Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 17, 28 April 1899 — NUHOU ONA AINA E [ARTICLE]

NUHOU ONA AINA E

HOPU PIO MALU IA E NA PILIPINO. E hoike ana kekahi lono i loaa ae i Wasinetona. mai Manila ae. ma ka la 18 o keia mahina, penei: Ma ka la 12 o Aperila nei, hoea aku 1-a ka mokukaua Yorktown i Baler, Luzon, ma ke kapakai aikina o Luzon, no ka hoopakele ana i na koa Sepania, he 80 ka nui o na koa. ekolu aliikoa. ame elua mau Kahuna, i hoopuniia e na poe kipi he 400 ko lakou nui. Ua lako kekahi poe kipi me na pu raifela a Mauser. Oiai hoi o Lulanela J. C. Gilmore, me kekahi puulu kanaka o luna o ka moku, e nana hele ana ma 'ka 'nuku 0 ka muliwai, maluna o kekahi waapa 1 hoolaJvoia me na pu, ua kipuia mai la lakou e ka poe Pilipino i pee iloko o ka nahelehele, a lele mai la* lakou maluna o na Amerika a lawe <pio aku la ia lakou. Ua lilo pio aku la o Lutanela Gilmore, Puuku nui W. Wallon, Alii waapa J. Ellswortn, Alii kipu H. J. 'Hygard, Alii hana pea Vendgit, na luina W. H. Rynders aaie C. W. Woodbury, ame kekahi poe e ae ,he nui. I ka loaa ana o keia lono i Wasineitona, aole ,no i hoohikilele nui ia na oili hopohopo o na luna Aupuni malaila, no ko la.kou imanaoio ana, o ka poe Amerika i paa pio ma na lima o na Pilipino e malamaia ana no lakou me ka maikai, aole hoi lakou e hoopoinoia. Aia ma ka paa pio a.na a Kenerala Ous ame Adimarala Dewey <he 1,600 poe Pilipino. Aole nohoi i manaoia e hoole ana o Aguinaldo i ka ae ana e hookuu ,mai i na Ariierika mamuli o na ael ike e ku'kakukaia aku ama ane ia. Aia malalo o ka imana o ka Peresidena, he ,a ua hiki oia ke haI na i aelike me Aguinaldo -no ka hookuuia ana mai o na pio Amerika, ma I ka uku ana aku iaia i mau miliona [ dala. [ SAMOA. Ua laulaha ae -ka lono, ua hoike ae 0 Herr Rose, ke Kanikela Geremania ma Samoa, e loaa mad ana iaia ihe mau 'kauoha >ma ke telegarapa mai kona Aupuni mai, e kauolia ana iaia e hui koke aku oia ma ka .hoopuka a.na i kekahi olelo kuahaua :mai na imana nui aku ekolu, e kahea ana i na kanaka I Samoa e hooki koke lakiu i na hana | kaua apau ame na 'haina 'hoalaala Jiau-, naele, ma ka 'wa e noho ai ke Komi- i sina Hui m-ai na Mama mai -ekolu, a e no;ho an hoi ma Apia no ka noonoo 1 ana i na mea e pau ai ka hopaapaa. maiaila. KINA. * Koele na Poka Mawaena o.na Pele-] kane me na Pake. I HONGKONG, Aperiia 17,—Aohe i | hooukaia he kaua ma ka la i.nehinei. j 1 keia la lie mau tau.sani Pake i nee i mai no ke kahua hoomoana o na koa Beritania ma Talpohu, a ki mai la i na piikuniahi a lakou mahina o na Beritiania, aka, no ka mamao loa o kahi 0 ke ki ana mai, ua waiwai ole na kipu ana. v iUa kauoha ae Ia o Mekia Kenei ala Gascoigne, e no-ho aliiKoa kiekie ana maluna o kekahi pualikoa Pelekane, aole i hiki a'ku i ka 300, e kipu aku kona puali kipu e hoouka kaua aku i na Pake, e kuene pono'ana nialuna o na pae puu. Ua hooleleia aku la na poka kaulahao ame na poha pa'hu maJuna o na Pake, a na pau nui akii la 1 ka' hoaūheeia, a ia wa i kauolia ae ai oia i na koa helewaiwae Inia e nee aku no niua. Ua kuemi hope aku la naPake no ,na mile he lehulehu, me ke ipuhi ana i ke ahi i kekahi enau kauhale he le>hulehu loa. Aole i maopopo ka nui o ka poe Pake i make, aka, ua i'keia aku nae lakou e lake ana I ko lakou poe make ame ko lakou poe i hoahaia. Aohe poino ma ka aoa(/o na Pelekane. Ua paa ke kulanakauihale o Hongkong a ke kiaiia e m koa pualu Pelekane ame na "koa Pelekane mai Wale mai. KA LA HOOMANAO NO KA PONIIA ANA 0 LEO XII. V. ROMA, Aperila 16. —I >keia la i malamala ai ke anaina haipule hoomanao no ka piha ana o na makahiki he 21 o ko ka Pope mau makahiki o kona poniia ana. Maloko ka luakini o Sana Petero i mailaimiaia ai !keia ihana. Ua hele aku la ka huakai mawaena o na laina koa elua e ku 'ana ana ikela ame keia aoao e ku poai ana i ke kuahu, a hoea i ka nohoalii, kahi Ihoi o ka Pope i noho mai ai, ime -ka Papa Oihanakahuna o ke Sacred College. Ma ka wa. i hoea mai ai ka Pope maluna o kona noho manele, e auamoia ana, ua hooho ae la na <kanaka, "E ola | loihi ka Pope ame ka Moi," a ua puia I ae la na leo 'huro, me ke kani pu ana ae hoi o na mea kani. He anaina lua ole keia o ka nani ame ka hanohano. Ma ka wa i ku ia ai ka Pule Mesa, ua kani ae la na bele apau o loko o ke kulanakauhale o R*> ma. He maikai no ke ola Jkino o ka Pope, aohe ona ano nawaliwali. E HUIKALAIA ANA PAHA 0 DREYJbuS. LADANA, Aperila 19. —Ua laulaha ae ke lauahea ma Parisa, ua makaukau loa ,ke Aupuni Farani'e huikala koke aku ia Dreyfus ma mahope koke iho

