Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 19, 12 May 1899 — Page 1

Page PDF (1.21 MB)

This text was transcribed by:  Evan Tengan
This work is dedicated to:  Evan Tengan

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

1 1 BUKE XXXVIII. HELU 19.

Hoolaha humau.

W. C. Aohi, Enooh Johnson.

ACHI & JOHNSON,

 LOIO! LOIO! LOIO!

 Keena Hana, Helu 10 aoao Komohana

 Alanui Moi.

W. R. KAKELA

Loio a he kokua ma he Kanawai

HE LUNA HOOIAIO PALAAPLA.

 370

LYLE A. DICKEY

Lola a he Kokua ma ke

 Kanawai.

Notari no La Lchulehu,

E hookaia na hana pill kanawai apau na Mokupuni

Kihi o Alanui Betela me Moi. Pahu Leta 789. Telepona 806.

Ke Kilohana Pookela no ka Lahui Hawaii.

TROUBLESOME MATAAFA.

 With Germany ivoring his aspirations for royalty, Mataafa has once more canoed troable in Sauna. For eleven years he has been an annoyance to the powers. In 1888 be rebelled against King Tarnasese, was victorious and became king, The treaty poweri aeposeci him in favor of Malletoa.. In 1893 he rebelled again and was exiled.

O ke kii keia o ke Alii Samoa, nona ka iaoa o Mataafa. O ke kupueu Samoa keia nana i hoonluhua mau i na manao maikai o na mana nui o ke ao nei. He 11 makahiki o ko ia nei hoouluhua ana. Kipi oia nei ia Tamsese ma ka M. H. 1888, a lilo i Moi no Samon.  A ma o ke kuikahi hui la a Amerika, Enelani ame Geremania, hoopauia oia, a lilo o Malieloa ka Moi.

Papa! Papa!

Aia ma kahi o

Lewers & Cooke

Ma ke Kahua Hema ona Alanul Papu me Mol.

LOAA NO NA

Papa Nouaiki

O-kela a me keia mo.

Na Pani Puka….

Na Puka Aniani…

Na Olepelepe…..

Na Pou…………

Na O's…

Na Papa Hale…

Na Papa Ku…

Na Papa Moe...

Na Pili Hale

O na Ano apau.

A me na

Wai Hoohinuhinu nani

O Na Ano Apau

Ka haiia aku nei oukou e na makamaka a pau, ua makaukau keia mau makamaka o oukou hoolawa aku ma na @@@ a pau e pili ana ma ka laua Oihana he ka

Uku Haahaa Loa

@ like me ka mea e holo ana mawaena @ Lena ame ka Moa Kuai.

E Holo Wai o Wae me Oukou Ihe.

Kunu Kalea.

He wahi keikikane uuku ka'u i aneane e make no he kunu kalea. Hai mai la kuu poe makamaka iau no ka Laau Kunu a Kamalena. Aole o'u manaolo iki e loaa ana kahi laau e pono ai ia aka, mahope iho o ko'u hoohoinu ana he mau puna o kela luau, ike iho la au I kona maikai ana ae. Hookahi no omole laau, o kona ola loa no la. O ka laau kunu maikai loa keia ma loko o ko'u hale. J. L. Moore, South Borgettstown, Pa. E kuaiia ana e Benson, Smith & Co, no Agena. Kuai  Kukaa no ko Hawaii Pae Aina.

K k au =.13ustavus i hooho ,ae ai, a lull Ile la in a Liona o a a kamailio alto la la alunero: "Ea, e he Konela, he ipu waiwai nutkeia lutanela o kon puali. Ann," wahi a sea Moi la i hull ae at a kamaillo 1 hoseaku la ia Makamu, "o Ice Akua pu 'no me oe ma kau tuakai e au akinal aloko o Scat. mulivrai puanu.u."

He ll000lflo no lee An illawawa -•

• Papa Nollaiki Gustavus Adolphus. Kakania e G. A. Henty a anuhiia mea tambi anooleloo• tieKyokoa.

