Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 21, 26 May 1899 — Ke Aloha o kuu Makuahine KE ALOHA O KA'U MEA I ALOHA AI. Ka Mana o ke Aloha. He Moolelo Walohia [ARTICLE]

Ke Aloha o kuu Makuahine

KE ALOHA O KA'U MEA I ALOHA AI.

Ka Mana o ke Aloha.

He Moolelo Walohia

MOKUNA XVIII. "Alaila, ua huna maoli oia iaia iho mai ka ike ana mai a kona mau makua, a pela nohoi mai a oe aku. Aole au i ike i ke kumu o kona hana ana pela. O keia ka welau i ike oleia o keia nanehai. I mea nae eikaia ai keia welau, he mea pono ia kaua ke hoi aku a ma kona wa i ma'i ai, alaila, mai ia wa aku e hookolo aku ai kaua, a hiki i kona make ana, a mai keia wahi aku e hookolo hou aku ai kaua a hoea i kona wa i kanuia ai, a i ole ia, i kona wa paha i waiho ia aku ai iloko o ka hale-kupapau, alaila, o ka hana hope e hana aku ai, oia ka wehe ana ae i kona pahukupapau." "O keia maoli no ka'u mea i manao ai e hana, wahi a ke Kauna i pane ae ai. "Penei nae kaua e hana ai: E nonoi aku kaua i ka Papa Ola e haw mai ia kaua i mana kuikawa no ka hana ana aku i keia hana. Ua maopopo no nae ia'u, e hounaia mai ana me kaua hookahi agena o ka Papa Ola, a hokahi hoa mai ka oihana makai mai, a o keia mau luna elua o ke Aupuni ke huipu ana me kaua ma ka wa e wehe ia ai ka pahukupapau. O keia mau luna Aupuni hoi elua e hoike like aku ana no laua elua imua o ko laua mau poo ma ka oihana." "Alaila, mamua ae o ka pau ana o na hora he iwakaluakumamaha, e pau holookoa ana o Parisa nei i ka lohe i keia mea; a e lilo auanei keia mea i mea kamailio nui ia e na mea apau. Aole o'u makemake iki e loheia keia mea, a lilo hoi i mea e kamailio ia ai." "Na'u ponoi no e wae i keia mau luna Aupuni, a na'u nohoi e hoike aku ia laua, he mea pono ia laua ke pani i ko laua mau waha. Ano, wahi a ka loio i pane mai ai imua o ke Kauna me ke ku ana ae iluna, "o ko'u wa keia e hokuu aku ai ia oe, oiai, ua hiki mai la i ka wa e hoea mai ai o kekahi hihia ano nui. Nolaila, o ka'u kauoha ia oe, oia keia, iloko o ekolu a eha la paha mai keia la aku, a malia i ke-

