Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 19, 12 May 1899 — Page 4

Page PDF (1.33 MB)

This text was transcribed by:  Karen Mah-hing
This work is dedicated to:  Much aloha to my hula sisters and brothers at Na Lei Hulu I Ka Wekiu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

JAMES W. BRADBURY, OLDEST EX-SENATOR.

            The oldest ex-senator of the United States is James W. Bradbury, of Maine, who has reached the age of 97.  Mr. Bradbury was 18 years of age when Maine was admitted to the Union.  He talks interestingly of Clay, Webster, Jefferson Davis and other statesmen with whom he was associated during his senatorial career.

 

            O ke Senator (kahiko) keia e ola nei i keia wa.  He 97 ona mau makahiki i nei wa.  Aole nae oia he hoa ahaole lo i keia wa; aka ua lilo nae iaia ka hanohano, ola ke Senator kahiko loa o Amerika e ola nei i keia wa.

 

HE MOOLELO KUPAIANAHA

 

--:NO:--

 

Ka Moku Kamahao

 

KA MALOLO

 

(THE FLYING FISH.)

 

 

Lele i ka Poiuiu o ka Lewa—

  Oni i ka Papaku o ka Moana

  --Hapapa i ka Ili o ka Honua—Hoea i ka Welau Akau

  --Ike i ke Kulanakauhale

  Kahiko o Opira—Haaheo ma

  na Mauna Himalaia.

 

 

Kakauia e Henry Collingwood, a

unnhiia e Hooulumahiehie no

ke “Kilohana Pookela no ka

Lahui Hawaii.”

MOKUNA IV.

 

            “Ae,” wahi a ka Porofesa i pane aku ai.  “Ua ike mua au i keia mea.  O ke kumu o ko’u hoomaopopo ana i keia mamuli ia o ko’u ike ana i kekahi puulu i’a e muia ana i kekahi la ma ka muliwai Teima (Thames) ma kahi he aneane elua paha kapuai malalo iho o ka ilikai.  I ko’u noke ana i ka hoopohapoha ae i kuu lima, ma ka pa’ipa’i ana ae, aole au i ike i ka holo ana aku o ua puulu i’a la.  Loihi loa ia wa o ko’u hana ana pela, aole no i holo iki ua puulu i’a ia.  Aia wale no ko laou nalowale ana mai ka’u ike ana aku, a malu kuu aka maluna o kahi a lakou e muia ana.  Nolaila, i hooholo ai au i ko’u manao aohe hiki pono o ke kani ana o kekahi mea kani, a o ke kani paha o ka leo kanaka ke holopono iloko o ka wai.  O keia ke kumu o ko’u hana ana i keia mau ohe apo leo ma na papale o kakou.”

 

            Ia wa puka mua aku la ka Porofesa mai loko aku o ka moku, a mahope aku hoi kona mau hoa ekolu.

            I ka pa ana o ko lakou mau kapuai i ka papaku o ka moana, ia wa lakou i hele ae ai mamua o ka moku.  I ko lakou hoea pono ana i ka ihu o ka moku, ua kanoha ae la ka Porofesa i kona mau hoa e hoopio i na ipukukui o ko lakou mau papale.

            Ike iho la lakou he aiai maikai no ke kulana o ke kai ia wa, a he kanaiwa anana ka hohonu oia wahi.  Ike ae la nohoi lakou i ka o ana iho o na kukuna maamaama o ka uwila ma ka ihu iho o ka moku.  Ua o ae la nohoi ua mau kukuna la ma o a maanei o ka moku.  O keia no ke ano hookahi o ka malamalama mahope o ka moku.

