Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 16, 21 April 1899 — Kaua ma ka Moana Pakipika NAUEUE NA PAE-MOKU O SAMOA!! Ka Aeto ame ka Liona ma ka Pakipika Hema! O-O KOKALA O NA POE PILIPINE. [ARTICLE+ILLUSTRATION]

Kaua ma ka Moana Pakipika

NAUEUE NA PAE-MOKU O SAMOA!!

Ka Aeto ame ka Liona ma ka Pakipika Hema!

O-O KOKALA O NA POE PILIPINE.

i Eia makon ke iioolaha aku nei i na : lono ao ke kaua. i loheia mai i o kakou ' r.'S'i mai mai, a .mai PLlipine mxi; a pel>a pu hoi me na lono e ae a ra ai'na e. KE KAUA MA SAMOA. AUCKLAi\'D. Nu Kilani, Aperila 12. —II a Loaa mai na p-alapa'la ia neā raai Apia ma.i, SamG;i, i kakauia ma ka ia 1 o Apeuila, e 'iioike ana, ua hooku-aōiii hope ia he i:;::.:.i o na iuina Amerika a:iiie .Peleka-:ii.\ i liiki ka hu-in-a i ka 105, .8 iv.i pc; i>a.mca i.eko o ka ulunahele ma ka.hi k-okoko i keka.hi a'ina 'miahi o na Gs:r€>aKinia. Ha 800 ka nui o na Samoa e pee aiii ma keia v/:<āi. Ua hoouka.ia <iie kaua iuihana' o uo p-oe la ame na J«,ma. A iiiei kt'i kaiiii ana. ua mak? 0 Lu'.sttBJa L3ndsda!2 .am.e :Monaghan, he Alii Pikimana, no luna 6 ka mokuka.ua Ameeika "Pileilelapia," ame Lutaneia Freeman o ka mokukaua Ta iranga.% Ua iniakr& no hoi he elua mau luiaa Amerika ame Pelekane. O keia pee Samoa i lale kaua niai ! mialuna o na Amerika anie na Pclekane, he poe ken lakou no Mataafa. U-a. Oik.i ke'a poe i Tja poo o n,a liik( -i Amor,ika ame Pelekane. Aka, ua hoij iieiiia mai ua mau poo la e na Kahuna Kaiolika oi-a wahi a ihoe-a i Apia. 1 Ua ihopuia lea luma nui o kela aina ! mahiai o m Gsremaniia, >a ua heopiaia noaluma o ka mokukaua Peilekano ; "Tauranga," mamuJi o loaa ana mai io na paiapala afidevita e iioo;a I ana, ua ikeaia oia e ihookiklina ana i na i &a iroa (k'ipi) © hakaM. | M<>. kekaai hwouka kaua mamua aku I ui pau i ka make he 27 poe koa o Ma,jaaf>a, a,ole m-ea make ma ka aoao 0 ma "haole." ! Ma keia. hoouka kaua ana, hoi, h.e ' 40 ka nui o m Samoa i make, a he '■ 'h&luna »nui h'Oi io lakou i pau i ka ' Woe.haiia. i KA PALAPALA A ADIMARAL\ | KAUTZ. j WASINETONA Aperila — Ua ! leiaa mai a paLaipala mahope ae w?i i mai a Adimarala Kautz mai: ! "Auckland, Nu Kilani, Apir"«a 12Kuhima Kaua, Wasineboaa: Mi ku i la 1 o Aperi.ia n.eli, oiad lti paa.li. kaua I h.ui o na luina Amerika aaie Pele]caJie, ; imalaio o Lutaiaela Free.man o ke Au- ■ mokukau-a Pelekane, e ko.mo aku nna i i Apia ua kaua kimo-po ia iao la 1?.I kou. Ua. ihioehaāa ko'u maina/>, i ka hoike a,nta <aku i ka malee ana o Lutaj nela PhilMp B. L.an<isdftie, Alil Pi ; kimuwia J«oh(n R. Momaghan, Alii .Waa : pa James Bu.tler ame luLna Edsal, ame j ame elima poe kanaka i hoa.Pua o iuna o ka PileeL&lapia. 0 ko na Pelekane poi.no, h.e elua mau kanaka. nw Luiainela Freeman." HAAWIIA I MANAWA PONO NO MATAAFA. AUCKLAND, Nu Kil'amii, Apea-ilu 12. hora 9 a,m—Ua loaa he mau lone Oiiou >miaJ Apia, āamolamai, e-ihioiike ania, ma ka wa i ku aku ai ka mokukaua Pelekane "Taurianga" ma Ap.ia ua ihoopuka aku la nu Kainlkela Amerika ame Pelekane he mau oilelo .kuaihaua. feui e hiaiawi ana i maaawa Paoopakele hope loa ia Mataafa, a o na Kaliuiiu Katolika keka.hi i hooikaika ma keiia hana, aka, ua nnakehewa waie ia mau mea, oiai ua ihoomau mai la mo oa poe kipi 1 toa lakoa imau haina ino ana. Uai pau ma waiwai i ka hao wale ia a ihaina ino

