua iloko o ke o! \nm lepo ■owili ia m.ii e ka .makaaii a mio-:i:io. Puika ma keCa aoao, aia. -la. Ho mau 'haole Peilekane mau.i. pe'a hou aku no a puka ma. kela aeao e kie'i anu ai ia Paia, naaa a:ku, nana mai maua ia ma«a. u!.a na l'ihilihi, na pepeiao, na pa!ule keokeo, ma kuka paina. hu ae la •ka maua aka. O Pa.ia mamiia o maua, ka mahiko o ka Ona Mlliona o Mau'i, H. P. Bai!auinii. Kupono ke kapaia ana, ka makani •hapa>la iepo o Paia, he ula pu i ka n.ana aku; ma>xiua aku o maua o Kuau, ka heme neho o ka Lu>na!kanawai o Makaiwāo, aole i ike ia m'aua, ua hala i uka i ka hookolokolo. Nee .iw> mua iaku o Hamakuapoko kela, kahi o ka, muli io ka waihine a kuu ala'kai. .Hiki i kau hale, pa kahea, me na kuluwaimaka, paina, a maha na wahi kekake o maua, pii no Makawao, >lcaa ! mua ia maiua ka .luaki'ni haole, kahi e noh'o kaih.u ia a.na e -Rev. Bekuiki, 'hoopiipii hou aiku, a hiki i ke ala e luui ai i.Kula, Ihiki i ka ihome noho o ke kanaka kaulana i hala i kela aoao o ka malu make, Joihn' Kalama, ka niea i kapaia ke "Kuahiwi o Haleakaia." Hui me na keiki .me ke aloha, a moe pu. Maanei i hooh,aiike ai ia maua rae he mau Pake, ihe raiiiki ka ai. Aperila I.—Mia ke kua aku oka honie o Joh'n Ka'lama, ke kahua o ke Kula o Maunaolu, i >pau i ke ahi, kahi o na makuaihine o ka la'hul e hoomu ana a ka naauao o ka naiauao, o >ke alioia a ke aihi ka maua i ike, el poomuku mai ana na Jaau, -mahope aku o Mauniaolu, hookahi-hapa'ha imiiile pah>a, e ku ana \ke kula nui o na keikikane, i ikapaia o 1 Haleaikaila. Ua pau na keiki'kane, a oia ka home moho o na kaiikamahine i [ keia manawa, he oluolu me ke oia | maikai na kino o na kaikamahine, he oluolu pu me. ke >k>umu poo o ke kula. Ke pelu nei maua ma keia waihi, imakiai mai o ke kajhua o Maunaolu, e ku ana ka luakini nani o Potela, i kukuiuia e Rev. Geri'na, i noho 'haioleio ia e John Kalama, a make. A o keia ka luakini a kuu alakai e hele pu <nei i noho haioleHo ai a no ka pau loa o ka ohana i Honialulu, waiho i ka hanfa. Ma ka pa luakini, aoao akau, e ku ana ke k'ia hoomanao o Joihn Kaiama i hoopuniia me na pua nani like ole oaaluna 0 konia \hale lua. He na-pi ka waiho ana o ka aiina mai keia kaihua aku, e -waiho kahela mai ana na wai eha, e ike ana oe i kai elu>a e nukee mai ana o Ulupoiakua, 1 o li.lo loa, e oioi mai ana hoi o Puukoae i hikauhi. Maanei'no i kuhikuhi mai ai touu ilakai i na home noho o na kamakia 'eaulana i ka maihi palaoa me na haole maihi ko mua loa.