MOKUNA X.

a Papa Hale...   I Ka An a.na i na Wai Pu-anuanu o ,k N I Na Papa   ' Muliwai Eine. NaPapa Mee   Ma _Lae kakahiaka aku nae oia la, teakukulu filo la o Makamu he elua man pohalou :ma ha o boa muliwai. E waiho ana kela ame keia pohaku ma ha batten aabolei i rkeka.hl ame kekohi, a he 20 kapuaa he kaawale mawaena o kahi ante.kekahi. 0 hapohaku e pill boa ana i ha lihi muliwai, ua kupolo- I lei boa la i kahl o ha waapa e walla ana ma ,kela aoao real. Ma ha hora 6, ua molehulehu boa iho la, in wa i •hoea real al ha Mot Gusto- van ma kahi a na koa. i aooku-lalna la ae al, a ma lame aku la hob he ho- nela o ha puali la ,Makanate imua na Moi Ia. Puma pa.ne mai ai ka. Moi: "E he kanaka opio puuwai wiwo ole, e alana hate aku ana .oe la oe iho ma kekahi hana k. a wiwo ole hot e hoowaiwai nut la mat at ho makou puali kana. nal.; aka, pehea.la e loam at in oe ha waapa ma kela kapa o ha mu- riwai iloko o kela pouli nut? 0 ha hull ana i kekahl mea alike me la he ano iloko ka pa p0931 launa ale alike me kela, he pohrhihi no ka loaa." "E Moi lokomalkai, tea hooma- kaukau keehina ha. e hoopaula ae at la mea pohlhihi, mamuli o ko'u kukuin ana he elua matt pohaku, ma keia k-apa aku nei o ha muliwal, a ma ha laina laoi e kupon.o .a I kahl o ha w.pa i waiho at ma kela kapa o ha muliwai. Ma ha ma on ame koae ko-

koolua e ate aku at no kela kalm o ha ,muliwai, he ram pono e kaula iho elua man ipukukui- maluna a heal man pohaku. I ho maim no ana aku nae, e an aku ana maua a pa e mauka ae o kahl i waiho al o ha Amapa, alaila, mai kahi a maua, i hoea aku at ma kela aoao o ha muliwai e nee hou real al 'maim I kat a kuarololei maim, I na ipukukui elua ma Ufa kapa net0 ha muliwai. Ke loan la maua he kaha kanlike pololei me ma ipukukul ma he-la aoao, e manaoio ilea no mania, ua hoea piano mana Ihahl 1 wallto at o ha w.pa" "Nalkai! Maikal!” wahi a ka

HONOLULU. 1)0A.121A1 A. MEI 12, 1899.

I "nei wa i haalele too al 0-3i7iliamet ame kona kokoolua i ka.hi i lainaia at no koa a pii aku la i uka o ha mull-mai a loaa no •pohaku elua a Makamu i waiho al ma keia kapa aku o wuliwai, alaila, kate iho In laua he elite man ipukukul maluna o era mate pohaku la. Alalla. real heia wahl aku pii hou aku la lana a he hapaha mile paha ka ina.mno mai kohl I kn al tea iptkukul elua, ku iho la laua a boomed., echo iho la no ko laua hualtai ainaiwa Ito-hoo as hoale waaquanuanu o kaRine. Ma keia belt ana nae a no wahl Ma-lams net nec kona kokoolua, ua pan pu aku la laaa he elua mate wall' paint •barela liilii, I like ha ennui me ka pa-ha Dena.

Munero. Ua paa pee ,aku no hot latex be man hoe ame kekahi 1.0 hoohull a one WaaP. koke flea la lana eel Ira paio pa hoomaka aku atlaua net e au, an bin- bite I ho lakou net hoea ana kaki e ana me ma ohuku ale Duaniumu o ha muliwal.

