Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 22, 2 June 1899 — Page 4

Page PDF (1.33 MB)

This text was transcribed by:  Gayla Goo-todd
This work is dedicated to:  Kamehameha School Bernice Pauahi Bishop Estate

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

THOMAS B. REED AND HIS LAW PARTNERS.

 

            After a vacation of several weeks in Europe Thomas B. Reed, whose retirement from congress was recently announced, will begin the practice of law in New York City. The ex-speaker's partners constitute the present law firm of Simpson, Thacher & Barnum. It is said that Mr. Reed has been guaranteed an income of $50,000 per year.

 

Ka Liona o ka Akau

 

He Mooolelo no ke Au

Manawa

 

:o:

 

Gustavus Adolphus.

 

Kakauia e G. A. Henty a unuhiia e

kekahi mea unuhi mooleloo

ke Kuokoa.

 

MOKUNA XI.

 

KA LAWEPIOIA ANA O OPENAHEIMA.

 

Ia wa i ukali aku ai o Makamu i ua Kauna nei a hoea i kona hale, a ua apo aloha ia mai la hoi ia e ke Kaunawahine.

            Ua pane mai la hoi ua Kaunawahine nei imua o Makamu:

            "He aneane hiki ole ke manaoio ia iloko o keia mau mahina pokole he eha wale no i kaa hope ae nei, i ulu mai ai he mau hana ano nui loa ma ka moolelo o keia kaua pili hoomana e paioia nei i keia wa. He kakaikahi loa na la i hala hope ae, a ike iho la makou maloko o na nupepa, a lohe ae la no hoi i na houka kaua aiwaiwa i hooiliia e ko oukou pualikoa. O kela Puali Omaomao mai Sekotia mai, ka lehua o na pualikoa kaulana loa mawaena o na koa o ka Moi Gustavus. Ua hopohopo pinepine loa nohoi ko maua wahi noonoo nou. Mahope iho o kela hoouka kaua i hooiliia ai ma Leipasika, aole loa i loaa wahi hiamoe iki ia Tekela, a hiki i ka oaa mai o ka nupepa Gazeta me ka papa inoa o na 'liikoa i make ma ia hoouka kaua ana."

            "E oluolu oe, e ke Kaunawahine maikai, e apo mai i ko'u hoomaikai ana no ko oukou hoomanao ana ia'u. Owau no hoi kekahi i piha pihoihoi loa, ina paha ua maalo hou aku ma ko oukou wahi kauhale he poino a he popilikia elike me ka kakou i ike pu ai i kahi wa i hala ae nei. Aka, ua manaolana nae au o ka hoea ana mai o Makuisa Hamiletona me kona poe koa, ua lilo ae la na noonoo ana o ua poe la maluna o ko Hamiletona poe koa, aole hoi maluna o oukou; nolaila, palekana no oukou."

            "Ae, aole loa i loaa ia makou kekahi pilikia mahope mai o ka wa i loaa ai ia makou kela lanakila maluna o na Auzeturia. Ke hoala ia la he poe hale hou ma na wahi o na hale kahiko i pau i ka lukuia e na koa Imeperiela. He mea hauoli no ka noonoo ka ike ana aku i keia mau hale hou e hoolaupai hou mai ana maluna o ka aina; eia no nae, he nui no ka pilikia i koe. Ia makou i hele mai nei ia nei mailaila mai, ua komo mai la ko makou alahele ma na kahua hale pau-ahi. E holapu ana ma keia mau wahi na kanaka aea wale iho no. He poe powa kekahi o lakou. I ko makou hele ana mai nei ia nei, ua ukaliia mai nei makou e na koa kiai he 200 a oi. Me keia poe koa no nae, aole no makou i palekana mai na manao hopohopo mai no ko makou halawai ana mai me na powa ame na koa Auseturia, a hiki wale no i ko makou komo Ioa ana mai iloko o Francoma nei. A e Makamu, ua palekana loa anei oe mai na haawina mai o ka poino ma kela hoouka kaua ana?"