Xo'.e au i liui me ki Ua Ukiukiu a hm» ka l T a Uielena. Ua hala, walu. a. kuu alakai, i »a Koo!au i k:i makaikai. Ina ka e noiio aira. ina u.i ohi ka io o ka laau o Piiholo, oki loa aku paha au, lie luaalii na ke auu waie. Ke nee hope nei iu» maua ma ke alanui okva. o Alelele keia, ke kawa kaulana o Makawao nei. Auwe! Kai no he kawa io e kaulana nei, he wahi klo me kahi kumi papali, ua hele a paapu i {-a iimu nie I na palalhu a ka 'hihi. | Kaena ae au maanel, aol« e loaa aku i 0 Oheo, ike kawa kaulana o kuu ahui i ka Makani Kaili Aloha. Ke ■emii hope mau nei maua. o Kokomo keia. emi mai. o kukui keia <» Lilikei. Auwe! Ua poohinia eiike me k»'u lauoho, ua maioo ka hapa nui o ka puu kauiana. keia o Kauhiko». e kau ana no iluna o ke aki. Emi moi, e ku ana ka home nani o D. D. Balauina, kuniu poo o ke kula 0 Hamakuapoko, e pala .mai ana ka halakahik'i, he mau «3ca i kanu ia e ua keiki kaulaua ila ola aina. Aia la niamua o kona home he alanui pololei a palaihalaha e iho aua i kai a hui me ko ka Ona Miiiona H. Balauina home. 0 HaLku 'kela puu me) ka u'lulaau nuholani (pare l>iva paha ia oukou). 0 ka home nani keia o H. Balauina, o ka iualUni ae keia o Haiku, nee anai i kai, o ka home keia o E. He» lekunihi. Auwe! Hoomanao ae au 1 >kuu hoahainiiu i lian.a\i like ia i ka ua pee pa poihaku o Kaupo, me k<a makani ho'nihoni papalina o ka ama o maua, aloha no. Kiei <rmua i ke awa-1 awa o Maliko, na Alekanekero keia ulu j niu me na malawaina e ulu nei i laio o | keia awaawa, e malama ia ana e ke-1 k&'hi kanaka, ke iho nei maua i ka| pali, ke waiho mai la ke awa ku moku nani. He hookahi wule no 'kanaka e neho ana me na walii l>ebe Uil'ii, honi na pulima, aloiha na waha, ke maiu ae la na pali, ke leo mai nei e ke anu, ke piuana nei na wahi lio ma K-eia leheiehe o ka pali, o ka 'hili. o ka peku. ke ho anapuu nei na wahi lio, liiki •heu ana i kahi o k.i wlahine opio a kun alakai, pau ae la keia mauluuiu ana. Hoaum,33 a.e na kimaaina. S3b.\:i, Aperila 2, 'he hoike. Kula Sabati nn Paia, ,hora 10 liawi ke aloha ni" na kamaaina. Hee.hU'H ka ihu o na wahi kekako o ■maua no na wai *iha. ke hehi palua mei ma ke alahele a m?.ua i naue mu.i ai. Hiki i ka }uakini o Paia 10:30. ua piha oloko i v.i haumana ku!a o na npana KuKa Sabati olua. Pamiihi. k:iJhi a maua i moe ai. me ko Paia iho iv3 hoi. hui na niakmalea hilu l:mti pu. Hoc.Tiau:i na h,ir. ī nia ka hinn'ni. Ku nvai ke> Ka'nu Ku!a Salnti Nui o Makowao. a Luna>fn:t\vai A |>.in i ir.)i. ehi o l'. K. Kahe'oiolum, hoakiiia mai o:a i kena .m?.'n?.o ku-ekoa a naaua-). e hiki ole ai i ka poe noonoa papau ke hoolioa aku i ka la ino. 1-Ie paipai manao niam.ua. ,'niai na kamaaiiia a na malihini. i ke Kahu Kula Sa'bati o Haiku ka mua. eleu keia kaniaka poohina elike me a'u, no Puna 1 ka Paia Ala keia keiki. A ua nee ma'i a noho i keia aina. oia kola kanaka 1 lc ; a'a ia m-aua ilaio o ke awaawa o Miailiiko. t Ku mai ke>kahi keiki no ke Kiila Kahunapule mamua. aole hiki iaia, o ka ihaia, .miamua ka hoike, a Aiahope paipai manao, i ike i ke Kula Sabati makaukau a lohi paiha, noho oia, o ka Levi o ka Ekalesia o Huelo aku," na ka mea kakau, i hoopau i «a pohihihi o ka poe maa, kuhikuhi aku ka mea kakau i ka mea maa ia Napoliona, o ka hoeueu me ka haialelo imua o na Ilamuku me kona Kerne.rala, na koa, kana hana mua, mahope hele i ke kaua. Hooniaka