Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 17, 28 April 1899 — Ke Aloha o kuu Makuahine KE ALOHA O KA'U MEA I ALOHA AI. Ka Mana o ke Aloha. He Moolelo Walohia [ARTICLE]

Ke Aloha o kuu Makuahine

KE ALOHA O KA'U MEA I ALOHA AI.

Ka Mana o ke Aloha.

He Moolelo Walohia

MOKUNA XV. Mahope iho 0 keia mele, ua ikeia aku la he aliikoa e ku ana maluna 0 kekahi mokukaua- eau ana i ke 'kai. Pela ka nee ana o na hana keaka a hiki i ka pau ana. Ua 1110 >nae keia mau hana i hoikeikeia mai ma eia po, Jie mea e hoopioloke loa ia ai ko Aliee noonoo—oiai ua hoomaopopo iho la ia, he mau mea ia i p-.x i na mea i ikeia, a i hoomaopopoia e ia, mawaena ona ponoi iho ame George, kana aloha kahiko.

No keia mea, ua hu4i ae la oia no na wa he nui oiai e maaio mai ana na hana keaka ma ia po imua 0 Gearge, a minau aku la, me ka lialoiloi ana ae o kona mau waimaka ma kona mau īnaka, ina paha ua hoomaopopo ia (George) i ke ano 0 ua hana e hanaia mai ana, ua ili nohoi ia ia Hi.ua; aka, he mino aka wale no nae ka George. I ka hele ana o na liana hoikeike a hoea i ka po hope loa e pau ai ka Mahele Mua 0 na.hana, ua hoea a-ku lsf ka huina aie o ke Kauna de Berene i ka 500,000 hapaha Farani, oia hoi, ke huiia huina aie hou me ka huina aie mua, ua piha ka 1,000,000 hapaha Farani. 0 keia iha la ka huina waiwai apau 0 na waiwai paa ame na waiwai .lewa 0 ua Kauna la. 1 Mamuli o keia huina aie nui i kau iho maluna o ua Kauna aiei, ua paa aku la kona mau waiwai apau malalo 0 ka moraki. Ua lilo keia i mea pilikia loa no ua Kauna nei. Aia mau ka Madamosela Clara ke hoohu'a la no i ua Kauna nei i "Dala —i Moni," oiai hookahi pule

okoa i koe o na po lea o Halaalii. Ua ikunana iho la ua Kauiia nei no kahi e loaa hou ai o ka "lanahu" e holo hou ai ka moku o k>ana wahine hoopalau maloko o na lmikau hanohano o Parisa. Ike iiho la ia, ua nui hewahewa launa ole kona aie iloko o ka l>anao, aole hoi he wahi e loaa ai iaia ke (lala, a hooholo iho la ia e hele ma kekahi huakai hele .loihi.

E waiho ana nae kaua, e kuu makamaka heluhelu, i ke kamailio ana i keia wa no keia huakai a ua Kauna nei, a e h/li ae ka kaua kamailio ana no George ame Aliee. E iioi ana lioi ke kamailio ana ma ke kakahiaka o kekahi la ae mahope Iho o ka po mua i weheia ai ke keaka.

Aole i hoomaopopo iki o Aliee, ua haule kekahi o na pihi daimana, mai ke alo aku o kona lole, a hiki wale ia kakahiaka, ma ka wa 'i holokiki mai ai kekahi o kana mau kauwa wahine Italia, e hoike iaia i ka lole no ka nalowa'la ana o kekahi o na pihi daimana o konp lole. I ko Aliee ihele io ana aku e nana i ua iole la; he mea oiiaio, aole kekahi pihi, a hoomanao iho la ia, ua haule. 0 kahi ntie i haule ai, aole i maopopo iaia Ua haiia aku la keia mea ia George, a ua lilo nohoi ia i mea 'hou iaia, aka, aole nae ia he mea i hoopilikia mai i ko laua noonoo, oiai he wahi mea liilii wale no la ia laua. Mahope iho o ko laua kamailio ana no kekahi wa pokole no ka mea e pili ana i ke pihi nalowale, ua hoike mai la 0 Aliee i kona makemake loa e ike i kona mau makua, a wahi nohoi ana i oleio mai ai imua o George, ua kau mai ke ano haiia aloha iloko ona no kona mau makua. Nana pono aku ia o GeoTge iaia, me ka hoike ana o kona mau onohi maka Ike pahaohao. Aka, pane mai ia no nae o Aliee: "E George! O ko'u ike wale aku no ka hoi i o'u mau makua la, malo.ko aku 0 kūu uhi maka, ua lawa nohoi ia. Ua ika no oe e George, aole laua 1 ike i kahi i malanmia ai ka laua moopuna. Ua hikl rio ia kaua ke kakau aku i kekahi palapaia, ma kekalii inoa kapakapa, .e ihoike ana ia laua i kahi e ike ai laua i ua moopuna la a laua. A he mea pono hoi ia kaua, ke hoomakaukau 1 kekahi wahi e .iaweia <ae ai ke kii, a ma ia wahi 8 huipu ai au me ia, a ike aku hoi i o'u mau makua. Nolaila, e George, manao anei oe, he hana pohihihi keia, a i oie, he hana paha keia e komo aku ai au iloko o ka pilikia?"