            "Ae," wahi a Makamu i pane aku ai, "aka, aole no nae au i nele i ka Ioohia ana i kekahi wahi poino ma ka hoouka kaua ma Wurtzburg. Ua ku ia kuu wawae i kekahi poka, aole nae au i pilikia, oiai ua halahia ae ka poka mai ka iwi aku. He laki maoli no paha keia o'u."

            "He kulana Kapena Koa ko ia nei i keia wa," i pane ae ai ke Kauna imua o kana wahine ame ka laua kaikamahine, "i mea e loaa ai keia kulana, o ka hana wale ana no a kekahi koa i kekahi hana koa loa, oia ka mea e loaa ai iaia ia kulana. Aole o'u manao, e hai mai ana keia ia kakou i ka hana wiwo ole i hanaia e ia i loaa mai ai keia kulana aliikoa iaia; aka, e ike ana no nae au ia mea mai kekahi poe e mai. E halawai pu ana au me kona Konela i keia po, ma ka papa ahaaina e haawiia ana i keia ahiahi maloko o ka halealii, a me he mea la, ma ka la apopo e hiki ana ia'u ke hai aku ia olua i na mea apau e pili ana i ka moolelo o ko ia nei kau ana ma ke kulana kapena."

            "Aka, makemake no wau e lohe i keia wa," wahi a Tekela i pane mai ai, "Ua oi aku ka maikai o ko'u lohe ana i ka moolelo pololei mai iaia ponoi mai, mamua o ko'u lohe ana ia mea mai kekahi poe okoa mai."

            "Aole no keia he mea ano nui loa," wahi a Makamu i pane aku ai. "Ma ko'u wa e noho ana ma Manasefela, ua haawi e ia mai no ia'u ke kulana lutanela, ma ka wa e loaa ai he kowa kaawale. I kela la aku nei hoi, mamuli o ko'u au ana a pae ma kekahi kapa o ka muliwai Rine, me elua mau pahu barela liilii, ma kela ame keia aoao o'u i mea hoi no'u e piholo ole ai, ua manao kekahi poe, he hana nui loa iho la ia i hanaia e a'u, a o ka uku paha keia a'u e noho nei ma keia kulana aliikoa. Ma ko'u hoomaopopo ana nae, aole keia he hana kamahao loa i hiki ole i kahi kanaka e ae ke hana."

            "O ka au ana a pae ma kekahi aoao o ka muliwai Rine, aole ia he hana uuku," wahi a Tekela i pane mai ai. "Ke ike nei au o oe ka ke aliikoa Sekotia i au pu ai me kekahi kakiana iloko o ka muliwai Rine a pae ma kekahi aoao, a lawe mai ai i ka waapa ma keia kapa, no ka halihali ana aku i na koa. Ua nui ke kamailioia o keia hana e na mea apau, ma ke ano oia kekahi hana koa loa i hanaia e ke kahi aliikoa opiopio."

            "E hooia aku au imua ou, e ka lele opio," wahi a Makamu i pane aku ai, "aole he mea ano nui nei wahi hana i hanaia. He oiaio, he anu ka wai i ka wa a''u i au ai, aka, he wahi mea liilii wale no nae ia."

            "He liilii hoi paha ia oe, aka, he mea nui loa hoi paha ia i ka poe i hoomaopopo i ka wiwo ole o ka hana i hanaia e oe. Manao anei oe, e hookiekie wale ae ana no ka Moi Gustavus i kekahi mea ma ka kulana kapena koa, ina he hana liilii wale no ka kekahi mea i hana ai? Aole hiki ia oe ke kue mai i keia manao," wahi a Tekela i pane mai ai.

            "Ka! he uuku paha keia no ka ulia laki i loaa ia'u," wahi a Makamu i pane ae ai me ka akaaka ana.

            Aneane hookahi hora okoa ko Makamu noho pu ana me ke Kauna Manasefela ame kona ohana, a haalele aku la oia ia lakou, me kona hoike ana aku nohoi imua o lakou e halawai hou ana no oia me lakou i kekahi la ae.