Haawi he aloha Itilalima la Konela Munero, a o ho lana net iho aku la no ia ilpko o km Ua. pan Tana hoi ma pahu i ha ha-kiiia i be kaula. He elua palm ma ke-kahi kaula, a be elua nohoi ma kekahl. Ua hoopillia real la he kaula I ha uma-uma o k-ela ame keia o laant, me Ka Lana ana ae o kohl paha mahope o ma poaeae 0 lam a i elua. A no like iho la, no man wahi pahu bareia nal, me he man "hoe" hoolana la i he kai. 0 as hoe hot cue ka lasu toolana waapa, ua ho aku la laua net mahope o laua. Aole i Bullet ha laua nal au ana aku, ala ho!, ike iho la laua I ha o maeele ana mat o he ann. Um lilo tea wahl pahu e lana area, ma kela ame keia aoao o laua I man mea e •kokua nub boa oi ia laua ma Ilea an ana. Ike iho la o Makamu, Ina aole ola I noonoo mua e lame aku I keia mate pahu me lama, ma he ano I man mea hoolana, Ina no aole boa laua e hoes palekana aku ma kela a°na o ha meet-lineal, a lea paha ua laua I ha opu o ha hohonu. Au aku la Lana net a hoea j ha ha-palua like o ha muliwal, la ma I hull mai at kali kakiana a hoike real la I kona ante la Makamu, alaila, pane aku la o Makamu: "ta oi aku ke anu o keia mamua o he ante I ikela e a'u ma tea kahawal ame no muliwai a ko'u &pa hanau. He oi Ma,"

"Ae. i ahona nae kaua i he ana ;at iki o ha wai. Ina he halana lai ma-INo kela, aole I leana mat o be anti," ,islii a kaai kakiana.. A o kekahi mea i palekana iki ai kaua, o ho kaua soesioni man i iso kaua mau \valet . • • . • Ia Hoonau aku la no lasso nal i ioomanawanui ana a hoea i Ito Ma-ike ana aku iloko oia pouli nui I pottliuli nab o kekahi atea mainna oono aka o lasso, a boomaapopo iho Makamu, ua kokoke Ion laua e' Pat' 1 eta kela k;ipa o ha muliwai, a to wa I itili tie al ala a kamaillo aim la i kona okaolua: "H, kokoke loa hana e pae ma hela

,I a is 1.111,1 Pei pill atm ma kola aaao, lat:i mat la o Makanot i ha a aka o ipukukui, nto kela aoao mat, a Ike la, in kaa loa i hal.. mass ipu-,kuktii la, nolaila, sea hookoieie alto la i ;atta net in lasia iho i kai o ka mull-a hill i he kupono ana a na ipu-i'kukta .ma he kaha pololei ia la.; 0 iapla ho laoa net wa i hoolana iha al. I ho Makamu liana pono ae iloko o ka ulunahele e uht ana ma to wahi, ike aku In ia I kaki kupono e pae al. I ho lana net hele .a.na aku,.a he •mait kapuai wale no mat he hoe mullwal aku, Iona situ ba ha waapa, a boob° ae la laua me ke'hauoli.

,.man wahi minute pokole o ho 1

MOKUNA XI.

Ua twounaia mai la hoi he .puulu koa e hit mat e buki hole aku I ka waapa no kahl o he kahaa hoomoana.

i kela kapa a ka muliwai, on piha tutu-/ma laa la o Makamu i kona lohe ale oku I lIe kani ole real o na .pu ante ca puoho mai hot o ta less hooho loom. Aka, i ha lakou pat' a11. aku, a lele aku la hoi i uka, Ike aktt la o is:,ea,a-na ket mua I pap aku al e pa-eii 000 i ha hon.. Ma e hana ana lakon i man auwaha cli, a i matt papa pale. Mamull a ha palupalu o lepo, ua lohe aol ale la he knelt' o . kiplkua anti' na kopala. Ii hcammula keia ha. a hoea 1 he wanaao. . Ito at' la aaaa lepo kiekie ale, e nolo ana no na kapuai he 15e, lot loa, -Ca loaa int, la he ituwaha ell, kamati ha Italian, Si kapuai ke akea, a he ral kanual nohoi kit a I ka maanmama lodana ae, Da haul, iho koa apau, he 600 ka cud, e pain3 i.ko lakoniaina lcaktsluinkss, oiai lea lame Mai aohoi kela ame keia koa, malalto o kaua haawe at, he 01 e lawa ai"naaina ekolu no elua Ia. Oiat lakou e at aaa, lohe aku In la-hots the kanl ana mat o .kekabi a-le, a kani mob la hol ha paha. Ike iho Makamu ma, akahi no a kaakaa on maka a ha poe iPaniolo no .ko lakou net 'pat ana. aka. . lie ,mea, oiaio, eta hoopiha boa Iii UU poe Pandolo la he pahaohao met 1 Ito lakou Ike ana mat 1 he hit aku o ke-! kohl .ahua lepo klekle ma ha Ilhi mu-