"Aole keia ihe hana i hikl ole ia ka\ia ke īhana aku; aka, he hopohopo nae au i ka pilikia e loaa mai ana ma keia hapa, oiai, ke manao nei au, mamuli o kou ike ana aku i na maka o kou mau makua, e ulupuni loa ia ae ai oe me na inanao uluku pihoihoi a pioo hoi, a lilo paha ia i mea e hoohuoi loa ia ai kou ano." "B George, mai hopohopo oe no ia

mea. E hiki ana no ia'u ke maiama ioa iu'u iho. Ua haawi aku la o George i ke kauoha ia Eikeke e kakau oia i kekahi palapala ma ka inoa o barona wahine ile a hahai aku hoi iaia i na el-elo ana e kakau iho ai. I ka paa ana o ua palapala la, ua hoounaia aku la i ka ha-le leta, I ka loaa ana aku o ua palapala 'la i ua Barona-wahine la, ua nana iho la ia mai ka mua a hope ojua pala.pala la. a ike iho la ia i kahi e ike hou ai oia i na maka o kana moopuna aloha. Aole i kana mai kona hauoli, a haloiloi ae la na waimaka ma kona mau maka, a hoomaha ae oia he mau leo pule hoomaikai i ke Akua no keia pomaikai nui loaa mai iaia.

I kona nana ana iho i ka mea nana mai ia palapaia ike iho la iathe inoa mailihini; aka, pane ae la ia: "Ma ka po nei loaa'ia'u -e pihi daimana me ka inoa o ka'u kaikamahine aloha —Aliee —a i keia la, loaa ia'u he palapala i kakauia e kekahi lima malihini loa ia#u, e hoike mai ana iau i kahi e hui ai au me kuu moopunaka hua hoi o k>o Aliee puhaka. Heaha keia mau maawe kaula pohihihi o na ko ana 0 na hana o ke -u o ka manawa? E hauoli ana ka kupunakane o kuū moopuna ke ike oia i keia "palapala malihlni, a he kamaalna nae i nalowale loihi, ka 'puolo i lei ia mai e nei palapala." "I kela wa, lalau iho la ua Barona wahine la i kekahi wahi mea iloko 0 ka ekeeke o kona lole, a unuhi ae la. He wahi pahu dala uuku ia. HWehe ae la ia i kona pani, a paa ae ia ma kona lima he wahi pihi daimana, a olelo iho la ia: "Eia ua wahi pihi kamahao nei, ke hulali hauoli ae nei kona >maa kukuna nani. A eia ka inoa o kuu Aliee." Honi itoo la ia i ua wahi pihi ia, a ho-o hou iho la iloko 0 kahi pahu. Kau iho la ia mea maluna 0 ke pakaukau me ka pa-lapala malihlni. • Aole i liuliu komo mai la ka Barona. a hoike aku da kana wahine iaia i ka palapala malihini. Ua hoopiha ioa īa oia i ka -hauoli "nui. Mi keia la aku nohoi, ao e loa o George i hele « ike i na nmkua o Aliee. a hiki i na - Alice ' a hikl wa 6 no i ka .la i hoohoiola ai. oia ka la e hele ae ai ka Bavona (le Mavacsii ame kana wahine no kahi e ike ai lnua i ka laua moopuna. a pela hoi o Aliee e ike aku ai i kona mau makua nva Uo laua ike oie mai iain. 0 kalii i hoomakaukauia no keia halawai ana, oia no ia ma kekahi \\ahi mawaho aku o Brunoy. He mea oiaio, ua hoea ae la o Susana me Edemona ma kahi i oleloia, a ma ia wahi i hui ai ka Barona wahine me kana moopuna. Ua nui ko laua hauoli ika ike hou ana i na maka 0 ka laua mau moopuna. Oiai nohoi ua Barona wahine nei « noho ana, me ka paa ana ia Edemona, oiai hoi ia e kamailio ana me Susana, ikeia aku la e ua Barona wahine la ka hele ana mai 0 kekahi whine i aahuia ma ka aahu eleele, a maliope mai ona, he wahi kanaka aoo.