 

MOKUNA XII.

 

            Ua noho iho la ka pualikoa Sekotia, mahele Omaomao (Green Brigade) oia hoi ka pualikoa i noho ai o Makamu Gerema, ma ke ano oia kekahi o na kapena o loko oia mahele koa.

            Aole nui o ka lakou hana iloko o keia mau mahina elua, a no ia mea, ua loaa i na 'lii ame na koa o ua pualikoa la he wa e hooluolu ai a e hoomaha ai hoi.

            He mea oiaio, mamuli o ka piha ana o ua wahi kulanakauhale nei i na koa Sekotia, ua ikea kona ulumahiehie ana, oiai e lehau ana na alanui i na koa me ko lakou mau aahu, a o na 'lii nohoi me ko lakou mau aahu nani. E paikau ana nohoi kekahi poe koa ma na alanui i loaa ai ia lakou ka nohona holulolea ole.

            E malamaia ana he mau anaina ahaaina nunui ame na aha hulahula, a ua piha hauole na mea apau.

            Iloko nae o keia wa e hoomaha nei na koa, ua hoolilo no lakou apau ma ka hoomaemae ana i ko lakou mau aahu kaua ame ko lakou mau aahu kaua ame ko lalkou mau lako kaua. O na wahi o ka lakou mau pahi  kaua, palekaua, na pu, a pela aku i hookumumuia, hoo-opahaia a hoopepeia hoi, ua hooponopono maikai hou ia ae la ia mau mea a lilo i mau mea maikai. Ua huiali hou ae la na pahi, olino hou ae la na pu, a oaoaka hau ae la ka nani maluna o na mea kaua apau a na koa Sekotia; a ma ka nana ana aku i ua poe koa la i keia wa me he mea la, o ko lakou pae ana mai no ia mai Sekotia mai.

            Iloko hoi o keia wa hoomaha o ua, poe koa Sekotia nei, aia ka hapa nui o ko Makamu mau manawa hoomaha me ka ohana o Kauna Menesefela, a ua lilo nohoi oia i mea punahele loa i keia ohana.

            Ma kekahi po i haawiia ai kekahi aha hulahula nui, a ma ka manawa hoi i hoomaha ai ka hula mua, ia wa i hele mai ai kekahi hoa aliikoa o Makamu a pane mai la iaia:

            "E Kapena Gerema, ma ko'u hoomaopopo ana i keia wa a kakou e noho nei, o oe hookahi ke aliikoa opio o kakou i hoohanohano nui ia ka inoa mamua o na 'liikoa opio e ae apau o kakou nei; aole nohoi mawaena o na 'lii opio wale no keia hookelakelaia ana ae o kou inoa, aka, mawaena nohoi o na 'lii aoo o ko kakou mahele koa nei-."

            Ma keia wahi, hoomaha iho la ua aliikoa nei no kekahi mau sekona, a pane hou mai la ia imua o Makamu me ka mino aka ana:

            "O ka'u wahi mea makemake loa ia oe, oia ka pipili mau o ke kaikamahine a Kauna Manasefela. Ma keia kulana hula mua iho nei a kakou, o kou hoa no ia a hiki i ka pau ana o na mahele oia hula. He keu oe a kahi keiki laki nui wale."

            Me ka hoike ana ae o na ouli o ka manao maikai ma na helehelena o Makamu, pane mai la ia i kona hoa:

            "O ke kumu nui o ko'u kamaaina nui loa ana me keia ohana maikai, mamuli no ia o ka loaa ana ia'u he ulia pomaikai o ke komo kino ana iloko o kekahi hoouka kaua ma ke kulanakauhale o Manasefela. A mamuli o ka lanakila ana o ko makou aoao ma keia paio ana me na koa Imeperiela, ua lilo iho la kou hoa nei i mea e mano maikai ia mai ai e kela ohana. O keia iho la ka wa mua loa o ko'u hookamaaina mua loa ia ana me Kauna Manasefela ame kona ohana. Ua like no a like ko'u kamaaina me keia ohana, me ko na koa o'u apau i komo pu ai makou ma kela hoouka kaua. Nolaila, aole o'u manao e alakai hewa ia ana ko'u noonoo, ma ka manao ana iho, he kumu e ae kekahi o ko kela lede opio hoike ana mai i na manao maikai ia'u nei."