            “O ko kakou mau malamalama alakai keia,” wahi a ka Porofesa i pane ae ai imua o kona mau hoa.  “He mea pono ia kakou ke nalowale ole aku mai keia mau malamalama aku, oia hoi, aole e pono e hoea kakou i kahi o ka papaku o ka moana nei e hiki ole ai ia kakou ke ike mai i keia malamalama.   He hana nui auanei na kakou e hana ai ka huli ana mai no kahi e loaa ai ka moku nei, ke ike ole mai kakou i keia malamalama.  Pehea la oukou aohe anei o oukou ano e mai?  E hoomanao oukou, eia kakou ma ka 540 kapuai ka hohonu malalo mai o ka ilikai a i ole, ma kahi he 336 kapuai mai kahi i hoea ai ke kanaka luu kaulana loa o ke ao nei.  O ko kakou hoea ana iho la i keia wahi o ka opu lipolipo o ka moana nei, oia no kekahi o na hana pookela loa i hanaia e kakou, ina no aohe mea e ae a kakou e hana aku ana ma peia huakai hele.  Ano, e na keonimana, o keia wahi a kakou e ku nei, he ohuku pali ia o kekahi awawa moana hohonu ma keia wahi.  He mau anana wale no mai keia wahi aku, a hoea aku kakou ma kahi e hoomaka aku ai kakou e iho ilalo o keia awawa moana.  A ma ko’u manao, he hoea aku kakou ilalo o keia awawa e lehulehu ana na mea kupaianaha a kamahao loa e ikeia ana e kakou.

            Nolaila e ukali mai oukou mahope o’u.  E hele komohana ana kakou, aole e liuliu ka kakou hele ana aku, a hoea aku no kakou i kahi e hoomaka ai kakou i ka iho aku i ke awawa.”.

            Ia wa hele aku la lakou nei.  Oi ana hilikau mai na keehina wawae o lakou nei i ka hele ana, a hoea loa i ko lakou maamaalea loa ana i ka hele.  A hala kekahi wa oihi o ko lakou nei hele ana aku, aia hoi, hoea aku lakou nei i kekahi kae e iho ka moe ana ilalo o ke kai.

            Mamua ae hoi o ko lakou hoomaka ana e iho aku ilalo, ua huli hope ae la lakou apau a nana aku la i ka malamalama uwila o ka moku.  Ike maopopo aku la no lakou i ka poha mai a na kukuna malamalama o ka uwila, aohe nae o laou nei ike aku i ke kino o ka moku, ua nalowale aku ia mai na lena ike aku a ko lakou mau maka.

            Ma keia wahi kamailio hou mai la ka Porofesa i kona mau hoa.

            “Ke ole au kuhihewa aole keia kamoe o nei wahi a kakou e ike nei oia maoli ke kulana o ka moe ana o keia aoao pali o nei awawa.  Ma ko’u manao, he wahi pokole wale no kahi a nei kamoe ana a kakou e ike nei, a hoea aku kakou i kahi e Konoia ai kakou e luu poo maoli aku iloko o kekahi puhaha akea launa ole mai o ka @aele.  Nolaila, eia ka’u kauoha ia oukou, i iho aku kakou ma keia wahi, a hoea aku kakou i kahi a’u i olelo aku la ia oukou, alaila, o ko kakou wahi ia e hoae ai i ka lele kawa, oia hoi, malaila kakou e hoholo-a-ia aku ai ia kakou iho no lalo o ke kino ponoi o ke awawa moana.  O ka’u auanei e hana ai o ka oukou mai no hoi ia e hana ai’.

            Ua holo like loa ae la keia manao o ua Porofesa nei i kona mau hoa.  Alaila, iho aku la lakou nei ilalo o ka ihona.  O ko lakou nei hele nohoi ia a hoea i ka ohuku pali a ka Porofesa i kamailio o mua mai ai, ku iho la lakou.

            Ma keia wahi lele aku la ka Porofesa mai ke kae aku o ka pali a lakou i ku ai elike no me ka lele kawa maoli ana, a nee koke aku la ia ilalo.  Mahope aku ona kona mau hoa, a hookahi ko lakou iho ana iloko o ke awawa moana.

            He elimia a he eono paha minute o ke lakou nei nee ana ilalo, pa aku la ko lakou mau kapuai maluna o kekahi mau ahua.

            I ko lakou nei nana ana iho i kahi a lakou i hekau iho ai, ike iho la lakou i ka hihipea o na laau moku—ame kela ame keia ano laolao opala pili i na moku.