kahi wa oia mau la a'u i hoike aku la ia oe e maopopo ai ke mea huna iloko o ka pahukupapau, alaila, hoi hou mai oe ia nei, a ia wa e hoike aku ai au ia oe i ka hopena o ka'u mea i noonoo ai." I kekahi kakahiaka ae, nonoi aku la ke Kauna i ke Aupuni e loaa mai iaia ka mana kuikawa no ka wehe ana i ka pahukupapau o kana wahine, a ua aeia mai nohoi, a ua hiki iaia ke hana aku ia hana ma kekahi la ae. A e kuu makamaka heluhelu, maanei o ka kaua moolelo e huli ae ai kaua a nana aku ia Alice. Ma ke ahiahi o ka la i hele aku ai o Kauna Berene e nonoi i ke Aupuni e loaa mai iaia ka aeia ana e wehe i ka pahukupapau o kana wahine, ua hoea aku la kekahi palapala ia Alice, a ua kakau ia hoi mawaho o ka wa-hi leta ka inoa o Rikeke, ma kahi kulanakauhale o Vileneveu. I ko Rikeke haawi ana aku i ua palapala la ia Alice, ua ninau aku la ia ia Rikeke: "Nawai la hoi nei palapala i hoouna mai nei ia'u?" "O ka hale leta i hounaia mai ai i kena leta mai ke kulanakauhale mai o Frejus," wahi a Rikeke i pane aku ai, I kela wa hoi i pane mai ai o George: "Me he mea la mai kekahi hoaloha mai la kena palapala." I kela wa i uhae ae ai o Alice i ka wahi leta o ua palapala la; a ia wa i hooho ae ai ia" "Auwe, mai ka loio mai nei keia o kuu mama bapatema. A eia kana mau olelo: "Madame - Ua loaa iho nei ua'u kou wahi i noho au maloko o kekahi pepa mawaena o na pepa a Madame Hardy. E ae mai oe ia'u, e hai aku ia oe, ua hala aku la kela wahine puuwahi hamama ma kela aoao o keia ola ana, a ua kaumaha loa hoi au i ka hiki ole ana ia'u ke hoike mua aku ia oe no keia popilikia i kau iho maluna o ua wahine la i aloha nui ia e na mea apau i ike a i kamaaina iaia. Aole nae o'u kanalua, ua loaa aku la no ia oe ka lono no kona make ana mamua o ka hoea ana aku o keia palapala. "I kulike ai hoi me kana palapala Kauoha i kakauia ma ka makahiki 1877, ma ka la 12 o Ianuari, ua ho lilo kou makuahine bapatema ia oe i hooilina no kona mau waiwai apau. Ke hui ae keia kuleana hooilina i loaa ia oe me ke kuleana hooilina i kau aku maluna ou mai ka palapala kauoha aku a kana kane, ua like me 6,000,000 hapaha farani ka nui o ka waiwai i kau aku maluna ou, a me he mea la e oi aku ana no paha mamua o ia huina. "A ma ko'u ano hoi, he lunahooko no ke kauoha hope a Madame Hardy, ua hookuia mai au me kekahi kulana pohihihi loa. E hoike aku au ia oe ia mea, aole nae ma ke ano e ao aku ana au ia oe i kau mea e hana anu ai, aka, i mea e hiki ai ia oe ke hookupono ia oe iho iloko o na kulana makaala apau mahope iho o kou hoomaopopo ana i ka mea a'u e ha'i aku nei ia oe.