            "Ho! ho!" wahi a ko Makamu hoa i hooho akaaka ae ai, a hoomau mai la i ke kamailio ana: "Ina oia wale iho la no ke kumu o kou makahehiia ana mai e kela lede opio, alaila, ua kuhihewa io ka'u kilokilo ana ia oe ame ia. E hai aku au i ka'u ike kilokilo ouli ia olua, oia keia, he opio oe, a he opio nohoi kela lede opio, a mamuli o ke kaulana loa o kou inoa iloko o na la i hala ae nei, ua lio oe i mea kamahehi nui ia e kela ohana maikai. Ua ike no ke Kauna Menasefela, e hoea aku ana kou pii ana ma ke anuu o ka oihana koa, a hiki i ka wekiu kiekie loa o keia oihana, a o ke anuu hoi ia e uhiia ana e ka uhiwai o ka hanohano nui,, a ma ia hoea ana ou ilaila, ua lilo kou inoa i mea hanohano loa ma Europa nei a puni. E lilo auanei oe i hoku welowelo kupaianaha o ka nani ma ka ponaha lani o ko Europa nei poe kaulana ma ke kahua kaua. A o ka hoku auanei e kau like ana ma ka ponaha lani hookahi me oe, he hoku ia e lei ana i ka nani ame ka hanohano nui. O my dear friend, e makaala loa oe o hihia oe i na owili lauoho kupaianaha o ka lede opio."

            I keia wa i akaaka ae ai ua mau opio nei.

            E kuu makamaka heluhelu, he mea oiaio paha, aole keia he mea ano nui loa ma ke kamailioia ana o keia moolelo, aka, aole nae e hiki ana ia oe ame a'u ke alo ae mai ka makaikai ana i keia wahi i hoikeia ae la, nokamea, o keia kahi i hoonohoia ai ka pohaku wanana a ko Makamu hoa i hoike mai ai no ke alahele e ko ia aku ai ia ma ia mua aku, no ka mea e pili ana iaia iho ame ka lede opio Tekela, ka mea i kapaia ka Opuu Pua Rose o Geremania.

            Ma ka malama o Feberuari o ka makahiki 1632, ua hoouna aku la ka Moi Gustavus he 300 poe koa o ka regimena o Ramase, malalo o Lutanela-Konela George Douglas e lele kaua aku maluna o ke kulanakauhale o Creutzenachi, a e huipu ana hoi me lakou he poe koa pualu Pelekane malalo o Haku Craven.

            Oiai hoi keia poe koa e eli ana i mau auwaha pale, a i mau wahi nohoi no lakou e kukuli iho ai i ko lakou mau kulana kaua, ua pau iho la i ka make he 47 kanaka, mai na kipuia ana mai e na enemi. Aka, i kekahi la ae, ua kipu aku la keia poe koa o Gustavus ma na puka pa o kahi i hoomoana ai na koa Imeperiela. Mamuli hoi o ka maikai o ke kipu ana a na koa Sekotia, ua hoauheeia aku la mai ia wahi aku, he 600 poe koa Imeperiela, a ua holo aku la lakou mailoko aku o ke kulanakauhale a komo aku la iloko o ka hale kakela o Kausenberg, a oia hoi ka hale kakela i lilo i papu kiai no ke kulanakauhale.