:a. hana papu pale ia aa la nia na uwapo a ma na alaniii. Ma ka la 29 o Maraki, ua ik.eia aku la na enemi raa M.agiuigiw. « ua ki ia aku La na pu raikini ame kekahi pukuaiii'ahi la īakou. l'a leie kax;a aku La no leoi na Saai-ca makemake m:iJuhia ma.liina o na kipi ma ko lakou ->va i auhee aku a h« lea o lakou ,i pau i ka make ame ka hoehaia. Ua ikeia hoi kekahi kaiKaka Samioa makamaka o na hiaole e lawe ka'i hele ana i kekaihi poo kanaka m:i Apia, a ua lilo ia i mea e huhu !oa ai e Kai>ena SUuai-.t, a ua hele aku la ia i ka Mo.i, a hoiloe aku la iaia, '3 kipuiu. no ke kanaka e ikeia ana e iawe hel.e ana i kekahi poo kanakg. Nolaila. ua 'hoepuka koke ka 'Moi i olelo kuahaua. e pa.pa ana i ko aia āamea haiia ana pela. Ua palapala aku jioi ke Kanikeia G9re.mnsl.ia ia Abi'ma.mJa Kaalz, e nin.au ana iaia, iaia paha ua apono na lal ui Kar.:sMa;no naaiii?Jo elun. i keia m.au hana lokOinio a pekama e hanaia ana ma ke.ano kue i n-a kam!av/ai o ka pono Kai'i'iliano anie ka olelo hoaholo a ka Aha Kiekie. Ua mai ka AdJmarala ma ka o'.eLo ana. ua kuikahi like kona raaa<io me ko ke Kamikoiia., kia nw.ikaii ole o k.a liana i ihanaia, aka, olelo mia'i la nae ia, ina i kakoo kie. 'Keaekeiia Geremania i ka elelo haoholo a ka Aha Kie'kie o ieimeii, ina atoCe e ulu mai ka heokahe koko; o ka mua oki poo, ihe maa kahako ia n.o n-a Saimoa, aka, ua hoike lō aia ae ia h'ana im;uv o ko ke ao nei, he umi makaihiki i kiaa hope ae nei, ka wa i pau i ke okiia na peo 0 Tia luina GeT?manva hoapeno s kela Alii Pegiana, moaia ka iroa o Ma!;aafa. ke k&naka aiae a ka lunra anpimi 0 ka la,h.ui karist;iano nlaauao, eiiike mi Gee kakeo nei i keia wa. I Eia na waapa kam o 3a mokukaua I Tau:i? r.ga . ame Porpcūse ke u'.upa nei me ka w-ciiw.eli Loa i na waiii iioomoana o Maīaafa ma l:ia,.aekai. Ke konsi na Peiekiane e nia Sa.nvoa he 100 ko laiion nu.i: An©ane ihe 46 ka .(nui o na v« aa pa o Maiiaai'a aan-e na ka.uhiule lehukih.u leia i pau i ka ulu aia. A ima ia la hoeaiii 00 ua/hoeiinaia na koa holo ra.sraa inua na alanoii a maloko o na laalaau e kokolie ana i Apia. HAKANU NA POAI PILI AUPUNI. WASINETONA, Aipenila 12.—Ua loaa mai ka lono mai Samoa maii, me na [ manao hopohopo. Ua hoole na luna Aupuni aole e kamailio i kaihi mea e pili ana ia man lono hookaumaha ma- ! nao, I ikakahiaka okoa no, ua hele | aku la ke Kulyffla Gereai!anila e ike ia : Kuhina Hay. Aole ae iki kekahi o I keia mau luna Aupunii e kamailiio i kahi mea e pili ana i na mea i ku- ! kaia e laua. 0 ka ama ame ka | hoopaaia ana o kekahi makaainana Geremania e na 'Miiaiok'U o ka manuwa Pelekaae, 31 a. kekahi .heleihelena hoomakuekue inoino i komo iloko o keia ninau i nei -wa, 'Ua oleloia, ke koi nei kela ame keja Kanlkela o na Aupuni.ekolu i hoonohoia ma Apia, he mana Aupuni kuika.w>a ko kela ame keia o lakou, a ua loaa hoi ka mana i kela aaie keia o lakou e hopkolokolo i na kupa o ko lakou mau Aupuni pakahi iho i ikeia iki hana hewa. Nolaila, mamuli o keiā rula v e hiki ai i ke Kanikela Geremanm ke koi mai e haawiia ma kona lima ke kandka Geremania i' hopwia ad. Ina ua hewa io kel'a kanaka, alaila. he mea kanalua loa ko na Pelekane ae ana e h'aaiwi