"Aka, mamua nae o ko'u hai ana aku i keia mea, e nonoi aku au ia oe e nana mai no oe ia'u, me ka nui o kou mau manao maikai, a ke hoola aku nei hoi au ia oe, eia no au mamuli o kou mau pono. Ma ka la i nehinei, ua hoea mai la ke Kauna de Berene i ko'u wahi nei a mahope iho o kekahi paio olelo oolea ana mawaena ona ame a'u, ua hai aku la au iaia i kekahi olelo me ka pupuahulu nui, oia hoi, ua hai aku la au iaia, eia no oe ke ola nei i keia wa a no ia mea ua ike kau kane i keia wa eia no oe ke ola nei. Nolaila, me ka awiwi nui au e hoike aku nei ia oe, he mea pono loa ia oe ke kiai makaala loa ia oe iho, a kapae ae hoi ia oe iho mai ke komo ana aku iloko a ke alahele o ka hoomakaukauia e kau kane, a e kekahi mea e ae paha ma kona aoao. "Owau iho no me ka manaolana e hoomau mai ana no oe i kou hilinai ana mai maluna o'u, e like me kou luani bapatema i hala aku i ka make." PARISONA, ! Lolo ma ke Kanawai a he Notere no ka lehulehu. O ka puiwa ame ka hikilele pioo i hooulu ia ae e kekahi kuina hekili aole ia i oi aku mamua o ka puiwa i loaa iho la ia Alice ma i keia wa mamuli o ko lakou homaopono ana na ikeia ko Alice ola ana e ke Kauna de Berene. Ua nana ae la kekahi ame kekahi ia lakou iho me ka pioo nui. Ua pahemo pu wale iho la no ka palapala mai ko Alice lima iho, a haule iho la maluna o ka papahele, a ku iho la hoi ia me ka pane leo ole ana ame ka oni ole ana nohoi, oiai hoi o George i nana ae ai ma o a maanei a puni ka rumi me ka piha maka'u a hopohopo. Alaila, loheai aku la ko Alice leo uwe ia wa, a hioio mai la hoi kona mau waimaka ma kona mau papalina. a oiai oia e uwe ana, huli mai la ia a pane mai la ia George: "E George, aloha wale no ka hoi oe, ka mea nana i hoopakele ia'u mailoko mai o ka luakupapau, ka mea hoi a'u i aloha ai me kuu naau apau. Ua hoea mai la kaua i ka hopena o na la hauoli o ko kaua mau la o ke ola ana, Iloko o neia mau la i nohoia iho nei e kaua, he mau la ia i pulamaia e kaua me ka hauoli nui, me he mea la hoi, aia kaua iloko o ka aina moeuhane. Aka, ano la. e lawe aku ana lakou ia'u mai a oe aku —ae—e kaili aku ana lakou ia'u mai a oe aku, e kuu aloha o, George, e aho no au e hoi hou aku iloka o ka luakupapau i laweia mai ai au e kou mau lima aloha e George. E aho no e make au." Ia wa hoi kiola aku la o George i kona mau lima ma ka a-i o Alice, a apo ae la, a olelo iho la ia: "E kuu aloha, mamuli o ka hiki ana ia lakou ke kaili aku ia oe mai a'u aku nei, he mea pono ke make e au mamua, aka, oiai au e ola ana, aole loa e hiki 1 kekahi mea kino kanaka ke lawe aku ia oe mai a'u aku." "He hana lapuwale maoli hoi keia a kela loio i hana ai, mamuli hoi o kona hoike maoli ana aku imua o ke Kauna i keia mea huna pohihihi," wahi a Rikeke i pane mai ai me ka luliluli ana ae o kona po, a hoomau mai la i ke kamailio ana, aka nae, ua hoike mai nohoi ia i kona manao maikai mamuli o kona hai ana mai ia kakou he mea pono ia kakou ke makaala loa no kakou iho. Ma keia ano, ua maopopo loa, aole ia he hoaloha no ke Kauna. O kou manao, mamua o ko lakou haawi ana ia kakou iho iloko o na manaolana poho elike me keia e lulumiia nei kakou i keia wa." "O ka mea hea kau e manao nei e Rikeke, oia ka mea e hoike mai ana, aole oia he hoaloha no ke Kauna, ina ua hai maopopo mai oia i kona hoike ana aku imua o ke Kauna eia no o Alice ke ola nei?" "Ua hai io aku no oia i ke Kauna, eia io no ke ola nei o Alice, aka, ma ia wa hookahi no nae, eia oia ke hai mai nei ia Alice he mea pono oia ke kiai makaala loa no na hana ahele a ke Kauna e hana ai. Aole hoi oia wale no, aka, ke hoike mai nei no oia i kuu haku wahine, he mea pono ke loaa ona aelike ana, a hoomaopopo pono ana paha mawaena ona ame kana kane. Ma ko'u hoomaopopo ana i keia manao o ka loio, me he mea la e hoonaauao mai ana oia ia Alice e hana oia i aelike me kana kane, ma ke ano e haawi aku oia nei i kekahi wahi lihi o kona waiwai i mea e hiki ai iaia (ke Kauna) ke hoopilikia ole mai iaia nei. Ua ike no kaua, aole paha i emi iho ko ke Kauna huina aie