! Emoole hot, puka •mat la he mike!. RA LAWEPIOIA ANA 0 OPENA- mamaha papa koa Ito mailoko mai o HEIMA. iha paktum, he aneane hapalua mile he 1 ha loaa anus o ua evaapa la la lana kaawale mat ha lihi menyval aku, net, ua hoomaha iho la laua, alai lea Aole 71Q1 I Iluliu, sea kuu ;mai la sea poe hole Jana a maeele i ka bui a he ante. kaua Ito Sepania nei I ka hobo o ho 0101 e pun ana no ma ho Bahama aoao lakou man Ito toe ka ikaika loa, no ha kona wahl hoe-barani, tea lalau lho la lele kaua ana mat maluna a 600 koa o in la moo, a Inn at Ia. Alaila, haawi ; Gust.vu.

aku /a kona kokoolua, ; He elua-hapakolu o kela poe koa he

alahope tho haia ana o 600, he poe ki•petkaupoahini, a o ka atm akahahapakolu thu t hoe, he poe koa h.maha anti, iia-loaii-enal la .louse iha, ia lana lea anehana maikal o ho laua ia kukuluia aku la na boa laau man kin°. Eleu ae la hum, I Ica hon.! mainteo pono o kali' a na kott Itoe Panee ana i ua waapa la no lalto o ha nee neat ana, a o na koa kipu kaupoo- in,ua maho,,,, 1110 0 t„aa wai. hiwi mahope aku o lakott. Ca like 0 aahu .aia,00 oit,u, pan He waapa alit keia, a tat lilo i hana kela poe kaa loots the mamtta me he- nui /atm e hana ha hoonee hum pa uweu 001. tuat o ho oleta mau aahu, tiara. ka loaa ana kelealei kauoha mai an aka

ana laia no kaki a laua i makemake ; lia haawi ae la hot o Kau. Brake I ala hol, lahe mai la au, 11'.1 h.lele has at, he ;kauoha t kona mau koa, aole e kiia iho a olua i his oltat hale lole, a hui Me ka palanehe boa 'hoi latta net kekahl pu kau poohlwi, a hiki i ha wa hou olua me ha al. papa hat, a nee l  liana al, a ,hiki 1 ka haute ana o no e hoea mat at no koa hiteess to Sepania, mai la ma haia aoaa 0 ha tuuliwat. waapa net iloko o ha nat. I ho laua ' ma kabi he kaaalinta anana mai kohl Aoie 1 laaa to olua keitahi k aloha, e net inn ana aku iluna, Ike iho la ham aku a lakou e ku ann. nei e kau ana no no hoe o lea waapalal naua olua peke." maluna ona, uolaila, . lito mea wal- Hoamaopopo alai la nohol, ua Ka- "E he alit, he oktio no in. hole to un \rat Ole ha /aua mau hoe I lame real ai.. a la Imua o kona mau has, o ha ha- no 1 loaa mai la ma. he kauolta e hue 0 ko lava nei wa iho la no la hoe pa 1. like o me koa pu kau poohiml, holt maua me ho inauapEua kalie: aakiaah.eicoia .1 he ke mua •ka lakou matt pet, a moos na mea i ki Papa  ales at I no waapa la no kela aaao, a he pau ha lakou, alaila, e hooptha kela la.klla I loan tho la i Ito he mau has, nolaila, sole hatt la maim he haule mahope net, a nele raaua I ka Ike aua I ka hopena bauoll o he ats-bete a mass I hoomoe at ma keia nta-'twat puenttanu nul wale, a I ale kit ehu poka a he kaua. 1.a at ha metue-na Ia mum." No keta man olelo a '.,lakaatu, as min° aka iho ta ha Mot, a pane mat la: "He mea alai° loa. ua hana ha olua apana hana I haawila aku si na olua e ha., Ua hooka ohm me ks hops ale. Ke haami aleu eel an I ko'a hoomaikai ana la olua no ha hobo lea pono .a oia hana, a nolaila, lee hoo-kiekie nei as la oe e Makamu. Gera-ma i Kapena. Koa, a e kauoha aka ana Ott at .Konela Munero e hoonoto bake aku ia oe ma he pan o kek3.hi paail koa I nate I he Rinksea kapena maleke a kona, mahele hon. A lea hot. aohe oat push e komo koke aku at oe I kapena, alaila, na'u no e hoonoho la oe ma kekahl auall okoa aku a hIlti ha ma e I.a at he push l ma Its regi- meA7a101a,Kliciunlellaaa'nle 1:u'a.. Mob net a ka-mailio aku la i kahl Kaklana: "Ke bookohu .1 au la oe I lutanela-E lawelawe aku no oe la kttlana loko o kou Dualt ma ha wa meta bus a loan ana he kowa kupono non- Ifs kupono boa beta bookiekiela sea aka on ame has boa, ma kelt (man kale*a au I b.wi aku la la ohm. no ha bans boa a wtwo ale a ol. I M. al.. Mahope tho, ua haawi ae la us Mat net I he kauoha e nee akn ha watt. ka. no Openahalma. Ala kela waist ma ha hull o ha mullwal Rine it posl ia ana a tea has IfltitPCdtelL; Ala hot =hope abs o cx watt!, kw lanakauhale la, mainme hot o kekati wahl pun aku tea kekahl hale kakela. booll/ola I papn. B kaelona ass Ito. na man puktmlahl maSi& wahl apan •