I keia wa i ike ai o Edemona i ua wahine aaihu eleele nei, a hooho ae la ia: "O ka lede eleele ae-keia!" a hoomaka ae la ia © holo mai ka paa ana a kona kupunawahine. Aka, ua paa loa iho la kona kupunawahine iaia. Ninau ae la hoi, ua Barona wahine nei ia Susan&: "Owai keia wahine?" "No keia wahi ae nei no kela wahine, a e halawai maU ana nohoi mnua me Ja ma keia wahi," i pane hoonalonalo ae ai o Su'sana. ttuli ae la «nohoi kahi Bdemona, a kamailio ae la i kona kupunawahine: "Haawi mau mai kela 'wahine ia u i ke ko; a ina e hele mai oia i ko makou hale i ka po, e honi ana kela wahine ia'u. Makemake nohoi au i na piihi hulali o kela wahine. Hai mai.o Susana n.ei ia'u, he mau pihi daimana ka, ko kela wahiue." No keia mau olelo a ua wahi Bdemona nei, ua piha pihoihoi -loa o Susana, a hiki ole iaia ke ekemu ae. Alaida, ninau iho la ke kupunawahine i ka moopuna: "Ea, ua ik« no ka oe i kela wa-hine?" "Ae," wahi a kahi moopuna i pane ae ai. ",Ua kuhihewa o hehe," wahi a Susana i pane koke ae ai. imua o ka Barona wahine. »'Ua kuhihewa ka auanei au! 0 kela no ka waihine eleele e hele ae ai i ka hale o kakou. A ina nae e komo ae oia'la ma ko kaua rumi, e puhi koke iho ana oe i k» kukui a pio. Kai nohoi kela no ka wahine nona ka umauma a'u e milimili ai i kekahi mau pihi daimana," wahi a ua wahi Edemona nei i pane ae ai. Alua manawa i lohe ai ka Barona wahine i kan wahi moopuna e hoopuka ana i ka huaolelo daimana, a ua lilo loa ia i mea nana e hooihuoi nui ai, a •haupu wale ae la no ia, ina paha o ka wahine keia nona ke p.ihi daimana i loaa ai iaia iloko o ka hale mele. Eia kana moopuna imua ona—ei ae hoi he wahine a kana moopuna i olelo ai, he wahine e'eele me na pi'hi daimana— ua loaa hoi iaia he pihi daimana me ka inoa o Aliee—a o ka Alioe keiki nohoi keia e kamailio nei i keia wa— a nolaila, iele e wale iho la no ka hauli iloko ona, aole anei keia wahine ele-

ele, o Aliee no ia? AJca, aohe hiki iaia ke manaoio, ua ala hou ma o Alie*\ kana kaikamahiue mai ka make mai. He mea oiaio, he mea pohihihi no keia hoopuni uei iaia. Nana mai la hoi ua Barona wahhu nei maluna o Susana a pane ninau mai la: "Noloeaha la kela wahine i palulu si i kona mau maka me kela uhi maka' "O ka mea inaa mau no ia i ke-la wahine. Aole mea hookahi o keia wahi i ike i na helehelena o kela waUine. Ua kapa aku na kanaka o keia wahl iaia, o ka Wahine o ka Uhimaka Eieeie, no ka maopopo ole o kona inoa"H'o keu keia a ka mea kupaianAna nui wale," wahi a ua. Barona wahin« nei i nalu iho ai iloko ona. A liuliu nana mai ia no ia ia Susana. a hoohuoi hou iho ia iloko ona:

"He mea oiaio, he mea pahihih.i maoJi keia. O keia anei ka wahine nana kela palapala i loaa ae ai ia'u? I keia wahine anei i aie nui ai au no keia ike hou ana o'u i kuu moopuna? Aka; heaha ke kumu nana i kono aku iaia e hoike mai ia'u i kahi o'u e ike ai i kuu moopuna?" I keia wa i kokoke loa mai al ka Wahine Uhi Maka Eleele, ma kahi a ua Barona wahine nei e noho ana, a ia «wa i hapai ae ai ua Barona wahine la i ka manao iloko ona, he mea pono iaia ke ku ae, a e hele aku e halawaī me ka wahine ana i aie nui loa ai. Ua ike mai la o Rikeke i k*ia manao 'iloko ona, mamuli o kona hoomakaukau ana e ku ae iluna. ia wa i haawi ae ai o Rikeke i kona lima ia Ali'ee. a kaha aku la laua. hvle aku la ma kekahi alanui okoa. Ma. ka wa nae a Aliee i Uuli ae ai, ua opaiia ae la kekahi aoao o ke koloka ana e komo ana ia wa, a ike ku la ka Barona i ka oaka ana mai o ke-kahi 'mau pihi daimana elua ra:i ka umauma 0 ka wahine aiihu eleele. "Auwe! Eia hou 110 ua ilaimaua n«'i. Makemake maoli ka hoi au e loaa kokahi o kela mau pihi, a malia o lik*' nohoi ia pihi me k« pihi a'u e.paa w;i." wahi a ua Barona wahiue nei i noouoo waie ae ai iloko ona. A ma ia wa, huli mai la ia a kamailio mai la ia Susana: "Ea; ua ike io aku nei au i ka oaka ana mai nei o ke (laimana ma ka umauma o kela wahiue. Va pololoi lo kuu wahi moopuna nei. Ke maopopo loa nei ia'u, o kela no ka wahlne i h*?le ai 1 ko oiua hale. E hai mai oe ia'u, Susana, i ka mea oiaio. Aole io no anei hoi 0 Kftla wahine a kuu moopuna e hoopaakiki nel. ua ike oia iaia nia ko olua hale i uolio ai?" "He wahine okua no ia. e kuu haka. wahi a Susana i paua ae ni. "Ae; e Susiina, nanl ia u:» hooN* paakiki mal la oe ia'u. ke hoike uku nei au i keia mea kupaianaha lo<i." i I kela wa lalau iho la ua Barona wahine nei iloko o ka" pakeke o kona lole, a unuhi i»e la i kahi pahu dala uuku i waiho ai ke pihi (iaimana i loua ai iaia maloko oka haJ£-keaka. Hoike mai la oia i ua pihi la ia Susana we ka olelo ana mai: "E nana mai oe i keia wahi pihi daimana, a e nana iho hoi oe ma ke apo gula i Iho al ia. Heaha la kau mea e ike la ma la wahi?" ka nana ana o Susana 1 ua pihi la ma kahi a ka Barona waliine i kamailio mai ai iaia, ike iho la la i ka inoa o Aliee; a ma ia wa i pane hou mai ai ka Barona wahine:

"Ua ioaa ia'u keia pihi maloko o ka hale keaka i ka po mua ioa o keia kau keaka e noho nei. Oiai au e noho ana malaila, ua ike au i ka haule ana Iho o keia pihi a kau mamua pono o'u. I ko'u lalau ana iho a nana iho nohoi, elike me oe i nana iho la, ike iho la au i ka inoa o Aliee. I kekahl la ae, loaa mai la ia'u kekahi palapaia maiihini, e hōike mai ana ia'u, i kahi o'u e hui ai me kuu moopuna nei. A i keia la hoi i lohe ai au i kuu moopuna ua halawai mua oia me kekahi wahine aahu eleele ana i ike al he mau pihi daimana kona. A i keia ia hoi i ike ai au i ekahi wahine me na plhi daimana, a ua oleio ae n£i kuu moopuna, o kela wahine a&hu eieele i heie mai nei, a hele hou aku la he alahele okoa, oia no ka wahine ana i ike ai me na pihi daimana maioko o ko olua rumi. Nolaila, e Susana, ke huna manawa ino mai nei oe ia'u i kekahi mea huna pohihihi? >ole anei?" (Aole i pau.)