            E wanaoa mai ana na kia moku, e hihipea ana hoi na kaula likini, a pela aku.  Ua ulu ka limu maluna o kekahi mau laau, na pioeoe hoi ma kekahi mau aoao o na moku a maluna nohoi o na kia ame na i-a.

            Ike aku la lakou nei i ka iwi kaele o kekahi moku, ua hele, a paa pu i ka limu, a e pili mai ana hoi ka opihi, aole i kana mai ka nunui.  Hele aku la ka Haku Barona a nana pono iho la i ka opihi nui loa e kau ana ma ka aoao o ka moku, a ike iho la ia, ua like me elua kapuai ke anawaena o kahi o kona kino e pili ana i ka moku, ke anaia mai kekahi lihi a kekahi lihi o kona iwi.

            Mamua nae o ka hookokoke ana aku o ka Haku Barona ma ia wahi, ua kikiki mai la he wai mai ua opihi nei, a ua like ka ikaika oia kikiki ana mai me he wai la, mailoko mai o kekahi paipu wai he ekolu-hapaha iniha ke anawaena.  A ua hoopuiwa loa ia ae la ua Haku Barona nei.

            “He keu ka hoi keia a ka papaua hoolele wai kupaianaha nui wale.”  Manuao au, ina hookahi manawa a na haneri papaua elike me keia ke ano e hoolele mai ai i na wai mailoko mai o lakou elike me keia ke ano, e hina maoli ana ke kanaka, a i ole, e make ana no,” wahi a ua Haku Barona nei i namunamu ae ai laia iho.

            Aia hoi ka Profesa ame kona mau hoa ke mino aka mai la mahope ona.

            I ka pau ana o kana nana ana i keia kupueu o na opihi, ua huli hoi ae la ia, a ia wa oia i ike ai i ke ko ia ana aku o ke kai ma kahi ana e hoi mai ana, a miloia ae la, me he wiliau ana la na kekahi lua mimilo.  A ia wa hoi i lohe ae ai ia i ka owe a ke kai ma kekahi aoao mai o ka moku.

            “Look out, my Lord!” (E malama oe, e kuu haku) wahi a ka Profesa i kahea mai ai me ke leo nui, oia hoi i unuhi ae ai i kana pahi pukaha.

            “E wehe i kau pahi, e kuu haku, a e hou aku ma ke poo o kela puhi uwila!  E wiki, e wiki!  Mai lohi!”

            I kela wa i unuhi ae ai ua Barona nei i kana pahi puhaka a paa ae la ma kona lima, oiai hoi ia i huli ae ai ma kahi ana i lohe ai i ka owe a ke kai, ame kahi no hoi e wiliau aku ana ke kai.  Ia wa ua Haku Barona nei i ike aku ai i ka oili ana mai o ke poo nui weliweli o kekahi holoholona ana i hoohalike loa ai me he moo deragona la.

            A mamua o ka puka kau pono loa ana mai o kona kino iwaho, ua hoea mai la ka Profesa ame na hoa e ae o laua, a e paa ana lakou apau i ka lakou mau pahi puhaka.  Pane mai la ka Profesa me ka awiwi nui:

            “E paio ana kakou me keia kupueu ino o ka moana.  Ina he lehulehu keia ano holoholona a kakou e hakaka ai, alaila e lilo maoli ana keia wahi i kahua kaua no kakou.  E hoao ana kakou i ka ikaika o ka uwila i hoohuaia mai e ka noeau o ke kanaka ame ka uwila maoli e hooneeia ana e ke kino o ka puhi uwila.  Ho! Ho! Aia la!  Go at it now, boys!!! There!!! Ta!!!”

            Ia wa i olapa ae ai ka pahi puhaka a ua Profesa nei a lele aku la oia no mua, ma kahi a ka puhi e hooku pololei ana iaia iho me ke pelu ana o kona huelo, ma ke kulana lele mai imua a uhau mai i kona hiu i hele a piha i ka uwila.  Aka, mamua o ka hiki ana i ua puhi la ke hoonee mai iaia iho, no ke kiki ana mai i ka Haku Barona, na halawai e aku la ka maka pahi eleu loa a ka Profesa ma ka poo olua puhi la, a ma ia wa hoi i huila ae ai kekahi malamalama ahi ma ke poo o ua puhi la.  Aole i liuliu ua lalapaia ae la kona kino holookoa a kekahi ahi.