aku iaia iima o ke Kanikela Geremania, ke ole e leaa. mai na hooia ana e hoo.paiia oia no ka hewa ana i hana ai. Aole hoi i manaoia, e ae mai 'ana ke Kanikela Geremania i kela noi. Ua imanaoia e huipu ana o .Aelimarala Kantz ma k<a hana pu ana me na Pelekane, i mea 'e kin'ai ia »i n,a ha,na ikipi a na Sanxoa. Aole nae paha keia he hana e hiki ana iaia ke hiooko aku me ka maalahi, oiai he uuku loa na wahi 'kan-aka me ia d keia wa; aka, ua oleloia nae, ua ae no ke Aupuni Beriiania i ke noi a na luna Aupuni ma Nu Kilani e lioouna ae i negimena koa i "S.amoa nei. Aoie i loaa mai he palapala kue no na hhna a Aelimarala Kai's-f. i ke KeenalKuliina. Ma na' K.H?nā' Kuliina Pelek-an-e a-nio Gt rcmania niaanei no ka loaa ana mai 0 ka lono o ke »kaua hookahe koko tnia Sa>moa, ua hakamu na inea apau. Ua hoike ae o Sir Julian Pauncefote, ko Beritania Kuh.ina, i kor.a minamina loa 1 ka poha ana ae o k6ia iono kaumalia ma ka wi\ ana i manao loa ai, aia na mea apau e pili ana ia Samoa ma ke alahele o ka hoea i ka nohona maluliia. Ua manaolana no nae na luna Aupuni Perlbania. aole e lilo keia .wahi okaika-i i mea e kinai ia ai na hana e loaa ai iie malu'hiia, aka, e hooika'uluaia ana nae ka hoea hikiwawe ana no ia hopena. KE KAUA MA MANILA. NU lOKA, Aperila 11.—Ua loaa .mai he loao telegarapa mai Manila mai i ka Nupepa Woiid,. e hoike ana: "Ua lawe pio ia ae la e Kenerala Lawtan na kauhale o Lu:r.ban ame Pagsjan. Ua hoao na k.ipi e oni paa iho ma Lumi>an, eia irae ua ulapaa pu ia aku la lakou e na kea Amer'ka me ka nui o ka palno. Ua panikuia e lakou ka muliwai, a ua noke aku la kahi mokukaua Lagitna ele Bay i ke ikipu -ana mai kahi mamao' aku. He kanallma ka inui o na p-e kipi i paa pio. Aohe Amei-ika i poino ma ka ihoouka kaua aia Lumban. Ua lawe pio da m'ai <e lakou he mau mokualii lehulehu a.n;e na auwaa e ae he nui. Ua manaoia, he miea pono ke loaa he poe koa Amerika hou no Ma.nil'a i hiki ka huina i ke 50,000. I iilo ai na keia poe e noho kiai na wahi i kaa mai malalo o ka mana Am'eiiika. O ko Kenerala Lawlon kulana nēe niua an:a, he mea maopopo loa e halawai aku ana no ia me na kulana kaiia ki-.hakahaka a haupeepee a na Pil.ipino., Ua eliia e na poe kipi na auiwaha eli nunui imai kahi kulanakauhale a kahi kuiajmkauhale. Ua lilo na iiana oluolu a na Aimerika e ihana aku ai i na poe kipi 1-mea ole. He wahi hapa uuku loa o na, kanaka o ka akau i hoi m , ai no ko lakou ni'au home. Ua loaa mai ka lono, aia o Agoiinaldo I Saha Fernan'do, a, aia hoi malalo o kana mau alakai ana na. papu pale o lTe Aupuni hou. NU lOKA, Aperila 11. —Ua loaa mai ,he lono tele§?arapa mai Manila, mai, no ka la 11 o Aper>il<a nei, oia hoi, ua lele kaua mai la he pualikaua nui o na poe kipi. mai na kipapaii hikina anai, maluna o ka Mehele Koa Helewawae Helu 13 o Minesota. oia hoi ka puali e kiai ana i ke alanui hao ma kahi kokoke i Booave, a ua !ilo ae la ia «he ihooili kaua nui mawaena o Marikio ame Guiguiinfco. ' Ua hoea mai la hoi o

