Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 23, 9 June 1899 — HUI MAHIAI O KONA. [ARTICLE]

HUI MAHIAI O KONA.

I Hoike ka eleu o ia oiwi ma ka Hana Kalaiaina Imi Waiwai. (Mai ka hoaloha nupepa "Ka Makaainana" mai, lune 5.) Ua hoalaia iho nei e ko 'kakou hoa oiwi holomua loa ma ka hoala, napai a kukulu ana i na hana hoopomaikai, hooholomua a hoowaiwai iloko o ka aina nei a iwaena no hoi o leakou ponoi, oia o Kale Aki (W. C. Aehi), he hui no na poe mahiai oiwi maoli ma Kona, a ua kapaia hoi e ia o ka Ahahui Mahiai o Kona (Kona Planters' Association) 0 ke ano nui o keia ahahui, oia no ka mahi a kanu ana i ke ko ma Hookena ame Kalahiki, Kona Hema, Hawaii. a o na poe oiwi maoli wale no ka i makemakeia e lawelawe ma ia .hana, oia hoi, o na poe e makemake ana e hana a e imi pomaikai no nei noho ana. Mamuli hoi o ka lilo ana iho nei iaia 0 na aina o Olelomoana, Honomalino ame kahi mau aina pili kokoke i onaia e Maunakea loio (J. M. Monsarrat) no $50,000, a iaia ame W. R. Kakela 0 ke Ahupuaa o Kalahiki no $67,500, ame ke Ahupuaa o Hookena mai na Kama'iTi Kawananakoa me Kalanianaole no $25,000, ke kumu i hiki ai o keia hana mahiai iaia i ka hapai ae. Nolaila hoi, no laua ka aina, a o na poe hoi na lakou e mahi aku, ua hoalaia ae i hui no lakou. He mau hoolala ana keia no ke kukuluia aku o kekahi mahiko malaila ma nei mua aku, aia nae hoi a nui mua ke ko e ulu ana, i hiki ai ke nui na pulapula 110 ke kanu nui loa aku i ka aina i kohoia ma kahi o 12,000 eka i kupono. E hoomanaoia me ka nui no o ke dala e hiki ai ke kukulu i halewili, oia hoi, e hoolako ai i na mikini apau 1 kupono, a mamua ae hoi o ia wa, e kanuia ke ko, a o keia ka hana nei ahahui, i kauia ka waiwai io i ke $50,000 o 10,000 mahele ka nui ma ka $5 pakahi, e uku pau ia no i kinohi. Ke ulu ke ko a keia ahahui, e kuai mai ana ka halewili ia ko, a i ole ia, ma ka mahele no paha hoi i ka loaa, a ano hoi, ua maopopo e no ka pomaikai o nei ahahui. Alua lioounaia ana aku nei o ka pulapnla mai nei aleu o 341 eka ka nui, a no Kau mai ana >nohoi kekahi. . . , Na keia ahahui ana o na oiwi e uku 1 na limahana, oia hoi, i na oiwi no e mahiai aha elike me ka mea e kupono ana no ka mea i hanaia e loaa ai no hoi he wahi pono o ka noho ana o laila. Mawaho ae hoi o keia, ua wehe halekuai mea-ai aku nei ka ahahui a alua aku nei no <hoi hoounaia ana o na waiwai. O ka h?.le kuai keia o na limahana i manaoia ai e kuai i ko lakou mau pono o ka noho ana. Nolaila hōi, mawaho ae o ka mahiai, he kumu imi waiwai e ae no kahi no ka pomaikai o ka ahahui. Aole keia ahahui i hoohuiia i nei wa malalo o ke Aupuni, mahope aku no ia aia a ku ae ka hui halewili, alaila, hoohui aku. I nei wa nae hoi, ua hiki no i na poe apau e ana e komo ke komo ae ma ka hoolele mua aku i ko kapuahi a e loaa mai no he palapala hooia kuikawa no na dala, a ka wa e hoohuiia ai malalo o ke Aupuni, alaila, e hoopukaia no na'palapala kuleana mahele elike me ke ano mau. Ke lawelaweia la no ka nei wa malalo o ka lawelawe ana a S. Lazaro ma ke ano luna nui, a o J. Nahinu hoi ka ht>pe. Aia ia T. K. R. Amalu ka malama ana o ka halekuai. Eia iho na luna nui i kohoia: W. C. Aehi, peresidena; S. W. Kaai, hopeperesidena; J. K. Nahāle, liope-peresi-dena elua; Jesse Makainai, puuku; T. K. R. Amalu, hope-puuku; Enoeh Johnson, kakauolelo; J. S. Kauwe, hope-kakauolelo; P. Silva, luna hooia; S. Lazaro, luna nui; J. Nahinu, hope luna nui. 0 na poe mahope iho na lala o ka papa hook(J: W. C. Aehi, ,T. KR. Amalu, S. Lazaro, S. W. Kaai, J. K. Nahale, ame J. Nahinu. He mea hauoli no hoi no ka hoike aku, no na oiwi ponoi wale no nei ahahui a aia no hoi lakou ke komo nui nei. A e hoomanao iho no hoi, ua ane like no me ka Hui Hawaii Kuai Aina keia ahahui oiwi hou e lawelaweia nei, koe wale no, ua like ole ma na ano o ka hana. Elike no hoi me ka mua, he poe oiwi wale no ka hapa nui loa e aeia nei e komo, pela no hoi me nei, 0 na oiwi wale no. O na poe no apau e makemake ana e komo, ina ma ka hana e lawelawe ai i ko lakou mahele iloko o ka hui. ua hiki no, oia hoi, e lawe i kekahi hapa ma na mahele a o kekahi hapa i mea e loaa ai,o kahi pono o ka noho ana; a i ole ia, ina no ma na ma'ana; a hele apau loa, ua hiki no, a i oie ia, ina no ma ka dala apau loa, ua hiki loa no. aia no \a i ka ma--1 kemoke o ka mea hana. A ina no hoi ma ka uku dala ae no na mahele me , ka hana ole, ua hiki no ia, oiai, he mau oluolu okoa no hoi ia. Ke hilinai nei makou ua loaa he au hou no na oiwi mikiala hana o kakou