na hoike, ko Paia ka mua, 0 na pokii «nie na opio, e notao kumu ia, ana e M'na. P. ! K. Kanoea. Aole au e :hewa ke hooheno ae, kaikamahirte kei'a a ke kanaka kaulana o kuu aina j iaf!oha i ka ua kea o Hana, oia o Ka-1 iiananui, iloko o na pokii o keia kuia. ■he mau pokii KakoHka kekahi, hele wa makua Pukiki i ka pule, hele na £eiki 1 ke Kula Sabat4. Auwe! ka nani e! Kokoke lea ka mirenio!! Na makua m»ai, e alakai da ana e ka Hon. John ieaiuna, he hapa haole keia. Pau k< ia, h.oike ke Kula Saha!ti o Paihiihi, e alakai ia ana e kekahi hapahaole, ehke me ke kapa da ana o na hapa J hao!e he | io onioni, pela pu no i onioni ai ka j he!ehel<sma o na haumana ma na mele j mei na ihaawina, oia no oe i ke kaij nehe o Paia i ka wa maiie. Mahope | o ka hoike paipai manilo o ke Kahu o Haiku k-a mua, o kuu 'hoa aku i ka unu, o ka mea kakau aku, ka Rev. 0 ka malu i ke ao innai, ke Kahu kula Sabati Nui me ke Kfth.u o ka makani kuehu lepo o Pala ka hope. iMa keia wahi, ua ai-lo ta maua ka hanohano o ka Mlo ana i komite nana e haawi ka 'helu ekahi o oa Kula Sabati. Hooholo kei te>mite he helu ekahi no na Kuiia Sabaii. E haawi maua 1 ko maua malhalo i ke K&hu Kula Sabati Nui ame kona mau hope. Lulu diaila no ko 3akou mau 1110 ponoi iho, mahuahua na kemikeni I loaa, he papaaAna i pj(ha n» na kohl kelekele >a ka puu kohi kai panee ia mai, me na. Lauoho <o na pa ala o kahakai me na opihi kau poili. Ke kokoke iho la ka lihlMlii o ka

ia e JUkoo i luaa o n» aeiiw» o KHI. ke ni&lu itvo La iia pali, ke ae ia ka e&u. Xc«i aku i ka oUialu o k« Ka,t i 9ahati Nui P. K. Kahokuen'u® t. kuu ia mauu. h«> loihi ke aial LUka. honi na puliaiii, w*r-iku e i « lehe. H<* nui &a keiki \. : ki>a mai, aole ka *ta •. ma ai lit). bsli ka kulpa, riua . w«kha. kuau wa*v anapau oie kn pe*ki-peki ks iLuia u mau wahl !io ut?i. h*»* 1 >£* *,ihi ... kino a eiu, i k* lulu ia, b.Hu i k.i l:<v MAUwaala. * mai amu. Wuu rt. puna i ka olioli. ulai, ua -u* kupuua. Haawi k*» au>fcsl m«* ua ko. aina. mw pu iaaa*. Aperfla 3. p*u*e nuil n« kuu aiak-i niaka. e h&alel* aoa aa i& o» t « !uu &u ma ke ai«. i>ali o AjiUk>loa & ka Malu Ulu o Lek». *► ba4 a» ia au keiki & me a& hoakiha u kaoa. i ka aku ma k& o m Koiu. hiki hou i Ho4Mrfulu. A« aku aa, ka : nia na lio no ka Malu i k« Ao» hui m< ka Lun&kanawai KA&puni. ke P*ni 0 lao. !ulu linm pu, he m*u kaaa& oi» 10. Hui m*» ke» kifckAuotel*> potth.ar. nui nie Hon. KaHaikau -auii Ikv kolokok». kali iki ma k& haH» 11 a. m. w*h* k» pili * mnm, lte»k« ia loko. Kau nu ke kaa pTo bo Ui haina. Ahai ka pupuhi ia iate. ia*tt k* awe aku i na pa'i ai a i Kiilulu Ma keia huakai no Maui oei. nn ka moaina, u.t h-i naino !ca k.i <mokn nmkou. mu ka aina nei. ua !mu» lok< tno loa na lio ia nvvua. Aperila S— Haalele i h. p* aei k '. moopuua me na kupuna. au Iwokah au i ka meami ma ke (."a' iiwiinn u Honoluiu. Jiui ka'u miu keik: an ke aloha. I ka Lunaiiooponopemo o:e rra k»*i • meianika o ka mikini uili ame & r naho hua kepau ka maha 1 ). £ n:m;i i ke pao ntaluu «. J. P. IWA. J. W. NAIKINA HENKI.K IW\ Ma ka Po:Aa n»-l i :ua» ukii > ka mokuahi Ausiralia ia H.-aoiu'.u ea huli hoi aku La no Ka?»i.»kik > 1" ~ " E hoola koke ia ana uie h:k:«■- v ka Eeiemu, ke poo kepi.i. uieeau ix... \ ! ka meneo o ka ili. o kela ume keia aa«>. Laau Hamo a DOAN. Ai i uo aia kahi o ka mea pt-ipa-i laau. 30 aeneea.