            “Aha! Lanakila ka’u uwila maluna o kana uwila.”

            Ia wa no, ua oili hou mai la he ekolu mau puhi hou, a hookahi o lakou i oi ae kona nui mamua o kona mau kokoolua.  Ua pane mai la kahi lutanela.

            “Ho, Profesa!  Waiho malie kou ike pepehi puhi i keia wa.  O makou hoi ke paio ae me keia mau olali o ka hohonu.  There you go, hana noeau ka uwila!”

            O ka ia nui, oia kai lele pololei ae ma kahi a ua lutanela nei i ku ai, a uhau ae la i kona hi’u, aka, aole i hoopoino ia ke kapa eteriuma e ka uwila i oili mai loko mai o ua pahi la.

            Ma ia wa hoi, ua kapoo pu aku la ka pahi uwila a ua lutanela nei ma ke poo o kona hoa paio, a hookani ae la oia me ka hoihoi nui:

            “Wili ko a-i ia’u e nei kolohe o ka moana.  You pau—you no more.”

            O ka loihi o keia puhi i make ai i kahi lutanela he 80 kapuai, a o ke ana puni o kona kino he aneane ekolu kapuai.

            Mahope iho o ka make ana o keia mau puhi, aole i hoea hou mai he mau kupueu elike me na mea i make iho la ia lakou, nolaila, ua olelo ae la ka Profesa i kona mau hoa e hoi lakou iluna o ke awawa kai hohonu.  Olelo mai la ia i kona mau ho:

            “E, auhea oukou, mamuli o ke kaumaha o ka ea iloko o ko lakou mau aahu i loaa ai ia kakou ke koikoi o ka iho ana mai nei ilalo nei.  Nolaila, e hookuu kakou, i kekahi ea o kakou, a hiki i ka lilo ana o ka ea hanu o loko nei o na kapa o kakou i mea mama loa, alaila, hoolana hou kakou iluna, me ko kakou hooikaika ana nae e loaa ka lihi pali a kakou i lele kawa mai nei, a ke kau kakou ilaila o ko kakou palekana no ia, aia hoi a hoea kakou palekana no ia, aia hoi a hoea kakou iluna o ka moku, alaila, hoike aku au ia oukou i kekahi mea ano nui i loaa mai ia’u ma keia hoomaka kaua a kakou i kaua iho la.  He mea ano nui loa keia.  He nanehai hohonu pili i ko ke ao nei noho ana.  O!  he mea pohihihi i lilo i mea pohihihi ole.”

            I ka mama iki ana ae o ka ea iloko o ko lakou mau aahu, ua ane puaialewa ae la ko lakou hana anu; a ia wa i pane hou mai ai ka Profesa:

            “Ea, e aho keia wahi kulana ea mama i loaa ia kakou.  Pela kakou e hoomanawanui ai a hoea aku iluna, alaila, hoomahuahua hou kakou i na paona ea hanu kupono no kakou.”

            O ko kakou nei hoolana ae la no ia, a lana ana iluna.  Pii ae la lakou me ka hooikaika nui ana i ke kupaka i o a ia nei a paa ana ko lakou mau lima i ka niao o ke kuemaka pali o ka ihona a lakou i lele mai ai.  I ke kau ana iluna, ua hoopiha hou iho la lakou nei i ea hou iloko o na aahu o lakou.  Alaila, huli hoi aku la lakou no ka moku.

            I ko lakou nei hoea ana iluna o ka moku, a mahope iho o ko lakou hoomakaukau pono ana ia lakou iho no aina awakea ua hele aku la lakou no ka papaaina.  A, ia lakou e noho ana ma ka papaaina, ua lilo iho la i moolelo lealea loa na lakou e kaao ai na mea a lakou i ike ai maloko o ka opu o ka hohonu, ame ko lakou hoouka kaua kupaianaha me na puhi uwila o ke kai.