e noho la ma na Kona, he ano hoi i hoao a i lawelawe ole ia mainua. akahi Avale no, o ke komo ana hoi iloko o ka | noonoo o keia oiwi, holomua o kakou. I Nolaila hoi, ua kupono ia kakou apau, ! oia hoi, i ko kākou poe e hiki ana. ke alu like ae ma nei hana a e hookomo ! ae no hoi i na hunahuna mai ka $5 a I pii aku. Ua hilinai ka mea hookumu ; a hoala aliahui, ina e puka pono ana ka ulu mua o ke ko, e hoi mai ana no r na lilo apau a papalua aku, a ma ka I hoolilo wale ana aku no nei i ke ko | ulu i mea pulapula no ka hui mahiko [ nona ka halewili ke ku nku a ke hoaI laia ae hoi. A ua hilinai nohoi makou i nas ! poe apau na lakou e lawelawe la i j ka hana ma o ame na poe no hoi na ! lakou e kilo aku la i ka kela poe hana j e hooko aku ai. Nolaila hoi, na ka hua o ka hana e hoike mai i ka ,mea oiaio loa ma nei mua aleu, o ka mea nui nae hoi, o ke komo ae o ka hilinai ia kakou apau a hookahi lea huhui like ae. | He mea hauoli nae hoi no makou ka ! hoike aku, ua hooia ponoi mai o Kale I Aki ia makou ina e poino ana a poho ' ka ahahui, e auamo ponoi ana no oia } ia mau poho apau a lioihoi aku hoi i ka kela ame keia i hookomo aku ai. Maikai no ka hoi kona manao. O ka 1 makou nae hoi e olelo ae, ina e hooloihiia mai ana kona ola, a i ole ia, banekarupe 019 ia aku paha hoi oia, no ka mea hoi, he mau haawina ia i hiki ole ia kakou ke ike aku, aia wale no ia iloko o na lima o ke Akua, alaila, e hiki loa aku no iaia ke hooko i nei manao maikai loa ona. Eia nae, e manaolana kakou aole ia mau hopena e kau koke mai ana maluna ona a hiki i ka | wa e puka pono ai 0 keia hana nui a | koikoi launa ole mai.