Ua pae aku la lana ma taraa I armane ; mkou i Ica lakou mate act-He elua pales a Makamu, a he elua he chubs hapaha mile makalamai o ha- wi, oial hot ha Imaa elua oia poe, I ki no hot a kona haa. A ma keia hole hi i hoomoana at na koa, a alai nae, tia imp.' al i ho lakou man pa, a pela abs ana a /aua, sea ukaliia laua e Konela haonohola na hiol

cc e 1000 al ua kl ana ame hoopiha a. mile, mauka 1:naleal la wahl hoo- moana al na koa, nolalla,Ma loaa koke n-aku la ha lohe I ha Moi a me ha ma- Aia ha auwaha ell, mamua pono aku

hale boa I hoomakaukauia no ha Ma_ o he ahua lepo I pill aim at no too o karnu ma pae ana aku me ha waapa. GteobOvuO.•

I ha hoea to ana real o na boa Sepa-nia mu kahl he umikumamallana ana-na he kaawale mat ha auwaha ell able,

I ka hcea ana aku a no waapa lama oia ka wat autna paapaalna aku at no he kahua hoomoana, ua. lawelaweia Pu kaupoohiwi a no koa Suedena me iho In na hana apau e loan al i ko laua Sekotia I hull. mast kino ha mehana real no umii sea I Ikeiaaku la ;hot ka he.hee ann iho o real a ke anu. A hula he mau minute kekahi man ho lehulehu ilato me ha o ho laua paahanala ana e ho laua man Hobo aluhee ana iho o kekahl poe no malkal boa se la ho lam moo naka mailuna iho o hp lakou moo Ito, kino. Haalele mat la he anu maeele la a must mokaki ana maluna o ha no-Jana, a lilo iho Ia ka mehana I hoa nua. Aka, iloko a ka lehulehu boa o pill no bass. keia poe Sepania I umeia tho e no poka Oial laua mel e hoomakaukau ana la a na boa Suede. me Sekotia I hails, laua iho no ha huipu ana one ho tau, a "ahu-a-lala ktiaut ana" i ha honua, mahele boa, no ha holo ama aku ma aole no I hookuemila aim ha nee ens kela kapa 0 ha muliwai, maluna o Ica- I mat o so poe boa Sepania net, aka, no hi waapa a laua 1 lame real al, ala hal, !nee mat la no lakou no ha auwaha ell. lithe real la laua 'mat ho laua mau boa Omau aku la no uuina paapaalna o mai, he elua hulat koa a kahi waapa na pu a ha mahele helu elua atm Itoa lame akU at a pee ma laata kapa o ha Sekotia me Suedena I hulla, a Hobo muliwai, a ua like la me 50 kanaka I hou lho la no be poe Sepania maluna pae ma hela kapa.. to Ica Ilihonua; aka, mau real la no nae He watt waapa keta o e'ha hoe. Ma ,4co lakou nee ana real la no mua, a kona ma 1 lame aku al 1 no piha boa I hoea real la I ka auwaha ell, mua, no ma-kilo ae no wahi o no hoe Lele mai la lakou iloko a ua auwaha ilok0 o na pine a pau I ha Welu, I ole al I ell la, olai iioi, kekahi poe o la.kou I ha-0 lohe la ha nakekeke a ha hoe ana, alele iho at I an Rua. o Ito laical' man 0 no hone mua he kanalima i pae Ito, a ainana ae la ma he ahua lepo mua aku ai, he poe Sekotia lakou, a a me ha lakou Taau pahlkaua ma ha la-ka puulu elua aku the poe Suedena. kou mau lima, a noke ae la I ha ulna, He ehiku paha huakal a kahl waapa I he oki ame ha hill ana I na koa. Mau pea ma lfela aoao, boaa real la i ha the e Ica mat ana me he pa-katta la ma i kau aku at ha mahele boa 1 noho imua o lakou. Kt ae la hot kekaht poe lutanela at a Makamu, ame kohl ho- o lakou t ha taboo man pa panapana kool. Kakiana ann. Ira kau pa she maluna o na has o Gustavus. Aka, na la nohol 0 Makamu ame kona wahl ku aku la nix boa la4u lhe o ha Moi hoa ma keia huakai. "Lio. Akan" imua 0 no Sepania me Olaf kahl waapa t hooicokoke aka at Ira naue ole.