Kenerala Wheaiton m>al Maloloa mai īne na koa kakua nme kekahi kaa.-o.h-i i na koa. a ua hoauheeia na Pii'iplno. lla manaoia o ka nui o na poe ki.pi i- make, ua -o.i aku mamui o ke 50. O ko na Ameriika ,hoi he 3 i make a he 15 i 'hoeliaia. MANILA, Aperila 11. —Ua lele kaua maa kekahi poe Pilipino i ko-mo mai inmloko o na palena a.ina e n'ehoia ana e na Amerika, ma ke ano aole lakou he poe enem;i, a kipu mai la i na Amerika. Ua lohe ia kekahi o lakou e hooho niva: "E hanai aku ania makou ia oukoi. e uei i)oe Ameinka—a anaona me keia n:au mea, mamua o 'ko makou hoom-aha ana." KAKA-UINOAIA KE KUIKAHI SEPA- • NIA. ■ WASINSTONA, Ape«nil>a 11. —I l'a i 'hoopau loa ia ai na ,moaweatfe h.«ope loa o ka .nohona kaua mawaena o Aimemika Huipuiia ame Sepaniia, oiai ma keia la i kakaiiinoa ai ke kuikahi maluhia mawaeaa o na Aupuni elua, Na Kuhina O.imhon i ma ka. aoao io ke Aupuiii o Seipaniiā, a na Kuhina Hay hoi i kakauinoa ma ka aaao vO ke Aupuni Araeritka. Ua kakauia ma ka hora 3:38 oka auina la. oka haI awiia ana o na kope i kahi ame kahi ma ka hora 3:35.

THE PHILAI)ELPHIA ANI) REAR AHMIKAL KAUTZ. Ka Mokukaua Pileelelepia ma na Kai o Snmoa.