            Ma keia wahi, i hoomaka mai ai ka Profesa e kamailio no ka nanehai ana i ae mua ai i kona mau hoa e hoike mai ana oia imua o lakou, m ako la kou wa e hoea hou ai iluna o ka moku.

                                                            (Aole i pau).

 

Ke Aloha o kuu Makuahine

 

==

KE ALOHA O KA’U MEA I ALOHA AI.

 

Ka Mana o ke Aloha.

--

He Moolelo Walohia

 

__

 

 

MOKUNA XV.

 

--

 

            Ia ahiahi iho, mamuli o ka manaoio loa ana o Clara e loaa ana i kana kane hoopalau, oia hoi, ke Kauna be Berene hem au miliona dala, aole i kana mai kona olu waipahe i na mea apau e hui kamailio pu mai ana me ia, a o ka oi aku no nae o ka ulumahiehie o kana mau hooninipo ana, oia no ke Kauna Berene.

            Ua lilo ka huaolelo “miliona” i huaolelo kupua i ua wahine la.  Na ia huaolelo i anai ae i kona uhane, a hulali olinolino ana na kukuna o ka olioli ame ka hoihoi iloko ona.

            A no keia ano waipahe o ua Madame Clara nei, “ua pepe iho la kahi wai o Niulii” iloko o ke Kauna, “olu kela, he wai ko lalo,” a no ia mea, ua ninini hele aku la ua Kauna nei ma ipu pepeiao o kona mau hoaloha i akoakoa pu mai me ia, i kona piha hauoli no ko lilo ana o Madame Clara i kokoolua nona ma ia mau mua aku.

            I ka hoea ana mai o ka wa e haalele iho ai ke Kauna Berene i kahi o Mademoasela Clara, ua ku ae la ia iluna, haawi aku la i kona lima akau o ke aloha ia Clara, me ka olelo ana aku:

            “Aole kaua e halawai hou ana, a hala kekahi wa loihi.  Apopo hele aku au ma ka huakai hele no ka hema.”

            Ua kuikui lima pu iho la laua nei a hoea ma ka puka, ia wa i pane mai ai o Clara i ua Kaunanei, me ka leo hoouweuwe:

            “Auwe no ka hoi e!  Pehea ana la au, ke kaawale aku oe?  Aole i kana mai ko’u aloha ia oe?  Oiai oe e kaawale aku ana, aole loa au e hoohamama iki aku ana i ka puka o ko’u hale nei i kekahi poe e ae—hoaloha a hoaloha ole paha ou nei—a hiki i kou hoi ana mai.”

            No keia hana houwe a ua Clara nei, aole i kana mai ka hoihoi o ua Kauna nei, a pane mai la ia:

            “Aole no hoi paha au e liuliu loa a hoi mai au no Parisa nei.  Aole au e poina ana ia oe.”

            “Aka” wahi a ua Clara nei “ina no i hookahi ou minute e kaawale ai mai a’u aku, aole no i kana mai ko’u pilikia.”

            “Ina pela,” wahi a ke Kauna, “nokeaha no hoi kou mea e hele pu ole ai me a’u ma keia huakai,” a apo aku la oia i ka ai o ua wahine la.

            No keia kono a ua Kauna nei ia Clara, ua ae aku la ia, nolaila, i kekahi la ae ua kau ae la o Miss Clara ame ua Kauna Berene nei maluna o ke kaa, a holo akula no ke kulanakauhale o Mareseila.

 

--

MOKUNA XVII.

 

--

 

            E kuu makamaka heluhelu, maanei, e hoomau aku kaua i ka nana ana i na hana a ke Kauna ma keia huakai hele a e hookaulua kaua i ke kamailio ana no Alice ma.

            I ka hoea ana aku o ke Kauna Berene ame kona kokoolua puuwai oluolu no ke kulanakauhale o Mareselia, ua noho iho ia laua ma kekahi hale hotele.

            O ke kauna nae, ua holo loa aku la ia no kahi kauhale o Frejus.  I kona hiki ana aku i keia wahi, ua hoike aku la ia i ka loio o Madame hardy i make no kona hoea ana aku.