0 ka hoopuka ana o ka Aha Hookolokolo i kana olelo hooholo. HAALELE KE KAKAUOLELO A PERESIDBNA McKINLEY. WASINETONA, Aperila 16. —Ua hoike aku o Joha Ad<lison Port©r, ke Ka- ; kauo'elo a ka Peresidena, ka ho>i i I wuiho mad no na .pule elua a ekolu i hala ae nei, imua o Mr. McKinley, e [ wai'ho ana ia i ka hana mamuli o kona nawaliwali. KA MAKEMAKE O NA PILIPINO. E hoike ana kekahi .lono mai Manila mai, ma ka la 17, ua olelo ae kakahi kanaka nona ka dnoa o La Gorda i 1 kekahi mea kakau nupepa, ua kohoia he 22 poe Pilipino e kukakuka pu me ke Komisina Amerika Hooponopono Maluh'ia, a eia na kumuhana a na Pilipino: 1. E loaa mai na pono aupuni akea a laula d ka lahui Pilipino. 2. E hooko koke ia ka nohona maluhia mawaena o ua Kipi ame na luna aupuni Amerike. 3. E hoonohoia na luna au.pun i mai wa«na wale mai no o na Amerika ame ka poe PiMipinō. AEIA KA HOOKOLOKOLOIA ANA 0 NA KUPA GEREMANIA E NA MANA OIA AUPUNI. BEHELINA, Aperila 17.—Ua ihooiaia ae, ua ae pili aupun» o Beritania Nui, ua hiki ke hookolokoloia na kanaka Geremania ma Samoa <e na Aha Hookolokolo Geremania wale no; nolaila, ua hoounaia mai ke kauoha mai Laelana mai e hookuuia o Kapena Huffnagle, ka luna nui o ka liui niahiai Geremania ma Vailele, a e haawLia aku ia, maloko o ■ka īhana o na luna aupuni Geremania. E lawe aku hoi ke kapena o ka mokukaua Beritania "Taurangh" a i k? Ka-1 pena o ka mokukaua Geremania Falke. j I MATAAFA. , E hoik-e ana kekahi Jono nia Nu loka, j i loaa ae ilaila mai Berelina a-e, mahope lilio o kela kaua kimopo ia ana o na luina Pelekana me Amerika e na ka-! naka Samoa malalo o Mataafa, ua kuemi iiope 'aku la o M'ataafa ame kona poe poe nia o aku o na poe puu o Falehima, a mailaila aku a i Tuanga Fai. Aole hoea aku na poka o na mokukaua ilaila. Noho i ,ke ale ka puihi o Laumeki. NA MOKUKAUA GBREMANIA MA SAMOA. BERELINA, Aiperila 16.—0 ka mokukaua hou Cormon oia wale no ka mokukaua ma ke alahele no 'ka hoopuipui ana aku i ka ika'ika kaua moana o G<eremania ma Apia, >pae aina o Samoa. Ua hoea aku ka mokukaua Moewe ma Matupi, Beritania Hou, a mai keia wahi aku holo aku ai paha oia no Apia. He mau wahi mokukaua liilii no k-eia, ua enii iho ko laua nunui malalo 0 ko ka mokukaua Hertha i holo aku nei no na kai o Aaia. A ina nae e hoea ae ana i Samoa, alaila, e loaa ana ia Geremania ma ia wahi he ikaika kaua moana. o na mokukaua i hiki aku i ke 40,1 000 tona ko lakou nui, me ka huina kanaka i «hiki aku 'i ka 3,400.