            O ka inoa kaulana loa o keia papu oia ka hale kakela o Apoluona. A ua kapaia keia wahi ma ia inoa, mamuli o ka paa loa o kona hanaia ana, ame ka noeau loa o na mea pale kaua e hoopuni ana mawaho ona. Aka, aole i kuemi hope na Sekotia i ka lele kaua ana aku maluna o keia papu ikaika i hookuene pono ia mai e na koa Imeperiela. He mea oiaio nae, ua nui no na koa Sekotia i pau i ka make mamuli o na kipu ana mai a ua poe koa Imeperiela nei, eia nae, he wahi manawa pokole wale no ko ua poe koa Imeperiela nei noho ana ma ua paia paa nei o ua hale kakela la, a kaiehueia aku la lakou e na Sekotia, me ka awiawi nui, mai loko aku oia wahi.

            Ua nee aku la na koa hiena o Sekotia imua a lawe pio mai la i na kapuai kuea apau a lakou i hehi aku ai; a pela lakou i nee hele aku ai me ka ikaika a hoea i ko lakou komo pono ana iloko o ke kakela, a ma ia wahi i hookuu iho ai lakou i ka a-i hoopau a na "Mauna Hilana" o Sekotia, a auhee aku la na koa Imeperiela mai loko aku o ua hale kakela la, a lilo pio mai la hoi ua hale kakela la ia lakou.

            Ma ia wa hookahi nohoi, ua lilo pio mai la no ke kulanakauhale o Ulama i na koa o Gustavus. He kulanakauhale keia e ku ana ma kapa o ka muliyai Danube. Ma keia wahi, ua hoonohola aku la o Sir Patrick Ruthven me 1200 poe koa Suedena e kiai i keia wahi.

            Ua hoounaia aku la hoi o Konela Munero me elua mau mahele koa pu kaupoohiwi i ke kulanakauhale o Coblentz, no ke kokua ana ia Oto Luisa, ka mea e noho alihikaua nui ana maluna o 20 puali koa kaua loa. O na enemi a keia poe e paio aku ai, oia no na koa Sepania, he 10,000 ko lakou nui. Ua lele kaua mai la he elua regimana o keia poe koa Sepania maluna o na koa Sepania maluna o na koa o Gustavus, aka, ua hookuemi hope ia aku lakou e na koa kipu pololei malalo o Kapena Hume. Ua make he 300 Sepania, a ua lilo pio mai hoi ke Kiaaina o Nassau, a ua kuemi hope aku la na Sepania a kaa aku la mahope aku o Morela.

 

(Aole i pau.)

 

KELA AME KEIA, AIOLE, OIA N.O

 

(Hoomau ana.)

 

            Ua poina kou mea kakau, oiai, ma ka Lae o Kaena, aia malaila, na pohaku elua, oia hoi ka pohaku o Oahu ame pohaku o Kauai, a nona keia hooheno:

            Aloha no Pohaku o Kauai.

            I ka ekueku mai, i ke ehuehu kai o Kaena.

            A ma ka moolelo, ma ia wahi ka i pili ai o Kauai ime Oahu, nana no. Pela no kela wahi i oleloia o Malolokai, ilaila e luku mau ia ai na huakai hele, ma ua lae la o Kaena. Aia iluna o ka pali he kanaka, e olelo ana kai nui, alaila, he nui na kanaka i ike ia, aole e powa ia, a ina e oleloia, malalokai, alaila, he uuku ka poe i ike ia, a ia wa e ala ae ai ka poe powa, a luku aku la, a hao i na waiwai; a pela i ola'i ua poe aeahaukae powa la; oia au hupo aka, ia Keanini, ke kaeaea o Kauai, ua holoi ia lakou mai ka aina aku, Kaeaea ke keiki o ka moku o Mano.

            Ua kamailio iki kou mea kakau no ka pipi o Ewa, a i lohe nui ia, oia ka ia kuhilima o Ewa, a oiai e kuhihewa ana ka lehulehu nolaila, ke hoomaopopo hou aku nei ka mea kakau, he "okupe" ka ia kuhuima o Ewa, oia hoi, he papai; aole i ka Ewa uli, aole no hoi i ka Ewa kea, aka, aia i Manana, mai Kuhia a Palea. Pela i ike ia ai ma ke mele.