            Ua pane mai la hoi ua loio nei e loaa no iaia ka launa pu ana me ia, ma ka auina la oia la ma kona keena oihana, oiai, o ke kakahiaka no ia, ma ka wa a ke Kauna i hoea aku ai, ilaila. 

            Oiai hoi, he nui ka manawa @ koe a hoea aku ai i ka wa e hui ai ua Kauna la me ka loio, nolaila, ua hele aku la ia a paina iho la i kona aina kakahiaka, a pau kana ai ana, hele aku la ia no ka hale o Madame Hardy. 

            Ikona hoea ana aku ilaila, ike aku la ia i na kauwa lawelawe o ua hale la e hele wale ana no ma o a maanei me ka piha kaumaha no ko lakou hakuwahine.  ua haawi mai la no nae lakou i ke aloha ana iaia nei, a pane mai la kekahi kanaka aoo:

            “E kuu haku, he haku wahine maikai o Madame Hardy.  I keia wa aole makou i ike i ka hooilina e ili aku ai keia hale ame na waiwai apau o keia wahi.  A e hooia aku hoi au i mua ou, o ka haku e noho mai ana ma keia hale, ina he maikai a he maikai ole paha ia, aole loa makou e poina ana i na hana lokomaikai a ko makou haku wahine.  Ua poino m@kou nei ka poe ilihune no kona make ana.”

            Alaila, pane aku la ua Kauna Berene nei:

            “Aole nohoi au i ik@a wai ia e ili aku ai kela hale; aka ina e ili mai ana keia wahi ia’u, e hoomau aku no au i ko oukou noho kauwa ana no keia hale.”

            Aka, mamuli o ka nanaina moloohaha e hoikeia aku ana e ua Kauna nei ma kona mau helehelena, ua ilo ia i mea hoihoi ole no ke kanaka kauwa elemakule i pane mai ai, a aole oia i haawi mai i wahi huaolelo mahalo imua o ke Kauna no na mea ana i hoike aku ai.

            Ia wa namunamu iho ia ua Kauna nei iaia iho:

            “He keu ka hoi keia a ka poe lapuwale nui wale.  Aole ka hoi nei poee kauwa kuapaa e hoomaikai mai ana la’u, no ko’u hooia ana aku nei imua o lakou, e hoomau no au i ko lakou noho kauwa ana no ke’a wahi, ina e lilo mai ana nei wahi ia’u.  Aka, e ike ana nae keia poe elemakule lapuwale ma ko’u wa e lilo ai i haku no keia wahi.”

            Alaila, hele aku la ia maloko o na kihapai pua, na hale hoouiu mea kanu a ma ka paka (park) nohoi.  Hookahi hora okoa kona hele ana i ka makaikai.

            He mea olaio, ua haawi oia i na mahalo ana no ka maikai o na hoonohonoho ana o na mea apau o loko o ke kihapai pua ame ka paka, a o ka pilikia wale no, wahi ana i olelo ai iaia iho, oia ke kaawale loa ana o ia wahi mai ke kulanakauhale mai o Parisa. i kona nana ana i kona uwa@, ike iho la ia o ka wa ia e hele aku ai i ka hale o ka loio.

            I kona hoea ana aku ilaila, e noho mai ana ka loio, e kali mai ana o kona hiki aku.

            “Manao au, o ko’u hoea ana mai nei ia nei, aole ia he mea nou e ha’oho ai,” wahi a ua ua Kauna nei i pane aku ai imua o ka loio.

            “Aole,” wahi a ka loio.  “Ua hauoli loa au i kou hiki ana mai nei.  Aole nohoi au i poina i kou ho@ a mua ana mai la nei nei i kahi mau makahiki i kaa hope ae nei.”

            “Mahalo.,  Aka, ua kaumaha loa nae au i ka hai mua ole ana ae o ka lohe ia’u ma ka wa pono.  Ua makemake loa au e ike i na maka o ka Madame Hardy.”

            “O ka pilikia, he mea no ia i ike mua ole ia, e hiki ai la hoi ke loaa he wa pono e hai aku ai ia oe i ka lohe” wahi a ka loio.