i keia wa malalo o ka miliona hapaha farani. Nolaila, manao au, e ae mai ana no ke Kauna e punuku i kona waha, aole oia e hoike ae i keia mea huna imua o ke akea ina e loaa aku ana iaia he elua miliona hapaha furani." "E Rikeke. he manao maikai kau i hoike mai la, aka no'u nei nae aole o'u makemake iki. me ke kuakuai ana me ke dala e hiki ai ia'u ame Alice nei ke kaana i ko maua aloha i kahi ame kahi. Aole loa au e ae e hanaia keia ano hana. Aole, aole. wahi a George i pane mai ai. "Ua oi loa ko'u pono e haalele i i keia waiwai apau." wahi n Alice i pane mai ai. "Mumuli o ko'u hana ana pela. aole no ia he mea e pakele ai kaua. Ma ka ninau e pili ana i keia eono miliona hapaha farani a oi aku, aole loa ke Kauna e haalele ana i kona kuleana a pau o kela ame keia ano a hiki i ka loaa ana iaia o keia mau miliona hapaha farani. O ka mea weliweli loa i keia wa i mua ou a me a'u. e kuu Alice aloha, oia ka ike ana o ke Kauna, sia no oe ke ola nei: a nolaila, o ko kaua kali ana no ka hoea ana mai o ka hora e kau aku ai kaua me ke alahele o ka nohona hauoli oiaio nou ame a'u, ua apahu pu ia iho la ia o keia ikeia ana ae la o kou ola anu. j Ho niea maopopo, oia he eono miliona i liapaha farani a oi imua o na maka o ke Kauna. * ko olinolino nei kol i mau miliona imua o koua mau makii. aole hoi oia wale no, aka, o ko'u kiro kekahi ana e ake loa mai nei e loaa. He mea maopopo loa, ua hoea'inai la l.au' i ka wa e naia aku ai au i ke Kauaa ame kona poe hoaloha. Aole o'u I lki 110 keia paio ana. Inu ! ma ka waiwai ka paio ahu. ua hiki | no ia'u ke paio aku iaia he waiwai | 110 ka waiwai, aka, auhea la kona waiwai. Ua ike au, o keia paio ana a'u e hakoko aku ai. he paioia i piha me ka weliweli no ko'u ola nei. O kuu kino nei ka moepuu o keia hana, aka, ua paa no nae kuu manao e lanakila ana no wau. E hai aku wau ia oe e kuu Aliee. eia iloko o kuu poho lima i keia la kahi i paaia ai o kona waiwai apau, a iloko o ke sekona hoōleahi ua hiki loa ia'u ke anai hk\i i kona waiwai a lilo i puu ieliu a opala hoi. Ua ike ke Kauna i keia pilikia ona, a nolaila, e liana auanei oia i ka hana & loaa ai iaia kela eono miliona dala mai a oe aku e Aliee i mea e hoopau i'a ai kona aie nui hew&hewa. a "loaa pu hoi iaia ka nohona hanohano a oluolu loa ma keia liope aku. E ku ana au a paio aku nou e kuu Aliee. Ma ka wa ana e hopaa mai ai i kona lima nialuna o ftau wahi o kou kino e kuu Aliee, alaila, e lilo no oia i kino make mai kuu lima pon'oi aku nei no." "0 my dear no keaha la oe i hoOpiha mau ai i kou houpo me kekahi noonoo e hoolilo ia oe iho i mea e paio aku ai i kela kanaka a'u i hoowahawaha loa ai, ma ke ano limakoko maoli? Aole, e kuu aloha. Ua hooia aku au i kuu aloha i mua ou, a ua paa māu no kela aloha iloko nei o'u nou, nolaila, m:\i haopilikia oe i kou neonoo ma ia mea. Hoekahi wale no a kaua hana e pono ai ke liana. oia ko kaua liaalele ana ia Parisa nei a e uhoi leaua i Italia; a ina hoi aole i kupono ia wahi ia kaua, alaila, e lie'o no kaui, I Ua leh? au he aina maikui kela. 'Aole-Aliee, aole kaua e haalele iho ia Parisa nei. O ko kaua hana a'na pela, he lioike ana mai ia i ka hohe wal.e Mai hopohopo oe no keia wahi hakoko. (Aole i pau.) _i -±.—»