            Mai Kuhia no a Palea,

            Ohi hewa ka ia hamauleo,

            Oia ia hamau kanaka ilaila,

            Ilaila wale iho no a wali ke kino, etc.

            Ma ke kakahiaka o ka la 25 o May, haalele aku la kou mea kakau ia Kohala-loko no Honoipu, a kau ma ka "Upolu" no Kona. Hora 12 awakea, lele i Kawaihae, a hui me ia makamaka heahea W. Hookuanui; kau hou ma ka moku hora 5 p.m., lele no Kailua, a he oia mau no na ea olu o kuu aina, aia ka wai i ka maka o ka opua, o ka mahiko, o ka malihini kipa oia mau la, a poina ke kope hoohi-a maka o Kona, ame ka baka ona hookunewanewa o Kailua. Ma na la 1, 2, 3, 4, 5, 6, 8, 9, no ka hoopaa inoa, a he ohohia na kanaka naauao apau, i ka lawe i ka hoohiki, a wahi a lakou, ua lawa ka noho hupo ana, nolaila, eia o Kona ma ke ala holomua loa i ke 226 poe i lawe i ka hoohiki, a nana no na poe hupo. Ma ka la 10, kau ma ka "Hall" a lele ma Napoopoo; ku mamao ka anee alii aohe ae e hoohiki. Hiki ma Hookena alu na kanaka i ka hoohiki, aka, lawa ole ka manawa no ka papa. Kau hou ma ka moku no Hoopuloa, lele hou i uka, nui ka hohoa o na kanaka, aohe lakou i ike he hana maikai ka ke Aupuni ia lakou; he elua wale no i hoohiki oia puulu. Owai la ka makapo nana e alakai lalau nei ia lakou? Aka, e hiki mai ana ka la a lawe lakou i ka hoohiki. Wahi a lakou, he makau lakou o lawe ia i mau koa e holo i Manila, auwe! Ao aku kou mea kakau ia lakou, aole he mau Hawaii na alii koa, e hiki ai ke olelo mai, e ki i ka pu, e hapai i ka pu, a pela aku. He mau haole na aliikoa, a ina @mu lakou ia oukou e ki i ka pu, aka, aole o oukou lohe ia olelo, heaha ka oukou? Oia iho la anei ke ano o ke aupuni naauao, e lawe i ke kanaka ike ole i ka olelo o ka aina i koa e hele ai i ke kaua? Nui ka pouliuli. A wahi hou a kou mea kakau, he mea maikai ke lawe na Hawaii apau i ka hoohiki, i loaa ko lakou opu maluna aku e pee ai, ke hoopilikia ia, a oi loa aku mana koho, ka pono a ke kanawai i haawi ai, ke hoomamauna wale ia nei, ano like me ka puaa e ahuai wale ana i ke gula ma kona ihu, iloko o ke kio lepo, ma ka manao o kou mea kakau, ua ao ia lakou e kekahi kanaka i oi aku ka hupo i ko lakou. Ua waiho ia lakou e noonoo, a malie o aokanaka mai.

            Ma ke kakahiaka o ka la 11, lele no Honuapo, a noho ka papa ma Waiohinu, ohohia ia, a pela no ma Naalehu. La 12 mai Honuapo a Hilea, oia like no, ma Punaluu me Pahala la 13, mahalo nui kou mea kakau i ke ano naauao o na kanaka opio e hana nei me L. Chong, ua lawe lakou i ka hoohiki, a he pahee ia. Nolaila, ua pau loa na poe naauao i ka hoohiki o Kau, a koe no o Kumauna, ua ulu ia e ka limu lipeepee. Haalele i ka aina kuamakani, Sabati, May 14, hora 7 a. m., kau ma ka lio; na mea i ike ia ma ke ala na pipi momona o Kahuku ranch, me he la ma ka 800 a 1000 paona o ka pipi hookahi. He maikai ke alanui mai Kahuku a S. Kona, ke aneane loa nei e paa, a me he mea la iloko ae nei paha o lulai e paa ai, alaila hiki i na kaa lio ke holo mai Kona a Kau.