            “O ka’u nae hoi e hai aku ia oe,” wahi a ke Kauna Berene imua o ka loio” oia keia, aole kuu makuahunowai oia o Barona de Marceli e hiki mai ana noonei nei; aka, ina nae ua makemake loa oe e hoea kino mai oia, alaila ua hiki no ia’u ke kauoha aku iaia e hele mai.”

            “Aole:” aohe a’u mea e ha’i aku ai iaia.”

            “Pela no kona manao.  Ua ha’i mai no oia ia’u la mea, mamua o ko’u hele ana mai nei.”

            “Pehea la, ua maopopo no anei ia oe ina paha ua ike oe, owau ka lunahooko o ke kauoha hope loa a Madame Hardy?”

            “Ua hoike ae hoi kau palapala la mea ia’u.”

            “Ae; he mea olaio ia.  Ua waiho ia—Madame Hardy—He waiwai i hiki aku kona waiwai io i ka elima miliona ame elima haneri tausani hapaha farani,” wahi a ko loio.

            I kela wa olino ae la ka hauoli ma na hiohiona o ua kauna nei alaila. pane aku la ia:

            “Aole no i kana mai ua waiwai!  E oluolu anei oe e hai mai ia’u, ehia la ka nui o na hooilina o keia waiwai. 

            “Aole ia he noi pilikia au i noi mai la ia’u.  E hai aku au ia oe.  Mawaho ae o na mahele waiwai ana i haawi aku ai i kekahi mau ahahui manawalea, ame kekahi poe e ae, he hookahi ponoi no ona hooilina.  A no keia hoilina hookahi nae, ua lilo ia i mea qilikia loa no ko’u noonoo,”

            “Pehea hoi keia qilikia?”

            “Aole au i ike i kahi i noho ai o nei hooilina.”

            “He keu i’o hoi ha, a ka mea pilikia,” wahi a ke Kauna i pane ae ai.

            “Ae; he mea pilikia loa keia, a he mea kupaianaha nohoi.”    

            “Aka, manao nae au, aole nohoi paha e liuliu na la a hoea mai la imua nei ou,” wahi a ke Kauna.

            Ua luliluli ae la ke poo @ ua loio nei, a ekeu ae la kona mau kipoohiwi iluna.

            “Ka!” wahi a ke Kauna, “aole pono e walho wale keia mau miliona dala ma keia ano.  E pono paha oe e@ no keia mea ma na nupepa?”

            “Eia hoi paha, aohe a’u make@ e hana pela.”

            “Alaila, heaha kau mea @

            “Oia mea pohihihi nohoi @ nooneo nei.  He mau k@ kekahi e pono e hookena@ wa he mau ano nui i @ kaa kokeia a aohe o’u@ noi imua o ka aha e koho@ hooponopono waiwai.”

            “Aka, manao au,” wahi @ “Aohe nui kau hana ma ka @ pono ana i ka waiwai o @ make.”          

            “Ua like no a like keia @ ia’u.  He mau mea po@ elua.”

            “Pehea iho ia hoi kela?” @ na ae ai ka leo o ua Kauna n@

            “Penei.  He mea pono e@ ia’u ka hooilina o ka waiwai.”

            “Ea; ano hoopohihihi mai la@ mau olelo ia’u.  Aole anei hoi@ o Madame hardy i kona waiwai a@ maluna o Mademosela Alice de@raceli, a ola hoi kai @ i@ ne de Berene?  O ka’u wahine @         

            “He mea olaio ia.”

            “A ina pela, e ili ana @ ke keiki a Alice, oia hoi ka’u @ nona ka inoa o Ekem@ Berene”

            “Pela no.”

            “A ina pela, owau hoi ke kahu@lama o ka’u keiki, ma ka haau@ aole anei o’u kuleana e lawelawe a@ ka pono o ka’u keiki, a ma kona@ nohoi?”

            “Pela no.”

            “Alaila, heaha ka mea i @?”

            “Ke mau la no ke pohihihi ao@ pau.”