KA PAPA HOONOHONOHO HANA HOU A SEPANIA. MAiDEIRA, Aperila 16.—Ua 'hoike ae ka Nupepa Aupuni o keia la i ka olelo kuahaua alii, e hoonoho ana ia Duke de Arcos i Elele Kuhina Mana Nui no Sepania ma Amei'ika Huipuia. A ma ia olelo kuahaua, e hoolilo ana "ia Havana, Manila, Uoilo;San Juan de Porto Rico ame Cienfuegos i mau walii ■e noho ai na Kanikela o Sepania. ■E hoihoiia au ana o Senor Larrea, e noho Kanikela nui i keia wa ma Antwerp, i Kanikela ma Havana; o Senor Boniila, i keia wa Shanghai, e hoonohoia ana ma Manila; a o Senor Uriarte e hoi aku ana ia i Antwerp. POINO KA MOKUKAUA GEREMANIA. BRI9BANE, Queensland, Aperila 16. —Ua kū mai nei ia nei, ka mokukaua hao Gereihania "Cormon," mai Kina mai, ma kona alahele no Samoa. Ua loaa ōia ika poino ma ka la 23 o Maraki, ma o kona hookui ana me kekahi pukoa iha ka Pae Aina o Bteimaka, ma,waena o Kaiser Wilhelmsland ame Irelaiw Hou, a ua mo-ku oia malaila no •eono la. E holo aku ana ioa >no Kikane no ka hooponapono hou, ana i kona mau wahi poino. HOOLIIi'LIU NO KA UWEA OLELO MOE MOANA. KAPALAKIKO, 18.—Ua hoomakaukauia — o nei ka mokuahi lawe lanahu mamua, nona ka inoa o Nero, a ua makaukau ipono oia no ka oihana ana hohonu moana I keia wa, eia oia ke leu nei ma ke kaikuono o Miaiona, a ke ioopiha nei i ka lanahu, no kona alaHele e 'hoea &ku ai i Honolulu ma ka la hope o keia E ana °* a i ka hohonu o ka moana mai Honolulu aku a hoea i ame Guama. Ma ka hoopii a Wong Kwai kue ia Lydia K. Dominis, Imua o ke Kaulike, 'no ka hooko i kekahi aolik» (kuai aina) ua le ia e ka Aha, ma o Lunakanawai Perry la, kfe pale kanawai a ka aoao hoOpiiia. Ma ke ano, o ka aelike i koiia e ihooko aku, he aelike ia i paa ole i ke kakauia.

MAI NA AINA E MAI. •Ke hoolaha aku nei makou i ka olelo hoalohaloha i loaa mai ia makou mai kekahi poe Hawaii mai e noho ana ma Mauna Pohaku. He hoalohaloha hoi keia no William Kahananui Kahalemanu i make. OLELO HOOHOLO HOAI/)HALOHA NA NA HAUMANA O KE KULA SABATI 0 lOSEPA NO KO LAKOU MAKAMAKA A HOAHANAU I ALOHA NUI lA, WM. K. KAHALEMANU. I ko makou makamaka a kaikuahine hoi i aloha nui ia, a he wahine kanemake hoi i keia mau la, Mrs. Helena Kahalemanu ame ka Ohana. Aloha oukou apau loa:—Oiai ua ili iho mahiua o eukou ke kaumaha amo ka pilihua o ka i®aau no ka oukou mea i aloha nui ai. a pela hoi i ili pu iho ai maluna o kakou pakahi apau. O Wm. K. Kahalemanu, he pookumu, a he kauwa hoolohe ma na hana a ka Haku; a mamuli o ka haahaa ame ka oluolu o.kaua mau hana. ke poina ole n-ei makou nona. Hooholoia: 0 makou ona lala oke [Kula Sabati o losepa, ame ko "kakou Peresidena Bishopa ma o ko makou mau ,komite 'la, ke komo pu aku nei makou me oukou iloko o ke kanikau pu ana no ko kakou hoahanau i aloha nui ia Wm. K. Kahalemanu. E ka kanemake i hoohemahemaia kou noho āna, ame na keiki makua ole, pela h«>i me na moopuna e uwe alala ana i ke kupuna, e hoolana i ko oukou manao a e hoomaha na ka Makua Lani e kokua mai Hooholoia: Ke pule nei makou i ka Makua Lani, e lawe aku i na kaumaha ame na luuluu ame na ehaeha mai ka ohana aku; a e hoomama mai i ko oukou mau pilihua, a e noho me ku oluolu ame ka manao lana iwaena o ou- 1 kou, a e alualu mahope o kana mau hana pono. O ke Aleua ke kiai mawaena o oukou ame ia, oiai oia i kaawale aku ai mai ia oukou 'aku. Amen-o.

Hooholoia: O Wm. K. Kahalemanu. oia loekaiii i haalele i ka aina ka ohana a hele mai i ka hana a ka Haku, a he paionia no hoi oia maluna o keia aina o losepa nei a hiki i kona hoi ana ak-u >la i kela Home hou a maemae, aole hoi •he luu'luu imalaila, aole hoi he kaumaha. Ke lana nel ko makou manao, aia no he lei nona i hoomakaukauia mai e ko ka Lani mau kini.

Hooholoia: E hoouna-a i hookahi koipe o keia i ka wah i nek ake ame ka ohana, i hookaihl kope e hoounaia i kekahi nupepa ma ka olelo"Hawaii. 0 makou iho no me ka haahaa. J. K. N. MAHOE, K. NAWAHINE, s MRS. KAPUKINI. Komile.