            "Wela ka hao, alu ka uwea." Laukanaka ke alanui mai Kahuku mai a Honomalino, aia na hale o na poe hana e kuku ana. Nawai la i hana ke alanui o Kipahoehoe? Auwe! Heaha keia, e lapa ae nei, he puhi kowali paha, heaha la! O ka ukuhiwai no kai ike i ke ino o ka wai, o ka aina o Honomalino he kupono i ka mahiko, na aina wahie o Kolo, me Olelo Moana, no W. C. Achi. O ka wahie ka waiwai pookela oia huli hema o ka apana, aole nae no hai ae, aka, no Hon. W. C. Achi no. Holomua kahi taata. Hiki ma Hookena hora 6 p. m., hoaumoe ma ka home o T. K. R. Amalu, a hui pu me W. C. Achi, S. W. Kaai, L. Lazaro. O ka mahiko ka mea e kamailio nui ia ana, a mehe mea la, i ka waha no ulu ke ko, wili no, a pau no i ka maloo i ka waha-eueu no na keiki kanu ko o ka hema.

            May 15 noho hou ka papa hoopaainoa, kikikoele he 47 ia la, a kau hou ma ka "Hail" a lele i Napoopoo, a hui me kuu hoa Mr. Zapenapanea, P. Kalokuokamaile, oi aumeume maua, a i ka hope loa, lawe ua hea la o'u i ka hoohiki, pela ke ano o ke kanaka naauao, aole elike iho me na elemakule, he oi ka paakiki, aka, waiho no ia lakou pela, e hiki mai ana no he ia a huli mai lakou mai ka aoao hewa, a ka pono. Haalele aku au ia lakou e walawalaau ana, kau hou ma ka moku, a lele ma kailua, a loaa he 406 na poe i hoopaa i na inoa, mai Kohala, Kona ame Kau. A ma ka la mua o Iune e hoomaka hou ai ka hele ana no ka wa elua a pau i Iune 30.

            Ma ka hakilo a ka mea kakau, o Kona, Kau ame S. Kohala na apana i pau maoli ko lakou noonoo ana he aupuni moi hou kou ma Hawaii, a koe o Hoopuloa, o Kohala Akau, aia no ke aaki la ka pouli konoele ma na puu o Pili: ma Kalahikiola, aloha kuu aina haaheo, i ka omilo ia e kela ma'i kau ke aloha aina, oiai, ua pau loa na aina i ka haole, a o lakou na ona. Nui no hoi na hoomana ma Kohala, hoomana a Bona, oia ka hoomana makua, hoomana naauao, o J. Kekipi ke kahu, a hoomana aloha aina o J. Kaimana ke kahu. Heaha la keia o Kohala? Hihi kaunoo hihi i Mana, aloha wale ia laau makua ole.

            He mau ia wahi materia o ka huli akau o ka moku o Keawe, me na poe inoa 406 o Kohala, Kona ame Kau, i lawe i ka hoohiki. Ko'u anoi pau oe. O oukou na pouhana o ke aupuni, a ia Mr. Lunahooponopono ame na keiki o ke Kuokoa ko'u aloha.

            No kahi wa aku.

North Kona, May 25, 1899.

 

            Ahiahi Poalua nei i hoohauoli ae ai ka Bana Aupuni me ka lakou mau mea kani, ma ka home o Peresidena Dole.

 

            Ua manao ka poe kahiko, o nei mea mai Rumatica he hana ia na ka uhane daimonio iloko o ke kanaka. O kela ame keia kanaka i loohia i ka mai Saiatika, a i ole ia i ka Mai Rumatica, Mala, e ae ana no ia o ka eha e loaa ana iaia me he eha io la no ia mai ke daimonio mai, a e hooiaio ana no oia i keia manaoio. Aole i oleloia, ua hiki i ka LAAU HAMO A KAMALENA ke kaiehu aku i ke daimonio mailoko aku o ke kanaka, aka, e hiki ana nae iaia ke hoola i ka Rumatica, a he mau haneri o na haneri e ku ana ma ka aoao hooiaio i keia mea. Hookahi no hamo ana, a o ka oluolu noia o ka eha, a o keia oluolu hikiwawe loa i loa mai keia laau mai, ua oi loa aku kona waiwai mamua o ka waiwai io o kona kumukuai. E kuaiia ana e BENSON SMITH & CO. Kaupalenaia, na Agena no ko Hawaii Pae Aina.