            “Pehea iho la hoi keia?” wahi a@ Kauna i ninau ae ai me ka li-o ana@ o kona mau maka.  “Ea, makemake @ e hoike maopopo mai oe i ke ano o@ mea e kamailio mai ne.  Aole @ makemake e hamabaga mai oe ia’u.”

            Aole i kana mai ka huhu o ua Kauna Berene nei.

            Nana mai la ka loio i ua Kauna @ a olelo la ia:

            “Ea, mai okalakala uluahewa @ oe.  E hai aku au ia oe, ua hana@ Madame Hardy he palapala kauoha@ hoolilo ana ia Mademosela de Mar@ i hooilina nona, a iaia ponoi i ili aku a ka waiwai.”

            “Aole paha, iaia paha e ili aku ai @ waiwai.  Oia paha ka mea pololei @ Aole iaia i ili ai ka waiwai.”

            “Ke hai hou aku nei au ia oe, e ke Kauna, ia Mademosela de Marace@ ili ai ka waiwai.  He hana keia i @ ka  ili maoli ana iho o ka waiwai maluna o Mademosela de Maraceli, oia nohoi o Kaunawahine Berene?”

            “He keu ka hoi keia a kahi lolo pupule nui wale!”  i noonoo iho ai ke Kauna Berene iloko iho ona; alila kamailio aku la ia:

            “Ea.  o kau e olelo mai nei, ua ili ka waiwai maluna ponoi iho o kuu wahine, he manao olalau loa keia?  Aole anei oe i ike, ua make kahiko ka’u wahine?”

            “Ua maopopo loa no anei ia oe @ mea, e ke Kauna?” wahi a ka loio@ ninau mai ai i ke Kauna me ke oo@

            Ua puiwa ae la ke Kauna me ka hikilele nui.  A liuliu pane aku la ia:

            “Heaha la hoi kou ano?  Kai no hoi ua maopopo loa no ia’u, ua make ka’u wahine.  Na’u ponoi no hoi oia i kanu iloko o ka luakupapau?  Peaha la @hoohenehene mai ana anei oe @a’u.”

            “Aole pela,” wahi a ka lolo i pau@ puanuanu mai ai.

            Ia wa unuhi ae la ua Kauna Berene nei mailoko ae o kona poli he wahi palapala, a haawi aku la i ka loio, me ka olelo ana aku:

            “Eia mai ka palapala hoola no ka make ana o ke Kaunawahine Berene.”

            Nana iho la ka loio i ua palapala la a olelo mai la:

            “Ula pololei no keia palapala.  Ua kulike no keia palapala me ka palapala i kauohala ma ke kanawai.  Aka, aole keia he mea hoike e hoolaio mai ana imua ou, a e pau ai ko’u pohihihi ma ka make io ana o Kaunawahine Berene.”

            “E, e, e hooki kaua i keia k@ ano pupule ana, a hoohaahaa maoli ia’u,” wahi a ke Kauna i pane ae ai me ka leo nui, a kui iho la i kona lima me ka ikaika maluna o ke pakaukau.

 

                                                                                                (Aole i pau)

 

--

 

            Aole ae o keia poe e hana aelike maluhia me Amerika Huiia.  Nolaila, mau no ke kaua.  He aloha aina hupo keia?

 

--

            He palina ka na haumana Kula Sabatic o ka Ekalesia o Iesu Karisto i Hooponopono hou ia ma ka la apopo,

 

--

            Aole a makou mau mea hou o na aina e ikeia pule.  Hoohalahala loa makou i ka hoolelehe o ka mokuahi Australia i keia pule, a hala ka wa pono no ka makou pepa.  Ku mai ia ua hala ka wa pono.

 

--

            Ua lohe mai makou o ala nui mai ana he mau hoopii aina mai Waialua mai, no kekahi mau aina kuleana o na kanaka i hoolilo pono ole ia aku i kekahi poe ma Waialua a ma Honolulu nei.

 

--

            Ke hooliuliu mai nei no na poe mea lio holo no ka la 11 ae nei o @  elua no mau aikane e maalo mai @ ma ia la, o Puka ame Poho, a i ole o Laki, ame Pakalaki, a i ole, o Kawaiwai ame Kaneoneo.