NA 11E1,U P.\ I1/43 2754

I lic,41 ante keia wa, e tit i Nial3.1. mai ;Ma eta psi hats poolllwi a nit koa i,,tieilena me Sekotia i halia, La hoo-makaia keia katta uo aneane hapalua hors. I ha Ike ana a hst alinikatta be-panla, aole hltsi 1•11a koa kattalio he law, pia i he hulaesa ts tin kaa saaa, rsilt Q pal() mai ana, aia hal, sin haavel la tia Allhdatta la i Ic katiolai I liana luau kaa e kuenti hope. Ca la la ma ke halitta katta, he tate o Poe kanaka e tutu mokaki sect boa ka papa :thu:t 1,po, mannsss p no aka a aa. Rua Swedetat tue Sehotla, 11.1:s he ar.- wa'aa eli, halti luswaena :Iowal. la an, 1,thi i !vit./mak:Oa uhli ai Ise hiia P'. 51115,5 Islaltitla 0 U.L 'pot. Sevini.ta. isaa!,!«.‘ ER, la 0.1 Isle Setata:a i ha ',thaw, ii halo hat 511151 15115,5:15,111.1 poe II lahou . kalli hattlfale o o lot halm titti nav It lakott n sOpen, heima. Aiit ma his Wit:11 1,pe, its pakassa me la1C;0 haa Atuaattria. Mahope iho is ha ianakila ana o has o Emma Brahe, tia itCi hate a aktt la ona matt waapa hou ttssilIs to ha nahelehela 0 an loan setsct, in he ekolu ss':salsst N olailsc, so 1110 me eha man wanna ha nui i keia 00 It, alas ana mai i na has i makentakela no keia awn) a his mantra'. Lalaluna o kr-kati o . waapa o ks haakaio lot ha-Skai mita It his pae awa mai ma keitt mato, nathata, iho 0 ha pate ana o he halm, a lea Mot Guatavus kekahi. "I"a malkal ha auk. /maultt lama ana e o'u poe kw," wahi a ta alai set pane mai at -intsea 0 me hoc pale oakosl tue ha mimo ole scene ha maka'a-ale; a he mea tnaopopo lass, ,ia hama-' lie alabele 50 kakou e nee aka at me ka Auhea la a lalainela Makamu Gereaat. tune loth: Kakiaaa I au pn al me la, nsa kein tuultaai I ha pa nei?" Ita haea mai la hal a Makatuu nee kona mahi haa itutaCo ha Mal. "Ca atiawi au I be Ira.ha i kapa nei C hot olua Oct ko °Ilea kaltua huo-5150:1113, nte ha MaU30 e

(E nana ma ha aoao 3).