 

Hoolaha Hou.

 

Ka Ayer Laau

Hoomaemae Koko .

            Sarsaparilla.

 

            E hoomaemae oe i k@@

Ayer Laau Hoomaemae @@

aparilla), o keia ka laau p@@

kona ikaika hoola. Kupono @@

laau no ka ma'i Alaula@@

Puha, ma'i Aai, ma'i K@@

Puupaa oolohu, ma'i @@

ame na ma'i no apau @@

mailoko mai o ke koko @@

pono loa nohoi keia LAA@@

MAE KOKO A AYER no @@

lulu @ea@arrh@, ruma@ika @@

ma@ika pehu.

            Ma ke ano he laau ho @@

ia, aohe ona lua. E koku @@

mea paahana o ka opu m@@

ana i ka ai, hooikaika i @@

a ke ake-paa nawa@iwa@@

hoi i na aa-lolo a hooika@ka p@

ke kino i hele a nawaliw@@i m@@

ka luhi ame ka hoomai@o an@@

ma'i Ua ike na kauka @@au @@

wahi apau, he Laau m@@

Laau Hoomaemae Koko a Ayer @@

laau keia i loaa no loko mai @@

pa'ipa'i ame ke kawili @ hoohu@@

naauao ia ana o na @@ hooma@@

koko a hooikaika kino ikaika @@

Aohe laau hoomaemae koko e@@

keia, a i makemake nui ia noh@@

me keia.

 

Ka Ayer

            Sarsaparila

            Hoomakaukau@a e

DR. J. C. AYER & C @

            Lowell, Mass., U. S. A.

 

Ola ka Ma'i Awa-

            awahia o ka Opu i na Huaale a Ayer

 

No Keaha .

            I HOOKAWELEW@

            LELOA AKU A

            OE I KELA

 

            ANU, KUNU

AME PUU EHA?

 

            Ua kaulana loa ka LAAU K@@@ @ AYER (Ayer's Cherry Pector@@ o na makahiki he aneane 60, m@ @@ hoola ana i na Ma'i o ka Puu am@ Akemama, ke Anu, ke Kuuu, ka Ma La Grippe, ame ka Ma'i Mala o ka pa@@ Akemama. He ono keia laau ma ka inu ana, a he oialo ke ola.

 

AYER'S CHERRY PECTORAL

 

Na Medala Guia mai @a Moik@ke @@ @

 

Mai lawe i na Laau Emi i Hookaiikeia @@ @

 

Hollister Drug Co. Lt

Na Agena ma ka Pa@aina Naweia

 

KAKELA ME KUK@

KAUPALEN@@.

 

Poe Kalepa ma ke Komisi@a.

 

A HE

 

Poe Lawelawe Kepaa.

 

AGENA.

 

2736-tf

 

Metropolitan Meat Co

(Hui Kuai Pipi Metropolitan

 

G. J. WALLER, (Waia) - Luaa @

108 Alanui Moi.

 

Poe Kuai a Hoolako i na M@@

ME

Na Io Pipi, Hipa a pela'ko

 

 

E loaa mau ana na Manu ame na @@

mano i hoohu'ihaiiia iloko o

ka Hau.

 

            Makepono ke Kuai i na I'o Pipi @@ nei.

 

TELEPONA HELU

 

            E hoola koke la ana me ka hik@@ ka Eczema, ke poo kepia, meeau a@ ka meneo o ka lii, o kela ame keia a@ Laau Hamo a DOAN. Aia no ma k@ o ka mea pa-ipa-i laau. 50 kea@@